Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 14

«Akinin akxtum kmatlaninitaw»

«Akinin akxtum kmatlaninitaw»

Lakgkgolotsin tiku pulalinankgo xalak pulana siglo wi tuku lu tlan laksakkgo nema makxtum katlawa congregaciones

Takilhtinit kʼHechos 15:13-35

1, 2. 1) ¿Tuku xlakaskinka takgalhskinin xliʼakxilhatkan tiku pulalinkgo congregación xalak pulana siglo? 2) ¿Tuku nakamakgtaya xlakata tlan tuku nalaksakkgo?

 PUTUM natalan lu katsiputunkgo tuku nalaksakkan. Apóstoles chu lakgkgolotsin tamakxtumikgonit anta kJerusalén, chatunu chatunu la lakaʼakxilha chu liwana katsikgo pi wi tuku lu xlakaskinka xlilaksakatkan. Taʼakglhuwit xlakata komo naʼakstilichukunikan kxuwa xlichixku chatum lataman tlawanit pi natawila makgapitsi takgalhskinin: ¿Xlikgalhakgaxmatatkan xLimapakgsin Moisés kstalaninanin Cristo? ¿La kaʼakxilha Jehová kstalaninanin Cristo tiku judíos chu tiku ni judíos?

2 Umakgolh natalan lhuwata tuku lakputsananikgonita, lichuwinankgonita tuku xaSanto Tatsokgni xlichuwinanit pi xʼama la chu tuku lichuwinankgo amakgapitsin nema limasiya pi Dios tlan kaʼakxilha tiku ni judíos. Lichuwinankgonita tuku xkatsikgo chu tuku xlakpuwankgo xlakata uma. Lhuwa tuku limasiya pi xʼespíritu santo Jehová kapulalima xlakata nalaksakkgo tuku xla lakaskin xlakata nalakkaxtlawakgo uma taʼakglhuwit. Pero tawila uma takgalhskinin: ¿namastakgo talakaskin pi nakapulalin xʼespíritu Jehová?

3. ¿Tuku xlakata lu kinkamakgtayayan akxni likgalhtawakgayaw capítulo 15 xla Hechos?

3 Xlakata tlan nastalanikgo uma tapulalit, apóstoles chu lakgkgolotsin talakaskin nakgalhikgo takanajla chu ni napekuankgo. ¿Tuku xlakata? Xlakata max uma natlawa pi xpulalinanin judíos lu nasitsikgo. Na wilakgolh makgapitsi natalan tiku lakaskinkgo pi amakgapitsin kakgalhakgaxmatkgolh xLimapakgsin Moisés chu max ni katilakgatikgolh tuku lakkaxwilika. Xlakata uma, ¿tuku natlawakgo lakgkgolotsin tiku pulalinankgo? Kalichuwinaw tuku laksakkgolh chu kaʼakxilhwi pi xliʼakxilhtitkan lu kamakgtaya Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xtatayananin Jehová la uku. Na kilistalanitkan xliʼakxilhtitkan akxni titaxtuyaw akgtum taʼakglhuwit o wi tuku lu xlakaskinka amaw laksakaw.

«Uma tatalakxtumi tuku lichuwinankgonit Palakachuwinanin» (Hechos 15:13-21)

4, 5. ¿Tuku tatsokgni xalak Biblia lichuwinalh Santiago?

4 Santiago, a xtutala Jesús, tsukulh chuwinan. Max uma kilhtamaku wa xpulalima tamakxtumit. Xtachuwin limasiya tuku laksakkgonit lakgkgolotsin tiku pulalinankgo. Tsukulh wan: «Symeón liwana kinkalitachuwinanitan chuna la Dios kamakgamakglhtinanit tiku ni judíos, xlakata anta tlan nakalaksaka latamanin tiku ni judíos xlakata nalinkgo xtukuwani. Chu uma tatalakxtumi tuku lichuwinankgonit Palakachuwinanin» (Hech. 15:14, 15).

5 Tuku wankgolh Bernabé, Pablo chu Symeón, tiku na xwanikan Simón Pedro, malakapastakalh Santiago makgapitsi textos nema xlichuwinan tuku xlakkaxtlawaputunkgo (Juan 14:26). Wa xlakata, kawanilh pi tuku xlichuwinankgonit xtachuna xwanit «tuku xlichuwinankgonit Palakachuwinanin», chu alistalh lichuwinalh tuku wan Amós 9:11, 12. Uma libro takilhtiyanit ktatsokgni xahebreo nema lilakgapaskan «Palakachuwinanin» (Mat. 22:40; Hech. 15:16-18). Naʼakxilha pi tuku lichuwinalh Santiago ni xtachuna tuku la uku lichuwinan libro xla Amós, xlakata max Santiago xlimaklakaskima Septuaginta, akgtum tatsokgni nema xmatitaxtikanit ktachuwin griego.

6. ¿La makgtayanalh textos xalak Biblia xlakata xlakkaxtlawaka taʼakglhuwit?

6 Dios maklakaskilh palakachuwina Amós xlakata xmakatsininalh pi xʼama takipara «aktsu xchik David», o niku xʼama taxtu xTamapakgsin Cristo (Ezeq. 21:26, 27). ¿Kilhchanima uma pi Jehová xʼama katalalimpara Israel? Ni, xlakata tuku xlichuwinankanit wan pi «latamanin xalak tanu tanu kachikinin» xʼamakgolh tamakxtumikgo chu xʼamaka kalimapakuwikan xtukuwani Jehová. Nachuna, Pedro xkalitachuwinanita uma tiku anta xwilakgolh: «[Jehová] limasiyalh pi lakxtum kinkaʼakxilhan akinin [tiku judíos] chu xlakan [tiku ni judíos], akxni kamaskulunkinilh xnakujkan xlakata xtakanajlakan» (Hech. 15:9). Chu tlan nawanaw pi kamaxkikan talakaskin namakgamakglhtinankgo Tamapakgsin putum lakchixkuwin maski judíos o ni judíos xwankgonit (Rom. 8:17; Efes. 2:17-19). Tuku xlichuwinankanit pi xʼama la, nikxni maʼakgatekgsninankgolh pi xtalakaskin nakaʼakstilichukunikan kxuwa xlichixkukan tiku ni judíos xwankgonit.

7, 8. 1) ¿Tuku lichuwinalh Santiago? 2) ¿Tuku likatsiyaw pi ni xlakaskin pi xafuerza xtlawaka tuku xlakpuwan?

7 Xlakata tuku wan xaSanto Tatsokgni chu tuku lichuwinankgolh Pedro, Bernabé chu Pablo, Santiago wa: «Wa xlakata, klakpuwanit pi ni kakawiliniw taʼakglhuwit atanu kachikinin tiku skujnaniputunkgo Dios, wata kakatsokgnaniw xlakata nalakgmakgankgo tuku kamakamaxkikanit tatlawamakgxtu, chu talakgxtumit nema ni xlitatlawat, chu animal nema kaj majikswikanit, chu kgalhni. Xlakata lata makgasa wilakgolh tiku lichuwinankgo Moisés kʼakgatunu kachikinin, xlakata wi tiku likgalhtawakgakgo ksinagogas kʼakgatunu Sábado tuku xla tsokgli» (Hech. 15:19-21).

8 ¿Xmalakatsalima Santiago chuna la xpulalima tamakxtumit o xkamapakgsima amakgapitsin xlakata xtlawakgolh tuku xla xlakpuwan? Nichuna. Akxni Santiago wa «klakpuwanit», ni wamputun pi xla xlakaskin pi xtatlawalh tuku xlakpuwan. Kajwatiya kawanilh tuku xwankgo amakgapitsi natalan chu tuku wan xaSanto Tatsokgni xlakata natalan wi tuku xlaksakkgolh.

9. ¿La xʼama makgtayanan tuku lichuwinalh Santiago?

9 Apóstoles chu lakgkgolotsin xalak Jerusalén makgamakglhtinankgolh tuku lichuwinalh Santiago. ¿La xʼama makgtayanan uma tuku xʼamaka tlawakan? Pulana, ni xʼama kawilinikgo «taʼakglhuwit» kstalaninanin Cristo tiku ni judíos xwankgonit chu ni xafuerza xʼamaka kaskinikan pi xkgalhakgaxmatkgolh xLimapakgsin Moisés (Hech. 15:19). Xlipulaktiy, xmaxkikgo kakni tuku xlakpuwankgo judíos tiku kstalaninanin Cristo xlitaxtukgo, tiku chuna la xtitaxtunit kata xkgaxmatkgonit chuna la xlikgalhtawakgakan akgatunu Sábado anta ksinagogas tuku xtsokgwilinit Moisés (Hech. 15:21). b Xlipulaktutu, xtlawa pi makxtum xtawilakgolh kstalaninanin Cristo tiku judíos xwankgonit chu tiku ni judíos xwankgonit. Chu tuku tlakg tlan xwanit, wa pi xmakgapaxuwakgo Jehová chu xlitasiya pi tuku xlaksakkgonit xtatalakxtumi xtalakaskin Jehová. ¡Lu tlan la lakkaxtlawakgolh taʼakglhuwit nema xlaktlawaputun chuna la makxtum xwi congregación! Chu uma lu tlan liʼakxilhtit xpalakata congregación xla kstalaninanin Cristo xala uku.

Albert Schroeder kʼakgtum lanka tamakxtumit kkata 1998.

10. ¿La stalanikgo Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo xliʼakxilhtitkan tiku xpulalinankgo kxapulana siglo?

10 Kcapítulo nema titaxtulh, akxilhwi pi chuna la natalan tiku xpulalinkgo congregación kxapulana siglo, Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xtatayananin Jehová la uku ankgalhin putsakgo xtapulalit Jehová chu tiku xla laksaknit, Jesucristo, xʼAkgxakga congregación (1 Cor. 11:3). c ¿La makgamakglhtinankgo xtamakgtay? Tala Albert Schroeder, tiku makgtapakgsilh Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo lata kkata 1974 asta marzo kata 2006, akxni nilh chu sputli xtaskujut unu kkatiyatni, lichuwinalh tuku tlawakgo kʼakgatunu tamakxtumit, nema tatlawa miércoles: «Limatsukikan akgtum oración chu skinikan xʼespíritu santo Jehová. Lu liskujkan xlakata putum tuku nalichuwinankan chu tuku nalaksakkan chuna natlawakan la wan Biblia, xTachuwin Dios». Nachuna, Milton Henschel na akglhuwa kata makgtapakgsilh Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo. Xla nilh chu masputulh xtaskujut unu kkatiyatni marzo kata 2003. Xla wi tuku lu xlakaskinka kakgalhskilh natalan tiku kilakgolh kclase 101 xla Galaad: «¿Anan kKatiyatni atanu kachikin nema lakputsanani xTachuwin Dios, Biblia, akxni wi tuku lu xlakaskinka ama laksaka?». Xlikana pi ni anan.

«Lakkaxlakgolh namalakgachakgo [...] lakchixkuwin tiku laksakkgolh» (Hechos 15:22-29)

11. ¿La kamakatsinika putum congregaciones tuku xlakkaxwilikanit?

11 Apóstoles chu lakgkgolotsin xalak Jerusalén lakkaxwilikgolh komo naʼakstilichukunikan kxuwa xlichixku chatum lataman. Pero xlakata natalan tlan xkgalhakgaxmatkgolh tuku xlakkaxwilikanit xtalakaskin pi lakatitum chu xatapaxuwan xkawanika. ¿La xtlawakgolh? Biblia kinkawaniyan: «Apóstoles chu lakgkgolotsin, chu putum congregación, lakkaxlakgolh namalakgachakgo kʼAntioquía lakchixkuwin tiku laksakkgolh kxlakgstipankan, akxtum katamalakgachakgolh Pablo chu Bernabé. Malakgachaka Judas, tiku na xwanikan Barsabás, chu Silas, tiku lhuwa tuku xkalakgayawakanit kxlakgstipankan xnatalan». Nachuna, tsokgkgolh cartas xlakata tlan xkalikgalhtawakganika congregaciones xalak Antioquía, Siria chu Cilicia (Hech. 15:22-26).

12, 13. 1) ¿Tuku xlakata lu tlan kitaxtulh xlakata malakgachaka Judas chu Silas? 2) ¿Tuku kitaxtulh xlakata carta nema malakgachakgolh apóstoles chu lakgkgolotsin?

12 Judas chu Silas, «tiku lhuwa tuku xkalakgayawakanit», tlan xkapalakachuwinankgolh apóstoles chu lakgkgolotsin. Xlakata kgalhtati natalan kamalakgachaka limasiya pi tamakatsinin nema xlinkgo lu xlakaskinka xwanit: wata tuku xasasti xlaksakkgonit lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo kJerusalén. Xlakata “kamalakgachaka umakgolh lakchixkuwin”, Judas chu Silas, xʼamakgolh kamakgtayakgo judíos tiku kstalaninanin Cristo xlitaxtukgonit anta kJerusalén xlakata tlakg makxtum xkatalakgolh kstalaninanin Cristo tiku xalak atanu kachikinin xwankgonit. ¡Lu tlan tuku laksakkgolh! Xlikana pi uma lu makgtayanalh xlakata xʼanalh takaksni chu makxtum xtawi xkachikin Dios.

13 Tuku xwan uma carta ni kajwatiya xlichuwinan komo naʼakstilichukunikan kxuwa xlichixku chatum lataman, wata na xlichuwinan tuku xlitlawatkan xwanit natalan tiku ni judíos xwakgonit xlakata Jehová tlan xkaʼakxilhli chu xkasikulunatlawalh. Makgapitsi tuku lu xlakaskinka xwan wa uma: «Xlakata espíritu santo chu akinin kakxilhnitaw pi ni talakaskin nakkamaxkiyan atanu takuka, kajwatiya umakgolh nema xlakaskinka: pi chuntiya kalakgmakgantit tuku kamakamaxkikanit tatlawamakgxtu, chu kgalhni, chu animal nema kaj majikswikanit, chu talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Komo liwana kuenta natlawayatit umakgolh, tlan nakakitaxtuniyan. ¡Tlan katawilatit!» (Hech. 15:28, 29).

14. ¿Tuku xlakata xlakskujnin Jehová makxtum wilaw kʼuma kakilhtamaku niku anan tapapitsit?

14 La uku liwaka 8,000,000 xtatayananin Jehová wilaw kliwaka 100,000 congregaciones kxlikalanka katiyatni, chu kimputumkan watiya tuku kinkamasiyanikanan chu watiya taskujut tlawayaw. ¿Tuku tlawa pi makxtum natawilayaw kʼuma kakilhtamaku niku anan lhuwa tuku nitlan chu latamanin tapitsikgonit? Makxtum wilaw xlakata liwana kinkapulaliman Jesucristo, xʼAkgxakga congregación. Xla maklakaskin «skujni xatalipaw chu xaskgalala», uma wamputun, Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo (Mat. 24:45-47). Chu akinin xatapaxuwan tlawayaw tuku kinkawanikgoyan.

«Lipaxuwakgolh xlakata tlan kamamakgkatsinika» (Hechos 15:30-35)

15, 16. ¿La makgamakglhtinankgolh congregaciones tastakyaw nema kamaxkikgolh lakgkgolotsin tiku pulalinankgo?

15 Hechos lichuwinan pi akxni umakgolh kgalhtati lakchixkuwin xalak Jerusalén chankgolh kʼAntioquía, «kamamakxtumikgolh putum tamakgalhtawakgen chu kamaxkikgolh carta» xla lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo anta kJerusalén. ¿La makgamakglhtinankgolh? «Akxni likgalhtawakgakgolh, xlakan lu lipaxuwakgolh xlakata tlan kamamakgkatsinika» (Hech. 15:30, 31). Nachuna, Judas chu Silas «tlan kalimamakgkatsinikgolh natalan akglhuwa taʼakgchuwin, chu kamatliwakglhkgolh». Xlakata umakgolh chatiy lakchixkuwin lichuwinankgolh o makatsininankgolh xtalakaskin Dios, chuna la xtlawakgonit Bernabé, Pablo chu amakgapitsi xlakskujnin Jehová, Biblia kalimapakuwi «palakachuwinanin» (Hech. 13:1; 15:32; Éx. 7:1, 2).

16 Xlikana, Jehová ksikulunatlawama tuku laksakkgolh lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo. Chu uma tlawalh pi congregaciones lu xkamakgpuwantinika. ¿Tuku xlakata lu kamakgpuwantinika congregaciones? Xlakata lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo anta kJerusalén mastakgolh tastakyaw nema liwana xtaʼakgatekgsa chu xtatalakxtumi tuku wan xTachuwin Dios chu putsakgolh xtapulalit espíritu santo. Nachuna xlakata natalan tiku kamalakgachaka xlakata xkamakatsinikgolh congregaciones tuku xlakkaxwilikanit limasiyakgolh talakgalhaman chu tapaxkit.

17. ¿La stalanikgo xliʼakxilhtitkan Pablo, Bernabé, Judas chu Silas superintendentes de circuito xala uku?

17 Akxni Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo wi tuku laksakkgo tunkun kamakatsinikgo putum congregaciones. Pulaktum la tlawakgo wa akxni superintendentes de circuito kalakgapaxialhnankgo congregaciones, umakgolh natalan xatapaxuwan makgxtakgkgo xchikkan chu ankgo kamakgpuwantinikgo natalan chu kamaxkikgo tastakyaw. Umakgolh superintendentes stalanikgo xliʼakxilhtitkan Pablo chu Bernabé, tiku akglhuwa horas katatawilakgolh natalan chu «xkatalichuwinamakgolh xatlan tamakatsinin xla xtachuwin Jehová» (Hech. 15:35). Na likatsikgo chuna la Judas chu Silas, tiku «tlan kalimamakgkatsinikgolh natalan akglhuwa taʼakgchuwin, chu kamatliwakglhkgolh».

18. ¿Tuku xlitlawat xkachikin Jehová xlakata xla chuntiya nakasikulunatlawa?

18 ¿Tuku tlan wanaw xlakata congregaciones xala uku? ¿Tuku kamakgtaya makxtum natawilakgo chu nakgalhikgo takaksni kʼuma kakilhtamaku niku anan tapapitsit? Santiago tsokgli: «Liskgalala nema minacha kʼakgapun tlawa pi chatum lataman nakgalhi akgtum xaskulunku xnaku, kakswa nawan chu tlan nalakapastaknan, tunkun nakgalhakgaxmatnamputun [...]. Nachuna, latamanin tiku tlan katalalinkgo amakgapitsin malakgatumikgo takaksni chu chuna tlawakgo tuku xaʼakgstitum» (Sant. 3:17, 18). Akxni tsokgli umakgolh tachuwin, ni liwana katsiyaw komo Santiago xlilakpuwama tuku xlanit ktamakxtumit nema kgalhikgolh kJerusalén. Tuku liwana katsiyaw wa pi, chuna la katsininitaw kcapítulo 15 xla Hechos, kajwatiya nakgalhiyaw xtasikulunalin Jehová komo makxtum natawilayaw chu nakakgalhakgaxmataw tiku kinkapulalinkgoyan.

19, 20. 1) ¿Tuku litasiya pi analh takaksni chu makxtum tawilaparakgolh natalan xalak Antioquía? 2) ¿Tuku tsukukgolh liskujkgo Pablo chu Bernabé?

19 Kcongregación xalak Antioquía xʼanampara takaksni chu makxtum tawilaparakgolh akxni xkamakatsinikanita tuku xlakkaxwilikgonit lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo. Natalan xalak ama kachikin ni kalakatakikgolh natalan xalak Jerusalén. Wata lu paxtikatsininankgolh pi Judas chu Silas kakilakgapaxialhnankgolh. Biblia wan: «Akxni anta xkatatamakgxtakgkgonit makgapitsi kilhtamaku, natalan kamalakgachakgolh chu xlakan taspitkgolh kJerusalén» (Hech. 15:33). d Liwana katsiyaw pi natalan xalak Jerusalén lu lipaxuwakgolh akxni Judas chu Silas lichuwinankgolh la kakitaxtunilh. ¡Xlakata xtalakgalhaman Jehová, lu tlan makgantaxtikgolh xtaskujutkan!

20 Pablo chu Bernabé tamakgxtakgkgolh kʼAntioquía chu tlan tsukuparakgolh lichuwinankgo Dios (Hech. 13:2, 3). Chuna tlawakgo superintendentes de circuito la uku akxni kalakgapaxialhnankgo congregaciones. ¡Akgtum lanka tasikulunalin xpalakata xkachikin Dios pi anan superintendentes de circuito! Pero ¿la kalimaklakaskilh Jehová umakgolh chatiy lakchixkuwin? Kaʼakxilhwi kʼatanu capítulo.

La uku kstalaninanin Cristo litamakgtayayaw xtapulalitkan Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo chu xmakgtayananin.

a Kaʼakxilhti recuadro « Santiago, “xtala Malana”».

b Santiago lichuwinalh tuku xtsokgnit Moisés. Pero Moisés ni kaj tsokgwililh Limapakgsin, na tsokgwililh tuku lalh akxni nina xmastakan Limapakgsin. Akgtum liʼakxilhtit, libro xla Génesis masiya tuku lakpuwan Dios xlakata kgalhni, akgskgawikan tiku tamakgaxtokgkan, chu kakninanikan tatlawamakgxtu (Gén. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4). Uma masiya pi Jehová lakaskin pi putum latamanin nakgalhakgaxmatkgo xlimapakgsin, maski judíos o ni judíos litaxtukgo.

d Anta kʼHechos 15:34, makgapitsi Biblias maklakaskinkgo tachuwin nema maʼakgatekgsninan pi Silas tamakgxtakgli kʼAntioquía (Reina-Valera, 1960). Pero max umakgolh tachuwin tamaknuka akxni xtsokgwilikanita libro xla Hechos.