1, 2. (a) Le i bipangujo’ka bisumininwe bikonda nabyo kitango kyendeji kya mu kipwilo kya bwine Kidishitu kya mu myaka katwa kabajinji? (b) Lelo bano batutu abatambula bukwashi’ka amba bafule ku butyibi buyampe?

 MITYIMA idi kūlu. Batumibwa ne bakulumpe bonso badi mu kino kyumba kya mu Yelusalema aba betala umo ku mukwabo, mityima yabo amba pano tubafika pa kanketenkete ka mwanda. Mwanda wa kutwela kwisao ubaleta bipangujo bivule bisumininwe. Le bene Kidishitu badi munshi mwa Bijila bya Mosesa? Lelo padi kwishila pa bukata bwa bene Kidishitu Bayuda ne bene Kidishitu Bajentaila?

² Bana-balume batangidile kumeso abapu kuleta bukamoni buvule. Balamine mu ñeni Kinenwa kya bupolofeto kya Leza ne bukamoni bobemwenine bulombola madyese ebesela Yehova. Kebakonkotole twanda tonso. Byobesamba ke bivule, kadi myanda yobadi nayo ibwene. Mushipiditu wa Yehova ke musaule kala dishinda. Le bano bana-balume bakalonda buno bwendeji?

3. I muswelo’ka otukamwena mu kubandaula nsekununi ya mu Bilongwa shapita 15?

³ I bine bilomba lwitabijo ne bukankamane pa kwitabija bwendeji bwa mushipiditu mu uno mwanda. Babwanya kusonshila mushikwa wibashikilwe bendeji ba bipwilo bya Bayuda. Bakokeja kulwa na bantu badi mu kipwilo basumininwe kukokela bantu ba Leza balonde Bijila bya Mosesa. Le kitango kyendeji kisa kulonga bika? Tutalei. Shako tusa ne kumona mwāshidile bano bana-balume kimfwa kilondwa ne dyalelo na Kitango Kyendeji kya Batumoni ba Yehova. Kadi i kimfwa kyotufwaninwe netu kulonda potukwata butyibi ne potutanwa na bikoleja mu būmi bwetu bwa bwine Kidishitu.

4, 5. Le i bujinguludi’ka bwa Kinenwa kya bupolofeto kya Leza bwāletele Yakoba mu mīsambo?

⁴ Mwanā bwanga Yakoba, mwanabo na Yesu munda mwa inandi, kaesambe. a Bimweka amba pano aye ye wādi mwimaniji wa ino lenyo. Binenwa byandi  bikongela pamo milangwe yadi na bavule mu kitango. Yakoba unena ku kibumbo kyungwidile amba: “Shimeone wanena byonso mwatedile Leza mutyima dibajinji ku mizo mwanda wa kutonga’mo bantu ba dijina dyandi. Kadi bino’bi i bikwatañane na binenwa bya Bapolofeto.”—Bil. 15:14, 15.

⁵ Mwisambo wa Shimeone, ke Shimona Petelo kadi, ne bukamoni bwaletwa na ba Banabasa ne Polo padi bibafikija Yakoba ku kuvuluka bisonekwa bifike’po bitōkeja mwanda wisambilwa’po. (Yoa. 14:26) Pa kupwa kunena amba “i bikwatañane na binenwa bya Bapolofeto,” Yakoba utela binenwa bya Amose 9:11, 12. Uno mukanda wādi ubadilwa mu Bisonekwa bya Kihebelu byādi bitwa bu “Bapolofeto.” (Mat. 22:40; Bil. 15:16-18) Ukamona amba binenwa bitelelwe na Yakoba i bishile bityetye na byotutana mu mukanda wa Amose dyalelo. Bimweka’mba Yakoba wānyemene ku bilembwa bya Septante, bwalamuni bwa Kingidiki bwa Bisonekwa bya Kihebelu.

6. Le Bisonekwa byātōkeje namani mīsambo?

⁶ Yehova, kupityila kudi mupolofeto Amose, wālaile amba kukekala kitatyi kyākashimikulula “pema wa Davida,” ko kunena amba, musuku wa bulopwe utwala ku Bulopwe bwa Meshiasa. (Ezk. 21:26, 27) Le Yehova wādi wa kupwana monka enka na Bayuda ba ku ngitu kete? Aa. Bupolofeto bubweja’ko amba “bantu ba mizo yonso” badi ba kukongakanibwa pamo bu “bantu betwa pa dijina dya [Leza].” Vuluka kadi amba Petelo wābingije kino amba Leza “ketushiyañenyepo [batwe bene Kidishitu Bayuda] nabo [Bajentaila betabije] nansha dimo, ino watōkeja mityima yabo na lwitabijo.” (Bil. 15:9) Mu muneneno mukwabo, kiswa-mutyima kya Leza i amba Bayuda ne Bajentaila batwejibwe pamo mu Bulopwe bu bampyana. (Loma 8:17; Ef. 2:17-19) Kekudipo palombwele bupolofeto bwa ku bukomo bwa mushipiditu amba Bajentaila betabije bafwaninwe bidi kutwejibwa kwisao ku ngitu nansha kwikala bidi ba kwalamuka.

7, 8. (a) Yakoba wāletele mulangwe’ka? (b) Le i muswelo’ka otukevwanija byānenene Yakoba?

⁷ Yakoba, na buno bulombodi bwa Bisonekwa ne bukamoni bwawaivwana, waleta’po uno mulangwe amba: “Nanshi, butyibi bwami i bwa kuleka kukambakanya bantu ba mu mizo bālamukila kudi Leza, ino kwibalembela belame ku bintu bisubijibwe na bilezaleza, ku busekese, ku byampikwa kutyiba midibu, ne ku mashi. Mwanda tamba pa kala Mosesa udi na bantu bamusapula mu kibundi ne kibundi, ke-bantu abo batañanga mikanda yandi na diwi ditunduke mu mashinankonka dya sabato ne dya sabato.”—Bil. 15:19-21.

⁸ Aye Yakoba pa kunena amba “nanshi butyibi bwami i,” le wādi wiombela kyadi—byaādi padi bu mwimaniji—na kutādila banababo ne kukwata butyibi kasuku kandi pa bifwaninwe kulongwa? Aa, ke amopo! Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu “butyibi bwami i” ubwanya ne kwalamunwa amba “Momwena ami” nansha amba “Monalangila.” Pa kyaba kya kutādila kitango kyonso, Yakoba wādi uleta mulangwe pa kya kulonga pa byanenwa mungya bukamoni bwaivwanwa ne byanena Bisonekwa pa mwanda’wa.

9. Le mulangwe wāletele Yakoba wādi na kamweno’ka?

 ⁹ Mulangwe wa Yakoba le wādi muyampe? I amo, e mobimwekela, mwanda batumibwa ne bakulumpe baitabije’o. Waleta kamweno’ka? Ku mutamba umo, byobasoñenye kebyādipo bya “kukambakanya” nansha “kukalakanya” bene Kidishitu Bajentaila na kwibaningila balonde bisakibwa bya mu Bijila bya Mosesa. (Bil. 15:19; Mukanda Ukola) Ku mutamba mukwabo, buno butyibi bwadi bwa kulēmeka mutyima wa mundamunda wa bene Kidishitu Bayuda, badi bevwana myaka ne myaka ‘Mosesa obatañanga mikanda yandi na diwi ditunduke mu mashinankonka dya sabato ne dya sabato.’ b (Bil. 15:21) Bine, byānenenwe kebyādipo byakutunya kukomeja kipwano pa bukata bwa bene Kidishitu Bayuda ne Bajentaila. Kutabukidila, byādi bya kusangaja Yehova Leza mwine wālaile kwendelela kwa mpango yandi. Uno shao o muswelo mulumbuluke wa kupwija mwanda wādi wa kutūla kipwilo kyonso kya bantu ba Leza ne bumo bwakyo mu kyaka! Kadi, i kimfwa kilumbuluke ku kipwilo kya bwine Kidishitu dyalelo!

10. Le Kitango Kyendeji dyalelo kilondanga namani kimfwa kyāshile kitango kyendeji kya mu myaka katwa kabajinji?

¹⁰ Monka mokyanenenwe mu shapita ushele kunyuma, Kitango Kyendeji kya Batumoni ba Yehova, pamo bwa kyokya kya mu myaka katwa kabajinji, kinyemenanga kudi Yehova Mfumu Mubikadi, ne kudi Yesu Kidishitu Mutwe wa kipwilo, pa kutambula bwendeji mu myanda yonso. c (1 Ko. 11:3) Banyemenanga’ko namani? Tutu Albert Schroeder, waingile mu Kitango Kyendeji tamba mu 1974 kutūla ne byaavuile lwendo lwandi lwa pano panshi mu Kweji 3, 2006, ushintulula’byo amba: “Kitango Kyendeji kitananga Dya Busatu dyonso, ne kushilula lenyo yakyo na milombelo na kulomba bwendeji bwa mushipiditu wa Yehova. Baloñanga bukomo amba mwanda o-onso ubandaulwa ne butyibi bo-bonso bukwatwa i bukwatañane na Bible, Kinenwa kya Leza.” Mo monka, ne tutu Milton Henschel, waingile myaka mingi mu Kitango Kyendeji kufika ne byaavuile lwendo lwandi lwa pano panshi mu Kweji 3, 2003, waipangwile kipangujo kya kamweno ku bana ba masomo ba mu  kalasa ka 101 ka Masomo a Ngileade a Watchtower Bible, amba, “Le kudi bulongolodi bukwabo pano panshi budi na Kitango Kyendeji kibandaula Bible, Kinenwa kya Leza, kumeso kwa kukwata butyibi bwa mvubu?” Kilondololwa kidi padi tō.

11. Le i muswelo’ka wāfikijibwe butyibi bwa kitango kyendeji ku bipwilo?

¹¹ Kitango kyendeji kya mu Yelusalema kibakwata butyibi mwa kimo pa mwanda utala kutwela kwisao. Banabetu mu bipwilo nabo pa kusaka bekale mu bumo bilomba kwibayukija buno butyibi patōkelela ne mu muswelo muyampe kadi ukankamika. I muswelo’ka muyampe wa kwikilonga? Nsekununi ishintulula amba: “Batumibwa ne bakulumpe ne kipwilo kyonso pamo, bakwata butyibi bwa kutuma bantu batongwe mu bukata mwabo pamo na Polo ne Banabasa ku Antyioka; batuma ba Yudasa wadi witwa ne bu Basabasa ne Shilasa, bana-balume badi batangidile kumeso mu banabetu.” Ebiya, bateakanya’ko ne mukanda ne kwiutuma pamo na bano bana-balume amba ukatangilwe bipwilo byonso mu Antyioka, Shidea, ne mu Shidisha.—Bil. 15:22-26.

12, 13. Le mwanda waka byādi na mvubu kutuma (a) ba Yudasa ne Shilasa? (b) mukanda wa kitango kyendeji?

¹² Ba Yudasa ne Shilasa “bana-balume badi batangidile kumeso mu banabetu,” bādi babwanye bisakibwa bya kwingila bu bantunguluji ba kitango kyendeji. Bano bana-balume baná batuminwe bādi ba kufikija senene musapu, ke enkapo na kulondolola ku kipangujo kyalupukile, ino i ne na kulombola buludiki bwa kitango kyendeji. Kwikala’ko kwa bano “bantu batongwe” kwadi kwa kukutyila umbumo bene Kidishitu Bayuda ba mu Yelusalema ne bene Kidishitu Bajentaila. Bine, ino yādi mpangiko ya tunangu ne buswe! Ne kutatana kwine mpika, ndoe ne bumo byāikala’ko mu bantu ba Leza.

¹³ Mukanda wāletele bwendeji budi patōka tō bwa bintu binenwe kulonga bene Kidishitu Bajentaila, ke enkapo pa mwanda utala disao, ino i ne pa byobafwaninwe kulonga pa kutambula buntu ne dyese dya Yehova. Mwanda mukatampe mu uno mukanda i uno, amba: “Mwanda mushipiditu ujila ne batwe bene kumo tubamone amba i biyampe kuleka kwimutwika biselwa bikwabo bilēma, poso enka bino bintu bya mvubu: mwilamei nyeke ku bintu bitapīlwe bilezaleza, ku mashi, ku byampikwa kutyiba midibu, ne ku busekese. Shi mwilame senene ku bino bintu, mukekala biyampe. Shalai biyampe!”—Bil. 15:28, 29.

14. Le bantu ba Yehova i babwanye namani kwingidila mu bumo mu ino ntanda mikete palapala?

¹⁴ Dyalelo, bumo bwa nkulupilo ne bwa bya kulonga budi’ko mu bukata bwa Batumoni ba Yehova 8 000 000 ne kupita mu bipwilo 100 000 ne musubu ntanda yonso. Le buno bumo i bubwanike namani, nakampata mu ino ntanda ya tuvutakanya, mikete palapala mu mulangilo? Kintu kikatampe  bidi i kino, nsulo ya buludiki budi patōka ne bwendele’mo i Yesu Kidishitu, Mutwe wa kipwilo, kupityila kudi “umpika mukōkele ne mudyumuke,” ko kunena’mba Kitango Kyendeji. (Mat. 24:45-47) Kadi bumo bwetu butambanga ne ku mutyima udi na banabetu ba ntanda yonso wa kwingidila pamo na buludiki bwa Kitango Kyendeji.

15, 16. Le mwanda wa disao wāfudile muswelo’ka, ne i kika kyāfikije ku kupwa’o senene?

¹⁵ Nsekununi ya mu Bilongwa itulombola amba banabetu batambile ku Yelusalema pa kufika ku Antyioka, “babungakanya kibumbo kyonso pamo, bebapa mukanda.” I muswelo’ka wālondolwele banabetu ba ku Antyioka ku buno buludiki bwa kitango kyendeji? “Abo pa kupwa kwiutanga, basangala mwanda wa kukankamikwa kobakankamikilwe.” (Bil. 15:30, 31) Ne kadi, ba Yudasa ne Shilasa “bakankamikile banabetu na mīsambo mivule ne kwibakomeja.” Mu uno muswelo, bana-balume babidi’ba bāingile bu “bapolofeto,” pamo’nka bwa ba Banabasa ne Polo, ne bakwabo batelelwe bu bapolofeto—kishima kifunkila pa boba besamba ne kuyukanya kiswa-mutyima kya Leza.—Bil. 13:1; 15:32; Div. 7:1, 2.

¹⁶ Madyese a Yehova pa ino mpangiko i mamweke patōka, mwanda byonso byāpityile senene’tu shē. Le i kika kyafikija mwanda ku kupwa senene? Bine ne bine ponka, i mwanda kitango kyendeji kyaletele patōkelela ne pa kitatyi buludiki bwimanine pa Kinenwa kya Leza ne pa bwendeji bwa mushipiditu ujila. Kutentekela pa bino, i ne muswelo muyampe kadi wa buswe wāfikijibwe buno butyibi ku bipwilo.

17. Le i muswelo’ka otwāshidilwe kimfwa mu myanda itala bupempudi bwa batadi ba bipindi mu ano etu mafuku?

¹⁷ Pa kulonda kino kimfwa, Kitango Kyendeji kya Batumoni ba Yehova dyalelo nakyo kiletanga buludiki pa kitatyi kifwaninwe ku banabetu ntanda yonso. Shi butyibi bubakwatwa, busapwilwanga bipwilo patōkelela kadi mu muswelo muyampe. Muswelo umo bidi i kupityila ku batadi ba bipindi bapempula bipwilo. Bano batutu bepāne bendanga mu kipwilo kyoki ke kyoki, bafikija buludiki budi padi tō ne kukankamika senene banababo. Pamo bwa ba Polo ne Banabasa, bengilanga nsá mivule, “bafundija ne kusapula, pamo ne bakwabo bavule bene, myanda miyampe ya mwanda wa Yehova.” (Bil. 15:35) Pamo bwa ba Yudasa ne Shilasa, ‘bakankamikanga banabetu na mīsambo mivule ne kwibakomeja.’

18. Le bantu ba Leza bakulupile amba bakeselwa nyeke na Leza shi balonga bika?

¹⁸ Le bipwilo nabyo le? I bika bikakwasha bipwilo kujokoloka ntanda yonso bikale na ndoe, ne bumo nyeke mu ino ntanda mikalañane? Vuluka amba mwanā bwanga Yakoba wāsonekele mwenda myaka amba: “Tunangu tutūka mūlu ato dibajinji i tutōka tō, kupwa i twa ndoe, twa mutyima unekena, tukōkela bukidi bonka . . . Ne kadi, kipa kya boloke kikunwanga mu ndoe mwanda wa boba baleta ndoe.” (Yak. 3:17, 18) Ketuyukilepo shi Yakoba  wāelele nansha kāelelepo mulafwe ku lenyo ya mu Yelusalema. Ino kubandaula binkumenkume bisonekelwe mu Bilongwa shapita 15, kwitukulupija amba bumo ne kwingidila pamo bibwanikanga enka shi Yehova wetwesela.

19, 20. (a) Le i bika bilombola amba ndoe ne bumo byāikele’ko mu kipwilo kya Antyioka? (b) Ba Polo ne Banabasa pano abeelela’ko mu kulonga bika?

¹⁹ Pano kibamweka patōka’mba ndoe ne bumo bibaikala’ko mu kipwilo kya Antyioka. Pa kyaba kya kwikokakanya na batutu batambile ku Yelusalema, banabetu ba mu Antyioka abasangela bupempudi bwa ba Yudasa ne Shilasa. Nsekununi inena’mba: “Pa kupwa kushikata nabo kitatyi kampanda kwine’kwa, banabetu bebaleka bende mu ndoe kudi boba bebatumine,” ke ku Yelusalema kadi. d (Bil. 15:33) Tukulupile amba banabetu mu Yelusalema nabo bāsangele pa kwivwana bano bana-balume babidi bebasekunwina lwendo lwabo molwāikadile. Pa kanye ka ku buntu bitupu ka Yehova, mwingilo wabo wāvuikile mu nsangaji!

²⁰ Ba Polo ne Banabasa pobashala mu Antyioka, abeelela’ko kutangidila na kininga mwingilo wa kusapula myanda miyampe, monka mwikilongela batadi ba bipindi dyalelo pobapempula bipwilo bidi munshi mwa butadi bwabo. (Bil. 13:2, 3) I dyese’po kashā ku bantu ba Yehova! Shi ke pano, Yehova wadi wa kwingidija ne kwesela muswelo’ka bano basapudi bapyasakane? Tusa kwikimona mu shapita ulonda’ko.