Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 12

“Kuhosha Nakuhamuka Muloña Yehova Wayinkeli Wuswa”

“Kuhosha Nakuhamuka Muloña Yehova Wayinkeli Wuswa”

Pawulu naBaranaba anamwekeshi kudizoza, kutatakena nikuhamuka

Kushindamena haYilwilu 14:1-28

1, 2. Yumanyi yamwekeni hampinji yadiñawu aPawulu naBaranaba muLisitira?

 MULISITIRA mudi ipumba. Iyala wavwalikili chifwayi anafumi nakumuuka kudi enyi ayedi, dichi nazañalali chikupu. Antu mutunwa boku, nawa kapristu nayileteli awa amayala ayedi yibaaba yankenu muloña izaza dinakuyimona nawu hiyanzambi. Kapristu waZewusi naleti añombi nawa anakukeña kuyijaha. Pawulu naBaranaba anakukeña awa antu aleki yuma yinakukeña kwilawu. Anatabuli yakuvwala yawu nawa analundumukili mwizaza kulonda ayilekeshi kudifukula kudi wena, anazati nañovu kulonda ayilekeshi kudifukula kudi wena.

2 Kuhiñahu, aYudeya akakudimbulula anashiki kufuma kuPisidiya Antiyoki niIkoniyumu. Anayiluwañeshi awa antu adi muLisitira namakudi awu asweja kutama. Idi izaza dinakeñeña kudifukula kudi Pawulu dinamunyeñumuki nakumwasa malola nakumushiya nahwindili. Kuhiñahu, anamukokeli Pawulu nakumunatila hanji yamusumba, nakutoñojoka nawu nafwi.

3. Malwihwinyi itukuhanjekahu mukanu kapetulu?

3 Yumanyi yaletesheli chumichi chimwekani? Akakushimwina nsañu yayiwahi makonu anateli kudizilaku yumanyi kuyuma yamumwekeneni Baranaba, Pawulu niayibalumoka amuLisitira? Nawa akulumpi muchipompelu chawakaKristu anateli kwimbujola ñahi kashinshi kaBaranaba naPawulu chatwalekelihu kuumika mumudimu wakushimwina, “nakuhosha nakuhamuka muloña Yehova wayinkeli wuswa”?—Yilw. 14:3.

‘Izaza Dawantu Deneni Detiyili’ (Yilwilu 14:1-7)

4, 5. Muloñadi aPawulu naBaranaba chayililiwu kuIkoniyumu, nawa yumanyi yamwekeni kwenakuna?

4 Hanahiti mafuku amavulu wanyi, aPawulu naBaranaba ayihañili mumusumba wawaRoma waPisidiya Antiyoki hanyima yakwila aYudeya akakudimbulula anayishinjili antu kuyibalumukamu. Hela chochu, chatela aneñi, “ayitotomweneni lunkuñu lwakunyendu yawu” awa antu abulaña kubalumuka amuniwu musumba. (Yilw. 13:50-52; Mat. 10:14) Pawulu naBaranaba adifumininiku kwawu mukuwunda nakuyileka awa akakudikaña kulonda Nzambi yomweni akayibabeshi. (Yilw. 18:5, 6; 20:26) Hela chochu, awa amishonali ayedi atwalekelihu kushimwina namuzañalu. Endeli makilomita 150 kuya kukabeta kasumbwañesha kabeta kachidiilu namusela, ashikili kwiluña dazanduka desekana haneli mpidi yaTawurusi iku mpidi yaSulitani iku.

5 Hakusambila, aPawulu naBaranaba emeni muIkoniyumu, mwekala chisemwa chawaGiriki nawa musumba wumu hakachi kanyisumba yamaneni yawaRoma yekala mukabeta kaÑalija. a Muniwu musumba mwadiña aYudeya amavulu niantu abalumukili nakwikala aYudeya. Neyi chelileñawu mpinji yejima, aPawulu naBaranaba eñilili musinagogi nakutachika kutañisha. (Yilw. 13:5, 14) Ahosheli “munjila yakojejeli izaza dawantu deneni dawaYudeya niaGiriki etiyi.”—Yilw. 14:1.

6. Muloñadi aPawulu naBaranaba chekaliliwu antañishi amawahi, nawa tunateli kuyimbujola ñahi?

6 Muloñadi aPawulu naBaranaba chekaliliwu antañishi amawahi? Pawulu welukili chikupu Nsona. Wadiña nakuzatisha nsañu jakunyaka, wuprofwetu, niNshimbi jaMosi kulonda ashinjili antu nindi Yesu diyi Mesiya akaniniwu. (Yilw. 13:15-31; 26:22, 23) Baranaba niyena wahosheleña munjila yamwekesheleña nawu wadiña nakwakamena antu. (Yilw. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Kwosi niwumu hakachi kawu wadishindameneneña yomweni ilaña ahosheleña muloña “Yehova wayinkeleña wuswa.” Munateli kuyimbujola ñahi awa amishonali mumudimu wenu wakushimwina? Kuhitila mukwiluka ichi chikuma: Ilukenu chikupu Izu daNzambi. Tondenu nsona yinateli kukwasha antu imunakushimwina. Wanenu njila yinateli kukundeja antu imunakushimwina. Nawa mpinji yejima tañishenuña kunshindamena Hezu daYehova, bayi hamaana enwenu aweniku.

7. (a) Munsañu yayiwahi mwafumañadi? (b) Neyi chisaka chenu chinadambuli muloña munakudifukula kudi Yehova, chumanyi chimwatela kwanukaña?

7 Hela chochu, bayi neyi ejima muIkoniyumu atiyileña kuwaha yuma yahosheleña Pawulu naBaranabaku. Luka natwalekihu kuhosha nindi: “AYudeya abulili kwitiya, asañumwini antu akunyuza kulonda aheli amanakwetu.” Pawulu naBaranaba amweni nawu atela kushakama kulonda ahakwiliku nsañu yayiwahi, nawa “ashakamini kwenoku mpinji yayilehi nakuhosha nakuhamuka.” Nawa chuma chafuminimu “izaza dawantu mumusumba dadaambwili; amu akundamini kukabadi kawaYudeya, amakwawu niwena kukabadi kawapostolu.” (Yilw. 14:2-4) Dichuma chafumañamu neyi tunakushimwina nsañu yayiwahi makonu. Amakwawu anuñañanaña, amakwawu adambulaña. (Mat. 10:34-36) Neyi chisaka chenu chinadambuli muloña munakudifukula kudi Yehova, anukenu nenu antu atudimbululaña muloña kudi antu ayileja hohu chakuyileja hela kudi atwamba chikupu. Yilwilu yenu yayiwahi diyinateli kumanisha kukala kwamuchidiwu nawa nkumininaku munateli kwovwahisha nyichima yawantu anakuyidimbulula.—1 Pet. 2:12; 3:1, 2.

8. Muloñadi aPawulu naBaranaba chafuminiwu muIkoniyumu, nawa yumanyi yitunakudizilaku?

8 Chimwahitili mpinji, awa akakudimbulula akwatili kafuta kakuyasa aPawulu naBaranaba malola. Awa amishonali ayedi chelukiliwu aka kafuta, afumini muniwu musumba nakuya nakushimwina kumaluña acheñi. (Yilw. 14:5-7) Akakushimwina aWanta makonu elaña chuma chochimu. Neyi anakuhosha mazu atama hadi etu, twahoshaña nakuhamuka. (Fwili. 1:7; 1 Pet. 3:13-15) Ilaña neyi kwikala yikonkojola, twatondolwelaña yuma yinateli kusha wumi wetu muwubanji niwawakwetu akakwitiya.—Yish. 22:3.

‘Balumukilenu kudi Nzambi Wamumi’ (Yilwilu 14:8-19)

9, 10.Musumba waLisitira wadiña kudihi, nawa yumanyi yitweluka hadi antu ashakamineñamu?

9 Pawulu naBaranaba ayili kuLisitira, musumba wawaRoma hekala makilomita 30 kukabeta kaIkoniyumu kasumbwañesha chidiilu namujika. MuLisitira mwadiña yilwilu yayivulu neyi yadiña muPisidiya Antiyoki, ilaña kwambukaku nanona musumba, mwena mwadiña wanyi aYudeya amavulu. Hela chakwila ahosheleña chiGiriki, ilaña idimi dawu dadiña hiLikoniya. Chinamwekani neyi mumusumba wawu mwadiña wanyi sinagogi, dichi Pawulu naBaranaba atachikili hohu kushimwina mumaluña mwadiña antu amavulu. Petulu hadiñayi muYerusalema, wokili iyala wavwalikili chifwayi. MuLisitira, Pawulu wokili iyala wadiña chifwayi kufuma kukuvwalika. (Yilw. 14:8-10) Antu amavulu ekalili akakwitiya muloña wachihayamisha chakoñeliyi Petulu. (Yilw. 3:1-10) Ilaña muchihayamisha chakoñeliyi Pawulu mwafumini yikonkojola.

10 Neyi chitwashimuna hakusambila mukanu kapetulu, chelili ona iyala chifwayi amuuki nawa atachiki kwenda, idi izaza dakuhweleleli mudi anzambi akutwamba muLisitira hohenohu dakunkulwili mwaluwa. Amuteneni Baranaba nawu Zewusi, mukulumpi wawanzambi, nawa Pawulu nawu Heremisi, mwana kaZewusi nawa mukakuyihoshelaku anzambi. (Talenu chikasha chinakwila nawu “ Lisitira nawa Kwitiya kwaZewusi niHeremisi,” hefu 97.) Hela chochu, aBaranaba naPawulu, azatili nañovu kulonda akwashi izaza diluki nawu ahosheleña nikwila yuma bayi nañovu jawanzambi akutwambaku, ilaña nawuswa waYehova, Nzambi walala wumu hohu.—Yilw. 14:11-14.

“Mubalumuki mufumi kuniyi yuma yamukunkulwayi nakubalumukila kudi Nzambi wamumi, waleñeli iwulu niiseki.”—Yilwilu 14:15

11-13. (a) Yumanyi yahosheli Pawulu naBaranaba kudi antu amuLisitira? (b) Chumanyi chitunateli kudizila kumazu ahosheliwu aPawulu naBaranaba?

11 Hichikweti muloña nayuma yamwekeniku, Pawulu naBaranaba azatili nañovu kulonda ashinshiki antu hanyichima munjila yayiwahi. Kuniyi nsañu yasonekeliyi Luka, twadizilañaku chakushimwina nsañu yayiwahi kudi antu abula kumukuhwelela Nzambi. Talenu Pawulu naBaranaba chahanjekeliwu nawu: “Enu antu, munakukoñeladi yuma yamuchidiwu? Ninetu tudi antu atiyaña neyi chimwatiyaña enu. Tunakuyishimwina nsañu yayiwahi kulonda mubalumuki mufumi kuniyi yuma yamukunkulwayi nakubalumukila kudi Nzambi wamumi, waleñeli iwulu niiseki nikaluñalwiji niyuma yejima yekalamu. Mumakiñu akunyima, Nzambi wetejeli antu akunyuza yejima kuya munjila jawu, hela chochu, hayilekeli chakadi kuyileja wunsahu windi wakwila chachiwahiku, wakoñeli yuma yayiwahi nawa wayinkeli nvula niyilaaka yasoñelañamu yakuda nakuyikutisha enu nikwinzesha nyichima yenu namuzañalu.”—Yilw. 14:15-17.

12 Yumanyi yitukudizila kunawa mazu? Chatachi, aPawulu naBaranaba hiyadimweneña nawu abadika antu alejeleñawuku. Adimwekesheleña wanyi nawu abadika chikupu nanochu chokiliwu muntu. Ilaña adizozeli nakwiteja nawu niwena akweti kuzeyazeya neyi wowena. Dimu tuhu, aPawulu naBaranaba atambwilili spiritu yajila nawa ayisubwili kuntañishilu yakutwamba. Adiña nakuchiñeja kwakuyuula hamu naKristu. Ilaña elukili nawu wowenawa antu amuLisitira niwena anateli kutambwila iyi yawana neyi amwovwahila Kristu.

13 Twayimonaña ñahi antu itwashimwinaña? Komana twayimonaña netu twesekana nawu. Neyi tunakukwasha antu kwiluka chalala chekala Mwizu daNzambi, kufwana Pawulu naBaranaba, komana twatondolwelaña kutushimeka? Charles Taze Russell, ntañishi wamuwahi walombweleña mudimu wakushimwina kufuma mu 1870 nakushika mu 1916, wakaanineña kumushimeka. Wasonekeli nindi: “Hitunakukeña kutulemesha hela kudifukula kudi etu muloña wanyikanda yitunasonekiku; hela kututena nawu Reverend hela Rabi.” Yilwilu yakudizoza yamwekesheliyi Manakwetu Russell yidi tuhu neyi yamwekesheli Pawulu naBaranaba. Munjila yoyimu, nkeñelu yakushimwina hiyakuleta kalemesha kudi etu aweniku ilaña yakukwasha antu kulonda abalumuki “kudi Nzambi wamumi.”

14-16. Chikumanyi chamuchisatu chitwadizilaña kunsañu yaPawulu, Baranaba niantu ashakamineña muLisitira?

14 Talenu chuma chamuchiyedi chitunateli kudizila kunawa mazu. APawulu naBaranaba ahimpileña. Kwambukaku nawaYudeya niantu abalumukili nakwikala aYudeya adiña muIkoniyumu, awa antu ashakamineña muLisitira elukili wanyi Nsona hela wubwambu wadiña hadi Nzambi namuza waIsarela. Hela chochu, awa antu adiña nakumutiyilila Pawulu naBaranaba, wena kwawu adiña hohu andimi. MuLisitira mwanokeleña nvula nawa mwadiña maluña awushi chikupu. Awa antu amweneña yilwilu yaNleñi muyuma yaleñayi chiyamwekeneneña muyuma yidi neyi yilaaka yanyikaabu, nawa awa amishonali azatishili iyi nsañu kulonda ayishiki nachu hanyichima.—Rom. 1:19, 20.

15 Komana ninenu kwila muhimpa nehi? Hela chakwila ndimi nateli kutuumba mbutu yoyimu mumaseki ashiyashana, watela kuzatisha njila yashiyashana kuwahisha iseki. Maseki amakwawu anateli kwikala amwovu chadimu nawa mbutu yiteli kushikena kumena. Ilaña maseki amakwawu chakeñekaña kusambila kudimahu. Munjila yoyimu, mbutu yitwatumbaña yekala yoyimu, dikwila nawu, nsañu yaWanta yekala Mwizu daNzambi. Hela chochu, kufwana Pawulu naBaranaba, ninetu twatela kwiluka chidi yuma niyuma yakuhwelela antu itunakushimwina. Nawa chumichi chikuletesha nsañu yaWanta yitunakushimwina kuyishika hamuchima.—Luka 8:11, 15.

16 Kudi chuma chitunateli kudizila kunsañu yaPawulu, Baranaba niantu ashakamineña muLisitira. Hela tunazati chamuchidinyi, mpinji yikwawu mbutu jikwawu jinateli kujiya hela kuholokela hamalola. (Mat. 13:18-21) Neyi chuma chamuchidiwu chimwekana, bayi mulekaku. Neyi Pawulu chenjili nakuyanukishayi atumbanji adiña muRoma nindi, “wonsu wetu [kushilahu muntu wejima itwahanjekaña nindi Izu daNzambi] twakalumbulula kudi Nzambi mutwelaña hamuntu-hamuntu.”—Rom. 14:12.

“[Ayikunjikili] Kudi Yehova” (Yilwilu 14:20-28)

17. Chafuminiwu muDeribi, Pawulu naBaranaba ayili kudihi, nawa muloñadi?

17 Hanyima yakwila Pawulu anamunatili hanji yamusumba muLisitira nawa anamushiyi nawu nafwi, atumbanji amunyeñumukili, wahindukili, nawa wawanini hakukaama mumusumba nawufuku. Chikwachili, Pawulu naBaranaba atachikili lwendu lwamakilomita 100 kuya kuDeribi. Fwikijenu chatiyiliyi Pawulu kwenda muniyi njila yatama, iku anafumi nakumwasa malola hamaora antesha anafumiku. Hela chochu, yena niBaranaba atatakeneni, chashikiliwu muDeribi, akwashili “atumbanji antesha.” Kuhiñahu, chatela azatishi njila yayihi yafunta kumukala wawu kuAntiyoki yamuSiriya, “afuntili kuLisitira, Ikoniyumu niku[Pisidiya] Antiyoki.” Nakwiladi? Nakukolesha “atumbanji nikuyikonkomwena nawu atwalekihu kukuhwelela.” (Yilw. 14:20-22) Awa amayala akoñeli yuma yayiwahi yitwatela kwimbujola! Alemesheli kukwasha chipompelu chatela aditiyisheña awenawu kuwaha. Ankoñi endaña niamishonali makonu niwena embujolaña yuma yeliliwu.

18. Akulumpi muchipompelu ayitondaña ñahi?

18 Kubombela hakuyikolesha atumbanji namazu awu ninayuma yelileñawu, Pawulu naBaranaba atondeli “akulumpi muchipompelu nichipompelu.” Hela chakwila ayitemesheli “kudi spiritu yajila” halwendu lwawu lwawumishonali, Pawulu naBaranaba alombeleña nikushakama chakadi kuda hampinji “[yayikunjikiliwu akulumpi] kudi Yehova.” (Yilw. 13:1-4; 14:23) Dichayitondañawu niakulumpi makonu. Henohu manakwetu kanda amutondi, izanvu dawakulumpi dalombaña nikumushinshika kuzatisha yasonekewa kulonda amoni neyi nashikihu. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tit. 1:5-9; Yak. 3:17, 18; 1 Pet. 5:2, 3) Hiyashinshikaña hachinashimbuliyi muchalalaku. Ilaña nhoshelu yindi, yilwilu yindi nichamwilukawu kudi antu dichamwekeshaña ochu spiritu yajila chiyinakuzatika mudi yena. Washikañahu kwikala kabiña wakubiña nyikoku neyi nashikiji yuma yakeñekaña yashimunawu muNsona. (Ñal. 5:22, 23) Nkoñi wañinza diyi enkawu iwu mudimu wakutonda awa amanakwetu.—Esekejenu 1 Timotewu 5:22.

19. Hinyi wakayisompesha akulumpi, nawa amwimbujolaña ñahi Pawulu niBaranaba?

19 Akulumpi atondawu dehi eluka nawu akalumbulula kudi Nzambi nanochu chahembañawu chipompelu. (Heb. 13:17) Kufwana Pawulu naBaranaba, akulumpi alombolaña mudimu wakushimwina. Akoleshaña akwawu atumbanji namazu awu. Nawa atwamijañaku chipompelu chatela aditiyisheña awenawu kuwaha.—Fwili. 2:3, 4.

20. Yumanyi yafumañamu neyi tutañaña nsañu yinakuhosha hanyidimu yinakukalakalawu amanakwetu?

20 APawulu naBaranaba chafuntiliwu kumukala wawu kuSiriya yamuAntiyoki, “ayilejeli yuma yayivulu yakoñeliyi Nzambi kuhitila mudi wena, ayilejeli cheñi nawu wenzunwinini akanyuza chenzelu chakuchikuhwelelu.” (Yilw. 14:27) Chitukutañaña hanyidimu yinakuzatawu amanakwetu akaKristu nikumona Yehova chinakukiswilayi nyidimu yawu, chikutukwasha kutwalekahu ‘kuhosha nakuhamuka muloña Yehova nakutwinka wuswa.’

a Talenu chikasha chinakwila nawu “ Ikoniyumu—Musumba wawaFwirijiya,” hefu 96.