Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU 14

‘Etu Enyoso Twasolo Kima ni Muxima Umoxi’

‘Etu Enyoso Twasolo Kima ni Muxima Umoxi’

O kibuka kya utuminu kyabatula o maka alungu ni kusaya, kiki kyakwatekesa o ilunga kukala ni muxima umoxi

Adikatula mu divulu dya Ikalakalu 15:13-35

1, 2. (a) Yebhi o ima yexile mudibhwidisa o jiphange ku hama ya dyanga? (b) Kikwatekesu kyebhi kyexile nakyu o jiphange phala kubatula o maka?

 ATHU oso exile mu kingila kyebhi kyejibatula o maka. O jipoxolo ni tufunga adyongeka mu Jeluzaleme exile mu dimona mu kubanza kwila atokalele kubatula maka a dikota. O maka alungu ni kusaya abhangesa o jiphange kudibhwidisa: O kwila o Jikidistá atokalele hanji kubelesela o Kijila kya Mozé? O kwila atokalele kutungula o Jikidistá Jijudé ku Jikidistá akwa jixi jengi?

2 O mayala akexile ku pholo atonginina ima yavulu. Azwela yoso yakexile mubanza yalungu ni maka enyá. O ima yakexile muzwela, seku muthu wejitena kuditunayu. Ene exile mu xinganeka mu Mak’â Jihova ni ku ima yazwela o jiphange yalondekesa o mabesá a Jihova kokwâ. Bhukaxi ka nzumbi ikôla ya Jihova amono se kyebhi kyejibatula o maka. O kwila o mayala yá ejibelesela o itendelesu yiyi?

3. Mbote yebhi itukatula mu kudilonga o musoso wa Ikalakalu kibatulu 15?

3 Phala kuxikina o kitendelesu kya nzumbi ikôla, o jiphange abhingile kuswina ni kukala ni kixikanu kya kolo. Mukonda o atwameni a jingeleja eji kwazemba dingi. O kyamukwá sayi mayala mu kilunga akexile mu jijidika o mundu wa Nzambi kutumaka dingi o Kijila kya Mozé. Ihi yejibhanga o kibuka kya utuminu? Tumone o kitambwijilu kya kibhwidisu kiki, kyoso kituya ni kudilonga o musoso yú. Tumone we kyebhi ene kyaxila phangu yambote phala o Kibuka Kya Utuminu mu izuwa yetu. Yiyi phangu yambote we phal’etu, kyoso kitubatula maka ku mwenyu wetu.

“Kyene we kyazwela o Jipolofeta” (Ika. 15:13-21)

4, 5. Ihi yambe Tiyaku yalungile ni izwelu ya Jipolofeta?

4 O phange ya Jezú, o dixibulu Tiyaku, wamateka kuzwela. a Nange mwéne wendesa o kyônge mu kizuwa kyenyokyo. O izwelu yê yalondekesa o ima yexile muxinganeka o jiphange atokalele mu kibuka kya utuminu. Tiyaku wambe kiki ku mayala exile mu kyônge: “Ximinyá wa tutangela kyambote kyebhi Nzambi kya lembalala o athu akwa jixi jengi, yu wasolo mwaxaxi kâ athu phala kwambata o dijina dyê. Kyene we kyazwela o Jipolofeta.”—Ika. 15:14, 15.

5 O diskulusu dyabhangele Ximinyá, mba Ximá Phetele ni ima yazwela Balanabé ni Phawulu, nange yabhangesa Tiyaku kulembalala jivelusu ja Mikanda Ikôla jakwatekesa kubatula o maka. (Nzw. 14:26) Kyenyiki wambe: “Kyene we kyazwela o Jipolofeta.” Tiyaku watumbula o izwelu ya Amoji 9:11, 12. O divulu didi dibhanga mbandu ku Mikanda ya Hebalayiku, akexile mwixana kala “o Jipolofeta.” (Mat. 22:40; Ika. 15:16-18) Nange wandamona kwila o izwelu yatumbula Tiyaku kiyadifu ni izwelu itusanga mu divulu dya Amoji mu izuwa yetu. Nange Tiyaku watumbula o izwelu yakexile ku Septuaginta, Mikanda ya Hebalayiku yolungulule mu dimi dya Ngeleku.

6. Kyebhi o Mikanda Ikôla yakwatekesa kubatula o maka alungu ni kusaya?

6 Bhu kaxi ka polofeta Amoji, Jihova wambe kwila kweji kwiza kithangana, mwene wejitunga dingi “o balaka ya Davidi,” kiki kilombolola o mwiji mwejitunda o Mexiya. (Ize. 21:26, 27) O kwila Jihova wejixikina ngó o Jijudé kala o mundu wê wosole? Kana. O kikanenu kyambe we kwila o “athu amukwá ni akwa jixi jengi” eji kwabhongolola ni ku “a exana mu dijina [dya Nzambi].” Lembalala yazwela Phetele: “[Nzambi] ka tutungula [Jikidistá Jijudé] mwaxaxi kâ [Jikidistá akwa jixi jengi ka asayele], maji mukonda dya kixikanu kyâ wa azelesa o mixima.” (Ika. 15:9) Kiki kilombolola kwila, Nzambi wamesenene kuma kikale o Jijudé ni akwa jixi jengi alundule o Utuminu wa Nzambi. (Lom. 8:17; Efe. 2:17-19) O ikanenu yiyi ki yalondekesa kwila o Jikidistá akwa jixi jengi atokalele hanji kwa saya mba kuxikina o Kijila kya Mozé.

7, 8. (a) Ndunge yebhi yabhana Tiyaku? (b) Kyebhi kitutena kutendela o izwelu ya Tiyaku?

7 O ikanenu ya Bibidya ni yoso yevu kwa Phetele yatula ku muxima wa Tiyaku, yu wambe: “Mu kiki, ki nga mesena kwila o athu enyá akwa jixi jengi a mu xikana Nzambi, a atatesa, maji twa sonekena mukanda phala alenge o ima yó satele o iteka. Alenge o undumbu, ka dye xitu ya yama ka ikatula manyinga, né mwene kúdya manyinga. Mukonda tundé ukulu, kwene athu mu jimbanza joso ene mu longa o Kijila kya Mozé, kuma a kitanga ni dízwi dya swina mu malombe, mu jisábhalu joso.”—Ika. 15:19-21.

8 Kyoso Tiyaku kyambe “ki nga mesena kwila,” o kwila wexile mu jijidika o jiphange kuxikina o ibanzelu yê mukonda dya kukala mwendexi wa kyônge, ni kwila atokalele kumutumaka? Kana ngana! O izwelu mu Ngeleku yolungulule mu velusu yiyi kala “ki nga mesena” atena we ku ilungulula kala “ngafika kwila” mba “o kibanzelu kyami.” Mwene kexile musola bhu kididi kya athu akexile mu kyônge kyokyo. Maji bhu kaxi ka ima yevu ku jiphange ni ku Mikanda Ikôla, wexile mubhana ndunge ya kima kyatokalele kubhanga.

9. Mbote yahi yeji katula o jiphange mu kukayela o ndunge ya Tiyaku?

9 O kwila Tiyaku wabhele ndunge yambote? Kyene mwene, mukonda kupholo o jipoxolo ni tufunga a ikayela. Yabheka mbote yahi? O kitendelesu kiki ki kyeji ‘tatesa’ o Jikidistá akwa jixi jengi mu kwajijidika kubelesela o Kijila kya Mozé. (Ika. 15:19) O kitendelesu kiki kyejixila we o kitongolwelu kya Jikidistá Jijudé mukonda “tundé ukulu” akexile mu kwivwa o kitangelu kya Kijila kya Mozé “ni dízwi dya swina mu malombe, mu jisábhalu joso.” b (Ika. 15:21) Sé phata o ndunge ya Tiyaku yejibhangesa o Jikidistá Jijudé ni Jikidistá akwa jixi jengi kudibhana kyambote. Kyabetakota yejisangulukisa Jihova Nzambi, mukonda yalungile ni vondadi yê. Yú wexilu ukexilu wambote wa kubatula maka ejibhangesa o mundu wa Nzambi kudiwanuna mu ibuka ibuka! Yiyi phangu yambote phala o Jikidistá lelu!

Phange Albert Schroeder wamubhanga diskulusu mu kyônge kya dikota kya jixi javulu ku 1998

10. Kyebhi o Kibuka Kya Utuminu lelu kyene mu kayela o phangu ya kibuka kya utuminu mu hama ya dyanga?

10 Mu kibatulu kyabhiti twadilongo kwila, kala kyexile mubhanga o kibuka kya utuminu mu hama ya dyanga, o Kibuka Kya Utuminu kya Jimbangi ja Jihova lelu, mu yoso yabhanga asota o kitendelesu kya Jihova, o Sukeku ya Ngongo yoso, kya Jezú Kidistu o mutwameni wa kilunga. c (1 Ko. 11:3) Kyebhi kyene mubhanga kiki? Phange Albert D. Schroeder, wasidivila mu Kibuka Kya Utuminu tunde ku 1974, katé kyafu mu mbeji ya Katanu ka 2006, wambe: “O Kibuka Kya Utuminu kidyongeka mu jikwalata joso, o kyônge kimateka ni musambu mwene mubhinga o kitendelesu kya nzumbi ikôla ya Jihova. O jiphange abhanga nguzu yavulu phala o maka oso a abatula ni kikwatekesu kya Mak’â Nzambi, o Bibidya.” Phange Milton G. Henschel, mu mivu yavulu wasidivila mu Kibuka Kya Utuminu, wafu mu mbeji ya Katanu ka 2003, watangela kima kya dikota ku jiphange abhange o Xikola 101 ya Ngiliyade. Wa ebhwidisa: “O kwila mu ngongo mwala kisangela kyengi, o athu ala ku pholo atokwesa hanji o Bibidya ande dya kubatula maka?” O kitambwijilu kyenyiki: Kana!

“Asolo mayala” (Ika. 15:22-29)

11. Kyebhi o kibuka kya utuminu kyabhixidisa ku ilunga, o maka asolo?

11 O kibuka kya utuminu mu Jeluzaleme ni muxima umoxi abatula o maka alungu ni kusaya. Maji phala o ilunga yoso kuxikina o kima kyasolo, atokalele ku kibhixidisa mu ukexilu weji swinisa o jiphange. Kyebhi kyeji bhanga kiki? O Bibidya yamba: “O jipoxolo ni tufunga kumoxi ni kilunga kyoso, asolo mayala phala kwa tumikisa ku Andiyokiya kumoxi ni Phawulu ni Balanabé. A tumikisa-ku Juda amwixana we Balasaba ni Sila, o mayala akexile ku pholo mwaxaxi ka jiphange.” O mayala yá ambata we mukanda atokalele ku utanga ku ilunga mu Andiyokiya ya Sídya ni mu Silisya.—Ika. 15:22-26.

12, 13. Mukonda dyahi abhange kyambote kutumikisa ku ilunga (a) Juda ni Sila? (b) mukanda wa kibuka kya utuminu?

12 Kuma “mayala akexile ku pholo mwaxaxi ka jiphange,” Juda ni Sila akexile polondo phala kuzwelela o kibuka kya utuminu. O kibuka kya mayala awana, eji londekesa kwila, o njimbu yoyo ki yexile ngó kitambwijilu ku maka alungu ni kusaya, maji yexile kitendelesu kya kibuka kya utuminu. Juda ni Sila, ‘o mayala a asolo,’ akwatekesa kukolesa o henda ya Jikidistá Jijudé mu Jeluzaleme ni Jikidistá akwa jixi jengi mu ilunga yoso. Kutumikisa o mayala yá, kyalondekesa o henda ni unjimu wa jiphange. Sé phata kiki kyakwatekesa kukala kutululuka mwaxaxi ka mundu wa Nzambi!

13 O mukanda ki wabhana itendelesu yalungu ni kusaya ku Jikidistá akwa jixi jengi, maji wa akwatekesa we kumona ihi yabhingile kubhanga phala kusangulukisa Jihova ni kutambula o mabesá mê. O mbandu yabetakota ya mukanda yambe: “Bhukaxi ka nzumbi ikôla, twamono kuma ki twatokala ku mi tatesa ni ima ya neme, kikale ngó o ima yiyi: mwenda jinga ni kulenga o ima yó satele iteka, ni manyinga, ki mu dye xitu ya yama ka ikatula manyinga, lengenu we o undumbu. Se mu suluka ni kulenga o ima yeniyi, mwanda bhanga kyambote. Twa mi kundu, mahezu!”—Ika. 15:28, 29.

14. Kyebhi o mundu wa Jihova kyatululuka sumbala mu ngongo mumu mwala kavwanza kavulu?

14 Lelu o Jimbangi ja Jihova ku mundu woso ala 8 dya mazunda a athu ndenge, mu 100 ya midi ya ilunga ndenge. Né kiki ala ni kutululuka, o ima yaxikina yene imoxi. Kiki kibhita kyebhi, bengebenge mu kuxinganeka o kavwanza ni jimvunda jene mu ngongo? Kiki kibhita mukonda dya itendelesu yene mubhana Jezú Kidistu o mutwameni wa kilunga, bhukaxi ka “kimbadi kya fiyele kya dimuka”, kyene o Kibuka Kya Utuminu. (Mat. 24:45-47) Tukala ni muxima umoxi mukonda twene mu belesela o itendelesu yene mutubhana o jiphange jiji.

“Asanguluka ni kiswinisu kyatambula” (Ika. 15:30-35)

15, 16. Kyebhi kyadivu o jiphange kyoso kyatambula o kitendelesu kya kibuka kya utuminu, ni mukonda dyahi?

15 O divulu dya Ikalakalu dyamba kuma kyoso o jiphange atundu mu Jeluzaleme kyabhixila mu Andiyokiya, “ongeka o maxibulu moso, anga a abhana o mukanda.” Kyebhi kyadivu o jiphange kyoso kyatambula o kitendelesu kya kibuka kya utuminu? “Kyoso kyazubha o kutanga o mukanda, asanguluka ni kiswinisu kyatambula.” (Ika. 15:30-35) Juda ni Sila akwatekesa we “o jiphange ni kwa swinisa ni izwelu yavulu.” O mayala ayadi yá, exile “jipolofeta,” kala Balanabé ni Phawulu ni athu amukwá otumbule mu Bibidya. Exile jipolofeta mu ukexilu wa kwila, exile muboka mba mu kwijidisa o vondadi ya Nzambi.—Ika. 13:1; 15:32; Mak. 7:1, 2.

16 Jihova wabesowala yoso yabhange o jiphange phala o maka a abatule mu ukexilu wa katunda. Ihi ya akwatekesa? Sé phata o itendelesu ya katunda yabhana o kibuka kya utuminu yatundu mu Mak’â Nzambi, yatambula bhukaxi ka nzumbi ikôla. O kibuka kya utuminu kyabhixidisa we mu ilunga o kima kyasolo ni henda yoso.

17. Ima yebhi yene mubhanga o tufunga twa ilunga yadifu ni ima yabhange o jiphange ku hama ya dyanga?

17 Mu kukayela o phangu yiyi, lelu o Kibuka Kya Utuminu kya Jimbangi ja Jihova, kyene mubhana itendelesu ku jiphange mu ngongo yoso mu kithangana kyatokala. O ima yene musola, ene mu ibhixidisa mu ilunga yoso mu maukexilu avulu. Ukexilu umoxi, bhukaxi ka tufunga twa ilunga. O jiphange jiji akwa henda, ene mukunda kilunga ni kilunga, abhixidisa o itendelesu ya Kibuka kya Utuminu ni henda yoso. Kala Phawulu ni Balanabé, angastala ithangana yavulu, “mu kulonga ni kuboka o njimbu yambote yalungu ni mak’â Jihova.” (Ika. 15:35) Kala Juda ni Sila, “akwatekesa o jiphange ni kwa swinisa ni izwelu yavulu.”

18. O mundu wa Nzambi watokala kubhanga ihi phala kukala ni mabesá a Jihova?

18 Ihi itwamba yalungu ni ilunga? Ihi yandabhangesa o ilunga yoso mu ixi kukala ni kutululuka mu ngongo yiyi yala mu kavwanza? Lembalala kwila o dixibulu Tiyaku kupholo dya kwenda, wasoneka: “O unjimu utunda ku dyulu udyanga kuzela, anga utululuka, ulenduka, ubelesela . . . Mu kyenyiki, o ibundu ya kuyuka a ikuna mu ukexilu watululuka phala yó asota o paze.” (Tiy. 3:17, 18) Kitwejiya se kyoso Tiyaku kyasoneka o izwelu yiyi wexile mu banza mu kyônge kyabhiti mu Jeluzaleme. Maji o ima itwamono mu kibatulu 15 kya Ikalakalu itulondekesa kwila, Jihova utubesowala kyoso kitukala ni kutululuka ni muxima umoxi ni jiphange.

19, 20. (a) Kyebhi kitwejiya kwila mu kilunga kya Andiyokiya mwexile kutululuka? (b) Ihi yejibhanga Phawulu ni Balanabé?

19 Mu kithangana kyenyókyo kwexile kyá kutululuka mu kilunga kya Andiyokiya. O jiphange mu mbanza ya Andiyokiya mu veji dya kuzoka ni Juda ni Sila, asangulukile nawu mukonda a asula ngó kyoso “kyazubha kubhita thembu mwenyomo, . . . anga avutuka kwa yó a atumikisine,” ku Jeluzaleme. d (Ika. 15:33) Tutena kudyelela kwila o jiphange mu Jeluzaleme asangulukile we kyoso kyevu o mayala ayadi yá kuzwela yalungu ni njila yabhange. Ni kikwatekesu kya Jihova, Juda ni Sila aditundu kyambote mu kukumbidila o kikalakalu kyâ!

20 Phawulu ni Balanabé, axala mu Andiyokiya, ejibhanga yoso mu kukala ku pholo mu kikalakalu kya kuboka, kala kyene mubhanga lelu o tufunga twa ilunga kyoso kya kunda o ilunga. (Ika. 13:2, 3) O jiphange jiji edi kala mabesá a Jihova phala o mundu wê! Maji ujitu webhi dingi ni mabesá a Jihova atambula o akunji yá aswina? Twanda dilonga o maka enyá mu kibatulu kya kayela.

Lelu o Jikidistá ene mukatula mbote mu kudya mu nzumbi kwene mutambula ku Kibuka Kya Utuminu

a Tala o kaxa “ Tiyaku phange ya Ngana,” mu difwe 126.

b Ni unjimu woso Tiyaku wazwela o madivulu a Mozé, kalungile ngó ni Kitumu, maji alungile ni misoso yalondekesa kyebhi Nzambi kyadibhana ni jiselevende jê, ni yebhi yexile o vondadi yê. Yoso yiyi yabhange mbandu ku Kijila kya Mozé. Mu kifika, o kibanzelu kya Nzambi kyalungu ni manyinga, o phanda, ni ubhezelu wa iteka, tukisanga mu divulu dya Dimatekenu. (Dim. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4) Mu kubhanga kiki, Jihova wabhana itendelesu atokala ku ibelesela ku athu oso, kikale o Jijudé mba akwa jixi jengi.

c Tala o kaxa “ Kyebhi kyadisokejeka o Kibuka kya Utuminu lelu,” mu difwe 124.

d Sayi Jibibidya mu velusu 34, jamba kwila Sila wasolo kuxala mu Andiyokiya. (O Mikanda Ikola) Maji o izwelu yiyi ki yamonekene mu mikanda yadyanga, nange a ibandekesa ku pholo dya kwenda.