1, 2. Ke ditiragalo dife tšeo di diregago ge Paulo le Baranaba ba le kua Lisitara?

 LISITARA go tsogile tlhakatlhakano. Monna yo a belegwego e le segole o taboga ka lethabo ka morago ga gore batho ba babedi bao a sa ba tsebego ba mo fodiše. Batho ba maketše, ke moka moperisita o tliša dikgare bakeng sa banna ba ba babedi bao lešaba le dumelago gore ke medimo. Dipoo di a lla le go bopa ge moperisita wa Tseuse a lokišeletša go di hlaba. Paulo le Baranaba ba ganetšana le ditiro tše. Ba gagola diaparo tša bona, ke moka ba tabogela lešabeng ba le kgopela gore le se ke la ba rapela gomme ka morago ga go leka ka matla ba ile ba kgona go thibela lešaba leo gore le se ke la ba rapela.

² Ke moka gwa tla baganetši ba Bajuda ba etšwa Antiokia ya Pisidia le Ikonia. Ba thomeletša Paulo le Baranaba gomme ba atlega go dira gore batho ba Lisitara ba ba hlanogele. Lešaba leo pejana le bego le nyaka go rapela Paulo bjale la mo dikologa ke moka la mo kgatla ka maswika go fihlela a idibala. Ge le ntšhitše kgalefo ya lona, le ile la gogela mmele wa Paulo wo o tletšego dintho ka ntle ga dikgoro tša motse, le nagana gore o hwile.

3. Ke dipotšišo dife tšeo re tlago go di ahlaahla mo kgaolong ye?

³ Ke’ng seo se ilego sa lebiša tiragalong ye e kgolo? Ke’ng seo bagoeledi ba ditaba tše dibotse ba mehleng yeno ba ka ithutago sona ditiragalong tšeo di lego mabapi le Baranaba, Paulo le badudi ba kua Lisitara bao ba ilego ba hlanogela banna ba kapejana? Le gona bagolo ba Bakriste ba ka ekiša bjang mohlala wo o beilwego ke Baranaba le Paulo, e lego banna ba botegago bao ba ilego ba phegelela bodireding bja bona, gomme “ba bolela ka sebete ka matla a Jehofa”?—Dit. 14:3.

4, 5. Ke ka baka la’ng Paulo le Baranaba ba ile ba ya Ikonia, le gona go ile gwa diragala’ng moo?

⁴ Matšatši a sego kae pejana, Paulo le Baranaba ba ile ba rakwa motseng wa Roma wa Antiokia ya Pisidia ka morago ga gore baganetši ba Bajuda ba ba tsošetše mpherefere. Lega go le bjalo, go e na le gore ba nolege moko, banna ba ba babedi ba ile ba “hlohlorela lerole la dinao tša bona” go badudi ba motseng woo bao ba bego ba sa arabele. (Dit. 13:50-52; Mat. 10:14) Paulo le Baranaba ba ile ba sepela ka khutšo gomme ba tlogela baganetši bao gore ba tle ba welwe ke kotlo yeo e bego e tla tšwa go Modimo. (Dit. 18:5, 6; 20:26) Ba sa dutše ba thabile, baromiwa  ba ba babedi ba ile ba tšwela pele ka leeto la bona la boboledi. Ka morago ga go sepela dikhilomithara tše e ka bago tše 150 go ya ka borwabohlabela, ba ile ba fihla mmotong o nonnego wo o lego magareng ga dithaba tša Taurus le tša Sultan.

⁵ Mathomong Paulo le Baranaba ba ile ba ema Ikonia, e lego moo go bego go sa tletše setšo sa Segerika e bile e le o mongwe wa metse ya bohlokwa tikologong ya Galatia yeo e bego e bušwa ke Roma. a Mo motseng wo go be go dula setšhaba sa Bajuda seo se nago le tutuetšo le batho ba bantši bao e bego e se Bajuda eupša ba sokologetše tumelong ya Sejuda. Go ya kamoo ba bego ba tlwaetše ka gona, Paulo le Baranaba ba ile ba tsena ka sinagogeng gomme ba thoma go ruta. (Dit. 13:5, 14) Ba ile ba “bolela ka mokgwa woo lešaba le legolo la Bajuda gotee le Bagerika le ilego la fetoga badumedi.”—Dit. 14:1.

6. Ke ka baka la’ng Paulo le Baranaba e be e le barutiši ba atlegago, le gona re ka ba ekiša bjang?

⁶ Ke ka baka la’ng mokgwa woo Paulo le Baranaba ba bego ba bolela ka wona e be e le o atlegago? Paulo o be a le bohlale kudu ditabeng tša Mangwalo. Ka bokgoni o ile a tswalanya ditaba tša histori, boporofeta le Molao wa Moshe e le gore a hlatsele gore Jesu e be e le Mesia yo a holofeditšwego. (Dit. 13:15-31; 26:22, 23) Tsela yeo Baranaba a bego a bolela ka yona e be e bontšha gore o na le taba le batho. (Dit. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Banna ba ka bobedi ga se ba ka ba ithekga ka kwešišo ya bona eupša ba ile ba bolela “ka matla a Jehofa.” O ka ekiša bjang baromiwa bao modirong wa gago wa boboledi? Ka go dira se se latelago: Tlwaelana kudu le Lentšu la Modimo. Kgetha ditemana tša Mangwalo tšeo di tlago go ipiletša go batheetši ba gago. Nyaka ditsela tše di šomago tša go homotša bao o bolelago le bona. Le gona ka mehla thea dithuto tša gago matleng a Lentšu la Modimo, e sego bohlaleng bja gago.

7. (a) Ditaba tše dibotse di tšweletša mafelelo afe? (b) Ge e ba lapa la geno le arogane ka baka la ge o amogetše ditaba tše dibotse, o swanetše go gopola’ng?

⁷ Lega go le bjalo, ga se bohle kua Ikonia bao ba bego ba thabetše go kwa seo Paulo le Baranaba ba bego ba se bolela. Luka o tšwela pele ka gore: “Bajuda bao ba sa kago ba dumela ba hlohleletša le go tutuetša gampe batho ba ditšhaba gore ba lwe le bana babo rena.” Paulo le Baranaba ba ile ba lemoga gore go nyakega gore ba dule moo gomme ba lwele ditaba tše dibotse, ka gona ba ile “ba fetša nako e ntši ba bolela ka sebete.” Ka baka leo, “lešaba la motseng le ile la arogana; ba bangwe ba ema le Bajuda eupša ba bangwe ba ema le baapostola.” (Dit. 14:2-4) Lehono ditaba tše dibotse di tšweletša mafelelo a swanago. Ba bangwe di a ba kopanya; mola ba bangwe di ba aroganya. (Mat. 10:34-36) Ge e ba lapa la geno le arogane ka baka la ge o amogetše ditaba tše dibotse, gopola gore gantši kganetšo e bakwa ke mabarebare ao go se nago moo a theilwego gona goba go thomeletša ka go lebanya. Boitshwaro bja gago bjo bobotse bo ka bontšha gore mabarebare ao ke maaka gomme mafelelong bo ka fetoša boemo bja kgopolo bja bao ba go ganetšago.—1 Pet. 2:12; 3:1, 2.

8. Ke ka baka la’ng Paulo le Baranaba ba ile ba tloga Ikonia, le gona re ithuta thuto efe mohlaleng wa bona?

⁸ Ka morago ga nakwana, baganetši ba Ikonia ba ile ba loga leano la go kgatla  Paulo le Baranaba ka maswika. Ge baromiwa ba ba babedi ba be ba tsebišwa ka seo, ba ile ba kgetha go fetela pele tikologong e nngwe moo ba bego ba tla nea bohlatse. (Dit. 14:5-7) Bagoeledi ba Mmušo ba diriša temogo e swanago lehono. Ge re hlaselwa ka mantšu, re tšwela pele re bolela ka sebete. (Bafil. 1:7; 1 Pet. 3:13-15) Eupša ge re tšhošetšwa ka go hlaselwa, re phema go dira selo seo se sego bohlale seo ka mo go sa hlokagalego se tlago go bea kotsing maphelo a rena goba maphelo a badumedigotee le rena.—Die. 22:3.

9, 10. Lisitara e be e le kae, le gona re tseba’ng ka badudi ba moo?

⁹ Paulo le Baranaba ba ile ba ya Lisitara, e lego tikologo yeo e bego e laolwa ke Roma, yeo e lego dikhilomithara tše e ka bago tše 30 go ya ka borwabodikela bja Ikonia. Lisitara e be e dirišana kudu le Antiokia ya Pisidia, eupša ka go se swane le motse woo, Lisitara e be e se na Bajuda ba bantši. Le ge mohlomongwe badudi ba moo ba be ba bolela Segerika, segagabo bona e be e le Selikaonia. Mohlomongwe ka baka la ge motse woo o be o se na sinagoge, Paulo le Baranaba ba ile ba thoma go bolela ditaba tše dibotse mafelong a batho bohle. Ge a be a le kua Jerusalema, Petro o ile a fodiša monna yo a belegwego e le segole. Kua Lisitara, Paulo le yena o ile a fodiša monna yo a belegwego e le segole. (Dit. 14:8-10) Ka baka la mohlolo wo Petro a bego a o dirile, lešaba le legolo le ile la fetoga badumedi. (Dit. 3:1-10) Mohlolo wo Paulo a o dirilego wona o ile wa ba le mafelelo a fapanego kudu.

¹⁰ Go etša ge go hlalositšwe mathomong a kgaolo ye, ge monna wa segole a be a taboga gomme a thoma go sepela, gateetee lešaba la barapedi ba medimo e šele kua Lisitara le ile la dira phetho e fošagetšego. Le ile la bitša Baranaba gore ke Tseuse, e lego modimo yo a bego a phagametše medimo e mengwe, ke moka Paulo la re ke Heremese, e lego morwa wa Tseuse le mmoleledi wa medimo. (Bona lepokisi leo le rego, “ Lisitara le Borapedi bja Tseuse le Heremese” leo le lego letlakaleng le.) Lega go le bjalo, Paulo le Baranaba ba be ba ikemišeditše go dira gore lešaba  leo le kwešiše gore ba be ba sa bolele le go dira dilo ka matla a medimo e šele, eupša ba be ba dira seo ka matla a Jehofa, Modimo a nnoši wa therešo.—Dit. 14:11-14.

11-13. (a) Paulo le Baranaba ba ile ba re’ng go badudi ba Lisitara? (b) Ke thuto efe yeo re ka ithutago yona mantšung a Paulo le Baranaba?

¹¹ Go sa šetšwe ditiragalo tšeo tše dikgolo, Paulo le Baranaba ba be ba sa dutše ba nyaka go fihlelela dipelo tša batheetši ba bona ka tsela e kaonekaone. Mo tiragalong ye, Luka o begile tsela e šomago ya go bolela ditaba tše dibotse bathong bao ba rapelago medimo e šele. Ela hloko kamoo Paulo le Baranaba ba ilego ba ipiletša go batheetši ba bona, ba itše: “Banna, ke ka baka la’ng le dira dilo tše? Le rena re batho bao ba nago le mafokodi go swana le lena. Re le tsebiša ditaba tše dibotse gore le furalele dilo tše tša lefeela gomme le retologele go Modimo yo a phelago, yo a dirilego legodimo, lefase, lewatle le dilo ka moka tšeo di lego go tšona. Melokong e fetilego o ile a dumelela ditšhaba ka moka gore di sepele ka ditsela tša tšona, gaešita le ge ruri a ile a se lese go nea bohlatse ka dilo tše botse tše a di dirilego, ka go le nea dipula go tšwa legodimong le dihla tše di enywago, a khoriša dipelo tša lena ka mo go feletšego ka dijo le lethabo.”—Dit. 14:15-17.

¹² Re ka ithuta dithuto dife mantšung a ao a dirago gore motho a naganišiše? Sa pele re ithuta gore Paulo le Baranaba ga se ba ka ba itšea ba phagametše batheetši ba bona. Ga se ba ka ba itira selo seo ba bego ba se sona. Go e na le moo, ka boikokobetšo ba ile ba amogela gore ba na le mafokodi a swanago le a batheetši ba bona bao e bego e le barapedi ba medimo e šele. Ke therešo gore Paulo le Baranaba ba be ba amogetše moya o mokgethwa gomme ba lokolotšwe dithutong tša maaka. Le gona ba be ba šegofaditšwe ka kholofelo ya go buša le Kriste. Eupša ba be ba tseba gore badudi ba Lisitara le bona ba ka amogela dimpho tšona tšeo ka go kwa Kriste.

¹³ Boemo bja rena bja kgopolo ke bofe ka bao re bolelago le bona? Na re ba lebelela ba lekana le rena? Ge re dutše re thuša ba bangwe go  ithuta ditherešo tšeo di tšwago ka Lentšung la Modimo, na ka go swana le Paulo le Baranaba re phema go nyaka go tumišwa? Charles Taze Russell, e lego morutiši yo a bego a na le bokgoni yoo a ilego a etelela pele modiro wa boboledi mafelelong a lekgolo la bo-19 la mengwaga le mathomong a lekgolo la bo-20 la mengwaga, o beile mohlala o mobotse tabeng ye. O ngwadile gore: “Ga re inyakele tlhompho e bile ga re nyake gore dingwalwa tša rena di tšeelwe godimo; le gona ga re nyake go bitšwa Baruti goba Borabi.” Boemo bja kgopolo bja boikokobetšo bja ngwanabo rena Russell bo be bo swana le bja Paulo le Baranaba. Ka mo go swanago, morero wa rena ge re bolela ditaba tše dibotse ga se gore re itumiše eupša re nyaka go thuša batho gore ba retologele go “Modimo yo a phelago.”

14-16. Ke thuto efe ya bobedi le ya boraro tšeo re ka ithutago tšona go tšwa go seo Paulo le Baranaba ba se boditšego badudi ba Lisitara?

¹⁴ Ela hloko thuto ya bobedi yeo re ka ithutago yona polelong ye. Paulo le Baranaba ba be ba fetofetoga le maemo. Ka go se swane le Bajuda le batho bao ba bego ba sokologetše tumelong ya Sejuda kua Ikonia, badudi ba Lisitara ba be ba sa tsebe goba ba be ba na le tsebo e nyenyane ka Mangwalo goba ka ditirišano tša Modimo le setšhaba sa Isiraele. Lega go le bjalo, bao ba bego ba theeditše Paulo le Baranaba e be e le setšhaba seo se tsebago tša temo. Lisitara e be e šegofaditšwe ka boemo bjo bo fodilego bja leratadima le mašemo ao a nonnego. Batho bao ba be ba ka kgona go bona bohlatse bjo bogolo bja dika tša Mmopi ka ge di bonagala dilong tšeo di swanago le dihla tšeo di enywago, ka gona baromiwa bao ba ile ba diriša taba ye yeo ba bego ba dumelelana ka yona gore ba boledišane le batheetši ba bona.—Baroma 1:19, 20.

¹⁵ Na le rena re ka fetofetoga le maemo? Gaešita le ge molemi a ka bjala peu ya mohuta o swanago mašemong a gagwe a mmalwa, o swanetše go fetofetoša mekgwa yeo a e dirišago go lokišeletša mmu. Mmu o mongwe o ka ba o šetše o le boleta gomme o loketše gore peu e ka bjalwa go ona. Mola mmu o mongwe go ka nyakega gore o lokišwe ka mo go oketšegilego. Ka mo go swanago, ka mehla peu yeo re e bjalago e a swana, ke molaetša wa Mmušo wo o hwetšwago ka Lentšung la Modimo. Lega go le bjalo, ge e ba re swana le Paulo le Baranaba, re tla leka go lemoga maemo le setlogo sa bodumedi tša batho bao re bolelago le bona. Ke moka re tla dumelela tsebo ye go tutuetša tsela yeo ka yona re bolelago molaetša wa Mmušo.—Luka 8:11, 15.

¹⁶ Re ka ithuta thuto ya boraro pegong yeo e lego mabapi le Paulo, Baranaba le badudi ba Lisitara. Go sa šetšwe maiteko a rena a magolo, peu yeo re e bjalago ka dinako tše dingwe e a ubulwa goba ya wela lekgwareng. (Mat. 13:18-21) Ge e ba seo se direga, o se ke wa nolega moko. Go etša ge Paulo ka morago a ile a gopotša barutiwa ba kua Roma, “yo mongwe le yo mongwe wa rena [go akaretša motho yo mongwe le yo mongwe yoo re bolelago Lentšu la Modimo le yena] o tla ikarabela go Modimo.”—Baroma 14:12.

17. Ka morago ga go tloga Derebe, Paulo le Baranaba ba ile ba ya kae, gomme ka baka la’ng?

¹⁷ Ka morago ga gore Paulo a gogelwe ka ntle ga motse wa Lisitara go naganwa  gore o hwile, barutiwa ba ile ba mo dikologa ke moka a tsoga, a hwetša lefelo la bodulo leo le šireletšegilego motseng bošegong bjoo. Letšatšing le le latelago, Paulo le Baranaba ba ile ba thoma leeto la dikhilomithara tše 100 la go ya Derebe. Re ka nagana ka tsela yeo leeto leo le swanetšego go ba le ile la thatafalela Paulo ka gona, ka ge a be a sa tšwa go kgatlwa ka maswika diiri tše mmalwa pejana. Lega go le bjalo, yena le Baranaba ba ile ba kgotlelela, gomme ge ba fihla Derebe ba ile ba “dira barutiwa ba bantši.” Ke moka go e na le gore ba tšee tsela e kopana ya go boela gae kua Antiokia ya Siria, ba ile “ba boela Lisitara, Ikonia le Antiokia [ya Pisidia].” Ka morero ofe? E le gore ba matlafatše “meoya ya barutiwa, ba ba kgothaletša go dula tumelong.” (Dit. 14:20-22) Banna bao ba beile mohlala o mobotse gakaakaang! Ba ile ba etiša dikgahlego tša phuthego pele ga tša bona. Balebeledi ba basepedi le baromiwa ba mehleng yeno ba ekišitše mohlala wa bona.

18. Ke’ng seo se akaretšwago go kgethweng ga bagolo?

¹⁸ Go oketša moo, Paulo le Baranaba ba ile ba bolela mantšu ao a matlafatšago barutiwa gomme ba ba beela le mohlala. Le gona ‘phuthegong e nngwe le e nngwe ba ile ba ba kgethela bagolo.’ Gaešita le ge ‘ba be ba romilwe ke moya o mokgethwa’ leetong le la boromiwa, Paulo le Baranaba ba ile ba rapela le go ikona dijo ge “ba gafela [bagolo ba] go Jehofa.” (Dit. 13:1-4; 14:23) Lehono go latelwa mokgwa o swanago. Pele ga ge go ka bolelelwa go kgethwa ga bagolo goba bahlanka ba bodiredi, sehlopha sa bagolo sa phuthegong yeo ka thapelo se ahlaahla ditshwanelego tša Mangwalo tša ngwanabo rena yoo. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Jak. 3:17, 18; 1 Pet. 5:2, 3) Gore e bile Mokriste ka nako e kae ga se lona lebaka le legolo leo le lebelelwago. Go e na le moo, tsela yeo ngwanabo rena yoo a bolelago ka yona, boitshwaro bja gagwe le botumo bja gagwe di hlatsela gore moya o mokgethwa o šoma gakaakaang bophelong bja gagwe. Go fihlelela ga gagwe dinyakwa tša balebeledi tšeo di boletšwego ka Mangwalong, go bontšha ge e ba a swanelega go hlankela e le modiši wa mohlape. (Bagal. 5:22, 23) Molebeledi wa tikologo ke yena a nago le maikarabelo a go kgetha bagolo le bahlanka ba bodiredi.—Bapiša le 1 Tim. 5:22.

19. Bagolo ba tseba gore ba na le boikarabelo bofe, le gona ba ekiša Paulo le Baranaba bjang?

¹⁹ Bagolo bao ba kgethilwego ba a tseba gore ba ikarabela go Modimo ka tsela yeo ba swarago phuthego ka yona. (Baheb. 13:17) Ka go swana le Paulo le Baranaba, bagolo ba etelela pele modirong wa boboledi. Ba matlafatša barutiwagotee le bona ka mantšu a bona. Le gona ba ikemišeditše go etiša pele dikgahlego tša phuthego pele ga tša bona.—Bafil. 2:3, 4.

20. Re holwa bjang ke go bala dipego tša mabapi le modiro wo o dirwago ka potego wa bana babo rena?

²⁰ Ge mafelelong Paulo le Baranaba ba boetše legaeng la bona la boromiwa kua Antiokia ya Siria, ba ile ba laodiša “dilo tše dintši tšeo Modimo a di dirilego ka bona, le gore o buletše ditšhaba mojako o išago tumelong.” (Dit. 14:27) Ge re bala ka modiro wo o dirwago ka potego wa bana babo rena ba Bakriste gomme re bona kamoo Jehofa a šegofaditšego maiteko a bona ka gona, re tla kgothatšega gore re tšwele pele re “bolela ka sebete ka matla a Jehofa.”