1, 2. Unsay sunodsunod nga nahitabo kang Pablo ug Bernabe didto sa Listra?

 ANG mga tawo sa Listra naninggit. Usa ka lalaki nga bakol sukad sa pagkatawo nagluksolukso sa kalipay dihang siya giayo sa duha ka lalaking wala niya mailhi. Nahingangha pag-ayo ang katawhan, ug usa ka saserdote ang nagdalag purongpurong nga bulak alang sa duha ka lalaki nga sa ilang hunahuna maoy mga diyos. Nangusmo ug nag-inga ang mga torong baka samtang nag-andam ang usa ka saserdote ni Zeus sa pag-ihaw kanila. Gipugngan ni Pablo ug Bernabe ang mga tawo sa ilang gihimo. Ilang gigisi ang panggawas nilang besti ug midagan sila ngadto sa panon ug mihangyo nga dili sila simbahon. Tungod sa ilang dakong paningkamot, nakombinsir nila ang panon nga dili sila simbahon.

² Unya nangabot ang mga magsusupak nga Hudiyo gikan sa Antioquia sa Pisidia ug Iconio. Pinaagi sa pagbutangbutang, ilang nakombinsir ang mga tawo sa Listra. Niadtong tungora si Pablo gipalibotan ug daghang tawo nga di pa dugay buot mosimba niya, ug ila siyang gibato hangtod nga nawad-an siyag panimuot. Sa dihang nakapahungaw na sila sa ilang kasuko, giguyod nila ang nabun-og nga lawas ni Pablo pagawas sa mga ganghaan sa siyudad, ug ila siyang gibiyaan didto kay abi nilag patay na siya.

3. Unsang mga pangutana ang atong hisgotan niining kapituloha?

³ Unsay nangaging mga panghitabo nga miresulta niadtong peligrosong kahimtang? Unsay makat-onan sa mga magwawali sa maayong balita karon sa nahitabo kang Bernabe, Pablo, ug sa katawhan sa Listra? Ug sa unsang paagi masundog sa mga ansiyano ang panig-ingnan sa matinumanong si Bernabe ug Pablo sa ilang paglahutay diha sa ilang ministeryo, nga “nagsulting maisogon pinaagi sa awtoridad ni Jehova”?—Buh. 14:3.

4, 5. Nganong si Pablo ug Bernabe nangadto sa Iconio, ug unsay nahitabo didto?

⁴ Sa miaging pipila lang ka adlaw, si Pablo ug Bernabe giabog gikan sa Romanhong siyudad sa Antioquia sa Pisidia human sa kagubot nga gipahinabo sa mga magsusupak nga Hudiyo. Apan imbes maluya, ang duha ka  lalaki ‘nagtaktak sa abog sa ilang mga tiil’ batok sa dili madinawatong mga molupyo sa siyudad. (Buh. 13:50-52; Mat. 10:14) Si Pablo ug Bernabe malinawon nga mibiya ug gitugyan nila sa Diyos ang pagsilot niadtong mga magsusupak. (Buh. 18:5, 6; 20:26) Wala gyod mawala ang ilang kalipay ug sila nagpadayon sa ilang misyonaryong panaw. Human mopanaw ug mga 150 kilometros pahabagatan-sidlakan, nakaabot sila sa tabunok nga kapatagan taliwala sa mga bukid sa Taurus ug Sultan.

⁵ Mihapit si Pablo ug Bernabe sa Iconio, usa ka dapit nga Grego ug kultura ug usa sa dagkong mga siyudad sa Romanhong probinsiya sa Galacia. a Daghang Hudiyo ug dili Hudiyong kinabig ang nagpuyo niining siyudara. Sumala sa nabatasan ni Pablo ug Bernabe, sila misulod sa sinagoga ug nagwali didto. (Buh. 13:5, 14) “Ug kay maayo man silang mowali, daghan kaayong Hudiyo ug Grego ang nahimong magtutuo.”—Buh. 14:1.

6. Nganong si Pablo ug Bernabe epektibong mga magtutudlo, ug sa unsang paagi makasundog kita kanila?

⁶ Nganong epektibo kaayo ang paagi sa pagpanulti ni Pablo ug Bernabe? Si Pablo maalamon kaayo bahin sa Kasulatan. Hawod kaayo siyang nagkutlo sa kasaysayan, sa tagna, ug sa Moisesnong Balaod sa pagpamatuod nga si Jesus mao ang gisaad nga Mesiyas. (Buh. 13:15-31; 26:22, 23) Ang paagi sa pagpanulti ni Bernabe nagpakita nga gimahal niya ang mga tawo. (Buh. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Wala sila magsalig sa ilang kaugalingong pagsabot kondili sila nagsulti “pinaagi sa awtoridad ni Jehova.” Sa unsang paagi masundog nimo ang maong mga misyonaryo diha sa imong pagsangyaw? Pinaagi sa paghimo sa mosunod: Pagbaton ug dakong kahibalo bahin sa Pulong sa Diyos. Pilia ang mga teksto nga lagmit makapukaw sa interes sa imong mamiminaw. Pangitag praktikal nga mga paagi sa paghupay niadtong imong gisangyawan. Ug ibase kanunay ang imong pagpanudlo diha sa Pulong ni Jehova, dili sa imong kaugalingong kaalam.

7. (a) Unsay reaksiyon sa mga tawo sa maayong balita? (b) Kon ang inyong pamilya nabahin tungod sa imong pag-alagad kang Jehova, unsay angay nimong hinumdoman?

⁷ Apan dili tanan sa Iconio nalipay nga makadungog sa isulti ni Pablo ug Bernabe. “Ang mga Hudiyo nga wala motuo,” miingon si Lucas, “naghulhog ug nag-impluwensiya sa katawhan sa kanasoran nga dumtan ang mga igsoon.” Nasabtan ni Pablo ug Bernabe nga sila kinahanglang magpabilin ug depensahan ang maayong balita, ug “migugol silag taastaas nga panahon nga nagsulting maisogon.” Ingong resulta, “ang panon sa katawhan sa siyudad nabahin; ang pipila midapig sa mga Hudiyo ug ang uban sa mga apostoles.” (Buh. 14:2-4) Karon, ang reaksiyon sa mga tawo bahin sa maayong balita susama niana. Kini ang hinungdan nga ang pipila nahiusa apan ang uban nabahin. (Mat. 10:34-36) Kon ang inyong pamilya nabahin kay mialagad ka kang Jehova, hinumdomi nga ang pagsupak sagad mao ang reaksiyon sa way basehanang tabi o pagbutangbutang. Ang imong maayong panggawi makapanghimakak sa maong tabi ug sa ngadtongadto makapausab tingali sa tinamdan sa mga magsusupak.—1 Ped. 2:12; 3:1, 2.

8. Nganong mibiya si Pablo ug Bernabe sa Iconio, ug unsay atong makat-onan gikan sa ilang panig-ingnan?

 ⁸ Sa wala madugay, ang mga magsusupak sa Iconio nagplano sa pagbato kang Pablo ug Bernabe. Sa dihang gipahibalo ang duha ka misyonaryo, mihukom sila nga mobalhin sa laing dapit aron didto magwali. (Buh. 14:5-7) Ang mga magmamantala sa Gingharian karon nagbuhat usab ug susama niana. Kon sa atong pagsangyaw kita makadungog ug pangdaot, mosulti tang maisogon. (Filip. 1:7; 1 Ped. 3:13-15) Apan kon may kapeligrohan nga dagmalan kita, magmaalamon kita aron ang atong kinabuhi ug ang kinabuhi sa mga igsoon dili mameligro.—Prov. 22:3.

9, 10. Asa nahimutang ang Listra, ug unsay atong nasayran bahin sa mga molupyo niini?

⁹ Si Pablo ug Bernabe nangadto sa Listra, usa ka kolonya sa Roma nga mga 30 kilometros pahabagatan-kasadpan sa Iconio. Lig-on ang relasyon sa Listra uban sa Antioquia sa Pisidia. Apan lahi nianang siyudara, gamay ra ang mga Hudiyo nga nagpuyo didto. Bisag Gregong pinulongan tingali ang gigamit sa mga molupyo, ang Licaonianhon mao ang ilang pinulongan. Lagmit walay sinagoga sa siyudad, busa si Pablo ug Bernabe nagwali sa usa ka publikong dapit. Samtang didto sa Jerusalem, may giayo si Pedro nga usa ka lalaking bakol sukad sa pagkatawo. Sa Listra, naay giayo si Pablo nga usa ka lalaki nga natawong bakol. (Buh. 14:8-10) Tungod sa milagro nga gihimo ni Pedro, daghan ang nahimong mga magtutuo. (Buh. 3:1-10) Apan lahi kaayo ang resulta sa milagro nga gihimo ni Pablo.

¹⁰ Ingon sa gihisgotan sa sinugdan niining kapituloha, sa dihang ang bakol nakatindog ug milakaw, ang paganong mga tawo sa Listra nagtuo nga si Pablo ug Bernabe mga diyos. Ilang ginganlan si Bernabe ug  Zeus, ang pangulo sa mga diyos, ug si Pablo ginganlag Hermes, ang anak ni Zeus ug tigpamaba sa mga diyos. (Tan-awa ang kahon nga “ Listra ug ang Pagsimba Kang Zeus ug Hermes.”) Apan determinado si Bernabe ug Pablo sa pagpasabot sa panon sa katawhan nga sila nagsulti ug nagbuhat pinaagi sa awtoridad ni Jehova, ang bugtong matuod nga Diyos, ug dili pinaagi sa awtoridad sa paganong mga diyos.—Buh. 14:11-14.

11-13. (a) Unsay gisulti ni Pablo ug Bernabe ngadto sa mga molupyo sa Listra? (b) Unsay unang leksiyon nga atong makat-onan gikan sa gisulti ni Pablo ug Bernabe?

¹¹ Bisan pa sa maong kahimtang, si Pablo ug Bernabe nagtinguha gihapon nga tandogon ang kasingkasing sa ilang mamiminaw. Pinaagi sa maong hitabo, girekord ni Lucas ang usa ka epektibong paagi sa pagwali sa maayong balita ngadto sa mga pagano. Matikdi ang paagi ni Pablo ug Bernabe sa pagpukaw sa interes sa ilang mamiminaw: “Mga higala, nganong gibuhat ninyo kini? Mga tawo ra sab mi nga dunay mga kaluyahon sama ninyo. Ug gipahayag namo ang maayong balita kaninyo, aron talikdan ninyo kining kawang nga mga butang ug simbahon ang buhing Diyos, kinsa nagbuhat sa langit ug sa yuta ug sa dagat ug sa tanang butang diha niana. Sa miaging mga kaliwatan iyang gitugotan ang tanang kanasoran nga mosubay sa ilang mga dalan, apan bisan pa niana, iyang gipamatud-an ang iyang kaugalingon kaninyo pinaagi sa paghimog maayo, nga naghatag kaninyog ulan gikan sa langit ug mabungahong mga panahon, nga nagbuhong kaninyog pagkaon ug nagpuno sa inyong mga kasingkasing ug kalipay.”—Buh. 14:15-17.

¹² Unsang mga leksiyon ang atong makat-onan sa gisulti ni Pablo ug Bernabe? Una, wala sila maghunahuna nga mas labaw sila kay sa ilang mamiminaw. Wala sila  magpakaaron-ingnon. Hinunoa, mapainubsanon nilang giangkon nga sila may mga kaluyahon sama sa ilang mamiminaw. Tinuod, nakadawat si Pablo ug Bernabe sa balaang espiritu ug nahigawas na sila sa bakak nga mga pagtulon-an. Ug nakadawat sab silag paglaom nga mahimong kaubang mga hari sa Kristo. Apan nahibalo sila nga ang mga molupyo sa Listra puwede pong makadawat niining mga gasaha pinaagi sa pagsunod sa Kristo.

¹³ Unsay atong tinamdan sa mga tawo nga atong sangyawan? Giisip ba nato sila nga parehas nato? Samtang nagtabang kita sa uban sa pagkat-on sa mga kamatuoran gikan sa Pulong sa Diyos, sama ba ta kang Pablo ug Bernabe nga naglikay sa pagtinguhag pagdayeg? Usa ka panig-ingnan niini mao si Charles Taze Russell; siya maayo kaayong magtutudlo ug nanguna sa buluhatong pagsangyaw sa hinapos sa ika-19ng siglo ug sa sinugdan sa ika-20ng siglo. Siya misulat: “Dili nato gusto ang pasidungog o pagtahod alang sa atong kaugalingon o sa atong mga sinulat; ni magtinguha kita nga tawgong Reverend o Rabbi.” Ang mapainubsanong tinamdan ni Brader Russell sama sa tinamdan ni Pablo ug Bernabe. Sa susama, nagsangyaw ta dili aron dayegon sa uban kondili aron tabangan ang mga tawo nga simbahon “ang buhing Diyos.”

14-16. Unsa ang ikaduha ug ikatulong leksiyon nga atong makat-onan gikan sa gisulti ni Pablo ug Bernabe ngadto sa mga molupyo sa Listra?

¹⁴ Tagda ang ikaduhang leksiyon nga atong makat-onan gikan sa maong pakigpulong. Mapahiuyonon si Pablo ug Bernabe. Lahi sa mga Hudiyo ug mga kinabig sa Iconio, ang mga molupyo sa Listra gamay rag kahibalo o walay alamag sa Kasulatan o sa mga pagpakiglabot sa Diyos uban sa nasod sa Israel. Bisan pa niana, ang mga naminaw kang Pablo ug Bernabe maoy mga mag-uuma. Maayo ang klima sa Listra ug tabunok ang mga umahan. Makita nila ang daghang ebidensiya bahin sa mga hiyas sa Maglalalang sama sa gipadayag diha sa mabungahong mga panahon, ug gigamit sa mga misyonaryo ang maong impormasyon aron makasabot ang ilang mamiminaw.—Roma 1:19, 20.

¹⁵ Makapahiuyon ba usab kita? Bisag usa ra ka matang sa binhi ang ipugas sa usa ka mag-uuma sa iyang pipila ka umahan, lainlain ang iyang paagi sa pag-andam sa yuta. Tingali humok ang yuta sa usa ka umahan ug mapugsan na kana apan ang yuta sa laing umahan basin nagkinahanglan ug dugang preparasyon. Sa susama, usa ra ka matang sa binhi ang atong ipugas—ang mensahe sa Gingharian nga anaa sa Pulong sa Diyos. Pero sama kang Pablo ug Bernabe, maningkamot kita nga sabton ang kahimtang ug relihiyosong kagikan sa mga tawo nga atong sangyawan. Unya atong ikapahiuyon ang paagi sa pagtanyag sa mensahe sa Gingharian.—Luc. 8:11, 15.

¹⁶ Naay ikatulong leksiyon nga atong makat-onan gikan sa asoy bahin kang Pablo, Bernabe, ug sa katawhan sa Listra. Bisag unsaon natog paningkamot, ang binhi nga atong ipugas usahay sakmiton o mahulog sa batoon nga yuta. (Mat. 13:18-21) Kon kana ang mahitabo, ayawg kaguol. Ingon sa gipahinumdom ni Pablo sa ulahi sa mga tinun-an sa Roma, “ang matag usa nato [apil ang atong masangyawan bahin sa Pulong sa Diyos] manubag sa Diyos.”—Roma 14:12.

17. Asa mipaingon si Pablo ug Bernabe human makabiya sa Derbe, ug ngano?

¹⁷ Human guyora si Pablo pagawas sa Listra ug gibiyaan sa mga tawo kay abi nilag patay na siya, gialirongan siya sa mga tinun-an. Dayon, siya mitindog ug tibuok gabii nga mipahulay sa siyudad. Pagkaugma, si Pablo ug Bernabe mipaingon sa Derbe nga may gilay-ong 100 kilometros. Kadto lisod gayod kang Pablo kay sa miaging pipila ra ka oras siya gibato. Apan siya ug si Bernabe milahutay, ug pag-abot sa Derbe, nakatabang silag “ubay-ubayng tawo nga mahimong tinun-an.” Unya, imbes manglaktod paingon sa Antioquia sa Sirya, “sila namalik sa Listra, Iconio, ug Antioquia [sa Pisidia].” Unsay ilang katuyoan? Aron palig-onon ‘ang mga tinun-an, ug dasigon sila nga magpabilin diha sa pagtuo.’ (Buh. 14:20-22) Pagkatalagsaong panig-ingnan! Giuna nila ang kaayohan sa kongregasyon kay sa personal nga kahayahay. Ang mga tigdumala sa sirkito ug mga misyonaryo karon nagsundog sa ilang panig-ingnan.

18. Unsay nalangkit sa pagtudlo ug mga ansiyano?

¹⁸ Gawas pa sa pagpalig-on sa mga tinun-an pinaagi sa ilang mga pulong ug panig-ingnan, si Pablo ug Bernabe nagtudlog “mga ansiyano alang kanila sa matag kongregasyon.” Bisag sila “gipadala sa balaang espiritu” alang sa maong misyonaryong panaw, si Pablo ug Bernabe nag-ampo ug nagpuasa ug “ilang gisalig sila [mga ansiyano] kang Jehova.” (Buh. 13:1-4; 14:23) Ang samang paagi ginasunod karon. Sa dili pa irekomendar ang usa ka brader, ang lawas sa mga ansiyano sa kongregasyon maghisgot ug mag-ampo kon ang maong brader kuwalipikado ba sumala sa Kasulatan. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Sant. 3:17, 18; 1 Ped. 5:2, 3) Ang gidugayon sa pag-alagad dili maoy pangunang basehanan sa pagtudlo. Hinuon, ang iyang sinultihan, panggawi, ug reputasyon magpakita kon unsa ka dako ang impluwensiya sa balaang espiritu sa iyang kinabuhi. Ang mga kinahanglanon nga gihisgotan sa Bibliya para sa mga tigdumala maoy basehanan kon siya ba kuwalipikado nga mag-alagad ingong magbalantay sa panon. (Gal. 5:22, 23) Ang tigdumala sa sirkito maoy magtudlog mga ansiyano.—Itandi ang 1 Timoteo 5:22.

19. Kang kinsa manubag ang mga ansiyano, ug sa unsang paagi nagsundog sila kang Pablo ug Bernabe?

¹⁹ Ang tinudlong mga ansiyano nahibalo nga sila manubag sa Diyos sa ilang paagi sa pagdumala sa kongregasyon. (Heb. 13:17) Sama kang Pablo ug Bernabe, ang mga ansiyano maoy manguna sa pagsangyaw. Ang ilang mga pulong angayng makapalig-on sa mga igsoon. Ug andam sila sa pag-una sa kaayohan sa kongregasyon kay sa ilang personal nga kahayahay.—Filip. 2:3, 4.

20. Sa unsang paagi makabenepisyo ta dihang mabasa nato nga ang mga igsoon nakigbahin sa espirituwal nga buluhaton?

²⁰ Dihang nakabalik si Pablo ug Bernabe sa Antioquia sa Sirya, ilang giasoy “ang daghang butang nga gibuhat sa Diyos pinaagi kanila, ug nga gibuksan sa Diyos ang pultahan sa pagtuo ngadto sa kanasoran.” (Buh. 14:27) Dihang mabasa nato nga ang mga igsoon nakigbahin sa espirituwal nga buluhaton ug makita kon giunsa sila pagpanalangin ni Jehova, madasig ta nga padayong mosulti nga “maisogon pinaagi sa awtoridad ni Jehova.”