1, 2. Ano an sunod-sunod nga nahitabo han hira Pablo ngan Bernabe nakadto ha Listra?

 NAGKARIGUMOK an mga tawo ha Listra. Usa nga lalaki nga piay tikang pa ha katawo an naglukso-lukso tungod ha kalipay katapos hiya tambalon han duha nga estranghero. Nahipausa an mga tawo, ngan usa nga saserdote an nagdara hin mga korona nga dahon ngan bukad para hinin duha nga lalaki nga ira gintotoohan nga mga dios. Napusngak ngan nag-iininga an todo nga mga baka samtang igin-aandam ito basi ihawon han saserdote ni Zeus. Nangalimbasog hira Pablo ngan Bernabe nga paundangon an mga tawo ha ira ginbubuhat. Gin-gisi nira an ira bado ngan dinalagan ngadto ha mga tawo ngan nakimalooy nga diri hira singbahon, ngan tungod han ira duro nga pangalimbasog nakombinse nira an mga tawo.

² Katapos, inabot an Judio nga mga parakontra tikang ha Antiokia han Pisidia ngan ha Iconio. Tungod han ira pakaraot, naimpluwensyahan nira an hunahuna han mga taga-Listra. An mga tawo nga ha siyahan karuyag hi Pablo singbahon nakapalibot na ha iya yana ngan ginbato hiya tubtob nga madismayo. Katapos, gindanas nira an dugoon ngan may mga bun-og nga lawas ni Pablo ngadto ha gawas han mga ganghaan han syudad kay kahuna nira nga patay na hiya.

3. Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan hini nga kapitulo?

³ Ano an nahitabo antes hinin peligroso nga insidente? Ano an mahimo mahibaroan han mga parasamwak han maopay nga sumat yana ha nahitabo kanda Bernabe, Pablo, ngan ha mga umurukoy han Listra? Ngan paonan-o masusubad han Kristiano nga mga tigurang an ehemplo hinin matinumanon nga kalalakin-an nga hira Bernabe ngan Pablo nga nagin mapinadayunon ha ira ministeryo ngan ‘nagyakan nga may kaisog pinaagi han awtoridad ni Jehova’?—Buh. 14:3.

4, 5. Kay ano nga hira Pablo ngan Bernabe nagbiyahe ngadto ha Iconio, ngan ano an nahitabo didto?

⁴ Pipira pa la ka adlaw antes hito, hira Pablo ngan Bernabe iginlabog ha  gawas han Antiokia han Pisidia nga syudad han Roma, katapos magpatikang hin samok an Judio nga mga parakontra. Pero imbes nga manluya, “iginpadpad [hinin duha nga lalaki] an tapotapo ha ira mga tiil” kontra ha diri makinarawaton nga mga umurukoy han syudad. (Buh. 13:50-52; Mat. 10:14) Hira Pablo ngan Bernabe murayaw nga binaya ngan igintubyan nira ha Dios an pagsirot hito nga mga parakontra. (Buh. 18:5, 6; 20:26) Waray mawara an kalipay hinin duha nga misyonero ngan nagpadayon hira ha pagsangyaw nga buruhaton. Nagbiyahe hira hin mga 150 ka kilometro tipa-sur-este ngan nakaabot ha matambok an tuna nga hitaas nga kapatagan ha butnga han kabukiran han Taurus ngan Sultan.

⁵ An siyahan nga ginhapitan nira Pablo ngan Bernabe amo an Iconio, usa nga lugar nga impluwensyado la gihapon han Griego nga kultura ngan usa han pinakaimportante nga mga syudad ha Galacia nga probinsya han Roma. a Damu nga Judio ngan diri Judio nga mga proselita an naukoy hini nga syudad. Sugad han ira nahiaraan, hira Pablo ngan Bernabe sinulod ha sinagoga ngan nagtikang pagsangyaw. (Buh. 13:5, 14) “Nagyakan [hira] ha epektibo gud nga paagi salit damu han mga Judio ngan mga Griego an nagin mga tumuroo.”—Buh. 14:1.

6. Kay ano nga hira Pablo ngan Bernabe epektibo nga mga magturutdo, ngan paonan-o ta hira masusubad?

⁶ Kay ano nga epektibo gud an paagi han pakiistorya nira Pablo ngan Bernabe? Kabisado gud ni Pablo an Kasuratan. May kaabtik nga gin-unabi niya an kasaysayan ha Biblia, tagna, ngan an Mosaiko nga Balaud basi pamatud-an nga hi Jesus an iginsaad nga Mesias. (Buh. 13:15-31; 26:22, 23) Hi Bernabe naman nagpapakita hin pagpaid ha mga tawo. (Buh. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Waray hira sumarig ha ira kalugaringon nga pagsabot, lugod, nagyakan hira “pinaagi han awtoridad ni Jehova.” Paonan-o mo masusubad ini nga mga misyonero ha imo pagsangyaw? Pinaagi ha pagbuhat hinin masunod: Magin pamilyar gud ha Pulong han Dios. Pagpili hin mga teksto nga posible gud makakuha han interes han imo mamarati. Pamiling hin praktikal nga mga paagi basi maliaw an imo ginsasangyawan. Ngan pirme ibase an imo pagtutdo ha awtoridad han Pulong ni Jehova, diri ha imo kalugaringon nga kinaadman.

7. (a) Ano an mga epekto han maopay nga sumat? (b) Kon nababahin an imo pamilya tungod kay masinugtanon ka ha maopay nga sumat, ano an dapat mo hinumdoman?

⁷ Pero diri ngatanan ha Iconio nalipay nga mabatian an ginsiring nira Pablo ngan Bernabe. “An mga Judio nga waray tumoo,” siring ni Lucas, “nag-aghat ngan nag-impluwensya ha mga tawo han mga nasud nga masina ha kabugtoan.” Nasantop nira Pablo ngan Bernabe nga kinahanglan hira magpabilin basi depensahan an maopay nga sumat, ngan “naggahin hira hin maiha-iha nga panahon ha pagyakan nga may kaisog.” Sugad  nga resulta, “nabahin an damu nga tawo ha syudad; an iba dinapig ha mga Judio pero an iba ha mga apostol.” (Buh. 14:2-4) Yana, puropariho liwat hito an mga epekto han maopay nga sumat. Tungod hito, an iba nagkakaurosa; pero an iba nababahin. (Mat. 10:34-36) Kon an imo pamilya nababahin kay masinugtanon ka ha maopay nga sumat, hinumdumi nga kasagaran na nga nakontra hira kay tinoo hira ha sayop nga impormasyon o pakaraot. Mahimo ipakita han imo maopay nga panggawi nga diri tinuod ito nga mga impormasyon, ngan bangin ha urhi maghumok an kasingkasing han mga nakontra ha imo.—1 Ped. 2:12; 3:1, 2.

8. Kay ano nga hira Pablo ngan Bernabe binaya ha Iconio, ngan ano nga leksyon an aton mahibabaroan ha ira ehemplo?

⁸ Waray pag-iha, an mga parakontra ha Iconio nagplano nga batuhon hira Pablo ngan Bernabe. Han nahibaroan ito hinin duha nga misyonero, nagdesisyon hira nga bumalhin ha iba nga teritoryo basi magsangyaw. (Buh. 14:5-7) Puropariho liwat hito an ginbubuhat han mga parasamwak han Ginhadian yana. Kon an mga tawo may ginsisiring nga maraot parte ha aton o ha aton mensahe, nagyayakan kita nga may kaisog. (Fil. 1:7; 1 Ped. 3:13-15) Pero kon may posibilidad nga magin bayolente an mga tawo, ginlilikyan naton an bisan ano nga magbubutang ha peligro han aton kinabuhi o han kinabuhi han aton mga igkasi-tumuroo.—Prob. 22:3.

9, 10. Diin nahimumutang an Listra, ngan ano an aton nahibabaroan parte ha mga umurukoy hito?

⁹ Hira Pablo ngan Bernabe kinadto ha Listra, usa nga kolonya han Roma nga mga 30 ka kilometro ha sur-weste han Iconio. Damu an kaparihoan han Listra ngan Antiokia han Pisidia, pero ha Listra, diri damu an Judio. Bisan kon an mga umurukoy hini posible gud nga nakakayakan hin Griego, yinaknan han Licaonia an ira kalugaringon nga linggwahe. Tungod kay an syudad posible nga waray sinagoga, hira Pablo ngan Bernabe nagtikang pagsangyaw ha usa nga panpubliko nga lugar. Han nakadto hi Pedro ha Jerusalem, gintambal niya an usa nga lalaki nga baldado tikang ha katawo. Ha Listra, gintambal ni Pablo an usa nga lalaki nga piay tikang ha katawo. (Buh. 14:8-10) Tungod han milagro nga ginhimo ni Pedro, damu gud an nagin tumuroo. (Buh. 3:1-10) Pero han ginhimo ni Pablo an milagro, iba gud an nagin resulta.

¹⁰ Sugad han iginhulagway ha tinikangan hini nga kapitulo, han nakalakat an piay nga lalaki, an pagano nga mga tawo ha Listra nagkaada dayon sayop nga konklusyon. Gintawag nira hi Bernabe nga Zeus, an lider han mga dios, ngan hi Pablo nga Hermes, an anak ni Zeus ngan tagapagyakan han mga dios. (Kitaa an kahon nga “ An Listra Ngan an Kulto ni Zeus Ngan ni Hermes.”) Pero determinado hira Bernabe ngan Pablo nga ipaintindi ha mga tawo nga nagyayakan ngan nagios hira diri pinaagi han awtoridad han pagano nga mga dios kondi pinaagi han awtoridad ni Jehova, an amo la nga tinuod nga Dios.—Buh. 14:11-14.

11-13. (a) Ano an ginsiring nira Pablo ngan Bernabe ha mga umurukoy han Listra? (b) Ano an usa nga leksyon nga aton mahibabaroan ha ginsiring nira Pablo ngan Bernabe?

¹¹ Bisan pa han peligroso nga kahimtang, nangalimbasog la gihapon hira Pablo ngan Bernabe nga maabot an kasingkasing han ira mga mamarati ha pinakamaopay nga paagi. Hini nga asoy nga iginsurat ni Lucas, mahibabaro kita  hin epektibo nga paagi ha pagsangyaw han maopay nga sumat ha mga pagano. Pansina kon paonan-o nangatadongan hira Pablo ngan Bernabe ha ira mga mamarati: “Mga kasangkayan, kay ano nga ginbubuhat niyo ini nga mga butang? Kami liwat mga tawo nga may mga kaluyahan pariho ha iyo. Ngan iginpapasamwak namon ha iyo an maopay nga sumat, basi bayaan niyo inin waray pulos nga mga butang ngan magsingba ha buhi nga Dios, nga naghimo han langit ngan han tuna ngan han dagat ngan han ngatanan nga butang nga aada hito. Ha naglabay nga mga henerasyon iya gintugotan an ngatanan nga nasud nga magpadayon ha ira mga pamaagi, pero waray niya pasagdi nga waray pamatuod mahitungod ha iya tungod kay nagbuhat hiya hin maopay pinaagi ha paghatag ha iyo hin uran tikang ha langit ngan hin mabungahon nga mga panahon, nga gintatagan kamo hin damu nga pagkaon ngan ginpupuno an iyo kasingkasing hin kalipay.”—Buh. 14:15-17.

¹² Ano nga mga leksyon an aton mahibabaroan tikang hini nga mga pulong nga nakakaaghat nga maghunahuna? Siyahan, waray hunahunaa nira Pablo ngan Bernabe nga labaw hira ha ira mga mamarati. Waray nira igrakudaku an ira nahimo. Lugod, mapainubsanon nga ginkarawat nira nga may mga kaluyahan liwat hira pariho han ira pagano nga mga mamarati. Oo, hira Pablo ngan Bernabe nakakarawat han baraan nga espiritu ngan nakagawas na ha buwa nga mga katutdoan. Ginbendisyonan liwat hira han paglaom nga magmando kaupod han Kristo. Pero nasantop nira nga an mga umurukoy han Listra mahimo makakarawat hini gihapon nga mga regalo pinaagi han pagsugot ha Kristo.

¹³ Ano an aton panhunahuna ha mga tawo nga aton ginsasangyawan? Ginhuhunahuna ba naton hira nga pariho ha aton? Samtang ginbubuligan ta an iba nga mahibaro han mga kamatuoran tikang ha Pulong han Dios, pariho kanda Pablo ngan Bernabe, ginlilikyan ba naton an paghingyap nga dayawon kita? Hi Charles Taze Russell, usa nga maopay gud nga magturutdo nga nanguna ha pagsangyaw nga buruhaton ha ikatarapos han ika-19 ka siglo ngan temprano han ika-20 ka siglo, nagpakita hin maopay nga ehemplo may kalabotan hini. Hiya nagsurat: “Diri kami naghihingyap hin kadungganan, o kadayawan, para ha amon kalugaringon o ha amon mga sinurat; diri liwat namon karuyag nga tawagon kami nga Reberendo o Rabi.” Mapainubsanon hi Brother Russell pariho kanda Pablo ngan Bernabe. Ha pariho nga paagi, an aton katuyoan ha pagsangyaw diri basi dayawon kita kondi basi buligan an mga tawo nga magsingba ha “buhi nga Dios.”

14-16. Ano an ikaduha ngan ikatulo nga leksyon nga aton mahibabaroan ha ginsiring nira Pablo ngan Bernabe ha mga umurukoy han Listra?

¹⁴ Pansina an ikaduha nga leksyon nga aton mahibabaroan tikang hini nga pahayag. Mapauyon-uyon hira Pablo ngan Bernabe. Diri pariho ha mga Judio ngan mga proselita ha Iconio, an mga umurukoy han Listra  may gutiay la nga kahibaro o waray gud nahibabaroan ha Kasuratan o ha pagtratar han Dios ha nasud han Israel. Pero pag-uma an nangunguna nga pakabuhi han mga mamarati nira Pablo ngan Bernabe. Maopay an klima ha Listra ngan matambok an tuna. Mahimo makita hini nga mga tawo an damu nga ebidensya han mga kalidad han Maglalarang nga makikita ha mga butang sugad han mabungahon nga mga panahon, ngan gin-gamit ito hini nga mga misyonero sugad nga topiko nga pagkakauyonan basi mangatadongan ha ira.—Roma 1:19, 20.

¹⁵ Puydi ba liwat kita magin mapauyon-uyon? Bisan kon bangin usa la nga klase hin liso an itatanom han usa nga parauma ha pipira niya nga kaumhan, dapat iba-iba an iya paagi ha pag-andam han tuna. An iba nga tuna bangin mahumok na ngan puydi na tamnan. An iba naman bangin kinahanglan pa hin dugang nga pagpangandam. Ha pariho nga paagi, uusa la an liso nga aton igintatanom—an mensahe han Ginhadian nga aada ha Pulong han Dios. Pero kon pariho kita kanda Pablo ngan Bernabe, mangangalimbasog kita nga masabtan an kahimtang ngan relihiyon han mga tawo nga aton ginsasangyawan. Katapos, ipapahiuyon naton an aton paagi ha pagpresenta han mensahe han Ginhadian.—Luc. 8:11, 15.

¹⁶ May mahibabaroan kita nga ikatulo nga leksyon ha mga nahitabo kanda Pablo, Bernabe, ngan ha mga umurukoy han Listra. Bisan pa han aton pinakamaopay nga mga paningkamot, usahay an liso nga aton igintatanom gin-aagaw o nahingangadto ha batoon nga tuna. (Mat. 13:18-21) Kon mahitabo ito, ayaw panluya. Sugad han iginpahinumdom ni Pablo ha urhi ha mga disipulo ha Roma, “an tagsa ha aton [upod na an tagsa nga indibiduwal nga aton ginsasangyawan han Pulong han Dios] magkakaada baratunon ha Dios.”—Roma 14:12.

17. Katapos bumaya nira Pablo ngan Bernabe ha Derbe, diin hira kinadto, ngan kay ano?

¹⁷ Katapos hi Pablo danason tipagawas ha Listra kay kahuna nira nga patay na hiya, ginpalibotan hiya han mga disipulo ngan binuhát hiya ngan nakabiling hin mahuhuronan ha syudad hito nga gab-i. Kinabuwasan, gintikangan nira Pablo ngan Bernabe an 100 ka kilometro nga pagbiyahe ngadto ha Derbe. Maiimadyin naton an duro nga kaul-ol nga inabat ni Pablo hiton makuri nga pagbiyahe, kay ginbato hiya pipira pa la ka oras antes hito. Bisan pa hito, nagin mapinadayunon hira ni Bernabe, ngan han nakaabot hira ha Derbe, nakahimo hira hin “damu nga disipulo.” Katapos, imbes nga umagi ha hurohirani nga ruta tipabalik ha Antiokia han Sirya, “binalik hira ha Listra, ha Iconio, ngan ha Antiokia  [han Pisidia].” Kay ano? Basi parig-unon “an mga disipulo, nga gindadasig hira nga magpabilin ha pagtoo.” (Buh. 14:20-22) Maopay gud nga ehemplo an iginpakita hinin duha nga lalaki! Gin-una nira an kaopayan han kongregasyon kay ha ira kalugaringon. Ginsusubad han nagbibiyahe nga mga paramangno ngan mga misyonero ha aton panahon an ira ehemplo.

18. Ano an nahiuupod ha pagpili hin mga tigurang?

¹⁸ Labot la nga ginparig-on nira Pablo ngan Bernabe an mga disipulo pinaagi han ira mga pulong ngan ehemplo, nagpili hira hin “mga tigurang para ha ira ha tagsa nga kongregasyon.” Bisan kon hira Pablo ngan Bernabe “ginsugo han baraan nga espiritu” hini nga pagbiyahe sugad nga mga misyonero, nag-ampo ngan nagpuasa la gihapon hira han “igintapod nira kan Jehova ini nga mga tigurang.” (Buh. 13:1-4; 14:23) Puropariho hito an paagi nga ginsusunod yana. Antes maghimo hin rekomendasyon nga pilion an usa nga brother basi magin tigurang, an lokal nga lawas han mga tigurang nag-aampo ngan ginrirepaso an iya Kasuratanhon nga mga kwalipikasyon. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; San. 3:17, 18; 1 Ped. 5:2, 3) An iya kaihaon ha pagin Kristiano diri amo an pinakaimportante. Lugod, makikita ha iya panyakan, panggawi, ngan reputasyon kon an baraan nga espiritu nagios gud ba ha iya kinabuhi. Kon naaabot niya an mga kwalipikasyon para ha mga paramangno nga gin-uunabi ha Kasuratan, nagpapakita ito nga kwalipikado na hiya nga magin paraataman han panon. (Gal. 5:22, 23) Responsabilidad han paramangno han sirkito an pag-aprobar han sugad nga mga pagpili.—Ikompara an 1 Timoteo 5:22.

19. Kan kanay may baratunon an mga tigurang, ngan paonan-o nira ginsusubad hira Pablo ngan Bernabe?

¹⁹ Maaram an ginpili nga mga tigurang nga may baratunon hira ha Dios ha paagi han ira pagtratar ha kongregasyon. (Heb. 13:17) Pariho kanda Pablo ngan Bernabe, an mga tigurang nangunguna ha pagsangyaw nga buruhaton. Ginpaparig-on nira an ira mga igkasi-disipulo pinaagi han ira mga pulong. Ngan andam hira nga unahon an kaopayan han kongregasyon kay ha ira kalugaringon.—Fil. 2:3, 4.

20. Paonan-o kita nagpapahimulos ha pagbasa hin mga report mahitungod ha pagin matinumanon ha buruhaton han aton kabugtoan?

²⁰ Han nakabalik na hira Pablo ngan Bernabe ha Antiokia han Sirya, iginsumat nira “an damu nga butang nga ginbuhat han Dios pinaagi ha ira, ngan an pag-abrihi niya ha mga nasud han purtahan ngadto ha pagtoo.” (Buh. 14:27) Kon nababasa naton an mahitungod ha pagin matinumanon ha buruhaton han aton Kristiano nga kabugtoan ngan nakikita ta kon paonan-o ginbendisyonan ni Jehova an ira mga pangalimbasog, madadasig kita nga magpadayon ha “pagyakan nga may kaisog pinaagi han awtoridad ni Jehova.”