TLAMACHTILI 14
Sansejko kitlapejpenijkej tlake kichiuasej
Nopa cuerpo gobernante tlen achtoui siglo, kitlapejpenik se tlamantli tlen kinpaleuik toikniuaj kuali ma mouikakaj
Mokixtijtok ipan Hechos 15:13-35
1, 2. 1) ¿Tlake tlamantli kinekiyaya kimatis cuerpo gonernante tlen achtoui siglo? 2) ¿Tlake kinpaleuiskia kuali ma kitlapejpenikaj tlen kichiuasej?
NOCHI kichixtokej tlake kitlapejpenisej. Apóstoles uan ueuejtlakamej monechikojtokej ipan se kali tlen Jerusalén uan san moixtlachilijtokej. Ipan nopa tonali moneki kitlapejpenisej se tlamantli tlen kipatlas ininnemilis nochi Cristo itokilijkauaj. Kipiaj se ueyi kuesoli, nopa cuerpo gobernante kineki kimatis tlaj Cristo itokilijkauaj nojua moneki moyakanasej ika iTlanauatil Moisés uan tlaj Jehová kinselia katli elij judíos uan katli amo.
2 Nopa apóstoles uan ueuejtlakamej momachtijkej uan kiitakej miak tlamantli. Kiijtojkej se keski tlajtolpanextili uan tlen kinpanok se keskij toikniuaj tlen kinextia Jehová kinselia katli amo elij judíos. Kiijtojkej nochi tlen monekiyaya. Miak tlamantli kinextia tlake kineki Jehová ma kichiuakaj uan nojkia kinyakantok ika ichikaualis. Pero, ¿tlake kichiuasej inijuantij?
3. ¿Kenijkatsa techpaleuis ni tlamachtili?
3 Tlaj apóstoles uan ueuejtlakamej kinekij kikauasej Dios ichikaualis ma kinyakana, moneki amo majmauisej uan kuali tlaneltokasej. ¿Kenke? Pampa uelis kinkualankamakasej katli tlayakanaj ipan religión judía. Nojkia ipan tlanechikoli itstokej se keskij tlakamej katli nojua kinekij kichiuasej tlen kiijtoua iTlanauatil Moisés. Uajka, ¿tlake kichiuas nopa cuerpo gobernante? Kema tikitasej tlake kichijkej, techpaleuis ma tikitakaj kenijkatsa ipan ni tonali Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj nojkia kiampa kichiuaj. Nojkia techpaleuis ma tijmatikaj tlake uelis tijchiuasej kema tijtlapejpenisej se tlenijki uan kema tikixnamikisej se kuesoli.
“Nopa eli sanse ika tlen Teokamanalouanij kiijkuilojkej” (Hechos 15:13-21)
4, 5. ¿Tlake tlajtolpanextili kiijtok Santiago uan kiampa tlapaleuik ma kixitlauakaj nopa kuesoli?
4 Teipa pejki kamanalti Santiago a, itepotsikni Jesús. Se keski tlamantli kinextia ya kiyakanayaya nopa tlanechikoli. Uelis tlen kiijtok, kinextik tlake kitlapejpenijtoyaj apóstoles uan ueuejtlakamej. Ya pejki kiijtoua: “Symeón techpouilijtok nochi kenijkatsa Dios pejki mosentlalia ipan maseualmej katli euaj ipan sekinok altepemej para kinkixtis se keskij tlen inijuantij para ma kiuikakaj itoka. Uan nopa eli sanse ika tlen Teokamanalouanij kiijkuilojkej” (Hech. 15:14, 15).
5 Tlen kiijtojkej Symeón (o Simón Pedro), Bernabé uan Pablo, kipaleuik Santiago ma kiilnamiki se keski textos, uan nopa kinpaleuik ma kimatikaj tlake kichiuasej para kisenkauasej nopa kuesoli tlen circuncisión (Juan 14:26). Santiago kiijtok tlen kiijtojkej “eli sanse ika tlen Teokamanalouanij kiijkuilojkej” uan teipa kiijtok tlen ijkuilijtok ipan Amós 9:11 uan 12. Amochtli Amós nojkia eltok ipan Escrituras Hebreas uan kiixmatij kej “tlen kiijkuilojkej Teokamanalouanij” (Mat. 22:40; Hech. 15:16-18). Tlen kiijtok Santiago uan Amós, mopatla kentsi pampa uelis Santiago kiijtok tlen ijkuilijtok ipan Septuaginta (Escrituras Hebreas tlen kitlajtolkueptokej ipan griego).
6. ¿Kenijkatsa tlapaleuik iTlajkuilol Dios ma kimatikaj kenijkatsa kisenkauasej nopa kuesoli tlen circuncisión?
6 Ipan nopa tlajtolpanextili tlen kiijtok Amós, Jehová kiijtok kejuak sampa kiketsaskia “se kali” tlen David. Ni kiijtosneki kichiuaskia sampa ma tlanauatikaj iteipaixuiuaj David, katli tlapaleuiskiaj ma tlakati nopa Mesías, katli teipa tlanauatiskia (Ezeq. 21:26, 27). Uajka, ¿ni kiijtosneki Jehová kinkauaskia ma kitekipanokaj san katli eliyayaj israeleuanij? Amo. Nopa tlajtolpanextili kiijtoua maseualmej “katli euaj ipan nochi altepemej” sansejko kiueyichiuaskiaj Jehová uan kiuikaskiaj itoka. Nojkia, Pedro ya kiijtojtoya ni tlamantli: “Ya [Jehová] kinextik kinitayaya katli amo elij judíos sanse kej tojuantij [Cristo itokilijkauaj judíos] techitayaya, uan kinyolpajpajki pampa tlaneltokakej” (Hech. 15:9). Ni kiijtosneki Jehová kineki ma tlanauatikaj ipan iTlanauatijkayo katli elij judíos uan katli amo elij judíos (Rom. 8:17; Efes. 2:17-19). Amo onka yon se tlajtolpanextili kampa kiijtoua tlaj katli amo eliyayaj judíos uan katli mochijtoyaj, monekiyaya mochiuilisej circuncisión uan kiampa ueliskiaj tlanauatisej ipan iTlanauatijkayo Dios.
7, 8. 1) ¿Tlake kiijtok Santiago kema tlanki kamanalti? 2) ¿Kenke tikijtouaj amo kinekiyaya ma mochiua san tlen ya kiijtok?
7 Tlauel xitlauak tlen kiijtouayaya tlajtolpanextili uan tlen kiijtojkej toikniuaj, yeka Santiago kiijtok: “Nimoiljuia amo kinamiki tikinkuatotonisej maseualmej katli amo elij judíos uan kinekij kitekipanosej Dios. Más kuali, ma tikintlajkuiljuilikaj para amo ma kikuakaj tlen kinmaktilijtokej sekinok dioses, amo ma auilnemikaj, amo ma kinkuakaj tlapialmej tlen kinkechilakatsojtokej uan amo ma kitekiuikaj estli. Pampa uejkajkia uan hasta nama ipan sejse altepetl itstokej katli tematiltiaj tlen kiijkuilok Moisés, pampa sejse sábado chikauak kipouaj kampa tlaueyichiuaj judíos” (Hech. 15:19-21).
8 ¿Kinekiyaya Santiago ma mochiua san tlen ya kinekiyaya pampa kiyakanayaya nopa tlanechikoli? Amo. Kema kiijtok “nimoiljuia”, amo kinekiyaya kiijtos “nikaj mochiuas tlen na nikijtos”. Ya san kinekiyaya kiijtos tlen ueliskia tlapaleuis pampa kikaktoya tlen kiijtojtoyaj toikniuaj uan moiljuijtoya ipan tlen kiijtoua iTlajkuilol Dios.
9. ¿Kenijkatsa tlapaleuiskia tlen Santiago kiijtok?
9 Apóstoles uan ueuejtlakamej kichijkej tlen kiijtok Santiago pampa kena kinpaleuiskia. ¿Kenijkatsa tlapaleuiskia? Se, amo kinkuatotoniskiaj katli amo eliyayaj judíos pampa amo kinchiualtiskiaj ma kichiuakaj tlen kiijtouayaya iTlanauatil Moisés (Hech. 15:19). Ome, kinextiskiaj kitlepanitayayaj tlen moiljuiyayaj Cristo itokilijkauaj katli eliyayaj judíos uan miak xiuitl kikaktoyaj iTlanauatil Moisés “sejse sábado [ . . . ] kampa tlaueyichiuaj judíos” (Hech. 15:21). b Uan eyi, tlapaleuiskia kuali ma mouikakaj katli eliyayaj judíos uan katli amo. Jehová kuali kiitayaya tlen kiijtok Santiago pampa tlapaleuiskia ma moaxiti tlen mosentlalijtok. ¡Tlauel kuali kej kisenkajkej ni kuesoli pampa tlapaleuik amo ma moxelokaj ipan tlanechikoli! Tlen panok nojkia uelis techpaleuis ipan tlanechikoli.
Toikni Albert Schroeder, ipan se ueyi tlanechikolistli kampa yauij tlen miak altepemej, ipan 1998.
10. ¿Kenijkatsa Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj kichiuaj sanse kej cuerpo gobernante tlen achtoui siglo?
10 Ipan tlamachtili 13 tikitakej Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj kichiuaj sanse kej cuerpo gobernante tlen achtoui siglo. Kikauaj ma kinyakana Jehová, katli san ya kinamiki tlanauatis, uan Jesús, katli kiyakana tlanechikoli (1 Cor. 11:3). c ¿Kenijkatsa kichiuaj? Ma tikitakaj tlen kiijtok toikni Albert Schroeder, katli elki se tlen Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj. Kiampa tlatekipanok ipan 1974 uan tlanki ipan marzo 2006, kema mijki. Ya kiijtok: “Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj monechikouaj sejse miércoles. Achtoui momaijtouaj uan kitlajtlaniaj Jehová ma kinyakana ika ichikaualis. Kichiuaj kampeka ma kinyakana Biblia ipan tlen kiijtosej uan kichiuasej”. Toikni Milton Henschel, katli tlatekipanok miak xiuitl kej se tlen Katli kiyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj uan mijki ipan marzo 2003, nojkia kiijtok sekinok tlamantli. Ya kintlatsintokilik ni tlamantli katli yajkej momachtitoj Galaad ipan clase 101, kintlajtlanik: “¿Onka seyok religión katli inintlayakankauaj kiitaj tlen kiijtoua Biblia kema moneki kitlapejpenisej se tlenijki?”. Amo onka yon se.
“Kiijtojkej kintlapejpenisej se keskij tlakamej [ . . . ] uan kintitlanisej” (Hechos 15:22-29)
11. ¿Kenijkatsa apóstoles uan ueuejtlakamej kinmatiltijkej nochi toikniuaj tlake monekiyaya kichiuasej?
11 Nopa apóstoles uan ueuejtlakamej sansejko kiitakej ayokmo kinamikiyaya mochiuilisej circuncisión. Pero tlaj kinekiyayaj nochi toikniuaj ma kichiuakaj sanse tlamantli, monekiyaya xitlauak kinixtomilisej tlen kitlapejpenijtoyaj uan amo kinyolkokosej. ¿Kenijkatsa kichijkej? Biblia kiijtoua: “Apóstoles uan ueuejtlakamej, ininuaya nochi toikniuaj tlen tlanechikoli kiijtojkej kintlapejpenisej se keskij tlakamej katli nojkia itstoyaj nopaya uan kintitlanisej Antioquía ininuaya Pablo uan Bernabé. Kintitlankej Judas, katli nojkia kitokaxtiaj Barsabás, uan Silas. Inijuantij tlayakanayayaj ipan tlanechikoli”. Nojkia, nopa cuerpo gobernante kichijki se carta tlen kipouaskiaj ipan nochi tlanechikoli tlen eltoya ipan Antioquía, Siria uan Cilicia (Hech. 15:22-26).
12, 13. 1) ¿Kenijkatsa tlapaleuik pampa nojkia kintitlankej Judas uan Silas? 2) ¿Kenijkatsa tlapaleuik nopa carta tlen kititlanki nopa cuerpo gobernante?
12 Judas uan Silas “tlayakanayayaj ipan tlanechikoli”, yeka inijuantij ueliskiaj tematiltisej tlen kitlapejpenijtoya nopa cuerpo gobernante. Kema asitoj nopa nauij toikniuaj ipan tlanechikoli, kinextik tematiltiskiaj tlen cuerpo gobernante kitlapejpenijtoya ma kichiuakaj uan amo san kinixtomiliskiaj tlen kinekiyayaj kimatisej. Kema toikniuaj nojkia kinitakej yajtoyaj Judas uan Silas, kinpaleuik nochi kuali ma mouikakaj: cuerpo gobernante, toikniuaj judíos tlen Jerusalén uan katli amo eliyayaj judíos. Tlauel tlapaleuik pampa kintitlankej ni nauij tlakamej.
13 ¿Kenijkatsa kinpaleuik nopa carta? Amo san kinextiyaya ayokmo monekiyaya kichiuasej nopa circuncisión. Nopaya nojkia kiijtouayaya tlake monekiyaya kichiuasej Cristo itokilijkauaj katli amo eliyayaj judíos tlaj kinekiyayaj Jehová ma kinseli uan ma kinteochiua. Nopa carta kiijtouayaya ni tlamantli tlen tlauel ipati: “Ichikaualis Dios uan tojuantij tikitstokej amo kinamiki tiinmechnauatisej xijchiuakaj sekinok tlamantli, san xijchiuakaj ya ni tlen más moneki: amo xijkuakaj tlen kinmaktilijtokej sekinok dioses, amo xijtekiuikaj estli, amo xikinkuakaj tlapialmej tlen kinkechilakatsojtokej uan amo xiauilnemikaj. Tlaj amo inkichiuaj ni tlamantli, kuali kisas tlen inkichiuasej. ¡Kuali xiitstokaj!” (Hech. 15:28, 29).
14. ¿Kenke amo timoxelouaj maske ipan ni tonali maseualmej mokualankaitaj?
14 Ipan ni tonali, itstokej kipano 8 millones toikniuaj ipan kipano 100 mil tlanechikoli tlen eltok ipan nochi Tlaltipaktli. Maske amo tiitstokej sansejko, tijneltokaj sanse tlamantli uan timosentikapaleuiaj. ¿Tlake techpaleuijtok amo ma timoxelokaj maske tiitstokej kampa maseualmej mokualankaitaj uan moxelouaj? Timosentikapaleuiaj pampa Jesucristo katli kiyakana tlanechikoli, kiyakana nopa “tlatekipanojketl katli temachtli uan tlalnamiki” o Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj (Mat. 24:45-47). Uan tojuantij tijchiuaj ika nochi toyolo tlen technauatiaj.
“Tlauel yolpajkej pampa kinyolchikajki tlen nopaya ijkuilijtoya” (Hechos 15:30-35)
15, 16. ¿Tlake kiyolmatkej toikniuaj kema kimatkej tlen kiijtojtoya nopa cuerpo gobernante, uan kenke?
15 Amochtli Hechos nojkia kiijtoua kema nopa nauij toikniuaj katli kistejtoyaj Jerusalén asitoj ipan altepetl Antioquía, “kinsentilijkej nochi toikniuaj uan kinmakakej tlen kintlajkuiljuilijtoyaj” nopa cuerpo gobernante, ipan nopa carta kiijtouayaya tlake monekiyaya kichiuasej. ¿Tlake kiyolmatkej toikniuaj kema kikajkej tlen kiijtouayaya? “Tlauel yolpajkej pampa kinyolchikajki tlen nopaya ijkuilijtoya” (Hech. 15:30, 31). Nojkia, Judas uan Silas “kinpaleuijkej uan kinyolchikajkej toikniuaj ika miak tlamachtili”. Ni omej toikniuaj nojkia kiijtojkej tlen Dios kinekiyaya ma mochiua, yeka Biblia nojkia kintokaxtia “teokamanalouanij”, sanse kej Bernabé, Pablo uan sekinok Jehová itekipanojkauaj (Hech. 13:1; 15:32; Éx. 7:1, 2).
16 Jehová kiteochijki tlen kitlapejpenik nopa cuerpo gobernante uan nochi toikniuaj tlauel moyolchikajkej. ¿Kenke tlauel kinpaleuik tlen kitlapejpenijkej? Pampa nopa cuerpo gobernante xitlauak kiniljuik toikniuaj tlake monekiyaya kichiuasej, kinmatiltik kema kinamikiyaya, moyakanki ika iTlajkuilol Dios uan nojkia kikajki ma kiyakana ichikaualis Dios. Nojkia tlapaleuik pampa kintitlanki se keskij toikniuaj ipan nochi tlanechikoli para ma tematiltikaj ika miak tlaiknelili tlen monekiyaya kichiuasej.
17. ¿Kenke toikniuaj katli tepaxalouaj chijchikuasej metstli, nojkia kichiuaj kej Pablo, Bernabé, Judas uan Silas?
17 Sanse kej kichijki nopa cuerpo gobernante ipan achtoui siglo, Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj nojkia techmatiltiaj kema kinamiki tlake moneki tijchiuasej. Kema kitlapejpeniaj se tlenijki, xitlauak tematiltiaj. Kemantika kintekiuiaj toikniuaj katli tepaxalouaj chijchikuasej metstli para ma techmatiltikaj ika tlaiknelili tlake moneki tijchiuasej. Katli tepaxalouaj chijchikuasej metstli kichiuaj se ueyi tekitl pampa yauij ipan miak tlanechikoli, kichiuaj sanse kej Pablo uan Bernabé, katli nochipa “tlamachtiyayaj uan kimoyauayayaj nopa kuali tlamachtili tlen itlajtol Jehová” (Hech. 15:35). Uan nojkia kichiuaj kej Judas uan Silas, katli “kinpaleuijkej uan kinyolchikajkej toikniuaj ika miak tlamachtili”.
18. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij Jehová ma techteochiua?
18 Maske ipan ni tonali maseualmej mokualankaitaj, ipan tlanechikoli tiitstokej ika tlaseuilistli uan timosentikapaleuiaj. ¿Tlake techpaleuia? Santiago kiijtok: “Nopa tlalnamikilistli tlen Toteko temaka axkeja nopa. Tlakamej tlen kipiaj nopa tlalnamikilistli tlen Toteko temaka, kichiuaj tlen senkistok kuali. Tlayoltlaliaj uan teikneliaj. Kipiaj ininyolo. Tetlasojtlaj uan techiuiliaj tlen kuali. [ . . . ] Uan kampa ni tlakamej yauij onka tlaseuilistli pampa tlayoltlaliaj uan kichiuaj tlen kuali” (Sant. 3:17, 18). Amo tijmatij tlaj kema Santiago kiijkuilok tlen kiijtoua ni texto moiljuijtoya tlen panok kema mosentilik ininuaya apóstoles uan ueuejtlakamej ipan Jerusalén. Maske amo tijmatij, tlen kiijtoua Hechos capítulo 15 kinextia tlaj tijnekij Jehová ma techteochiua, moneki tijchiuasej kampeka tiitstosej ika tlaseuilistli uan amo timoxelosej ininuaya toikniuaj, nojkia techmachtia moneki tijchiuasej tlen technauatisej toikniuaj katli techyakanaj.
19, 20. 1) ¿Kenijkatsa tijmatij toikniuaj tlen Antioquía ayokmo moxelojkej uan pejkej itstokej ika tlaseuilistli? 2) ¿Ipan tlake mosentlalijkej Pablo uan Bernabé?
19 Kema toikniuaj tlen tlanechikoli tlen Antioquía kikajkej tlen cuerpo gobernante kitlapejpenijtoya, ayokmo moxelojkej uan pejkej itstokej ika tlaseuilistli. Amo kinkamaijixnamijkej toikniuaj katli yajtoyaj tlen Jerusalén. Inijuantij tlauel kitlaskamatkej pampa Judas uan Silas yajkej kinpaxalotoj. Biblia kiijtoua ni omej toikniuaj “mokajkej se keski tonali nopaya, uan teipa toikniuaj kiniljuijkej ma yakaj ika kuali” ipan altepetl Jerusalén (Hech. 15:33). d Uelis toikniuaj tlen Jerusalén, tlauel yolpajkej kema Judas uan Silas kiijtojkej tlen kinpanok kema yajkej Antioquía. ¡Jehová kinpaleuik ma kisenkauakaj nopa kuesoli tlen kipixkej!
20 Pablo uan Bernabé mokajkej Antioquía, yeka uelkej kinpaleuiaj toikniuaj tlauel ma tlajtolmoyauakaj (Hech. 13:2, 3). Uan toikniuaj katli tepaxalouaj chijchikuasej metstli nojkia kiampa kichiuaj. ¡Tlauel tiyolpakij pampa ni toikniuaj techpaleuiaj! ¿Uan kenijkatsa Jehová nojua kintekiuik ni omej toikniuaj? Tikitasej ipan tlamachtili 15.
Tijpiaj se ueyi tlateochiualistli pampa techyakanaj Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj uan katli kinpaleuiaj.
a Xikita recuadro “ Santiago, ‘iikni toTeko’”, iamayo 112.
b Tlauel kuali tlen kichijki Santiago pampa kiijtok tlen kiijkuilok Moisés, nopaya kiijtouayaya kenijkatsa Dios mouikayaya ininuaya itekipanojkauaj, uan nopa sekinok tlapoualistli kinextiyaya tlake kinekiyaya Dios ma kichiuakaj itekipanojkauaj maske ayamo temakayaya Tlanauatili. Se neskayotl, ipan amochtli Génesis kiijtoua kenijkatsa Dios kipatiita estli, amo kineki ma momekatikaj maseualmej yon ma kinueyichiuakaj sekinok dioses (Gén. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4). Ika ni tlapoualistli Jehová kinmachtia nochi itekipanojkauaj, tlake moneki kichiuasej maske elij judíos o amo.
c Xikita recuadro “ ¿Kenijkatsa mosentikapaleuiaj Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj?”, iamayo 110.
d Ipan Hechos 15:34, se keski Biblias, kej Reina-Valera, kiijtoua Silas mokajki Antioquía. Pero nopa tlamantli uelis teipa kipiuilijkej amochtli Hechos.
