Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

CAPÍTULO 14

Taqeniw “mä amtar puripjjta”

Taqeniw “mä amtar puripjjta”

Circuncisión toqet cuerpo gobernantejj mä amtaruw purïna, ukajj congregacionanakaruw jukʼamp mayachtʼäna

Hechos 15:13-35 textot apstʼatawa

1, 2. 1) Jerusalenankkäna uka cuerpo gobernantejja, ¿kuna importante jisktʼanakarus qhanañchañapäna? 2) Tantachatäpkäna uka jilatanakarojja, ¿kunas suma amtar puriñatakejj yanaptʼäna?

 KUNA amtarus purisini uk taqeniw wal suyasipkäna. Jerusalenan tantachatäsipkäna uka apostolonakajja, maynit maynikamaw uñkattʼasipjjäna, kuna amtarutï puripjjañapäkäna ukajj jupanakatakejj wali importantënwa. Tantachatäsipkäna uka jilatanakajja circuncisión toqet kuna jisktʼanakatï utjkäna ukanakaruw qhanañchapjjañapäna, uka jisktʼanakat yaqhepanakajj akanakänwa: ¿cristianonakajj Moisesan Leyiparjamat sarnaqapjjañapäna? Judío cristianonakarusa jan judionakäpkäna uka cristianonakarusa, ¿janit Jehová Diosajj mä igualak uñjkpachäna?

2 Tantachasipkäna uka jilatanakajja, kunayman toqetwa parlapjjäna. Sañäni, jupanakajj Diosan Arupan jikjjataski uka profecianakatwa parlapjjäna, kunjamsa Jehová Diosajj jan judiöpki uka cristianonakar katoqäna uka toqetsa parlapjjarakïnwa. Taqeniw kuntï circuncisión toqet yatipkäna uk arstʼapjjäna. Mä suma amtar puriñatakejja, jupanakajj wali sumwa yatjjatapjjäna. Ukatjja Jehová Diosajj kuna amtar purisiñapsa munäna uk espíritu santop toqew uñachtʼayäna. Ukhamajj ¿tantachatäsipkäna uka jilatanakajj uka espíritu santompejj yanaptʼayasipjjpachänti?

3. ¿Kunanaksa Hechos 15 capitulot yateqañäni?

3 Espíritu santon yanaptʼap katoqañatakejja, tantachasipkäna uka jilatanakajj Jehová Diosaruw confiyapjjañapäna, jan ajjsarirïpjjañaparakïnwa. Kuna laykutejj religión pʼeqtʼir judionakajja jukʼampwa jupanakar uñisipjjaspäna, ukat khitinakatï ‘Moisesan Leyiparjamaw Diosan markapajj sarnaqañapa’ sasin sapkäna ukanakat yaqhepajja, janirakiw cuerpo gobernanten amtaparjam sarnaqañ munapkaspänti. Ukhamajj ¿kuna amtarus cuerpo gobernantejj purpachäna? Jichhajj uka toqetwa aka capitulon yatjjataskañäni, jichha tiempon utjki uka Cuerpo Gobernantejj kunjamsa nayrïr patak maranakan utjkäna uka cuerpo gobernantet yateqasitap uñachtʼayi uksa yatjjataskarakiñäniwa. Cheqas mä amtar puriñasäki ukhasa jan walinakan uñjasktan ukhasa, taqe cristianonakaw jupanakat yateqassna.

“Profetanakan Qellqatanakapajj siski ukarjamäskapuniwa” (Hechos 15:13-21)

4, 5. ¿Kuna versiculonaksa Santiagojj aytäna?

4 Ukatjja Jesusan jilapäkäna uka Santiagow parläna. a Amuyatajja jupaw tantachäw sarayäna, kuna amtarutï cuerpo gobernantejj purkäna uksa qhanañcharakïnwa. Tantachatäpkäna uka chachanakarojj Santiagojj akham sänwa: “Kunjamsa Diosajj yaqha markanakar jichhajj katoqe, kunjamsa sutipatakejj uka markanak taypit mä marka ajllisi ukwa Symeonajj phoqatpach qhanañchi. Uka arunakajj kunjamtï Profetanakan Qellqatanakapajj siski ukarjamäskapuniwa” sasa (Hech. 15:14, 15).

5 Santiagojj Symeón (Simón Pedro) chachan discursop istʼäna, kuntï Pablompi Bernabeampejj sapkäna uksa istʼarakïnwa. Amuyatajja Santiagojj uka arunakat lupʼisaw mä qhawqha textonak amtpachäna, uka textonakaw kun amtapjjañaptï Jehová Diosajj munkäna uk amuyapjjañapatak jilatanakar yanaptʼäna (Juan 14:26). “Uka arunakajj kunjamtï Profetanakan Qellqatanakapajj siski ukarjamäskapuniwa” sasin Santiagojj siskäna uka qhepatjja, Amós 9:11, 12 textwa aytarakïna. Uka librojj Hebreo Arut Qellqatanak taypinkänwa, ukanakarojj ‘Profetanakan Qellqatanakapa’ sasinwa uñtʼasi (Mat. 22:40; Hech. 15:16-18). Santiagojj Amós 9:11, 12 textot parlkäna ukhajja, janiw Amós libron qellqatäki uka pachpa arunak aytkänti, jan ukasti inas Septuaginta qellqatat aytaskchïna. Septuaginta qellqatajja Hebreo Arut Qellqatanakat griego arur traducitänwa.

6. Diosan munañap amuyañatakejj ¿kunjamsa Qellqatanakajj jilatanakar yanaptʼäna?

6 Amós profeta taypejja, Jehová Diosajj ‘Davidan carpapwa saytʼayäjja’ sasaw mä profecía arsüna, mä arunjja Davidan familiap taypiw Diosan Reinopan apnaqañapäkäna uka reyejj jutañapäna (Ezeq. 21:26, 27). Ukhamajj ¿Jehová Diosajj mayampit Israel markarojj markaparjam uñj-jjpachäna? Janiwa. Profeciarjamajja, ‘taqe markanakankir jaqenakaw’ tantachasisajj ‘Diosan sutip apki’ uka markar tukupjjañapäna. Kuntï Pedrojj arskäna uk amtañäni, jupajj akham sänwa: “[Diosajj] janiw jiwasarus ni jupanakarus yaqh yaqha uñjkistuti, jan ukasti jupar confiyapjjatap laykuw chuymanakap qʼomachäna” sasa (Hech. 15:9). Mä arunjja, judiöpki ukanakasa jan judiöpki ukanakasa Reinop herenciat katoqapjjañapwa Jehová Diosajj muni (Rom. 8:17; Efes. 2:17-19). Bibliankir profecianakajja jan judiöpki ukanakajj circuncidasipjjañapawa sasajj janiw siskänti, Diosan Reinopar mantañatakejj judionakan religionaparuw nayraqatajj mantapjjañapa sasas janirakiw siskänti.

7, 8. 1) ¿Kunjamsa Santiagojj arstʼäwip tukuyäna? 2) ¿Kunjamsa Santiagon arunakap amuyañasa?

7 Profecianakan wali sum qhanañchasitap amuyasasa, kuntï Pedro, Bernabé, ukat Pablo jilatanakajj discursopan arsupkäna ukanak istʼasasa, Santiagojj akham sänwa: “Ukhamasti amuyujarjamajj akham siristwa, khitinakatï yaqha markanakat Diosar kuttʼanipki ukanakar jarkʼañajj janiw wakiskaspati. Jan ukasti jupanakar mä carta qellqañaw wakisispa, ukhamat idolonakampi qʼañuchatäki ukanakatsa, qʼañu juchatsa, jaychjat animalanakatsa, wilatsa jitheqtapjjañapataki. Cheqas nayratpachaw jaqenakajj Moisesan arunakapat markat marka yatiyapjjäna, arunakapajj sapa sábado urunwa sinagoganakan jachʼat liytʼasïna” sasa (Hech. 15:19-21).

8 Amuyatajja Santiagow tantachäwin presidentjam pʼeqtʼäna, ukatwa jupajj akham sispachäna: “Ukhamasti amuyujarjamajj akham siristwa” sasa. Ukham sasajja, ¿mayni jilatanakajj kunsa amtapjjañapa uk sañatakejj jupakis autoridadanïkaspa ukhamti uñachtʼayaskänjja? Janiwa. “Amuyujarjamajj akham siristwa” sasin siskäna uka arunakajja, griego arurjamajj “nayajj ak amuyta” jan ukajj “ukham amuyta” sañwa munaspa. Ukhamajja Santiagojj janiw taqenin sutipjjar mä amtar purkänti, jan ukasti kuna amtarus purisispa ukwa kuntï istʼkäna ukarjamasa Qellqatanakarjamas amuytʼayaskäna.

9. Santiagon arunakaparjam mä amtar purisitapatjja, ¿kuna askinakas utjäna?

9 Kuntï Santiagojj siskäna ukajj yanaptʼkirïnwa, kuna laykutejj apostolonakas ancianonakas qhepat ukarjamaw lurapjjäna. ¿Ukham lurapjjatapat kuna askinakas utjäna? Maya, Santiagon arunakaparjam mä amtar puriskäna ukajja, jan judiöpkäna uka cristianonakarojj wal yanaptʼäna, kuna laykutejj jupanakajj janiw Moisesan Leyiparjam sarnaqañatak obligatäjjapjjänti (Hech. 15:19). Paya, kuna amtarutï puriskäna ukajj judío cristianonakan conciencianakap respetasitapwa uñachtʼayarakïna, kuna laykutejj uka judío cristianonakajj “sapa sábado urunwa sinagoganakan” Moisesan arunakap nayratpach istʼapjjerïna (Hech. 15:21). b Kimsa, kuntï Santiagojj siskäna ukajja, judío cristianonakarusa jan judío cristianonakarusa jukʼamp sum apasipjjañapatakiw yanaptʼäna. Jukʼampisa Jehová Diosaruw kusisiyäna, kuna laykutejj kuntï amtapkäna ukajj jupan munañaparjamänwa. Circuncisión toqet jan waltʼayasiñajja, congregacionarojj tʼaqjjtayaspänwa, sumankañs chhaqtayarakispänwa, ukampis apostolonakampi ancianonakampiw uka toqet mä suma amtar puripjjäna. ¡Ukham lurapjjatapajj wali yateqaskayawa!

Albert Schroeder jilataw mä asamblea internacionalan mä discurso arstʼaski, 1998 marana.

10. Nayrïr patak maranakan utjkäna uka cuerpo gobernantet yateqasisajja, ¿kunsa jichha tiemponkir Cuerpo Gobernantejj luraraki?

10 Kunjamtï 13 capitulon yatjjataniwayktanjja, jichha tiemponkir Cuerpo Gobernantejj nayrïr patak maranakankir cuerpo gobernantjamarakiw Jehová Diosan yanaptʼap thaqe, congregacionar pʼeqtʼki uka Jesucriston yanaptʼapsa thaqarakiwa (1 Cor. 11:3). c ¿Kunjams uk luri? Albert Schroeder jilatat parltʼañäni, jupajj 1974 marat marzo de 2006 marakamaw Cuerpo Gobernante taypin aka oraqen Diosar servïna, jupajj akham sänwa: “Cuerpo Gobernantejj sapa miercolesaw tantachasi, oración toqe espíritu santo mayisaw tantachäwejj qalltasi. Kuna toqenakattï parlaskani ukasa, kuna amtanakarutï puriskani ukasa Bibliarjamäñapatakiw chʼamachasipjjta” sasa. Jichhajj Milton Henschel jilatat parltʼarakiñäni, jupajj walja maranak Cuerpo Gobernante taypin servisajja, marzo de 2003 maranwa jiwjjäna. Jupajj Galaad Escuelankir clase 101 ukankirinakarojj akham sänwa: “Wakiskir amtanakar janïr purkasajja, Cuerpo Gobernantenkirinakajj Biblia nayraqatajj uñakipapjje. ¿Cuerpo Gobernantjam ukham luriri yaqha organizacionajj utjarakpachati?” sasa. Cheqas janiw yaqha organizacionajj ukham lurirejj utjkiti.

Ajllit chachanakaruw khitäna (Hechos 15:22-29)

11. Cuerpo gobernanten amtapajj ¿kunjamsa congregacionanakar yatiyasïna?

11 Jerusalenankir cuerpo gobernantenkirinakajja, mä wawakiw circuncisión toqet mä amtar puripjjäna. Kunapachatï uka toqet congregacionanakar yatiyasiñapäkäna ukhajja, jilat kullakanakan mayachtʼatäpjjañapatakejj qhanwa yatiyapjjañapäna, chʼamañchtʼkirirakïñapänwa. ¿Kunjamsa jupanakajj uk lurapjjpachäna? Bibliajj akham siwa: “Apostolonakasa ancianonakasa congregacionankirinakamp chikaw mä amtar puripjjäna, ukhamat jupanak taypit ajllit pä chachanakaru Antioquía markar Pablompi Bernabeamp chik khitañataki. Ukatwa jilatanak taypin sarayapkäna uka Barsabás sat Judasampiru Silasampir khitapjjäna” sasa. Ukhamarusa mä carta wakichtʼasajj jupanakaruw apayapjjäna, ukhamat Antioquía, Siria, Cilicia markanakan utjkäna uka congregacionanakan liytʼasiñapataki (Hech. 15:22-26).

12, 13. 1) ¿Judasampiru Silasampiru khitasitapat kuna askinakas utjäna? 2) Cuerpo gobernanten cartapajj ¿kunjamsa congregacionanakar yanaptʼäna?

12 Judasampi Silasampejja “sarayapkäna” uka jilatanak taypinkapjjänwa, ukatwa cuerpo gobernanten sutipjjar kun lurañatakis wakichtʼatäpjjäna. Pablompi, Bernabeampi, Judasampi, Silasampejj kuntï apapkäna uka yatiyäwejja, janiw circuncisión toqet kuna amtarutï puriskäna ukakïkänti, jan ukasti cuerpo gobernanten amtapänwa. Uka ‘ajllit chachanakana’, mä arunjja Judasampi Silasampi congregacionanakar visitapjjatapajja, Jerusalenankir judío cristianonakampi jan judío cristianonakamp sum apasipjjañapatakiw yanaptʼäna. Cuerpo gobernanten uka chachanakar khitatapajj wali suma amtänwa, jilat kullakanakar munasitaps uñachtʼayarakïnwa. Ukham lurasitapatwa Diosan markapan mayachtʼatäñasa sumankañas utjäna.

13 Apapkäna uka cartajja, jan judiöpkäna uka cristianonakarojj janiw circuncisión toqetak qhan ewjjtʼkänti, jan ukasti Jehová Diosamp sumat uñjatäpjjañapatakisa bendicionap katoqañatakis kunanaksa lurapjjañapäna uka toqetsa ewjjtʼarakïnwa. Uka cartan mä cheqapanjja, aka wakiskir arunakaw uñstäna: “Espíritu santotakis nanakatakis jumanakar yaqha qʼepimpi apjjatañajj janiw wakiskiti, jan ukasti akanakakiw wakisi: idolonakar loqtatäki ukanakatsa, wilatsa, jaychjat animalanakatsa, qʼañu juchatsa jitheqtasipkakim. Jumanakatï ukanakat jitheqtasipkakïtajja, nayraruw sartapjjäta. ¡Suma jakasiñajj jumanakan utjpan!” sasa (Hech. 15:28, 29).

14. Akapachankir jaqenakajj tʼaqa tʼaqas sarnaqapkchejja, ¿kunatsa Diosan markapajj mayachtʼatajja?

14 Jichhürunakanjja, Jehová Diosan Testigonakapajj oraqpachan 8.000.000 jiläpjjewa, 100.000 jila congregacionanakaw utjaraki. Ukhamäkchisa mayachtʼatäpjjewa, mä pachpa creencianikïpjjewa, mä pachpa luräwinikïpjjarakiwa. Akapachanjja sinti jan walinakaw utji, jaqenakas tʼaqa tʼaqaw sarnaqapjje, ukhampachas ¿kunatsa Diosan markapajj mayachtʼatajja? Kuna laykutejj congregacionar Pʼeqtʼiri Jesusaw Diosan markapar ‘suma phoqeri amuyasir esclavo’ toqejj irpaski, mä arunjja Cuerpo Gobernante toqew irpaski (Mat. 24:45-47). Maysa toqetjja, oraqpachankir jilat kullakanakajj taqe chuymaw Cuerpo Gobernanter istʼapjjaraki, ukatwa mayachtʼatäpjje.

“Chʼamañchtʼkir arunak katoqasajj wal kusisipjjäna” (Hechos 15:30-35)

15, 16. Cuerpo gobernanten cartap katoqasajja, ¿kunsa congregacionanakajj lurapjjäna, ukat kunatsa?

15 Hechos qellqatarjamajja, kunapachatï jilatanakajj Antioquía markar puripjjäna ukhajja, “taqenir tantachasaw uka carta churjjapjjarakïna”. Cuerpo gobernanten cartap katoqasajj ¿kunsa Antioquía markankir jilat kullakanakajj lurapjjäna? “Jupanakajj uk liytʼapjjäna ukhajja, chʼamañchtʼkir arunak katoqasajj wal kusisipjjäna” (Hech. 15:30, 31). Ukatjja Judasampi Silasampejj “walja arstʼäwinakampiw jilatanakar chʼamañchtʼapjjäna, yanaptʼapjjarakïna”. Jupanakajj Diosan munañap qhanañchapjjatap laykojja, Pabljama, Bernabé chachjama ukat Diosan yaqha servirinakapjam profetat uñtʼatäpjjänwa (Hech. 13:1; 15:32; Éx. 7:1, 2).

16 Cuerpo gobernanten amtaparojj Jehová Diosajj bendisïnwa, ukhamïpanjja taqe congregacionanakaw chʼamañchtʼatäpjjäna. Ukham chʼamañchtʼatäpjjañapatakejja, cuerpo gobernanten qhana ukat horasapar instruccionanak churatapaw yanaptʼäna, uka instruccionanakajj Bibliarjama ukat espíritu santon yanaptʼapamp amtatänwa. Ukatjja jilatanakar khitasitapaw chʼamañchtʼarakïna, uka jilatanakajj munasiñampi khuyaptʼayasiñampiw cuerpo gobernanten amtap congregacionanakar yatiyapjjäna.

17. Pablompita, Bernabeampita, Judasampita ukat Silasampit yateqasisajja, ¿kunsa superintendente de circuito jilatanakajj lurapjje?

17 Jichha tiemponkir Cuerpo Gobernantejja, nayrïr patak maranakankir cuerpo gobernantjamarakiw congregacionanakar instruccionanak tiempopar churi. Kunapachatï Cuerpo Gobernantejj wakiskir amtanakar purki ukhajja, qhana ukat wali amuykaywa congregacionanakarojj yatiyi. Awisajja Cuerpo Gobernantejj superintendente de circuito jilatanak toqew amtanakap yatiyaraki. Wal chʼamachasir uka jilatanakajja, mä congregacionat yaqha congregacionar visittʼasaw sarapjje, ukhamat jilat kullakanakar chʼamañchtʼañataki, ewjjtʼanak churañataki. Pablompi Bernabeampejja, “yaqhanakamp kunaw Jehová Diosan arunakapat suma yatiyäwinak yatichapjjäna, yatiyapjjarakïna”. Superintendente de circuito jilatanakajja, jupanakat yateqasisajj ukhamarakiw predicapjje (Hech. 15:35). Jupanakajj Judasjama ukat Silasjamarakiw ‘arstʼäwinakamp jilat kullakanakar chʼamañchtʼapjje, yanaptʼapjjaraki’.

18. Jehová Diosan bendicionap katoqañatakejja, ¿kunsa Diosan markapajj lurañapa?

18 Akapachan tʼaqa tʼaqa sarnaqañas utjkchejja, ¿kunas congregacionanakan mayachtʼatäskakiñapatakisa, sumankañ utjaskakiñapatakis yanaptʼi? Santiagojj kuntï qellqkäna uk amtañäni, jupajj akham sänwa: “Alajjpachat jutki uka yatiña katoqer jaqejja, nayraqatajj qʼomawa, sumankiriwa, amuytʼiriwa, istʼañatakis jankʼakiwa [...]. Ukhamarus cheqapar sarnaqañ achojja, sumankañajj utjki uka tiempon phawatawa, ukajj sumankañ utjayirinakataki phawatarakiwa” sasa (Sant. 3:17, 18). Uka arunak qellqkäna ukhajja, Jerusalenan apaskäna uka tantachäwitti Santiagojj lupʼiskäna janicha uk janiw yatktanti. Ukampis Hechos 15 capitulot akwa yateqtanjja: Diosan bendicionap katoqañatakejj mayachtʼatäñasawa, kuna instruccionanaktï Diosan markapajj churkistu uksa taqe chuymaw katoqasiñasaraki.

19, 20. 1) ¿Kunatsa Antioquía markankir congregacionan mayachtʼatäñasa sumankañas utjäna? 2) Circuncisión toqet suma amtar purisjjäna uka qhepatjja, ¿kunsa Pablompi Bernabeampejj lurapjjäna?

19 Cuerpo gobernanten instruccionanakap katoqasajja, Antioquía markankir congregacionajj mayachtʼatänwa, sumankañaw utjarakïna. Jerusalén markat jutapkäna uka jilatanak contra saytʼañat sipansa, Antioquía markankir jilat kullakanakajj Judasampir Silasampirojj wali sumwa katoqapjjäna. Uka toqet Bibliajj akham siwa: “Mä qhawqha tiempo ukan quedasisajja, khitanipkän uka jilatanakan ukaruw sumak sarjjapjjañapatak jupanakar khitjjapjjäna” sasa. Mä arunjja Jerusalenaruw uka jilatanakar sumak khitjjapjjäna (Hech. 15:33). d Kunapachatï Judasampi Silasampejj Jerusalenar kuttʼjjapjjäna ukhajja, kunanakatï viajipan paskäna taqe ukanakwa Jerusalenankir jilatanakarojj cuenttʼapjjäna, uk yatisasti uka jilatanakajj walpun kusisipjjpachäna. ¡Cheqansa uka pä jilatanakajj Jehová Diosan yanaptʼapampiw asignacionap sum phoqapjjäna!

20 Circuncisión toqet suma amtar purisjjäna uka qhepatjja, Pablompi Bernabeampejj Antioquía markanwa quedasipjjäna, ukhamatwa uka markan predicación pʼeqtʼapjjäna. Jichhürunakanjja superintendente de circuito jilatanakajj uka pachparakwa congregacionanakar visitasajj lurapjje (Hech. 13:2, 3). Ukham jilatanakan utjatapajja, ¡Jehová Diosan markapatakejj mä suma bendicionawa! Ukampis ¿kunjamsa Jehová Diosajj Pablompir Bernabeampir yanaptʼaskakpachäna, kuna luräwsa jupanakar churarakpachäna? Akjjar jutki uka capitulonwa uka toqet yatjjataskañäni.

Cuerpo Gobernantenkirinakasa jupanakan representantenakapasa instruccionanak churasaw wal yanaptʼapjjestu.

a Santiagojj ‘Tatitun jilapänwa’” sat recuadro uñjjattʼäta.

b Santiagojj wali amuyumpiw Moisesan qellqatanakapat parläna. Uka qellqatanak taypinjja kuna Leytï Jehová Diosajj Moisesar churkäna ukanakaw qellqatäna. Diosan munañapajj taqe jaqenakatakejj kunänsa ukanakas qellqatarakïnwa, ukanakajj janïr Moisesan Leyipajj qellqaskäna ukhaw utj-jjäna. Sañäni: wila toqetsa, adulterio jucha lurañ toqetsa, yaqha diosanakar adorañ toqets kunsa Diosajj amuyi ukajj Génesis libron qellqatäjjänwa (Gén. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4). Jehová Diosajj ukhamwa Bibliankir wiñay yatichäwinak qhanstayäna, ukhamat judionakas jan judionakas ukarjam sarnaqapjjañapataki.

c Cuerpo Gobernantejj kunjam organiztʼatasa” sat recuadro uñjjattʼäta.

d Hechos 15:34 textot parlkasajja, yaqhep Biblianakajj Hechos 15 capitulorojj 34 versiculwa yaptʼapjje. Uka versiculonjja “Silasajj pachpa Antioquiaruw qheparañ amtäna” sasin qellqatawa (Qullan Arunaka, 1992). Ukampis uka versiculojja, Hechos librojj qellqañ tukuyasjjäna uka qhepatwa amuyatajj yaptʼasïna.