SÓPWUN 12
“Afalafal fán Pwora Pokiten án Jiowa Atufichiir”
Paul me Parnapas ra pwáári tipetekison, pwora, me likiitú
A lóngólóng wóón Féffér 14:1-28
1, 2. Ikkefa ekkewe mettóch ra fis atun Paul me Parnapas ra nóm lón Listra?
EKKEWE aramas lón Listra ra mweireir me ra fókkun pwapwa. Emén mi pechemá seni leuputiwan a mwetemwet fán pwapwa pún a chikar ren án rúúemén ese sissileer echikaraatá. Ekkewe aramas ra mwaar me ra ekieki pwe ekkena rúúemén iir kot. Ina minne, emén néún Seus souasor a uwouto mwárámwár fán iten ekkena rúúemén. Ena souasor a uwouto kou me nieló fán iter. Paul me Parnapas ra resin aúkaalóói ekkewe aramas seni met ra féfféri. Ra kamwei úfer, me ra tingorei ekkena aramas ar resap fel ngeniir, iwe ra chék kaúló pokiten án ekkena mwán fókkun achocho le fós ngeniir.
2 Mwirin, ekkewe chón Jus iir chón ú ngeni, ra feito seni Antiok Pisitia me Ikonium. Ra pweni Paul me Parnapas, iwe ekkewe aramasen Listra ra poputá le oputer. Ekkena aramas mi akkomw mochen fel ngeni Paul, ra sápeiti me manei ngeni faw tori an peló. Mwirin an a wes ar song, ra átekinawu Paul fán inisin mi kuuló ren chcha me kinás únúkkún ttitin ewe telinimw pún ra ekieki pwe a fen máló.
3. Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe káé lón ei lesen?
3 Met a fis me mwen ei watteen osukosuk? Met ekkewe chón afalafala ewe kapas allim lón ach ei fansoun ra tongeni káé seni met a fis ngeni Parnapas, Paul, me ekkewe aramas seni Listra? Me ifa ussun ekkewe Chón Kraist mwán mi ásimaw ra tongeni áppirú án Parnapas me Paul leenien áppirú iir kewe mi túppwél me tinikken lón ar angangen afalafal, me “afalafal fán pwora pokiten án Jiowa atufichiir”?—Féf. 14:3.
Eú Mwichemmóngun Aramas “Ra Wiliiti Chón Lúkú” (Féffér 14:1-7)
4, 5. Pwata Paul me Parnapas ra sái ngeni Ikonium, me met a fis ikena ie?
4 Fitu rán mwirin, Paul me Parnapas ra nóm lón ewe telinimwen Pisitia Antiok lón Rom. Me ikena ie, ekkóch chón Jus ra ú ngeniir me otururowu lúkún ewe telinimw. Ekkewe aramas rese mochen aúseling ngeni Paul me Parnapas. Iwe nge, rese song, nge “ra wichikaaló ewe pwúl wóón pecher.” (Féf. 13:50-52; Mat. 10:14) Paul me Parnapas ra ló seniir fán kinamwe me ra likiti ngeni Kot an epwe apwúngú ekkewe chón ú ngeniir. (Féf. 18:5, 6; 20:26) Ekkena rúúemén misineri ra sópweeló lón ar afalafal, nge ese kúkkúnúló ar pwapwa. Ra sái ngeni éétiwéér ren ina epwe úkúúkún 100 mwail, me ra tori eú leeni mi ppanetá mi nóm lefilen ekkewe chukun Taurus me Sultan.
5 Ewe áeúin leeni Paul me Parnapas ra tori, ina Ikonium, eú leeni mi ur ren éérenien Krik me ina eú ekkewe telinimw mi fókkun iteféúló lón Kalesia, ewe mi nóm fán nemenien Rom. a Chómmóng chón Jus me ekkewe esap iir chón Jus mi wiliiti chón lúkú ra nóm lón ena telinimw. Paul me Parnapas ra tolong lón ewe sinakok me poputá le afalafal pún ina met ra kan féfféri iteitan. (Féf. 13:5, 14) Ra “kapas lón eú sókkun napanap pwe eú mwichemmóngun chón Jus me Krik ra wiliiti chón lúkú.”—Féf. 14:1.
6. Pwata Paul me Parnapas iir sense mi lipwákéch, me ifa ussun sia tongeni áppirúúr?
6 Pwata Paul me Parnapas iir sense mi múrinné? Paul a fókkun silefichi ewe Taropwe mi Pin. A lipwákéch le aloni alon ekkewe uruwo lón Paipel, oesini, me ewe Allúkún Moses ren an epwe pwáári pwe Jises ewe Messaia mi pwonetiw. (Féf. 13:15-31; 26:22, 23) Napanapen án Parnapas fós ngeni aramas a pwáári an chúngúúr. (Féf. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Iir me rúúemén rese alónga ar sile wóón pwisin ar tipáchem, nge ra kapas “pokiten án Jiowa atufichiir.” Ifa ussun ka tongeni áppirú ekkena misineri lón óm angangen afalafal? Ren óm féri ekkeei mettóch: Kopwe silefichi án Kot we Kapas. Filaatá ekkewe wokisin ekkewe chón aúseling repwe kon sani. Kútta ekkóch alen óm kopwe oururu chókkewe ka afalafal ngeniir. Me fansoun meinisin, óm káit epwe lóngólóng wóón án Jiowa we Kapas, nge esap wóón pwisin óm tipáchem.
7. (a) Met ewe kapas allim a efisi ngeni aramas? (b) Iká chón óm famili ra tipefesen pokiten óm fel ngeni Jiowa, iwe met a lamot kopwe chechchemeni?
7 Iwe nge, esap meinisin lón Ikonium ra pwapwa le rong met Paul me Parnapas ra apasa. Luk a apasa pwe “ekkewe chón Jus rese lúkú, ra asongaatá me etipetipa aramasen ekkewe ekkóch mwú ar repwe ú ngeni Paul me Parnapas.” Paul me Parnapas ra esilla pwe a lamot ar repwe nómotiw me penaatá ewe kapas allim, me repwe “awora watteen fansoun le afalafal fán pwora.” Pokiten ena, “ekkewe aramas lón ena telinimw ra kinikinfesen. Ekkóch ra peni ekkewe chón Jus, nge ekkóch ra peni ekkewe aposel.” (Féf. 14:2-4) Ikenái, a pwal sókkofesen met a fis ngeni aramas atun ra etiwa ewe kapas allim. Ekkóch a lapóló ar tipeeúfengen atun ra aúseling, nge ekkóch, a fen efisi tipefesen. (Mat. 10:34-36) Iká chón óm famili ra tipefesen pokiten óm fel ngeni Jiowa, chemeni pwe lape ngeni, ra lúkú pwóróus mi mwaken ussuch are kapas chofona ussuch. Óm féffér múrinné epwe tongeni ánneta pwe ekkena pwóróus, ra mwáál me eli ekis me ekis epwe siwil féfférúr ngenikich.—1 Pit. 2:12; 3:1, 2.
8. Pwata Paul me Parnapas ra sú seni Ikonium, me ifa ewe lesen sia tongeni káé seniir?
8 Mwirin och fansoun, ekkewe chón ú ngeni Paul me Parnapas lón Ikonium ra ekiekin manei ngeniir faw. Atun ekkena rúúemén misineri ra sile ena, ra filaatá ar repwe mwékút ngeni pwal eú leenien afalafal. (Féf. 14:5-7) Lón ei fansoun, ekkewe chón afalafala pwóróusen ewe Mwú ra pwal eáni ena esin mirit. Atun aramas ra kapas mi ngaw ussuch are ussun ewe pwóróus sia uwei, sia fós fán pwora. (Fil. 1:7; 1 Pit. 3:13-15) Nge atun aramas ra mochen efeiengawakich, sia túmúnú senikich ach sisap féri met mi tiparoch mi tongeni atolonga manawach me manawen chienach kewe chón Kraist lón feiengaw.—SalF. 22:3.
“Oupwe Kul . . . Ngeni ewe Kot mi Manaw” (Féffér 14:8-19)
9, 10. Ia a nóm ie Listra, me met sia silei ussun ekkewe chón Listra?
9 Paul me Parnapas ra ló Listra, eú leeni mi nóm fán nemenien Rom, ina epwe 20 mwail notouéérún Ikonium. A chómmóng met Listra me Antiok Pisitia ra léllé wóón, nge ese kon chómmóng chón Jus ra nóm lón Listra. Ikáámwo chón ena leeni eli ra eáni fósun Krik, nge kapasen Likaonia, ina wesewesen ar fós. Eli pokiten ese wor sinakok lón ena telinimw, ina minne Paul me Parnapas ra poputá le afalafal lón ekkewe leeni mi chómmóng aramas ie. Atun Piter a nóm Jerusalem, a echikaraatá emén mi tter seni leuputiwan. Nge atun Paul a nóm Listra, a echikaraatá emén mwán mi pechemá seni leuputiwan. (Féf. 14:8-10) Pokiten ena manaman Piter a féri, eú mwichemmóngun aramas ra wiliiti chón lúkú. (Féf. 3:1-10) Nge atun Paul a féri eú manaman, a fókkun sókkóló met ekkewe aramas ra féri.
10 Ussun met a mak lepoputáán ei sópwun, atun ewe mwán mi pechemá a mwetemwet, ewe mwichen aramas lón Listra iir mi lúkú kot chofona, ra mwittir ekieki pwe Paul me Parnapas iir kot. Ra erá pwe Parnapas i Seus, meilapen ekkewe koten Krik, me ra kér ngeni Paul Ermes, néún Seus we, ewe a kan wisen fós fán iten ekkewe kot. (Ppii ewe pwóór “ Listra me ewe Angangen Fel Ngeni Seus me Ermes.”) Iwe nge, Parnapas me Paul ra fókkun achocho le álisi ewe mwichemmóngun aramas le weweiti pwe ar kapas me tufichin féri manaman a fis ren álillisin Jiowa, ewe chék Kot mi enlet nge esap seni ekkewe kot chofona.—Féf. 14:11-14.
“Kul seni ekkeei féffér mi lamotongaw me kul ngeni ewe Kot mi manaw, ewe a féraatá láng me fénúfan.”—Féffér 14:15
11-13. (a) Met Paul me Parnapas ra ereni ekkewe chón Listra? (b) Ifa eú lesen sia tongeni káé seni met Paul me Parnapas ra apasa?
11 Inaamwo iká aramas ra féri ena, nge Paul me Parnapas ra chúen achocho le afalafal ngeniir. Seni ewe pwóróus Luk a makkeei, sia káé ifa ussun sipwe lipwákéch le afalafala ewe kapas allim ngeni chókkewe esap iir chón lúkú. Nengeni napanapen án Paul me Parnapas kapas ngeni ekkewe chón aúseling, ra apasa: “Ámi pwiim kana, pwata oua féri ei sókkun mettóch? Ám pwal aramas chék mi wor ám apwangapwang ussun ámi. Me áúa afalafala ewe kapas allim ngenikemi pwe oupwe kul seni ekkeei féffér mi lamotongaw me kul ngeni ewe Kot mi manaw, ewe a féraatá láng me fénúfan me mataw me meinisin masouer kewe. Lón fansoun ekkewe táppin aramasen lóóm, i a mut ngeni meinisin aramasen ekkewe ekkóch mwú ar repwe féri met pwisin mocheniir, nge i a chúen pwáraatá ussun pwisin i ren an féri minne mi múrinné, a ngenikemi úút seni láng me fansoun ráás, a ámenemenéchúkemi ren mwéngé me ouraló letipemi ren pwapwa.”—Féf. 14:15-17.
12 Ikkefa ekkewe lesen sia tongeni káé seni met Paul me Parnapas ra ereni ekkewe aramas? Áeúin, Paul me Parnapas rese ekieki pwe ra tekia seni ekkewe aramas mi aúseling ngeniir. Rese ekieki pwe iir mi kkóló pokiten chék ar tufichin echikaraatá emén mwán. Nge, fán tipetekison ra apasa pwe a wor apwangapwanger ussun chék ekkewe aramas mi aúseling ngeniir. Ewer, a nóm ren Paul me Parnapas ewe ngún mi fel me ra fen ngas seni ekkewe afalafal chofona. Me a pwal nóm rer ewe ápilúkúlúkún ar repwe fiti Kraist le nemenem. Nge ra silei pwe ekkewe chón Listra ra pwal tongeni angei pwal chék ekkena esin liffang iká repwe álleasochisi Kraist.
13 Met meefiach ren chókkewe sia afalafal ngeniir? Sia ekieki pwe sia tekia seniir? Atun sia álisi aramas le káé ewe enlet seni án Kot we Kapas, sia ussun Paul me Parnapas ren ach sisap efisi án aramas repwe apaatákich? Charles Taze Russell, emén chón asukul mi fókkun lipwákéch, me ewe chón emmweni ewe angangen afalafal lón ewe ier 1870 ngeni 1916, a isettiw eú leenien áppirú lón ena mettóch. A makkeei: “Áúse mochen aramas repwe mwareitikem are mwareiti met áúa makkeei. Are áúse pwal mochen án aramas repwe kér ngenikem Ámmáfel are Rappai.” Pwiich Russell a áppirú án Paul me Parnapas tipetekison. Pwal ina ussun ren ach we angangen afalafal, ewe popun sia afalafal, esap pokiten ach sipwe angei ling, nge pokiten sia mochen álisi aramas le kul ngeni “ewe Kot mi manaw.”
14-16. Ifa ewe oruuen me aúlúngátin lesen sia tongeni káé seni met Paul me Parnapas ra ereni ekkewe chón Listra?
14 Sipwe ppii ewe oruuen lesen sia tongeni káé seni met Paul me Parnapas ra apasa. Iir ra tipemecheres le siwili napanapen ar afalafal. Ekkewe chón Listra rese kon silei are rese fen fókkun silei ussun ewe Taropwe mi Pin are féfférún Kot ngeni ekkewe chón Israel. Rese ussun ekkewe chón Jus me ekkewe chón lúkún Israel mi fiti ewe lamalamen Jus. Nge chókkewe mi aúseling ngeni Paul me Parnapas, ra kan atake me fol man. A múrinné pwúlún Listra me máréch irá ie. Aramasen lón ra tongeni kúna ekkewe pisekin ánnet ussun napanapen ewe Chón Féraatá mi pwá lón ekkena mettóch, áwewe chék ren mááréchún fótaar kewe irá. Iwe ekkena misineri ra áeá ekkena pwóróus lón ar kapas áwewe lón ar fós ngeni aramas.—Rom 1:19, 20.
15 Sia pwal tongeni áppirúúr le tipemecheres le siwili napanapen ach afalafal? Inaamwo iká emén chón atake eli epwe fótuki eú chék sókkun féún pwikil lón an kewe fitu atake, nge epwe sókkopat napanapen an ammólnatá ewe pwúl. Ekkóch pwúl, ra fen mworomwor me a mecheres án ewe chón atake epwe fót pwikil lón. Nge eli a lamot angangen ammólnatá fán iten pwal ekkóch pwúl. Ina ussun ren ewe pwikil sia fótuki, ese sissiwil. Ena pwikil, ina pwóróusen án Kot we Mwú mi nóm lón an we Kapas. Iwe nge, iká sia ussun Paul me Parnapas, sipwe achocho le esilla nónnómun ekkewe aramas sia afalafal ngeniir me met ra eáni lúkú. Iwe iká sia silei ekkena mettóch, iwe epwe atufichikich le siwili napanapen ach afalafala pwóróusen ewe Mwú.—Luk 8:11, 15.
16 Sia tongeni káé ewe aúlúngátin lesen seni pwóróusen Paul, Parnapas, me ekkewe chón Listra. Inaamwo iká sia fókkun achocho, nge fán ekkóch, ewe mi ngaw epwe angei ewe pwikil sia fótuki, are epwe mworetiw lón pwúl mi kitiféúféú. (Mat. 13:18-21) Iká a fis ena, kosap lichippúng. Paul a áchchema ngeni ekkewe chón káé lón Rom pwe “Kot epwe apwúngú emén me emén kich [kapachelong emén me emén chókkewe sia afalafal ngeniir] me ren ach féffér.”—Rom 14:12.
“Ra Likiti Iir Ngeni Jiowa” (Féffér 14:20-28)
17. Mwirin án Paul me Parnapas ló seni Terpe, ia ra ló ie, me pwata?
17 Mwirin án ekkewe chón Listra átekinawu Paul lúkún ewe telinimw pwe ra ekieki pwe a fen máló, ekkewe chón káé ra seláni i me ra eleenia. Sorotáán ena rán, Paul me Parnapas ra poputá le sái ngeni Terpe ren úkúúkún 60 mwail. Sia tongeni anchangei metekin Paul lón an na sái pún aramas ra kerán manei ngeni faw. Nge, iir me Parnapas ra fókkun likiitú, me ra wareiti Terpe, me “álisi chómmóng ar repwe wiliiti chón káé.” Iwe nge, rese pwer lón ekkewe al mi ale mecheres ngeni leenier we Antiok lón Siria, nge ra fen “liwiniti Listra, Ikonium, me Antiok [Pisitia].” Pwata? Pwe repwe apéchékkúla “ekkewe chón káé, me pese ngeniir ar repwe chék nónnóm lón ewe lúkú.” (Féf. 14:20-22) A ifa me múrinnéén án ekkena rúúemén leenien áppirú! Ra akkomwa met a échiti chón lón ewe mwichefel lap seni pwisin kinamweer. Ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál me ekkewe misineri lón ach ei fansoun, ra áppirúúr.
18. Met a fis me mwen án emén Chón Kraist mwán epwe wiliiti emén mwán mi ásimaw?
18 Me lúkún án Paul me Parnapas apéchékkúla ekkewe chón káé ren ar kapas me leenien áppirú, ra pwal seikaatá ekkewe “mwán mi ásimaw fán iter lón eú me eú mwichefel.” Inaamwo iká Paul me Parnapas ra “tiitiiló me ren ewe ngún mi fel” lón ar sái, nge ra chúen iótek me echikefel atun ra “likiti iir [ekkewe mwán mi ásimaw] ngeni Jiowa.” (Féf. 13:1-4; 14:23) A pwal ina ussun lón ach ei fansoun atun ekkewe mwán mi ásimaw ra seikitá. Me mwen án ewe kúmiin mwán mi ásimaw ekiekin filaatá iká emén Chón Kraist mwán epwe wiliiti emén mwán mi ásimaw, repwe iótek ussun me pwóróusfengen iká a fen apwénúetá ekkewe emmwen me ren Paipel fán iten emén chón emmwen. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tait. 1:5-9; Jem. 3:17, 18; 1 Pit. 5:2, 3) Ttamen án emén Chón Kraist mwán wiliiti Chón Kraist, esap ina met a kon lamot. Nge a fen lamot pwe napanapen an kapas, féfférún, me itéchún epwe pwáári iká a mut ngeni angangen ewe ngún mi fel an epwe angang lón manawan. Epwe fich ngeni ena wis iká a apwénúetá minne ewe Paipel a mochen seni emén chón emmwen. (Kal. 5:22, 23) Ewe chónemmwen mi wisen sáifetál, epwe wisen seikaatá emén.—Apépé ngeni 1 Timoty 5:22.
19. Ié epwe apwúngú ekkewe mwán mi ásimaw, me ifa ussun ra áppirú Paul me Parnapas?
19 Ekkewe mwán mi ásimaw ra silei pwe Kot epwe apwúngúúr ren ifa ussun ra emmweni chón ewe mwichefel. (Ipru 13:17) Ekkewe mwán mi ásimaw ra áppirú Paul me Parnapas le emmweni ewe angangen afalafal. Ra apéchékkúla chiener kewe ren ar kapas. Me ra tipemecheres le pennúkúóló kinamweer fán iten ar repwe akkomwa met a lamot ngeni chón ewe mwichefel.—Fil. 2:3, 4.
20. Ifa ussun sia kúna feiéch seni ach álleani pwóróusen án chienach kewe angang lón ei fansoun?
20 Atun Paul me Parnapas ra liwinsefál ngeni leenier we Antiok lón Siria, ra apwóróusa “ngeniir chómmóng mettóch Kot a néúnéú iir le féri, me an suuki ewe asamen lúkú ngeni aramasen ekkewe ekkóch mwú.” (Féf. 14:27) Atun sia álleani pwóróusen án chienach kewe Chón Kraist angang lón ei fansoun, me kúna ifa ussun Jiowa a efeiéchú ar achocho, epwe apéchékkúlakich le sópweeló le ‘afalafal fán pwora pokiten án Jiowa atufichikich.’
a Ppii ewe pwóór “ Ikonium Telinimwen Frikia.”
