1, 2. (1) ¿Kasa naküjainjatka na aluwataaushikana jee na laülaashiikana namüin na anoujashiikana? (2) ¿Kasa naaʼinraka na aluwataaushikana jee na laülaashiikana süpüla anainjatüin tü kasa naneekakat?

 NAʼATAPAJÜIN maʼin na aluwataaushikana jee na laülaashiikana tü kasa naneeküinjatkat. Jutkatüshii naya suluʼu wanee miichi chaa Jerusalén, eirakaajiraashii naya, jama natüjaain saaʼu nnojoluin ashaitaain tü kasa naneekajatkat. Naküjainjatü namüin na anoujashiikana choʼujaalejeʼeya süchotoonajatüin süta nükorolo wanee wayuu. Natüjawee aaʼu na anoujashiikana noonooinjanale sümaa tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés jee naatale nakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová na anoujashii judíokana noulia na nnojoliikana judíoin.

² Wainma tü kasa nekirajaakalü achiirua na laülaashiikana napüleerua na anoujashiikana. Aashajaashii naya süchiki tü kasa alatajatkat naashin Maleiwa jee süchiki tü kasa nayaawatakalü anainjee anashiin nümüin Maleiwa nakuwaʼipa na anoujashii nnojoliikana judíoin. Naküjain süpüshuaʼa tü natüjaakalü aaʼu süchiki tia, pansaaka namüin tü naaʼinrajatkat. Nayaawata aaʼu nutuma Jehová tü naneekajatkat. ¿Naaʼinreetche tü nümakat Maleiwa namüin sükajee tü nüpülainkat?

3. ¿Jamüsü aneetkaʼa wakuwaʼipa wekirajaale sünain tü sümakat Aluwataaushikana kapiitulo 15?

³ Yalayalainjatü naaʼin jee kanoulainjana na aluwataaushikana namaa na laülaashiikana süpüla naaʼinrüinjatüin tü nümakat Maleiwa namüin sükajee tü nüpülainkat. Müinjatü nakuwaʼipa süka üttaleejeerüin naaʼin nekiipüʼü na judíokana nooʼomüin sünainjee tü kasa naneeküinjatkat otta süka eejeenain waneinnua anoujashii ayoutakana tü naneekakat na laülaashiikana, jama noonooinjanain  na anoujashiikana sümaa tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés naashin. ¿Kaseetche naaʼinraka na laülaashiikana? Watüjaajeerü aaʼu shiainña neʼe naaʼinrüin tia na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana Pütchi sainküin Mma. Washatüinjatü tü naaʼinrakat naya laülaashiikana waneekajatpa wanee kasa jee sülatüle wamüin wanee kasa.

4, 5. ¿Jarat tü pütchi nuchuntakat Santiago suluʼujee tü Ashajuushikat suluʼu hebreo?

⁴ Nusoutaka Santiago, chi nimüliakai Jesús, eeshijaʼa niale shikiipüʼüin tü outkajawaakat soʼu tia. a Ayaawatünaa aaʼu sünainjee tü nümakat tü naneekakat na laülaashiikana. «Nüküjaitpa Symeón wamüin anashiin nümüin Maleiwa nanoujain na nnojoliikana judíoin. Eekalaka süpüla nüneeküin wayuu naʼakajee na nnojoliikana judíoin süpüla nünüliamaain naya. Jee wanaawasü tia sümaa tü nashajakat na Nünüikimaajanakana Maleiwa», müshi nia namüin na yalajanakana jutkatüin (Aluw. 15:14, 15).

⁵ Naapajüin Santiago tü nüküjakat Symeón, Bernabé otta Pablo. Müsüjeseʼe jülüjain naaʼin waneirua pütchi suluʼujeejatkat tü Karaloʼuta Nüchikimaajatkat Maleiwa, nayaawateetka anainjee na anoujashiikana tü anakat nümüin Maleiwa (Juan 14:26). Süchikijee nüküjain Santiago wanaawain «tia sümaa tü nashajakat na Nünüikimaajanakana Maleiwa», nüküjain tü sümakat Amós 9:11, 12. Tia karaloʼutakat süpüshi tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu hebreo, «na nünüikimaajanakana Maleiwa» münüsü shia (Mat. 22:40; Aluw. 15:16-18). Naata suchuntia nutuma Santiago tü ashajünakat suluʼu Amós, eesüjaʼa shiale sutuma naashajeʼerüin tü sümakat tü kanüliakat Septuaginta, tia shia wanee karaloʼuta griego ashatünaka sünainjee tü sümakat tü Pütchi Ashajuushikat suluʼu hebreo.

6. ¿Kasa nayaawataka akajee na anoujashiikana tü nüchekakat Maleiwa?

⁶ Nüküjain Jehová nükajee Amós nukumajeerüin süchikuaʼa tü nipiakat David, tia maluʼulu naikalaajeenain sünain aluwatawaa na nüikeyuukana David, nounteerü tia nuluwataapa chi Mesíaskai (Ezeq. 21:26, 27). ¿Nayainjanacheʼe neʼe nüneekaka Jehová nachikuaʼa na israelitakana? Nnojo. Nüküjainña Amós eejeenain wayuu sainküinjeejanakana mma otta nünüliamaajeenain naya Jehová. Soto waaʼin tü nüküjatüjütkalia Pedro sünain maa: «Nnojotsü  kasain naatain aluʼu nakuwaʼipa [na anoujashii nnojoliikana judíoin] woulia [waya judíokana] nutuma [Maleiwa], wuleka naaʼin nutuma sünainjee nanoujain» (Aluw. 15:9). Tü nüchekakat Maleiwa shia neʼrüinjanain na judíokana otta na nnojoliikana judíoin tü kasa anasü eejeetkat nuluwataapeena (Roma 8:17; Éf. 2:17-19). Nnojotsü aküjünüin suluʼu tü Bibliakat nüchoteʼerüinjatüin süta nükorolo wanee wayuu nnojoikai judíoin jee nnojotsü aküjünüin nikeroluinjachin sünain anoujaa naʼakamüin na judíokana süpüla niʼrüinjachin tü kasa anasü eejeetkat.

7, 8. (1) ¿Kasa nüküjaka Santiago sajaʼttiamüin nünüiki? (2) «Shia anaka saaʼin tamüin», ¿müshiche Santiago shiiʼiree saaʼinneein tü anakat saaʼin nümüin?

⁷ Anuu tü nümakat Santiago naapajapa süchiki tü kasa alatajatkat naashin Maleiwa jee naapajapa tü nümakat Pedro, Bernabé otta Pablo: «Suluʼujee tia, shia anaka saaʼin tamüin nnojoliire wekeʼejüin naaʼin na wayuu nnojoliikana judíoin, na anaa jooluʼu anoujain nünain Maleiwa. Shiainjaʼa anain washajüle namüin nnojoliinjanain sünainpünaain naya wanee kasa eekai aapuushin sümüin shiyaakua maleiwayaasü, nnojoliinjanain naʼluwajiraain nakuwaʼipa, nnojoliinjanain neküin mürüt eekai süülüüshin jee nayoutajatüin isha. Eetüjüliʼiya sümaiwa paala suluʼu wanee pueulo wayuu aashajeʼerawaikana tü nüshajakat Moisés. Emetuluwaisü nanüiki sünain aashajeʼeraa tia karaloʼutakat sükalioʼu eemerawaa suluʼu tü ekirajüleekat nüchiki Maleiwa» (Aluw. 15:19-21).

⁸ Nia Santiago shikiipüʼüka tü outkajawaakat soʼu tia, müshijeseʼe nümüin: «Suluʼujee tia, shia anaka saaʼin tamüin», nnojotpejeʼe nüküjain tia shiiʼiree naneeküinjanain na wane anoujashiikana tü anakat saaʼin nümüin. Nnojotsü nüküjain Santiago tia süka nusouteein nooʼopünaa na waneinnua, shia nüküjaka neʼe tü anakat süpüla naaʼinrüin sünainjee tü kasa naapakat jee naashajeʼerakat suluʼujee tü Karaloʼuta Nüchikimaajatkat Maleiwa.

9. ¿Kasa anaka aluʼu tü nüküjakat Santiago?

⁹ Anasü tü nüküjakat Santiago müsüjeseʼe saapaanüin amaa. Anasü tia süka nnojoleerüin nekeʼejünüin aaʼin na wayuu nnojoliikana judíoin süpüla noonooinjanain sümaa tü Pütchi Aapünakat  nümüin Moisés (Aluw. 15:19). Wanee kasa anasü eeka sünainjee tia, shia anain naaʼin na anoujashii judíokana, jama saashajeʼennawalin namüin tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés «sükalioʼu eemerawaa suluʼu tü ekirajüleekat nüchiki Maleiwa» (Aluw. 15:21). b Paaʼinwakalaka maʼin na anoujashii judíokana namaa na nnojoliikana judíoin. Alanaʼaleepejeʼe tia süka naneeküin wanee kasa wanaapünaa sümaa tü nüchekakat Maleiwa. Anasü maʼin tü naaʼinrakat naya anoujashiikana süpüla nanoutuin sukuwaʼipa wanee kasa shiiʼiree ayatüin paaʼinwain jee anajiraain naya. Anasü maʼin washatüle tü naaʼinrakat.

10. ¿Kasa naaʼinraka na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi süpüla nashatüin nakuwaʼipa na aluwataaushikana jee na laülaashii eejanakana nükalioʼu Jesús?

¹⁰ Wekirajaaitpa anain sünain ekirajaayakat 13 nachuntuin kaalinwaa nümüin Maleiwa na aluwataaushikana jee na laülaashii namaiwajanakana. Shiaʼaya neʼe naaʼinraka tia maaʼulu na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi. Achuntushii naya kaalinwaa süpüla noʼuninnajanain akuwaʼipa nutuma Jehová jee nutuma Jesucristo chi nekiipüʼükai (1 Cor. 11:3). c ¿Jamüsü sukuwaʼipa tia natuma? Jülüjataa waaʼin tü nümakat chi wawalakai Albert Schroeder, napüshi nia na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi soʼujee tü juyakat 1974 sünainmüinreʼeya maatsoʼu 2006, tü juya outakalü oʼu nia. Anuu nünüiki: «Outkajaʼawaishii na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi mietkuloʼuwai, oʼuraajüshii naya jee nachuntuin nümüin Maleiwa nuʼunirajatüin nakuwaʼipa sükajee tü nüpülainkat. Jülüjasü naaʼin pansaain tü naashajaakalü achiki jee tü kasa naneekakat sümaa tü nümakat Maleiwa suluʼu tü Bibliakat». Tia meematsü aka saaʼin tü nüküjakat chi wawalakai Milton Henschel, kakaliashi nia napüshin na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi, anaajaashi nia maatsoʼu 2003. Anuu tü nüsakirakalü anain na wawalayuu chajanakana Galaad, ekirajaakana sünain tü ekirajawaakat 101: «¿Eeshiiche wayuu ekirajaakana palajana sünain tü Bibliakat süpülapünaa naneeküin wanee kasa?». Nnojotsü eein wayuu aaʼinraka tia.

11. ¿Kasa naaʼinraka na aluwataaushikana jee na laülaashiikana süpüla naküjain namüin na anoujashiikana tü aneekünakat?

¹¹ Paaʼinwashii na aluwataaushikana jee na laülaashii chajanakana Jerusalén naneekapa nüchoteʼerajatüle süta nükorolo wanee wayuu. Pansaainjatü nanüiki naküjapa tia jee natütüleʼerüinjatü naaʼin na anoujashiikana süpüla naapaainjatü sümaa tia. ¿Kasakaʼa naaʼinrüin na anoujashiikana süpüla nountuin tia? Anuu tü aküjünakat süchiki tia: «Nayasaʼa na aluwataaushikana jee müshiʼiya na laülaashiikana namaʼaleeya na anoujashiikana, naneeküin waneinnua wayuu süpüla najütajanain naya Antioquíamüin nümaa Pablo jee nümaa Bernabé. Niakalaka najütüin Judas, chi Barsabás münakai jee müshia Silas, wayuu nemiyoʼuse naya anoujashiikana». Nashajirüin na aluwataaushikana jee na laülaashiikana wanee karaloʼuta süpüla saashajeʼennajatüin namüin na anoujashii chajanakana Antioquía, Siria otta Cilicia (Aluw. 15:22-26).

12, 13. (1) ¿Jamüsü anakaʼa nakuwaʼipa na anoujashiikana sutuma nüjütünüin Judas nümaa Silas? (2) ¿Kasa nountaka na aluwataaushikana jee na laülaashiikana sükajee tü karaloʼuta naluwataakat?

¹² Naʼakajee na pienchishii wayuu ajütünakana, eʼraajünüshi maʼin Judas nümaa Silas. Aneekünüshii naya süpüla nanüikeʼejanain na laülaashiikana, nnojoliipejeʼe naya ajütünüin süpüla sütüjaanüin saaʼu nüchoteʼerajatüle süta nukorolo wanee wayuu. Ajütünüshii naya süpüla naküjainjatüin süchiki tü naneekakat na laülaashii jülüjakana aaʼin nakuwaʼipa na anoujashiikana soʼu kaʼikat tia. Sutuma nüjütünüin Judas nümaa Silas, paaʼinwashii na anoujashii judío chajanakana Jerusalén namaa na nnojoliikana judíoin sainküinkana tü mmakat. Anasü maʼin tia süka anajiraain na anoujashiikana sutuma.

¹³ Nnojotsü shiain neʼe pansaain namüin na anoujashiikana nüchoteʼerajatüle süta nükorolo wanee wayuu, pansaasia namüin tü naaʼinrajatkat süpüla talatüin Jehová namaa jee anainjatüin nakuwaʼipa nutuma. Anuupejeʼe tü alanaʼaleekat saʼakajee tia pütchikat: «Sükajee tü nüpülainkat Maleiwa wayaawata aaʼu nnojoluinjatüin woʼotuin jaaʼu wanee kasa eekai kapüleein maʼin, shiajaʼa neʼe wachuntaka jümüin jaaʼinrajatüin tü makat mayaa: Jiyoutajatü wanee kasa eekai saapuushin sümüin shiyaakua maleiwayaasü, jiyoutajatü isha, jiyoutajatü jiküin mürüt eekai süülüüshin jee jiyoutajatü juʼluwajiraain jukuwaʼipa. Jiyoutulejeʼe süpüshuaʼa tia, aneerü jukuwaʼipa. Kasataalejeseʼe anain jia» (Aluw. 15:28, 29).

14. ¿Jamüshii paaʼinwakaʼa na aküjaliikana pütchi mayaainjeʼe nnojoluin paaʼinwain wayuu maaʼulu?

 ¹⁴ Alatüshii suulia mekiisat miyoone na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová. Wanaawasü tü nanoujakalü anain jee tü nekirajakalü anain. Alatüsü suulia 100.000 neʼipapaʼa na anoujashiikana sünain outkajawaa sainküin mmakat. ¿Jamüshii paaʼinwakaʼa naya mayaainjeʼe nnojoluin paaʼinwain wayuu maaʼulu? Paaʼinwashii naya süka noʼuninnüin akuwaʼipa nutuma Jesucristo, chi Nekiipüʼükai na anoujashiikana, nuʼunirüin nakuwaʼipa nükajee «chi achepchiee oonookai jee kekiikai maʼin», na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi (Mat. 24:45-47). Paaʼinwashii waya süka waapaain sümaa nanüiki na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi.

15, 16. (1) ¿Jamüsü naaʼin na anoujashiikana saashajeʼennapa namüin tü karaloʼuta aluwataaushikat namüin? (2) ¿Jamüsü sükatchinraaka naaʼin na anoujashiikana?

¹⁵ Ashajünüsü suluʼu tü karaloʼutakalü Aluwataaushikana nantapaain Antioquíamüin na pienchishiikana anoujashii Jerusalénjeejanakana, «noutkajeʼeraka na anoujashiikana chamüin sümaa naapüin tü karaloʼuta aluwataaushikat namüin. Saashajeʼennapa tia karaloʼutakat, talatüsü maʼin naaʼin süka sütütülaain naaʼin sutuma tü pütchi aluwataanakat namüin», atütülaasü naaʼin sutuma tü pütchi ajütüüshikat namüin natuma na laülaashii namaiwajanakana (Aluw. 15:30, 31). «Saaʼujee nünüikimaajachin Maleiwa Judas nümaa Silas,  natütüleʼerüin naaʼin na anoujashiikana sükajee naküjain kojuyasü pütchi namüin otta nakatsüinrüin naaʼin». Nünüikimaajana Maleiwa naya maʼaka naaʼin Bernabé, Pablo otta waneinnua wayuu aʼyataakana nümüin Jehová, jama naküjain süchiki tü nüchekakat Maleiwa (Aluw. 13:1; 15:32; Éx. 7:1, 2).

¹⁶ Atüjaana aaʼu anakuwaʼipalin nutuma Jehová tü naneekakat na aluwataaushikana jee na laülaashiikana süka sükatchinraain naaʼin na anoujashiikana suluʼujee tia ¿Jamüsü sükatchinraakaʼa naaʼin? Shia süka mapüleein maʼin tü pütchi aluwataanakat namüin, aküjünüsü shia soʼu choʼujaain shia namüin, aküjünüsü shia wanaapünaa sümaa tü Nünüikikat Maleiwa jee oʼuninna akuwaʼipachii naya nutuma Maleiwa sükajee tü nüpülainkat. Akatchinraasia naaʼin na anoujashiikana süka naluwataanüin waneinnua anoujashii natuma na aluwataaushikana jee na laülaashiikana süpüla naküjainjatüin namüin tü kasa aneekünakat, naaʼinrüin tia sümaa kamaneein naya namüin jee kojutuin naya natuma.

17. ¿Kasa wanaawaka aluʼu nakuwaʼipa na wawalayuu alapalaakana waaʼu sümaa nukuwaʼipa Pablo, Bernabé, Judas otta Silas?

¹⁷ Müsiaʼaya neʼe sukuwaʼipa maaʼulu natuma na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi. Jamüsüjaʼa naneeküle wanee kasa, naküjain shia namüin na anoujashiikana soʼu choʼujaain naapajüinjatüin shia. Mapüleesat süküjia natuma jee pansaasü shia. Eeshii nayale naneeküin na laülaashii alapalaakana naaʼu na anoujashiikana süpüla natütüleʼerüin naaʼin na wawalayuukana jee naküjainjatüin namüin tü kasa aneekünakat. Na wawalayuu alapalaakana waaʼu nashatüin nukuwaʼipa Pablo nümaa Bernabé, alatitshii naya kaʼi sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa, «ekirajüshii jee aküjashii naya tü pütchi anakat maʼin süchiki nünüiki Jehová» (Aluw. 15:35). Natütüleʼerüin naaʼin na anoujashiikana sükajee kojuyasü pütchi maʼaka naaʼinrüin shia Judas nümaa Silas.

18. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anakuwaʼipaliin waya nutuma Jehová?

¹⁸ ¿Kasa paaʼinwaka atuma jee kottiraaka atuma na anoujashii sainküinkana tü mmakat mayaainjeʼe nnojoluin paaʼinwain wayuu maaʼulu? Soto waaʼin tü nüshajakat mapa Santiago, müshi nia: «Tü kekiwaa iipünaajeejatkat wulesü nukuwaʼipa wayuu sutuma, anamiashi, nnojoishi ichein süchiirua nünüiki, oonooshi nia sümaa tü aluwataanakalü anain nia [...]. Na wayuu nnojoliikana mojujiraain sümaa wayuu, eesü anajirawaa natuma jee suluʼujee tia naaʼinrüin tü kasa eekai lotuin akuwaʼipa» (Sant. 3:17, 18). Nnojotsü watüjaain aaʼu sotojoole naaʼin Santiago tü outkajawaa aainjünakat paala chaa Jerusalén wanaa sümaa nüshajüin tia pütchikat. Shiapejeʼe watüjain sünainjee tü aküjünakat suluʼu Aluwataaushikana 15, anakuwaʼipaleenain  waya nutuma Jehová paaʼinwale waya jee waapaale sümaa tü namakat na wawalayuu laülaakana wapüleerua.

19, 20. (1) ¿Jamüsü wayaawatakaʼa saaʼu paaʼinwain jee anajiraain na anoujashii chajanakana Antioquía? (2) ¿Kasa naaʼinmaaka maʼin Pablo nümaa Bernabé?

¹⁹ Naapapa na anoujashii chajanakana Antioquía süchiki tü kasa naneekakat na aluwataaushikana jee na laülaashiikana, paaʼinwashii naya nachikuaʼa jee anajiraashii naya. Nnojoishii naya aʼülüjiraain namaa na anoujashii antapaatakana Jerusalénjee, talatüshii naya süka nüntüin Judas nümaa Silas sünain anaʼlawaa namüin. Anuu tü aküjünakat süchiki tia: «Eekalaka nakalia chayaa. Shiasaʼa noʼunajanapa nachikuaʼa namaʼanamüin na wayuu kajünalakana naya, napütaakalaka na nawalayuukana napüla» (Aluw. 15:33). d Talatakajasaʼa maʼin naaʼin na anoujashii chajanakana Jerusalén naapapa tü nüküjakat Judas nümaa Silas namüin süchiki tü alatakat. Anakuwaʼipatsü tü naaʼinrakat süka kamaneein chi Maleiwakai namüin.

²⁰ Makatüshi Pablo nümaa Bernabé chaa Antioquía, shiakalaka naaʼinmaain tü aküjaakat pütchi (Aluw. 13:2, 3). Müsia neʼe sukuwaʼipa natuma na wawalayuu alapalaakana waaʼu, shia naaʼinmaaka aküjaa pütchi jee anasü nakuwaʼipa na wawalayuukana natuma. Sünain tü wane ekirajaayakat wekirajaajeerü anain tü niʼyataakalü anain Pablo otta Bernabé nutuma Jehová.