Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

CAPÍTULO 12

Biʼniʼ «predicárcabe né valor pur autoridad bidii Jehová laacabe»

Biʼniʼ «predicárcabe né valor pur autoridad bidii Jehová laacabe»

Bisihuinni Pablo ne Bernabé nácacaʼ humilde, qué nireecaʼ gana ne bíʼnicaʼ dxiiñaʼ né valor

Zeeda ni lu Hechos 14:1-28

1, 2. ¿Xi guiráʼ bizaaca dxi nuu Pablo ne Bernabé guidxi Listra?

 ¡QUÉ guirá guidxagayaa ca binni de Listra! Bisianda Pablo ne Bernabé ti hombre nachiitaʼ ñee dede dxi gule, ne canachesa de tantu cayecheʼ. Nadipaʼ cucaa ca binni que ridxi laacabe casi rúnicaʼ né ca dios sticaʼ. Dede né sacerdote stiʼ Zeus bedané laʼpaʼ o corona para laacabe, ne bedané caadxi yuze para gudii casi sacrificiu. Neca cayuni ca binni que ruidu ne cabidxiaa ca yuze que, guyuu Pablo ne Bernabé lade ca binni que ne bicaacaʼ ridxi chuʼdxícabe ne cadi guni adorárcabe laacaʼ. Ne de tantu cayúnicabe ni, dede guchézacabe xhábacabe ne apena gunda bicueezacabe ca binni que.

2 Laga cazaaca ngue, beeda caadxi judíu ni rucaalú mensaje stiʼ Dios de Iconio ne de Antioquía de Pisidia, ne bizulú guniʼcaʼ mal de Pablo ne Bernabé. Biʼniʼ cré ca binni de Listra guiráʼ ni guníʼcabe que ne maʼ guca nanaláʼdxicaʼ Pablo ne Bernabé. ¡Guizáʼ nagueenda bichaa ca cosa ca! Laaca ca binni ni gucalaʼdxiʼ ñuni adorar Pablo, yanna maʼ nuucaʼ guuticaʼ laabe. Ne óraque guluucabe leʼ Pablo, ne bizulú bichácabe guié laa dede biaʼ qué ñuutisícabe laa. Despué de bichácabe guié laabe, guxubiyúcabe laabe fuera de guidxi que, purtiʼ zácaxacabe maʼ gútibe tantu bininácabe laabe.

3. ¿Xi pregunta zacábinu lu capítulo riʼ?

3 ¿Xi bizaaca ante gaca guiráʼ ndiʼ yaʼ? ¿Xi rizíʼdinu de ni bizaaca Pablo, Bernabé ne modo nagueenda bichaa ca binni de guidxi Listra? ¿Ximodo zanda chinanda ca ancianu ejemplu stiʼ Pablo ne Bernabé ra biʼniʼ predicarcaʼ «né valor pur autoridad bidii Jehová» laacaʼ? (Hech. 14:3). Guidúʼyanu ni.

«Stale judíu ne stale griegu» biʼniʼ crecaʼ (Hechos 14:1-7)

4, 5. ¿Xiñee guyé Pablo ne Bernabé guidxi Iconio, ne xi bizaaca raqué?

4 Neca qué niná ca judíu que nucaadiágacaʼ mensaje ziné Pablo ne Bernabé ne guládxicabe laacaʼ de raqué, qué niree ca hombre riʼ gana ne «gudxíbicabe yu naze ñeecabe» ne zécabe de guidxi que (Hech. 13:50-52; Mat. 10:14). Zaqué bisihuínnicabe maʼ cadi laacabe nápacabe donda pur ni guizaaca ca binni ni qué niná nucaadiaga mensaje que (Hech 18:5, 6; 20:26). Qué nusaana Pablo ne Bernabé de ñuni predicarcaʼ né guendanayecheʼ, guzacaʼ biaʼ ti gayuaa cincuenta kilómetru ladu gueteʼ, dede yendacaʼ ti lugar galán ni nuu lade ca dani stiʼ Tauro ne Sultán.

5 Primeca lugar guyécabe nga Iconio, nácani ti guidxi principal ni nuu lu provincia stiʼ Galacia ne nuuruʼ cultura stiʼ ca griegu que raqué. a Ndaaniʼ guidxi riʼ nabeza stale judíu ne prosélito. Yeguni predicar Pablo ne Bernabé ndaaniʼ sinagoga nuu raqué casi maca biaacaʼ gúnicaʼ ni (Hech. 13:5, 14). «Pur modo guniʼcaʼ nabé gucanecaʼ stale judíu ne stale griegu guni cré» (Hech. 14:1).

6. ¿Xiñee nabé galán modo bisiidiʼ Pablo ne Bernabé, ne ximodo zanda chinándanu ejemplu stícabe?

6 ¿Xiñee nabé galán modo bisiidiʼ Pablo ne Bernabé? Purtiʼ gunna Pablo stale de lu Biblia ne gunna chaahuibe ximodo iquiiñebe ca relatu, ca Ley ne ca profecía para gusiénebe Jesús nga Mesías ni maca cá gueeda que (Hech. 13:15-31; 26:22, 23). Ne Bernabé la? nabé bizaalaʼdxiʼ binni (Hech. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24). Lugar de nusiidiʼ guiropaʼ hombre riʼ ni ná íquecaʼ, bisiidicabe «pur autoridad bidii Jehová laacabe». Yanna, ¿ximodo zanda chinándanu ejemplu stícabe ora guni predicarnu yaʼ? Ra guni estudiar chaahuinu Stiidxaʼ Dios, cuinu textu de lu Biblia ni chuulaʼdxiʼ binni, guyúbinu modo quixhedxinu ladxidóʼ ca ni gucaadiaga laanu ne siempre iquíʼñenu Biblia para gusíʼdinu.

7. a) ¿Xi rizaaca pur ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu? b) ¿Xi zanda gúniluʼ pa nuu de ca familia stiluʼ qué riuulaʼdxiʼ gúniluʼ ni ná Jehová?

7 Peru Lucas guníʼ cadi guiráʼ diʼ binni de Iconio guyuulaʼdxiʼ guicaa mensaje que: «Ca judíu ni qué ñuni cré que, bicaacaʼ binni de xcaadxi nación chuʼcaʼ en contra de ca hermanu». Peru ora biʼyaʼ Pablo ne Bernabé ni cazaaca riʼ, gudixhe íquecaʼ guiaanacaʼ. Lu Biblia ná «biaanacabe raqué xadxí ne cayuni predicárcabe né valor», zaqué biʼniʼ defendércabe ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu. Pur nga «guyuu ti división lade ca binni que: nuu caadxi pur ca judíu ne nuu xcaadxi pur ca apóstol» (Hech. 14:2-4). Zacaca nga rizaaca tiempu riʼ né ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu: nuu binni racané ni laacaʼ chuʼcaʼ tobi si ne xcaadxi riguu ni división ládecaʼ (Mat. 10:34-36). ¿Ñee nuu de ca familia stiluʼ qué riuulaʼdxiʼ gúniluʼ ni ná Jehová la? Pa zacá ni, cadi guiaandaʼ laanu stale biaje rúnicabe ni purtiʼ guyuu tu gudxite o bisiguii laacabe. Nga runi, pa gaca conducta stinu galán, zudiicabe cuenta cadi dxandíʼ guiráʼ ni riníʼ binni de laanu ne zándaca zuchaacabe (1 Ped. 2:12; 3:1, 2).

8. ¿Xiñee biree Pablo ne Bernabé de guidxi Iconio, ne xi rizíʼdinu pur ni bíʼnicabe ca?

8 Gudiʼdiʼ si ti tiempu, guyuu ca enemigu stiʼ Pablo ne Bernabé de acuerdu para guchacaʼ guié laacabe, ne ora gúnnacabe ni naguixhe ique ca binni que gúnicaʼ la? bireecabe zécabe sti guidxi (Hech. 14:5-7). Laanu laaca rusihuínninu nácanu binni nuu xpiaaniʼ ora rininu né stale valor ni runi crenu neca chuʼ tu gucaalú laanu o gacaláʼdxicaʼ guchíbicaʼ laanu (Filip. 1:7; 1 Ped. 3:13-15). Peru pa guidúʼyanu maʼ chigucaalúcabe laanu la? ni jma jneza nga guixélenu de lugar ca ti cadi chuʼnu lu peligru ne nin ca hermanu stinu (Prov. 22:3).

Cayuni predicardu para «guibiguétatu ra nuu Dios ni nabani» (Hechos 14:8-19)

9, 10. ¿Paraa riaana guidxi Listra, ne xi nánnanu de ca binni nabeza raqué?

9 Sti guidxi guyécabe nga Listra. Riaana ni 30 kilómetru ladu gueteʼ stiʼ Iconio, nabé galán raca llevar ca binni de Listra ca binni de Antioquía de Pisidia, ne huaxiéʼ si judíu nabeza lugar riʼ. Ndaaniʼ guidxi riʼ zándaca guníʼcabe diidxaʼ griegu peru licaonio nga diidxaʼ ni gulenécabe. Bizulú biʼniʼ predicar Pablo ne Bernabé ca lugar ra nuu stale binni purtiʼ zándaca gastiʼ sinagoga lugar que. Ne raqué laaca biʼniʼ Pablo milagru ni maca biʼniʼ Pedro Jerusalén: bisianda ti binni nachiitaʼ ñee dede dxi gule (Hech. 14:8-10). Peru milagru biʼniʼ Pablo riʼ qué ñacané diʼ ni ca binni que ñuni crecaʼ ni dxandíʼ cásica bizaaca né milagru ni biʼniʼ Pedro (Hech. 3:1-10).

10 Runi adorar ca binni de Listra xcaadxi Dios. Ngue runi ora bíʼyacaʼ maʼ canachesa hombre ni nachiitaʼ ñee que la? dede biʼniʼ crécabe Bernabé nga Zeus, xaíque stiʼ guiráʼ ca dios, ne Pablo nga xiiñibe Hermes, ni riníʼ pur xcaadxi dios (biiyaʼ recuadru ni láʼ « Listra ne modo biʼniʼ adorárcabe Zeus ne Hermes», ni zeeda lu yaza 97). Peru ni racalaʼdxiʼ Pablo ne Bernabé nga guiene ca binni que cadi nácacabe dios, sínuque Jehová, tobi lucha Dios ni dxandíʼ nga bidii laacabe autoridad ne poder para bíʼnicabe milagru que (Hech. 14:11-14).

«Cayuni predicardu [...] para gusaanatu ca cosa qué iquiiñeʼ riʼ ne guibiguétatu ra nuu Dios ni nabani, ni bizáʼ guibáʼ, guidxilayú, nisadóʼ ne guiráʼ ni nápacani» (Hechos 14:15).

11-13. a) ¿Xi gudxi Pablo ne Bernabé ca binni de guidxi Listra? b) ¿Xi rizíʼdinu de ni guníʼ Pablo ne Bernabé?

11 Neca nabé cadxiichi ca binni de guidxi riʼ, biʼniʼ Pablo ne Bernabé guiráʼ ni nuu lu nacaʼ para chindá ca diidxaʼ que ndaaniʼ ladxidóʼcabe. Sicaríʼ guníʼcabe: «Hombre caʼ, ¿xiñee cayúnitu ndiʼ pue? Laaca binni casi laatu nga laadu ne laaca nápadu ca debibilidad ni nápatu. Cayuni predicardu ca noticia galán para gusaanatu ca cosa qué iquiiñeʼ riʼ ne guibiguétatu ra nuu Dios ni nabani, ni bizáʼ guibáʼ, guidxilayú, nisadóʼ ne guiráʼ ni nápacani. Dxiqué bidiibe lugar cheʼ cada guidxi lu neza ni gacalaʼdxiʼ, peru qué nusaana de nudiibe testimonio de laabe pur ca cosa galán ni bíʼnibe. Bisábabe nisaguié para laacaʼ ne bidiibe stale cosecha laacaʼ, bidiibe laacaʼ ni gocaʼ ne bichabe ladxidoʼcaʼ de guendanayecheʼ» (Hech. 14:15-17). Nabé risaca ni bicaa Lucas riʼ purtiʼ rusiidiʼ ni laanu ximodo guni predicarnu ca binni ni cadi naca xpinni Cristu.

12 ¿Xi ti cosa rizíʼdinu de Pablo ne Bernabé? Rizíʼdinu qué ñúnicabe xiixa para guiníʼ ique ca binni que jma risácacabe que laacaʼ. Lugar de nga la? gúcacabe humilde ne guníʼcabe laaca binni ruchee laacabe cásica guiráʼ binni. Nánnanu maʼ qué rinanda Pablo ne Bernabé ni ná ca religión ni qué rusiidiʼ ni dxandíʼ, maʼ gucuaacaʼ espíritu santu ne nápacaʼ esperanza de guni mandárnecaʼ Cristu guibáʼ. Peru neca zaqué, gúnnacabe zanda guicaa ca binni de Listra ca ndaayaʼ riʼ pa gúnicaʼ ni ná Cristu.

13 ¿Xi riníʼ íquenu de binni ni runi predicarnu? ¿Ridúʼyanu laacabe cásica laanu la? Pa gacalaʼdxiʼ ca binni ni runi predicarnu gusisácacaʼ laanu, ¿ñee rucáʼnanu ni cásica biʼniʼ Pablo ne Bernabé la? Nga peʼ nga ni biʼniʼ Charles Russell, ti hermanu ni guzániru lu dxiiñaʼ stinu ra maʼ ziluxe siglu diecinueve ne ra bizulú siglu gande. Sicaríʼ bicaabe: «Qué racaláʼdxidu gusisaca binni laadu, nin guni adorarcaʼ laadu, ne ninca ca ni rucaʼdu; ne laaca qué racaláʼdxidu gábicabe laadu Pastor o Rabí». Rihuínnica guca hermanu riʼ humilde cásica Pablo ne Bernabé. Nga runi ora maʼ cayuni predicarnu ni ruyúbinu nga gacanenu binni guibiguétacaʼ «ra nuu Dios ni nabani» ne cadi para gusisácacabe laanu.

14-16. ¿Xiruʼ rizíʼdinu de ni bizaaca Pablo ne Bernabé ndaaniʼ guidxi Listra?

14 Guiropa cosa ni rizíʼdinu de Pablo ne Bernabé nga naquiiñeʼ guyúbinu modo guni predicarnu binni. Runibiáʼ ca judíu ne ca prosélito ni nabeza Iconio de Stiidxaʼ Dios ne nánnacaʼ de ca pactu biʼniné Dios guidxi Israel, peru ca binni de Listra qué lica gánnacaʼ gastiʼ de laani. De ni jma nánnacabe nga de dxiiñaʼ ni raca lu layú. Cumu galán clima nuu lugar que la? nabé galán rudii ca layú stícabe. Ngue runi jma fácil zaca para laacabe guiénecabe rusihuinni Dios ca cualidad stiʼ ora rindísacabe cosecha lu ca layú stícabe. Ne cumu biiyaʼ Pablo ne Bernabé nabé runibiáʼcabe de ca cosa riʼ la? ngue runi biquiiñecaʼ ni para bizulú bisiidicaʼ laacabe (Rom. 1:19, 20).

15 ¿Laanu yaʼ? ¿Ñee zanda guyúbinu modo guinínenu binni la? Neca zanda gudxiibaʼ ti campesinu ti tipu biidxiʼ si lu ca layú stiʼ, peru napa xidé guni prepararbe ca layú ca de gadxé gadxé modo. Purtiʼ nuu layú naguudxi ne nagueenda raca dxiiñaʼ lu, peru xcaadxi coʼ. Zacaca nga ora maʼ cayuni predicarnu, rinínenu binni de Reinu stiʼ Dios, ni zeeda lu Biblia. Peru cásica Pablo ne Bernabé, naquiiñeʼ guyúbinu modo guni predicarnu binni ne guicaanu en cuenta ca circunstancia stícabe ne ni runi crécabe (Luc. 8:11, 15).

16 Guionna cosa ni rizíʼdinu nga cadi naquiiñeʼ guireʼnu gana ora qué naʼ binni gucaadiaga mensaje ni zinenu. ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ neca gúninu stipa gusíʼdinu laacabe la? zándaca ni gudxíʼbanu ca guiaba ni lu guié o gueeda tuuxa ne gaxha ni (Mat. 13:18-21). Ne nga peʼ nga ni gudxi Pablo ca xpinni Cristu de Roma ora gúdxibe laacaʼ «cada tobi de laanu zabidxi Dios cuenta», dede né ca binni ni rinínenu de lu Biblia (Rom. 14:12).

«Gunábacabe Jehová gapa laacaʼ» (Hechos 14:20-28)

17. Despué de biree Pablo ne Bernabé guidxi Derbe, ¿paraa guyécabe, ne xiñee?

17 Casi maʼ bizíʼdinu, bichá ca binni de Listra guié Pablo ne guxubiyucaʼ laabe fuera de guidxi que ne bireecaʼ zecaʼ purtiʼ guníʼ íquecaʼ maʼ gútibe. Peru ora bidxiña ca discípulo que ra nuube gunda biásabe ne biuube ndaaniʼ guidxi que para guiaanabe raqué gueelaʼ que. Sti dxi que bireenebe Bernabé ne zécabe Derbe, ti guidxi ni riaana ti gayuaa kilómetru de raqué. Neca naná nuu Pablo, chaahuidugá guyécabe dede yendácabe Derbe «ne gucanécabe stale binni gaca discípulo». Lugar de ñécabe neza Antioquía de Siria, laga «bibiguétacabe Listra, Iconio ne Antioquía» de Pisidia. ¿Xi para bibiguétacabe ndaaniʼ ca guidxi que yaʼ? Para gacanécabe «ca discípulo que guzuhuaacaʼ dxiichiʼ ne guluucabe gana laacaʼ para cadi guixélecaʼ de fe sticaʼ» (Hech. 14:20-22). ¡Guizáʼ galán ejemplu bisaanacabe riʼ! Purtiʼ jma bizaaláʼdxicabe ni caquiiñeʼ ca hermanu stícabe que ni caquiiñecabe. Ne ngaca nga runi stale misioneru ne viajante tiempu riʼ.

18. ¿Xi rúnicabe para guni nombrárcabe ti ancianu?

18 Cadi gucané si Pablo ne Bernabé ca discípulo que guzuhuaa dxiichicaʼ pur ni bíʼnicaʼ ne ni guniʼcaʼ, sínuque laaca «biʼniʼ nombrárcabe ancianu ndaaniʼ cada congregación». Peru neca «espíritu santu» nga biseendaʼ laacabe la? biʼniʼ ayunárcabe ne «gunábacabe Jehová gapa» ca ancianu ni guca nombrar que (Hech. 13:1-4; 14:23). Zacaca raca ni tiempu riʼ. Ante guni recomendar ca ancianu de congregación tuuxa hermanu para guicaa ti nombramientu la? primeru runi orárcabe ne ruuyacabe pa ruchabe ca requisitu ni zeeda lu Biblia (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Sant. 3:17, 18; 1 Ped. 5:2, 3). Cadi panda iza ziné ti binni de guyuunisa nga ni jma risaca, sínuque pa nabánibe casi ná espíritu santu, pur ni riniʼbe, ni rúnibe ne modo runibiáʼ binni laabe. Cadi naquiiñeʼ guiaandaʼ laacabe zúnibe dxiiñaʼ ca jneza pa maʼ runi cumplirbe ca requisitu zeeda lu Biblia (Gál. 5:22, 23). Ca superintendente de circuito nga nápacaʼ responsabilidad de guni nombrarcaʼ ancianu ndaaniʼ congregación (bichaaga ni né 1 Timoteo 5:22).

19. ¿Xi responsabilidad napa ca ancianu, ne ximodo rinándacabe ejemplu stiʼ Pablo ne Bernabé?

19 Nanna ca ancianu zabidxi Dios cuenta laacaʼ pur modo gúnicaʼ xhiiñacaʼ ndaaniʼ congregación (Heb. 13:17). Cásica Pablo ne Bernabé, naca ca ancianu ti ejemplu lu dxiiñaʼ de predicación, racanécabe ca hermanu guzuhuaacaʼ dxiichiʼ pur ca diidxaʼ ni rábicabe laacaʼ ne nuucabe dispuestu gacanécabe laacaʼ (Filip. 2:3, 4).

20. ¿Xi rucaa ni biʼniʼ Pablo ne Bernabé laanu gúninu?

20 Ora biguetaʼ Pablo ne Bernabé Antioquía de Siria, gúdxicabe congregación que «guiráʼ ni biʼniʼ Dios pur mediu de laacabe. Laaca gúdxicabe laacaʼ maʼ bixheleʼ Dios ti puertaʼ para gapa ca nación fe» (Hech. 14:27). Ora ridúʼndanu xi guiráʼ biʼniʼ ca xpinni Cristu riʼ para guni predicarcaʼ ne ximodo guluu Jehová ndaayaʼ laacaʼ, ¿cadi dxandíʼ rucaani laanu guni predicarnu «né valor pur autoridad bidii Jehová» laanu la?

a Biiyaʼ cuadru ni lá « Iconio, guidxi ra guníʼcabe diidxaʼ frigio», ni zeeda lu yaza 96.