Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 12

‘Jehová Dios poderta cujpimi na manllashpa villachinajurca’

‘Jehová Dios poderta cujpimi na manllashpa villachinajurca’

Pablo y Bernabeca humilde cashcata, na manllashcata, ñaupaman catina munaita charishcatami ricuchin

Hechos 14:1-28manda japishcami can

1, 2. Pablo y Bernabetaca Listra llactapica ¿imata pasarca?

 ¿IMATA pasajun? Listra llactapica, Pablo y Bernabeca ishcandi chaqui inválido nacirishca runagutami jambin. Chaimi chai runaguca cushijuimanda brincashpa brincashpa rin. Gentecunaca ninanda alborotarishpami Pablo y Bernabetaca dioscunatashna adorangapaj munan. Paicunamanga Zeus diospa sacerdoteca sisa coronacunata, shinallata paicunapa shutipi sacrificiocunata rurangapami huaquin torocunata apashpa shamun. Gentecunapash, torocunapash ninanda bullayanajujpimi, Pablo y Bernabeca ama chaita ruraichichu nishpa shinllita caparin. Shinallata paicunapa jahualla churajunata liquishpami gentecunapa chaupiman calpashpa rin. Chaipi caparishpa rogajpimi gentecunaca paicunataca na adoran.

2 Chaipimi Iconio llactamanda, Antioquía de Pisidia pushtumanda ali villaigucunata na alicachij judiocuna Listra llactaman chayan. Chai judiocunaca Pablo y Bernabemandami jatun llullacunata ni callarin. Chai llullacunata crishpami Listramanda gentecunaca Pablo y Bernabetaca huañuchingapaj munan. Gentecunaca ñapashmi cambian. Pablota adorangapaj munaj gentecunallatami cunanga rumicunahuan pigangapaj munan. Chaimi gentecunaca muyundi shayarishpa Pablotaca inconsciente quidangacaman rumicunahuan pigai callarin. Rumicunahuan pigashca jipaca, huañushcami yarin yashpami Pablotaca yahuarsapata llacta canllacaman alastrashpa llujchin.

3. Cai capitulopica ¿ima tapuicunatata yachajupashun?

3 ¿Imashpata cai llaquica pasarca? Pablo y Bernabemanda, Listra llactamanda gentecunamandapash ¿imatata yachajupanchi? ‘Pablo y Bernabé Jehová Dios poderta cujpi na manllashpa villachishpa’ catishcamandaca, congregacionmanda ancianocunaca ¿imatata yachajui ushan? (Hech. 14:3). Ricupashunchi.

‘Judiocuna y griegocunaca Jesuspa discipulocunami tucurca’ (Hechos 14:1-7)

4, 5. Pablo y Bernabeca ¿imamandata Iconio llactaman rirca? Chaipica ¿imata pasarca?

4 Imashinami yachajurcanchi, huaquin punllacuna huashamanga ali villaigucunata na alicachij huaquin judiocunapa culpamandami Pablo y Bernabetaca, Antioquía de Pisidiamanda llujchishpa cacharca. Desanimarinapa randica, paicunaca Diospa shimita nalicachij gentecunamandaca ‘paicunapa chaqui polvota chafsirishpami’ rirca (Hech. 13:50-52; Mat. 10:14). Paicunaca chai gentecunapa decisionda Taita Diospa maquipi saquishpami tranquilo rirca (Hech. 18:5, 6; 20:26). Paicunaca cushijushpami chaquilla más o menos 150 kilometrocunata indi llujshimujuj ladota rishpa, cordillera del Tauro y Sultán urcucunapi lomalla, ali fucuj pambacunaman chayarca.

5 Primeroca, Pablo y Bernabeca Iconio llactamanmi chayarca. Chai llactaca romanocunapa Galacia provinciamanda shuj principal llactami carca, griegocunapa costumbrecunatapashmi charin carca. a Chaipica ashtaca judiocuna, judío tucushca gentecunami causarca. Pablo y Bernabeca tucui ladocunapishnallatami sinagoga huasipi villachingapaj rirca (Hech. 13:5, 14). “Chaipimi paicuna alipacha yachachijpi ashtaca judiocuna y griegocunaca Jesuspa discipulocuna tucurca” (Hech. 14:1).

6. a) Pablo y Bernabeca ¿imamandata ali yachachijcuna carca? b) ¿Imashinata paicunapa ejemplota cati ushapanchi?

6 ¿Imamandata Pablo y Bernabeca ali yachachijcuna carca? Pabloca Bibliataca ali alimi rijsirca. Paica Jesús Mesías cashcataca ñaupa punllacunapi pasashcacunahuan, Diospa Leypi shimicunahuan, profeciacunahuanbash ricuchi ushanllami carca (Hech. 13:15-31; 26:22, 23). Cutin Bernabeca shujcunapimi ninanda preocuparin carca (Hech. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24). Paicunaca paicunapa yuyaicunata yachachinapa randica, “Jehová Dios poderta cujpimi” villachinajurca. Villachijushpaca ¿imashinata paicunapa ejemplota cati ushapangui? Caita rurapai: Bibliata ali ali yachajupai, gentecuna uyangapaj munashca textocunata agllapai, uyangapaj munajcunataca imashinapash cushichingapaj esforzaripai, ashtahuanbash quiquinba yuyaicunata yachachinapa randica, Bibliamanda siempre yachachipai.

7. a) Ali villaigucunata uyashpaca, gentecunaca ¿imatata ruran? b) Jehová Diosta cazuchun familia jarcajpica ¿imata yarinata ayudanga?

7 Lucas nishcashnaca, Iconio llactapica na tucuicunachu ali villaigucunata ali chasquirca. “Na crij judiocunaca Pablopa y Bernabepa contra shayarichunmi na judío gentecunataca yachachinajurca”. Shinapash Pablo y Bernabeca ali villaigucunata difindingapami quidarca. Chaimandami “tauca semanacunata na manllashpa villachinajurca”. Chaimi chai llactamanda gentecunaca ‘huaquingunaca judiocunapa lado tucurca, cutin shujcunaca apostolcunapa ladomi tucurca’ (Hech. 14:2-4). Cunanbipash ali villaigucunata uyashpaca huaquin gentecunaca aligutami chasquin. Cutin huaquingunaca ñucanchitaca contratashnami ricun (Mat. 10:34-36). ¿Quiquindapashchu Jehová Diosta ama cazuchun familiacuna jarcan? Shina pasajpica na cunganachu capangui, huaquinbica shuj gentecuna ñucanchimanda pandacunata o llullacunata parlajpimi shina pasan. Shinapash quiquinba comportamientohuan chaicuna llulla cashcata ricuchijpica, talvez tiempohuanga cambiangami (1 Ped. 2:12; 3:1, 2).

8. Pablo y Bernabeca ¿imamandata Iconio llactamandaca rirca? ¿Imatata caimandaca yachajupanchi?

8 Huaquin tiempo jipaca, Iconio llactamanda Pablo y Bernabepa contra gentecunaca paicunata rumicunahuan pigangapami parlarishcalla carca. Shinapash chaita yachaj chayashpaca, Pablo y Bernabeca shuj ladopimi villachingapaj rirca (Hech. 14:5-7). Ñucanchicunatapash pipash rimajpica aliguta pensarishpa, na manllashpa tigrachingapami esforzarinchi (Filip. 1:7; 1 Ped. 3:13-15). Shinallata, imapash llaqui nara pasajpillatami, ñucanchi causai o huauquipanicunapa causai ama peligropi cachun chaimanda anchurinchi (Prov. 22:3).

“Causajuj Taita Diosman tigrachunmi, ali villaicunataca predicanajunchi” (Hechos 14:8-19)

9, 10. a) Listra llactaca ¿maijan partepica carca? b) Chai llactapi gentecunamandaca ¿imatata yachajupanchi?

9 Jipaca Pablo y Bernabeca Listra llactamanmi rirca. Chai romano llactaca, Iconio llactamanda 30 kilometrocuna indi huashajushca ladomanmi carca. Cai llactaca Antioquía de Pisidia llactahuanga alimi llevarin carca. Shinapash Listrapica huaquin judiocunallami causarca. Listramanda gentecunaca griego shimitami parlan cashcanga. Shinapash paicunapa idiomapachaca licaonio shimimi carca. Cai viajeca, Pablo y Bernabeca talvez sinagoga huasi na tiashcamandami ashtaca gentecuna tiashca pushtupi villachi callarirca. Ashtahuanbash Pabloca, chaipica Jerusalenbi Pedro rurashca milagrotallatami rurarca. Ishcandi chaqui inválido nacirishca runagutami jambirca (Hech. 14:8-10). Pedro milagrota rurajpica ashtaca gentecunami Jesusta catij tucurca. Shinapash Pablo milagrota rurajpica na shina pasarcachu (Hech. 3:1-10).

10 Listramanda gentecunaca shuj yanga dioscunatami adoran carca. Chaimi chaimanda gentecunaca chai inválido runagu shayarita ricushpaca, Pablo y Bernabeca dioscunami can nishpa ricunajurca. Bernabeca griegocunapa Zeus jatun dios can yanajurcami. Cutin Pablotaca chai diospa churi Hermes tucui dioscunapa portavozmi can yanajurcami (“ Listra llactamanda gentecunaca Zeus y Hermes dioscunatami adoran carca” recuadrota ricupangui). Shinapash Pablo y Bernabeca paicunaca na dioscuna cashcata, chai milagrota rurachun, villachichun Jehová Dios autoridadta, poderta paicunaman cushcata ali intindichingapami munarca (Hech. 14:11-14).

“Canguna yanga cosascunata adoranata saquishpa causajuj Taita Diosman tigrachunmi, ali villaicunataca predicanajunchi” (Hechos 14:15).

11-13. a) Pablo y Bernabeca Listramanda gentecunataca ¿imatata nirca? b) ¿Imatata chaimandaca yachajupanchi?

11 Gentecuna ninanda bullayajujpipash Pablo y Bernabeca paicunapa shunguman chayangapami esforzarirca. Paicunaca nircami: “¿Imamandata cangunaca caita ruranajunguichi? Ñucanchipash cangunashnallata gentecunami canchi. Cangunashnallatami ñucanchipash sufrinchi. Canguna yanga cosascunata adoranata saquishpa causajuj Taita Diosman tigrachunmi, ali villaicunataca predicanajunchi. Causajuj Taita Diosmi jahua cielota, cai alpata, mar yacuta y chaicunapi tucui ima tiashcacunatapash rurashca. Punda tiempocunapica, tucui llactamanda gentecuna paicunapa munashcata rurachunmi Taita Diosca saquirca. Shinapash Taita Diosca, ali cosascunata rurashpami pai imashina cashcataca ricuchijurca. Paica jahua cielomanda tamiaguta carashpa, ushashcata fucuchishpa, vijsa pactajta micuchun micunaguta carashpa, shinallata cangunapa shungutapash ninanda cushichishpami charirca” nircami (Hech. 14:15-17). Lucas escribishca cai shimicunaca, Jesusta na catij gentecunaman imashina villachinatami yachachin.

12 Pundapica ¿imatata caimandaca yachajupanchi? Pablo y Bernabeca chai gentecunapa ñaupapica paicuna ashtahuan yachashcashnaca na sintirircachu. Chai gentecuna yanga dioscunatashna paicunata adorangapaj munajpica, paicunaca humilde cashcata ricuchishpami ñucanchipash cangunashnallata gentecunami canchi, cangunashnallatami ñucanchipash sufrinchi nircami. Pablo y Bernabeca panda yachachishcacunataca ñami saquishca carca. Espíritu santotapashmi chasquishca carca. Jahua cielopi Jesushuan mandana esperanzatapashmi charirca. Shinapash paicunaca alimi yacharca Listramanda gentecuna Jesusta cazushpaca, paicunapash chai bendiciongunatallata chari ushashcata.

13 Cutin ¿ñucanchicunaca? Villachishca gentecunamandaca ¿imatata pensanchi? ¿Paicunapash ñucanchishna cashcatachu intindinchi? Bibliata ñucanchihuan yachajujcuna ñucanchita alabangapaj munajpica ¿Pablo y Bernabeshnachu ñucanchita ama alabachun jarcanchi? Huauqui Charles Russellca siglo diecinueve tucurijujpi, siglo veinte callarijujpimi Jehovapa obrata ñaupaman pushajurca. Paipash ñucanchimanga shuj alipacha ejemplotami saquirca. Cai huauquica alipacha yachachij cashpapash shuj viajeca cashnami escribirca: “Ñucanchicunaca ñucanchicunata, ñucanchi escribishcacunatapash jatunyachichun, alabachunga na munanchichu. Shinallata ñucanchicunata reverendo o yachachij nichunga na munanchichu” nishpa. Chai huauquica Pablo y Bernabeshnami humilde carca. Ñucanchicunapash villachijushpaca gentecuna ñucanchita alabachun munanapa randica, “causajuj Taita Diosman tigrachunmi” gentecunataca ayudangapaj munanchi.

14-16. Listramanda gentecunata Pablo y Bernabé imata nishcamandaca ¿ima ishcai yuyaicunatata ashtahuan yachajupanchi?

14 ¿Imatata ashtahuan yachajui ushapanchi? Pablo y Bernabeca gentecuna imata rurajujta ricushpami villachin carca. Iconio llactamanda judiocuna, judío tucushcacunaca Dios escribichishca shimicunata, Israel llactata Taita Dios agllashcatapashmi yacharca. Shinapash, Listra llactamanda gentecunaca chaicunamandaca imatapash na yacharcachu. Pero paicunaca agriculturamandaca alimi yacharca. Chai llactapi climaca alimi carca. Tarpungapaj alpacunapash alipachami carca. Chaimandami paicunapaca, Taita Diospa cualidadcunata cozecha tiempocunapi ricunaca ashtahuan fácil carca. Chaimi Pablo y Bernabeca chaicunamanda parlashpa villachirca (Rom. 1:19, 20).

15 ¿Ñucanchicunapash gentecuna imata rurajujta ricushpachu villachinajupanchi? Agricultor runa chai muyutallata huaquin pambacunapi tarpujpipash alpacunaca diferentemi can. Huaquin alpacunaca amujlla, tarpunallami can. Cutin huaquin alpacunaca shinlli, ashtahuan trabajanami minishtirin. Villachinapipash shinallatami pasan. Muyuca Taita Diospa shimipi parlashca Taita Diospa Gobiernomanda ali villaigucunami can. Shinapash Pablo y Bernabeshnami gentecuna imata rurajushcata, imata crishcata ricushpa aliguta villachingapaj esforzarina capanchi (Luc. 8:11, 15).

16 ¿Imatata ultimopica yachajunchi? Ali villaicunata uyashpapash gentecuna na pactachijpica na desanimarinachu canchi. ¿Imamanda? Muyuguta tarpungapaj shinllita esforzarijpipash huaquinbica rumi rumi alpapimi urman. O viñai callarijhuanmi pipash pilashpa saquin (Mat. 13:18-21). Chaimandami Pabloca Roma llactamanda Jesusta catijcunamanga cashna escribirca: “Ñucanchicuna imata rurashcata ricushpami, Taita Diosca cada unota juzganga” nishpa. Cai shimicunaca villachijujpi uyaj gentecunapapashmi can (Rom. 14:12).

“Paicunata cuidachunmi Jehová Diospa maquipi saquirca” (Hechos 14:20-28)

17. Derbe llactamandaca ¿maimanda Pablo y Bernabeca rirca? ¿Imamanda?

17 Imashinami ña yachajurcanchi, Listramanda gentecunaca Pablotaca rumicunahuan pigashca jipaca, huañushcami yashpami llacta canllaman alastrashpa chaipi saquirca. Chai jipaca ¿imata pasarca? Discipulocuna shamushpa paipa muyundipi shayarijpica, Pabloca jatarishpami chai tuta chaipi pacaringapaj chai llactaman yaicurca. Cayandi punllaca Bernabehuanmi Pabloca Derbe llactaman rirca. Más o menos 100 kilometrocunapimi carca. Pabloca macai tucushcamanda nana nana cashpami alimanda Listra llactaman chayarca. Derbe llactapica ‘ashtaca discipulocunatami rurarca’. Chai jipaca, Antioquía de Siria llactaman uchalla chayana ñanda japinapa randica, “Listra llactaman, Iconio llactaman y Antioquía” de Pisidia llactamanmi Pablo y Bernabeca tigrarca. ¿Imamandata chai llactacunaman tigrarca? ‘Chai llactacunapi discipulocuna shinlli feta charishpa catichun animangapami’ tigrarca (Hech. 14:20-22). Paicunapira pensarinapa randica, congregaciongunapa minishtishcatarami pundapi churarca. Paicunaca alipacha ejemplocunami can. Cunan punllacunapi ashtaca misionerocuna, superintendente de circuito huauquicunapash chai ejemplocunatallatami catishca.

18. Ancianocunataca ¿imashinata nombran?

18 Ashtahuanbash, Pablo y Bernabeca paicunapa parlocunahuan, paicunapa ali ejemplohuan discipulocunata shinlliyachishpapash “cada congregacionbimi ancianocunata nombrarca”. Paicunata ‘espíritu santo cachashca’ cajpipash, chai ancianocunata ‘Jehová Diospa maquipi saquishpami’ Taita Diosta mañarca y ayunarca (Hech. 13:1-4; 14:23). Cunan punllacunapipash ancianocunataca casi shinallatami agllan. Cuerpo de ancianosca shuj huauquita shuj nombramientopa nara recomendashpallatami primeroca Taita Diosta mañashpa, chai huauqui Bibliapi mandashca requisitocunata pactachijushcata o na pactachijushcata ricun (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Sant. 3:17, 18; 1 Ped. 5:2, 3). Chaipaca mashna huatacunatapacha testigo de Jehová canaca na importantechu can. Ashtahuangarin paipa causaipi espíritu santo ayudachun saquijushcata, pai imashina cashcata, imacunamanda parlashcata ricunami ashtahuan importante can. Shuj huauquica Jehová Diospa llamagucunata michingapaca, Bibliapi mandashca requisitocunatami pactachijuna can (Gál. 5:22, 23). Superintendente de circuito huauquimi cai nombramientocunata rurana responsabilidadtaca charin (1 Timoteo 5:22​huan comparashpa ricupangui).

19. a) Anciano huauquicunaca ¿imatata ali yachan? b) Paicunaca ¿imashinata Pablo y Bernabepa ejemplota catin?

19 Ancianocunaca congregacionmanda huauquipanicunata imashina cuidashcata ricushpa Taita Dios paicunata juzganataca alimi yachan (Heb. 13:17). Cai huauquicunaca Pablo y Bernabeshnallatami villachinapica shuj alipacha ejemplo can. Shinallata paicunapa shimicunahuanmi huauquipanicunata shinlliyachin. Congregacionmandapash ninandami sacrificarin (Filip. 2:3, 4).

20. Pablo y Bernabemanda yachajunaca ¿ima munaita charichunda ñucanchitaca animan?

20 Pablo y Bernabé Antioquía de Siria llactaman tigrashpaca “congregacionbi huauquipanicunata tandachishpami, Taita Dios ayudajpi tucui imata rurashcata” parlanajurca. “Shinallata na judío gentecunapash crita ushachun Taita Dios ñanda pascashcatapashmi paicunaca parlanajurca” (Hech. 14:27). Cai huauquicuna Jehovata imashina sirvishcata, Jehová Dios paicunata imashina bendiciashcata ricushpaca, ‘Jehová Dios poderta cujpi na manllashpa’ ashtahuan villachina munaitami charinchi.

a Iconio llactapica frigio gentecunami causarca” recuadrota ricupangui.