Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 14

’Wi alamala besroiti fu teki tu man na un mindri èn seni den go’

’Wi alamala besroiti fu teki tu man na un mindri èn seni den go’

A tiri skin e teki wan besroiti di e meki taki den gemeente e tan na ini wánfasi

A pisi disi abi fu du nanga Tori fu den apostel 15:13-35

1, 2. (a) Na tapu sortu prenspari aksi a tiri skin fu a fosi yarihondro musu gi piki? (b) Sortu yepi den brada e kisi so taki den man teki wan yoisti besroiti?

 DEN apostel nanga owruman e sdon nanga makandra na ini wan kamra na ini Yerusalem. Ala sma e wakti a besroiti di o teki. Den e luku makandra fu di den sabi taki a besroiti di o teki na wan prenspariwan. A problema di abi fu du nanga a besnèi di wan sma musu besnèi, meki wan tu prenspari aksi opo kon. Kresten musu hori a Wet di Gado gi Moses? Wan difrenti musu de na mindri Dyu Kresten nanga Kresten di no de Dyu?

2 Den man di e teki fesi luku furu bewijs. Den hori profeititori na ini Gado Wortu na prakseri nanga sani di sma srefi ondrofeni èn di de wan krakti bewijs taki Yehovah e blesi den. Den taki ala sani di de na tapu den ati. Den bewijs di abi fu du nanga a problema disi de so furu, taki a de krin taki a yeye fu Yehovah e tiri den brada. Den man disi o meki a yeye dati tiri den?

3. Fa wi kan kisi wini te wi e ondrosuku Tori fu den apostel kapitel 15?

3 Den o abi trutru bribi nanga dek’ati fanowdu fu teki a tiri fu a yeye na ini a tori disi. A kan taki den Dyu kerki fesiman di no ben lobi den kba, ben o kisi moro bita-ati gi den. Boiti dati, sma na ini a gemeente ben o gens den, fu di den sma dati ben wani nomonomo taki a pipel fu Gado musu du den sani baka di skrifi na ini a Wet di Gado gi Moses. San a tiri skin o du? Meki wi go luku. Te wi o luku a tori, dan wi o si fa den man disi ben de wan eksempre èn fa a Tiri Skin fu Yehovah Kotoigi na ini a ten disi e teki na eksempre dati. Na wan eksempre di wi leki Kresten musu teki tu na ini wi libi, te wi musu teki besroiti èn te tesi e miti wi.

„Na disi den buku fu den Profeiti e taki tu” (Tori fu den apostel 15:13-21)

4, 5. Sortu prenspari sani na ini a profeiti Wortu fu Gado, Yakobus tyari kon na krin na a konmakandra?

4 A disipel Yakobus, na afubrada fu Yesus, bigin taki. a Soleki fa a sori, dan en ben de a fesiman fu a konmakandra disi. Nanga wan tu wortu nomo a tyari kon na krin san ala den memre fu a tiri skin ben denki fu a tori. Yakobus taigi den man na a konmakandra: „Simeon ferteri finfini fa Gado bigin poti prakseri na den sma di no de Dyu, so taki den ben kan puru wan pipel na den mindri di ben o tyari en nen. Na disi den buku fu den Profeiti e taki tu.”​—Tori 15:14, 15.

5 A kan taki den sani di Simeon, noso Simon Petrus ben taki èn den bewijs di Barnabas nanga Paulus ben tyari kon na fesi, ben meki Yakobus prakseri spesrutu Bijbeltekst di ben tyari a tori di den ben taki fu en kon na krin (Yoh. 14:26). Baka di Yakobus taki dati „na disi den buku fu den Profeiti e taki tu”, dan a kari den wortu fu Amos 9:11, 12. A buku dati ben de wan pisi fu den Hebrew Buku fu Bijbel di sma gwenti kari „den Profeiti” (Mat. 22:40; Tori 15:16-18). Yu o si taki den wortu fu a pisi di Yakobus e kari, e difrenti pkinso fu den wortu di wi e leisi na ini a buku Amos na ini a ten disi. A kan taki den wortu di Yakobus ben taki, teki puru fu a Septuaginta, wan Griki vertaling fu den Hebrew Buku fu Bijbel.

6. Fa den Buku fu Bijbel ben yepi den brada fu ferstan a tori di den ben e taki na a konmakandra moro bun?

6 Yehovah ben meki a profeiti Amos taki na fesi dati wan ten ben o kon taki A ben o bow a „kampu fu David”. Dati wani taki dati wan kownu na ini a famiri fu David ben o tron kownu fu a Kownukondre fu a Mesias (Esek. 21:26, 27). A de so taki Yehovah ben o gi a Dyu pipel w’wan a grani baka, fu abi wan spesrutu matifasi nanga en? Nôno. Kwetkweti. A profeititori e taki tu dati „ala trakondre sma” ben o tyari kon na wán leki „sma di e tyari [Gado en] nen”. Hori na prakseri taki didyonsro Petrus ben taki dati Gado „no si nowan enkri difrenti na mindri wi [Dyu Kresten] nanga den [bribiman di no de Dyu], ma a krin den ati fu di den ben bribi” (Tori 15:9). Sobun, Gado wani taki Dyu nanga sma di no de Dyu tron sma di o kisi a Kownukondre (Rom. 8:17; Ef. 2:17-19). Den profeititori disi di Gado meki sma skrifi no taki noiti dati den sma di no de Dyu èn di tron bribiman musu besnèi fosi, noso taki den musu teki a Dyu bribi.

7, 8. (a) Sortu rai Yakobus gi den brada? (b) Fa wi musu ferstan den wortu fu Yakobus?

7 Den bewijs fu Bijbel nanga den krin bewijs di Yakobus yere, naki en ati èn a aksi den brada fu poti prakseri na den sani di a ben o taki now. A taigi den: „Fu dati ede mi besroiti fu no meki en muilek gi den trakondre sma di wani dini Gado, ma fu skrifi den fu tan fara fu den sani disi: sani di abi fu du nanga falsi gado, seks di Gado no feni bun, meti di sma tyokro kiri èn brudu. Bika sensi owruten sma e taki fu Moses na ini ibri foto. Den e leisi den buku fu en nanga tranga sten na ini den snoga ibri Sabat-dei.”​—Tori 15:19-21.

8 Di Yakobus taki „fu dati ede mi besroiti”, dan na basi a ben wani prei gi den tra brada, fu di a ben de a fesiman fu a konmakandra? A teki wan besroiti sondro fu hori den trawan na prakseri? Kwetkweti! A kan taki den Griki wortu di vertaal nanga „mi besroiti”, wani taki tu „soleki fa mi e si en”, noso „soleki fa mi denki”. Yakobus no ben prei basi fu a tiri skin. Ma a poti prakseri na bewijs di sma ferteri den èn na den sani di Bijbel ben e taki fu a tori. Na so a ben sori den wan fasi fa den ben kan lusu a problema èn den ben kan denki fu en.

9. Sortu wini a rai fu Yakobus ben o tyari kon?

9 A rai fu Yakobus ben de bun rai? A sori so, bika bakaten den apostel nanga den owruman teki a rai fu en. Sortu wini dati ben abi? Na a wan sei efu den no ben o taigi den Kresten di no ben de Dyu taki den musu hori a Wet di Gado gi Moses, dan dati no ben o „muilek” gi den noso „trobi” den (Tori 15:19; Da Bijbel na ini Sranantongo). Na a tra sei, a besroiti disi ben o lespeki a konsensi fu den Dyu Kresten di yere ala yari fa ’sma e leisi den buku fu Moses nanga tranga sten na ini den snoga ibri Sabat-dei’ (Tori 15:21). b A no de fu taki dati te den brada ben o fiti a rai fu Yakobus, dan dati ben o meki den Dyu Kresten nanga den Kresten di no ben de Dyu kon tron moro bun mati. Ma a moro prenspari sani na taki Yehovah Gado ben o breiti fu di a besroiti di a tiri skin teki ben kruderi nanga den sani di a abi na prakseri. Disi na trutru wan moi fasi fu lusu wan problema di ben kan tyari pratifasi kon èn di ben o meki taki sani no waka bun na ini ala den gemeente fu a pipel fu Gado. Na wan moi eksempre tu gi den Kresten gemeente na ini a ten disi.

Albert Schroeder e taki na wan internationaal kongres na ini 1998

10. Fa a Tiri Skin na ini a ten disi e teki na eksempre fu a tiri skin fu a fosi yarihondro?

10 Soleki fa wi ben si na ini kapitel 13, dan neleki a tiri skin fu a fosi yarihondro, a Tiri Skin fu Yehovah Kotoigi na ini a ten disi e meki Yehovah, a Tiriman fu hemel nanga grontapu, èn Yesus Krestes, na Edeman fu a gemeente, tiri den na ini ala sani (1 Kor. 11:3). c Fa den e du dati? Albert D. Schroeder, di ben dini na ini a Tiri Skin fu 1974 teleki a kba a diniwroko fu en na grontapu na ini maart 2006, taki: „A Tiri Skin e kon makandra ibri dridewroko. Den e bigin a konmakandra nanga wan begi èn den e aksi Yehovah fu tiri den nanga en yeye. Den e du muiti fu meki taki a fasi fa den e luku ibri afersi e kruderi nanga Gado Wortu, Bijbel. Na so a de tu nanga ibri besroiti di den e teki.” Milton G. Henschel di ben dini wan heri pisi ten na ini a Tiri Skin èn di kba a diniwroko fu en na grontapu na ini maart 2003, poti wan prenspari aksi gi den studenti di ben klari a di fu 101 klas fu a Waktitoren Bijbelskoro Gilead. A aksi den: „Wan tra organisâsi de na grontapu pe den sma di e teki fesi e luku san Gado Wortu, Bijbel, e taki, fosi den teki prenspari besroiti?” A no muilek fu piki na aksi dati.

’Teki tu man na un mindri èn seni den go’ (Tori fu den apostel 15:22-29)

11. Fa a tiri skin meki den gemeente kon sabi san den besroiti?

11 A tiri skin na ini Yerusalem ben teki wan besroiti na ini a tori di abi fu du nanga a besnèi di sma musu besnèi èn ala den memre ben agri nanga dati. Ma fu meki den brada na ini den gemeente wroko makandra na ini wánfasi, den ben musu meki den kon sabi na wan krin fasi sortu besroiti a tiri skin ben teki. Den ben musu du dati tu na wan switi fasi di ben o gi den gemeente dek’ati. San ben de a moro bun fasi fu du disi? Bijbel e taki: „Ne den apostel nanga den owruman besroiti fu teki tu man na den mindri èn fu seni den go na Antiokia, makandra nanga Paulus nanga Barnabas. A heri gemeente ben horbaka gi a besroiti dati. Den man disi ben de Yudas, di sma sabi tu leki Barsabas, nanga Silas. Den tu man disi ben abi furu frantwortu na ini a gemeente.” Boiti dati, den skrifi wan brifi èn den seni en go nanga den man disi na ala den gemeente na ini Antiokia, Siria nanga Silisia, so taki den ben kan leisi en.​—Tori 15:22-26.

12, 13. Sortu bun bakapisi a ben abi di den brada seni (a) Yudas nanga Silas? (b) wan brifi fu a tiri skin?

12 Yudas nanga Silas, di ben de ’man di ben abi furu frantwortu na ini a gemeente’ ben abi nofo ondrofeni fu teki presi gi a tiri skin. Fu di den seni den fo man disi, meki den gemeente ben o ferstan taki a boskopu di den tyari no ben gi piki nomo na tapu na aksi di ben opo kon, ma a ben de krin rai fu a tiri skin. Yudas nanga Silas, ’den man di den ben teki na den mindri’, ben o yepi a tiri skin, tra Dyu bribiman na ini Yerusalem nanga den Kresten di no de Dyu na ini den tra gemeente fu kon abi moro lobi gi makandra. A besroiti di a tiri skin teki fu seni den man disi go na den gemeente ben de wan koni sani èn na so den ben sori lobi tu. A no de fu taki dati disi meki taki freide nanga wánfasi kon na mindri a pipel fu Gado.

13 A brifi ben abi krin rai gi Kresten di no de Dyu. A no ben taki nomo fu a tori di ben abi fu du nanga a besnèi di sma musu besnèi, ma a ben sori tu san den ben musu du so taki Yehovah feni den bun èn blesi den. A moro prenspari pisi fu a brifi ben taki: „A santa yeye yepi wi fu teki a besroiti fu no poti nowan tra hebi na un tapu, boiti den prenspari sani disi: Un musu tan fara fu sani di gi leki ofrandi na falsi gado, fu brudu, fu meti di sma tyokro kiri èn fu seks di Gado no feni bun. Efu unu e tan fara fu den sani disi, dan a o go bun nanga unu. Un tan bun.”​—Tori 15:28, 29.

14. Fa a pipel fu Yehovah kan wroko makandra na ini wánfasi, aladi pratifasi de na ini grontapu?

14 Na ini a ten disi moro leki 8.000.000 Yehovah Kotoigi na ini moro leki 100.000 gemeente na heri grontapu, e bribi den srefi sani èn den e wroko bun nanga makandra. Aladi someni dyugudyugu de na grontapu èn a fasi fa sma e denki e tyari pratifasi kon, tòg Yehovah Kotoigi abi wánfasi. Fa dati kan? A moro prenspari sani di e meki taki den abi wánfasi, na taki Yesus Krestes, na Edeman fu a gemeente, e meki „a koni srafu di de fu frutrow” èn di de a „Tiri Skin”, gi Yehovah Kotoigi rai di e sori den krin san den musu du (Mat. 24:45-47). Wan tra sani di e meki taki Yehovah Kotoigi abi wánfasi na taki den Kresten brada nanga sisa fu den na heri grontapu de klarklari fu teki den rai fu a Tiri Skin.

„Den prisiri fu di a gi den dek’ati” (Tori fu den apostel 15:30-35)

15, 16. Fa den brada lusu a problema di ben abi fu du nanga a besnèi di sma musu besnèi èn fa a du kon taki den ben man du dati?

15 Tori fu den apostel e taki moro fara taki di den brada fu Yerusalem doro na Antiokia, dan „den meki ala den disipel kon makandra èn den gi den a brifi”. San den brada du di den kisi rai fu a tiri skin? „Baka di den leisi a brifi, dan den prisiri fu di a gi den dek’ati” (Tori 15:30, 31). Boiti dati, Yudas nanga Silas „hori furu lezing gi den brada fu gi den dek’ati”. Te yu e luku en bun, dan wi kan taki dati den tu man disi ben de „profeiti” neleki fa sma ben kari Barnabas, Paulus nanga trawan, profeiti tu. Dati wani taki dati den ben e meki a wani fu Gado bekènti.​—Tori 13:1; 15:32; Eks. 7:1, 2.

16 A de krin taki Yehovah ben blesi ala sani di den brada ben du fu feni wan bun lusu gi a problema. Fa a du kon taki den ben man lusu a problema? A no de fu taki dati den ben man du dati fu di a tiri skin gi rai na wan krin fasi èn na a yoisti ten. Den du dati nanga yepi fu Gado Wortu èn nanga yepi fu santa yeye. Boiti dati, den seni sma go na den gemeente fu ferteri na wan lob’ati fasi sortu besroiti a tiri skin teki.

17. Sortu sani den kring-owruman kan leri fu na eksempre fu den brada fu a fosi yarihondro?

17 A Tiri Skin fu Yehovah Kotoigi na ini a ten disi e teki na eksempre fu a tiri skin fu a fosi yarihondro. Den brada fu a Tiri Skin e gi den Kresten brada nanga sisa na heri grontapu rai na a yoisti ten. Te a Tiri Skin teki besroiti, dan dati e meki bekènti na ini den gemeente na wan krin fasi èn sondro draidrai. Wan fasi fa den brada fu a Tiri Skin e du dati na te kring-owruman e go na den gemeente. Den brada disi di no e prakseri den eigi bun nomo, e go fu a wan gemeente na a trawan èn na wan switi fasi den e gi sma bun rai nanga dek’ati. Neleki Paulus nanga Barnabas den e du furu na ini a preikiwroko ’fu gi sma leri èn fu preiki a bun nyunsu fu a wortu fu Yehovah’ (Tori 15:35). Neleki Yudas nanga Silas den ’e hori furu lezing di e gi den brada dek’ati nanga krakti’.

18. San a pipel fu Gado kan du, so taki Yehovah tan blesi den?

18 Fa a de nanga den gemeente? San o yepi den gemeente na heri grontapu fu tan abi freide nanga wánfasi, aladi pratifasi de na ini a grontapu disi? Hori na prakseri taki a ben de a disipel Yakobus di skrifi a sani disi bakaten: „Na a fosi presi, a koni fu hemel de soifri, a lobi freide, a no e hori nomo na san a e prakseri, a de klariklari fu gi yesi, . . . Boiti dati, den wan di e libi bun nanga trawan, e sai na ini bun ten èn a froktu di den e koti na retidu” (Yak. 3:17, 18). Wi no sabi efu Yakobus ben prakseri a konmakandra na Yerusalem di a ben skrifi den wortu disi. Ma di wi poti prakseri na Tori fu den apostel kapitel 15, dan wi si krin taki Yehovah e blesi en pipel soso te den abi wánfasi èn te den e wroko makandra.

19, 20. (a) San ben sori taki freide nanga wánfasi ben de na ini a gemeente Antiokia? (b) San Paulus nanga Barnabas ben man du now?

19 A ben de krin fu si taki freide nanga wánfasi ben de na ini a gemeente Antiokia. Na presi fu meki trobi nanga den brada fu Yerusalem, den brada fu Antiokia ben breiti taki Yudas nanga Silas ben kon na den. Iya, di „den tan drape wan pisi ten, den brada taki den odi, dan den drai go baka na Yerusalem” (Tori 15:33). d Wi kan de seiker taki den brada na Yerusalem ben breiti tu di den yere san den tu man disi ferteri fu a waka di den teki. Fu di Yehovah sori den bun-ati, meki a sani di den go du ben abi bun bakapisi.

20 Now Paulus nanga Barnabas di ben tan na ini Antiokia, ben man du ala san den man fu teki fesi na wan bun fasi na ini a preikiwroko, neleki fa kring-owruman e du dati te den e go na den gemeente (Tori 13:2, 3). Dati na trutru wan blesi gi a pipel fu Yehovah. Ma fa Yehovah gebroiki den tu fayafaya preikiman disi moro fara èn fa a blesi den? Wi o si dati na ini kapitel 15.

Kresten na ini a ten disi e kisi wini fu den sani di Gado seti nanga yepi fu a Tiri Skin nanga den wan di e teki presi gi den

a Luku a faki di nen, „ Yakobus, ’a brada fu Masra’”.

b Yakobus ben taki fu den buku di Moses skrifi èn dati ben de wan koni sani. Den buku disi no ben taki nomo fu a Wet, ma den ben taki tu fu den sani di Gado du gi en pipel èn san ben de a wani fu en fosi a Wet. Fu eksempre, na ini Genesis yu kan si krin fa Gado e denki fu brudu, sutadu nanga na anbegi di sma e anbegi falsi gado (Gen. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4). Sobun, Yehovah tyari gronprakseri kon na krin di de gi ala sma, awansi den na Dyu, noso den no de Dyu.

d Son Bijbelvertaling e taki na ini vers 34 dati Silas besroiti fu tan na ini Antiokia (Da Bijbel na ini Sranantongo). Ma dati na wortu di sma skrifi bakaten na ini a tekst.