1, 2. (a) Gin penjo mage madongo ma bura matayo e kinde Jokristo mokwongo ne onego onon? (b) Ang’o ma ne okonyo owetego mondo ging’ad paro makare?

 JI DUTO ne rito gi siso paro ma ne idhi ng’ad. Joote kod jodongo manie ot moro Jerusalem ne ng’iyore ang’iya, ka ging’eyo ni nitie wach maduong’ ma ne nyaka ging’ad. Wach tero ji nyangu osemiyo ji obedo gi penjo moko madongo. Be Jokristo nie bwo Chik Musa? Be pogruok moro onego obed e kind Jokristo ma Jo-Yahudi kod Jokristo ma wuok e ogendni mamoko?

² Owete ma tayo osenono weche mathoth. Ne giparo weche ma nokor kaachiel gi neno ma ne ochiw e yo mong’ith ma ne nyiso kaka Jehova nosebedo ka guedhogi. Gisewacho weche duto ma ging’eyo kod paro ma gin-go e wi wachno. Osewach weche mang’eny ahinya motudore gi wach machendono. Nenore ni roho maler mar Jehova tayogi. Be gibiro luwo kaka rohono chikogi?

3. Wanyalo yudo ber mage sama wanono Tich Joote sula mar 15?

³ Ne dwarore ni owetego obed gi yie kod chir mondo giluw kaka roho maler ne tayogi e wachno. Paro ma ne gidhi ng’ado samoro ne nyalo miyo jotend din mar Jo-Yahudi omed sin kodgi. Bende, ne nitiere jomoko e i kanyakla ma ne oramo ni jotich Nyasaye ne nyaka dhi nyime makore motegno gi Chik Musa. Bura matayo ne dhi timo ang’o? We wane ane. Sama wanono wechegi, wabiro neno kaka owetego ne oketo ranyisi maber ma Bura Matayo Joneno mag Jehova pod luwo e kindegi. En ranyisi ma wan be onego waluw sama wadwaro timo yiero moro kata sama waromo gi chandruoge moko e ngimawa kaka Jokristo.

4, 5. Jakobo nowuoyo e weche mage ma ne okor e Wach Nyasaye?

⁴ Japuonjre Jakobo, ma owadgi Yesu, nowuoyo. a Nenore ni en e ma  ne jakom ma ne tayo romono. Nenore ni weche ma ne owacho ne nyiso paro ma jodongogo ne oseng’ado. Jakobo ne owacho ne chwo ma ne ochokorego kama: “Simeon oselero adimba kaka Nyasaye koro noparo jo ma oa e ogendni mamoko mondo okaw kuomgi jo ma iluongo gi nyinge. Kendo weche ma Jonabi nokoro nyiso mano.”​—Tich15:14, 15.

⁵ Weche ma Simeon, ma bende iluongo ni Simon Petro nowacho, kod neno ma Barnaba gi Paulo nochiwo, nyaka bed ni ne oparo ne Jakobo ndiko moko ma ne okonyogi neno wachno e yo maler. (Joh. 14:26) Bang’ wacho ni “weche ma Jonabi nokoro nyiso mano,” Jakobo nowuoyo e weche ma yudore e Amos 9:11, 12. Bugno ne oket kanyachiel gi Ndiko mamoko mag Dho-Hibrania ma ne ji luongo ni “Jonabi.” (Mat. 22:40; Tich 15:16-18) Ibiro fwenyo ni weche ma Jakobo ne osomo e bug Amos opogore matin gi weche ma sani yudore e bug Amos. Nenore ni Jakobo ne osomo weche ma yudore e Septuagint, ma ne gin Ndiko mag Dho-Hibrania ma nolok e dho Grik.

6. Ere kaka Ndiko nochiwo ler e wach tero ji nyangu?

⁶ Kokalo kuom janabi Amos, Jehova nokoro ni kinde ne dhi biro ma nodhi chungo “kiru mar Daudi,” tiende ni, anyuola mar joka ruoth ma Pinyruodh Mesia ne dhi wuokie. (Eze. 21:26, 27) Be Jehova pod ne dhi tiyo gi oganda mar Jo-Yahudi ma sie kendo? Ooyo. Weche mokorgo ne omedo wacho ni “jo ma oa e ogendni duto” ne idhi riw kanyachiel kaka “jo ma iluongo gi nyinga [nying Nyasaye].” Par ni Petro ne osechiwo neno ni, Nyasaye “ne ok onyiso ni nitie pogruok kata matin e kindwa [Jokristo ma Jo-Yahudi] kodgi [Jokristo ma wuok e ogendni mamoko], to ne opwodho chunygi nikech yiegi.” (Tich 15:9) E yo machuok, Nyasaye dwaro ni Jo-Yahudi kod joma ok Jo-Yahudi obed joma biro yudo pok mag Pinyruoth. (Rumi 8:17; Efe. 2:17-19) Onge wach moro amora mokor ma ne nyiso ni joma ok gin Jo-Yahudi ne nyaka ter nyangu, kata gidonj e din mar Jo-Yahudi e ka giyud pok mag Pinyruoth.

7, 8. (a) En paro mane ma Jakobo ne ochiwo? (b) Onego wawinj nade weche ma Jakobo nowachogo?

⁷ Kaluwore gi Ndiko kod neno makare ma ne osewinjo, Jakobo nodhi nyime wacho weche ma jiwowa. Nowacho niya: “Kuom mano, gima an ang’ado en ni mondo kik chand jo ma oa e ogendni mamoko ma sani lokore mondo giyie kuom Nyasaye, to mondo ondiknegi giwere gi gik ma sanamu osedwanyo, giwere gi terruok, gi gik mode, kod remo. Nyaka a chon, ji osegabedo ka yalo weche ma Musa nondiko e dala ka dala, nikech isomo wechego e sunagoke sabato ka sabato.”​—Tich 15:19-21.

⁸ Ka ne Jakobo owacho ni “kuom mano, gima an ang’ado,” dibed ni notemo tiyo gi teko ma ne en-go kaka jakom mar romono e chiko gima owetego  ne onego otim? Ooyo ngang’! Wach ma yudore e dho Grik ma olok ni “gima an ang’ado” bende inyalo ket ni “An aneno ni” kata “An aparo ni.” Omiyo, Jakobo ne ok ng’ad paro e lo owetego, to nochiwo mana pache e wi gima ne onego otim kaluwore gi neno ma ne gisewinjo kod gima Ndiko ne wacho.

9. Paro ma Jakobo nochiwo ne dhi kelo ber mage?

⁹ Be paro ma ne Jakobo ochiwono ne ber? Onge kiawa ni nober, nikech bang’e joote kod jodongo notimo gik ma nowacho. Timo kamano nokelo ber mage? Achiel kuom ber ma nokelo en ni, ne odhi miyo “kik chand” Jokristo ma wuok e ogendni mamoko kata “miyogi ting’ mapek” mar luwo Chik Musa. (Tich 15:19; New International Version) Bende, parono ne dhi nyiso ni omi Jokristo ma Jo-Yahudi luor, nikech kuom higni mang’eny ne gisebedo ka giwinjo ka isomo weche ‘Musa e sunagoke sabato ka sabato.’ b (Tich 15:21) Weche ma ne Jakobo ochiwogo ne dhi tego winjruok ma ne nie kind Jokristo ma Jo-Yahudi kod Jokristo ma ne wuok e ogendni mamoko. To moloyo duto, parono ne dhi moro Jehova Nyasaye, nikech en paro ma luwore gi dwache. Mano ne en yo maber mar tieko ywaruok ma ne nyalo ketho kuwe kod winjruok e kanyakla duto mag jotich Nyasaye! Mano doko ranyisi maber ma ne giketo ne kanyakla mar Jokristo ma kindegi!

10. Ere kaka Bura Matayo ma kindegi luwo ranyisi ma noket gi bura ma ne tayo Jokristo mokwongo?

¹⁰ Mana kaka ne waneno e sula mokalo, Bura Matayo Joneno mag Jehova e kindegi, luwo ranyisi mar bura ma ne tayo e kinde Jokristo mokwongo, ka gigeno kuom Jehova, ma en Jaloch mar piny gi polo, kod Yesu Kristo, ma en Wi kanyakla, mondo giyud weche ma tayogi e gik moko duto. c (1 Kor. 11:3) Gitimo mano nade? Albert D. Schroeder, ma ne en jakanyo mar Bura Matayo  chakre higa mar 1974 nyaka notieko wuodhe e piny ka e dwe mar Mach higa 2006, nowacho niya: “Bura Matayo romoga Tich Adek. Giyawoga romono gi lamo ka gikwayo Jehova mondo omigi roho maler. Gitimo kinda ahinya mondo gine ni weche duto ma giwacho kod paro duto ma ging’ado otim kaluwore gi Wach Nyasaye ma en Muma.” Bende, Milton G. Henschel, ma ne osetiyo kaka jakanyo mar Bura Matayo kuom higni mang’eny kendo ma notieko wuodhe e piny kae e dwe mar Mach higa 2003, nopenjo jopuonjre ma notieko klas mar 101 e skul mar Gilead penjo maduong’ ahinya. Nopenjogi kama: “Be nitie riwruok moro amora e pinyni ma Bura Matayo margi manyoga paro manie Wach Nyasaye ka pok gitimo yiero moko madongo?” Wang’eyo dwoko.

11. Ere kaka ne onyis kanyakla duto wach ma bura matayo nong’ado?

¹¹ Bura matayo ma ne ni Jerusalem nong’ado paro achiel e wi wach tero ji nyangu. Kata kamano, mondo owete ma ne nie kanyakla oti kanyachiel, ne nyaka nyisgi paro ma nong’adno e yo ma winjore maler kendo e yo ma jiwogi. En yo ma ne maber ma ne gidhi tiyogo e timo kamano? Ndiko wacho niya: “Jootego gi jodongo kaachiel gi kanyakla duto nong’ado mondo gior jomoko moyier e kindgi, mondo jogo odhi Antiokia ka gin gi Paulo kod Barnaba. Ne gioro Juda ma ne iluongo ni Barsaba, kod Sila, ma ne gin jo ma tayo e kind owete.” E wi mano, ne gindiko barua mi giorogigo mondo osomgi e kanyakla duto man Antiokia, Siria, kod Kilikia.​—Tich 15:22-26.

12, 13. Ber mane ma nobetie ka ne oor (a) Judas gi Sila? (b) barua moa kuom bura matayo?

¹² Kaka “jo ma tayo e kind owete,” Judas gi Sila ne tiyo e lo bura matayo nikech ne gin gi lony ma dwarore. Bedo ni ne gi ji ang’wen ne nyiso maler ni ote ma ne gikowo ne ok en mana dwoko ma nochiw e wi wach tero ji nyangu, to ne en yo manyien ma bura matayo ne lerogo wachno. “Jomoko moyier” ma ne oor ne dhi miyo Jokristo ma Jo-Yahudi kod Jokristo ma wuok e ogendni mamoko obed gi winjruok maber e kindgi. Oro owetego ne en chenro maber kendo ma nyiso rieko! Onge kiawa ni mano nokelo kuwe kod winjruok e kind jotich Nyasaye.

¹³ Baruano nochiwo dwoko e wach tero ji nyangu, kendo nokonyo Jokristo ma wuok e ogendni mamoko mondo ging’e maler gima ne onego gitim mondo Jehova oguedhgi kendo oyie kodgi. Paro maduong’ ma ne nie baruano ne wacho niya: “En dwaro marwa kod mar roho maler ni kik wamednu ting’, mak mana gik ma dwaroregi: ni uweru gi gik motimgo misango ne sanamu, gi remo, gi gik mode, kod terruok. Ka uritoru chuth kuom gigo, weche biro dhinu maber. Oritiuru!”​—Tich 15:28, 29.

14. Ere kaka jotich Jehova tiyo kanyachiel gi winjruok e piny mopong’ gi ywaruokni?

 ¹⁴ E kindegi, Joneno mag Jehova makalo 8,000,000 manie kanyakla mokalo 100,000 e piny mangima, nigi yie kod winjruok achiel. Ere kaka gin gi winjruok achiel e piny mopong’ gi ywaruok kod gik ma pogi ji? Gima duong’ momiyo gin gi winjruok ma kamano, en nikech Yesu Kristo ma en Wi kanyakla tayogi kotiyo gi “jatich mogen kendo mariek” ma en Bura Matayo. (Mat. 24:45-47) Bende, winjruok ma kamano nitie nikech owete duto manie piny mangima oyie luwo kaka Bura Matayo chikogi.

15, 16. Ere kaka ne olos wach tero ji nyangu, to ang’o momiyo weche ne odhi maber?

¹⁵ Bug Tich Joote dhi nyime wacho ni ka ne owete ma ne oor koa Jerusalem ochopo Antiokia, ne “gichoko jopuonjre duto mondo gimigi baruano.” Owetego ne orwako nade weche ma ne oa kuom bura matayo? ‘Bang’ somo baruano, ne gimor ahinya gi jip ma ne giyudono.’ (Tich 15:30, 31) E wi mano, Juda gi Sila ne ‘otegogi kuom golonegi twege mang’eny.’ E yo ma kamano, ji ariyogo ne otiyo kaka “jonabi.” Muma luongo Barnaba, Paulo gi jomamoko ni jonabi, ma en nying miluongogo joma lando dwach Nyasaye.​—Tich 13:1; 15:32; Wuok 7:1, 2.

¹⁶ Nenore maler ni Jehova noguedho chenrono duto, kendo ne giloso wachno e yo maber. Ang’o momiyo weche ne odhi maber kamano? Onge kiawa ni bura matayo ne onyisogi maler gima ne onego gitim e kinde mowinjore, kendo ne gisiro wechegi gi Wach Nyasaye kitayogi gi roho maler. E wi mano, ne onyis kanyaklago wechego e yor hera ka idewo chal ma ne gintie.

17. En ranyisi mane ma jorit-alwora luwoga e kindewagi?

¹⁷ E kindewagi, Bura Matayo Joneno mag Jehova luwoga ranyisino sama gichiwo weche matayo owete e piny mangima e kinde mowinjore. Sama ging’ado paro moro, gileroga ne kanyakla wechego e yo maler kendo ma achiel kachiel. Yo achiel ma gitimogo kamano en kokalo kuom limbe mag jorit-alwora. Owete mochiworegi, limoga kanyakla moro bang’ machielo ka gijiwogi kendo ginyisogi maler gima owinjore gitim. Mana kaka Paulo gi Barnaba notimo, gin bende gitiyoga gi thuologi mang’eny “ka gipuonjo kendo ka gilando wach maber mar Jehova.” (Tich 15:35) Mana kaka Juda gi Sila notimo, gin bende ‘gijiwo owete kendo gitegogi kuom golonegi twege mang’eny.’

18. Jotich Nyasaye onego otim ang’o mondo gidhi nyime yudo gueth mag Jehova?

¹⁸ To nade kanyakla? Ang’o ma biro konyo kanyakla duto e piny mangima mondo gidhi nyime bedo gi kuwe kod winjruok e piny ma opong’ gi gik  ma pogo ji? Ng’e ni jaote Jakobo e ma ne ondiko bang’e kama: “Rieko moa malo, mokwongo oler, kae to ohero kuwe, otur, oikore luwo kaka ichike. . . . E wi mano, olemo mar tim makare ichuoyo ka ma nitie kuwe ne jo mohero loso kuwe.” (Jak. 3:17, 18) Ok wang’eyo ka dibed ni Jakobo ne paro chokruok ma ne otim Jerusalem ka ne ondiko wechego. To kaluwore gi gik ma wasenono mondik e bug Tich Joote sula mar 15, wan gadier ni Jehova guedhowa mana ka wan gi winjruok kendo ka watiyo gi paro achiel.

19, 20. (a) Ang’o ma nyiso ni ne nitie kuwe kod winjruok e kanyakla ma Antiokia? (b) Paulo gi Barnaba koro ne nyalo timo ang’o?

¹⁹ Nenore maler ni kanyakla ma Antiokia ne nigi kuwe kod winjruok. Ne ok giyware gi Juda kod Sila, kar mano, ne gimor ahinya gi limbegino nimar inyisowa ni Juda kod Sila ‘nobet kuno kuom ndalo moko’, ka pok ‘owetego oweyogi mondo gidog gi kuwe ir jo ma ne oorogi,’ ma tiende ni gidog Jerusalem. d (Tich 15:33) Wanyalo bedo gadier ni owete ma ne ni Jerusalem nobedo mamor ka ne Juda gi Sila odwokonegi wach kaka weche nodhi e limbegino. Jehova nonyisogi ng’wono makende, to mano e momiyo ne gichopo oteno e yo maber!

²⁰ Paulo gi Barnaba, ma ne odong’ Antiokia, koro ne nyalo keto pachgi duto e tayo tij lando injili mana kaka jorit-alwora timoga e kindegi sama gidhi limo kanyakla moro. (Tich 13:2, 3) Donge jorit-alworago gin gueth maduong’ ne jotich Jehova! Kata kamano, ere kaka Jehova nomedo tiyo gi joland injili ariyo ma jokindago kendo guedhogi? Wabiro nono mano e sula ma luwo.