Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

MUTU 14

“Takolerana na Mtima Umoza”

“Takolerana na Mtima Umoza”

Umo wupu wakulongozga ukadumulira nkhani ya ukotoli ndiposo umo ivyo ŵakadumura vikawovwilira mipingo kuŵa yakukolerana

Nkhani iyi yili pa Milimo 15:13-35

1, 2. (a) Ni mafumbo wuli ghakuzirwa agho wupu wakulongozga wa mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira ukaghanaghanirapo? (b) Kasi ŵabali aŵa ŵakapokera wovwiri wuli kuti ŵadumure mwavinjeru nkhani iyo yikaŵapo?

 WALIYOSE wakakhala chete kulindilira icho chidumulikenge. Ŵapositole na ŵalara awo ŵakaŵa mu chipinda mu Yerusalemu ŵakalaŵiskananga, ndipo ŵakamanya kuti ŵafika pa nyengo yakuzirwa chomene. Nkhani ya ukotoli yikambiska mafumbo ghakuzirwa chomene. Kasi Ŵakhristu ŵali pasi pa Dango la Mozesi? Kasi pakwenera kuŵa mphambano pakati pa Ŵakhristu Ŵachiyuda na Ŵamitundu yinyake?

2 Ŵanalume awo ŵakalongozganga ŵakasanda ukaboni wakupambanapambana. Ŵakakumbuka Mazgu ghauchimi gha Chiuta kweniso pakaŵa ukaboni wakukhorweska wakuti pakaŵa thumbiko la Yehova. Waliyose wakayowoyapo maghanoghano ghake mwakukwana. Ukaboni uwo ukasangika pa nkhani iyi ukaŵa wakukwana. Vikawonekerathu kuti mzimu wa Yehova ukaŵalongozganga. Kasi ŵanalume aŵa ŵakalondezga ulongozgi uwu?

3. Kasi tisangenge chandulo wuli apo tikusanda nkhani iyo yili pa Milimo chaputara 15?

3 Pakakhumbikwiranga chipulikano cheneko na chikanga kuti ŵapulikire ulongozgi wa mzimu utuŵa pa nkhani iyi. Pakaŵa suzgo lakuti usange ŵapulikira ulongozgi uwu, ŵalongozgi ŵa chisopa Chachiyuda ŵaŵatinkhenge chomene. Kweniso mu mpingo mukaŵa ŵanji awo ŵakakananga kusintha, ndipo ŵakakhumbanga kulongozgeraso ŵanthu ŵa Chiuta ku Dango la Mozesi. Kasi wupu wakulongozga ukachita vichi? Tiyeni tiwone. Apo tikusanda nkhani iyi, tiwonenge umo ŵanalume aŵa ŵakaŵira chakuwonerapo ku Wupu Wakulongozga wa Ŵakaboni ŵa Yehova mazuŵa ghano. Ntchakuwonerapo icho Ŵakhristu wose ŵaunenesko mazuŵa ghano ŵakwenera kulondezga apo ŵakusankha vyakuchita kweniso para ŵasangana na masuzgo pa umoyo wawo.

“Mazgu gha Ntchimi Ghakuzomerezga” (Milimo 15:13-21)

4, 5. Kasi ni fundo wuli ya mu Mazgu ghauchimi gha Chiuta iyo Yakobe wakayowoya?

4 Msambiri Yakobe, munung’una wa Yesu, wakayowoyapo. a Vikuwoneka kuti pa nyengo iyi ndiyo wakaŵa cheyamani wa ungano uwu. Mazgu agho wakayowoya ghakulongora kuti wakakaka pamoza vyose ivyo wupu wose ukakolerana. Yakobe wakaphalira ŵanalume awo ŵakawungana kuti: “Simiyoni walongosora makora umo Chiuta nyengo yakwamba wakang’anamukira ku mitundu kuti kwa iwo watoleko ŵanthu ŵa zina lake. Mazgu gha Ntchimi ghakuzomerezga ichi.”—Mil. 15:14, 15.

5 Mazgu agho Simiyoni, panji kuti Simoni Petrosi wakayowoya, kweniso ukaboni wa Baranaba na Paulosi, vikwenera kuti vikakumbuska Yakobe malemba ghakwenelera agho ghakulongosora makora nkhani iyo ŵakadumbirananga. (Yoh. 14:26) Wati wayowoya kuti “mazgu gha ntchimi ghakuzomerezga,” Yakobe wakazunura mazgu gha pa Amosi 9:11, 12. Buku la Amosi ili, likalembeka mu chigaŵa cha Malemba Ghachihebere chakuchemeka “Zintchimi.” (Mat. 22:40; Mil. 15:16-18) Mungawona kuti mazgu agho Yakobe wakazunura ghakupambanako na agho tikughasanga mu buku la Amosi mazuŵa ghano. Yakobe wakwenera kuti mazgu agha wakaghatora mu Septuagint, panji kuti Malemba Ghachihebere agho ghakang’anamulikira mu Chigiriki.

6. Kasi Malemba ghakapeleka ungweru wuli pa chidumbirano cha ŵapositole na ŵanalume ŵalara?

6 Yehova, kwizira mwa ntchimi Amosi, wakayowoyerathu kuti nyengo yizenge apo wazamuwuska “chisakasa cha Davide,” kung’anamura, mzere wa mathemba ghakulongozgera ku Ufumu wa Mesiya. (Ezek. 21:26, 27) Kasi Yehova wakati wazamuchitaso vinthu na mtundu wa Ŵayuda pera? Yayi. Uchimi uwu ukalutizga kuti “ŵanthu ŵa mitundu yose” ŵazamutolekera pamoza kuŵa “ŵanthu awo ŵakuchemeka na zina [la Chiuta].” Kumbukani kuti Petrosi wakaŵa kuti wayowoya kale fundo yakuti Chiuta “wakapambaniska chara pakati pa ise [Ŵakhristu Ŵachiyuda] na iwo [Ŵakhristu Ŵamitundu], kweni wakatuŵiska mitima yawo na chipulikano.” (Mil. 15:9) Tingayowoyaso kuti, khumbo la Chiuta ndakuti Ŵayuda na Ŵamitundu wuwo ŵaŵe ŵahaliri ŵa Ufumu. (Rom. 8:17; Efe. 2:17-19) Mauchimi agha ghakayowoyapo yayi kuti Ŵakhristu Ŵamitundu ŵakwenera kukotoleka dankha panji ŵang’anamukire dankha ku Chiyuda.

7, 8. (a) Kasi Yakobe wakapeleka sachizgo wuli? (b) Kasi mazgu gha Yakobe ghakang’anamurangachi?

7 Pakuwona ukaboni wa mu Malemba uwu kweniso wakukhorweska uwo wakapulika, Yakobe wakasachizga fundo yakuti: “Ntheura icho nkhudumura ntchakuti tileke kusuzga awo ŵakung’anamukira kwa Chiuta kufuma mu mitundu. Kweni tiŵalembere kuti ŵaziŵizge vinthu vyakukazuzgika na vikozgo, uzaghali, vyakunyonga, na ndopa. Pakuti kufuma mu nyengo zakale, mu msumba na msumba, mukuŵa awo ŵakupharazga vya mu mabuku gha Mozesi, chifukwa sabata yiliyose ŵakuŵazga mwakukwezga mabuku agha mu masunagoge.”—Mil. 15:19-21.

8 Apo Yakobe wakayowoya kuti “ntheura icho nkhudumura ntchakuti,” kasi wakang’anamuranga kuti iyo pakuŵa cheyamani wa ungano uwu wakaphaliranga ŵabali ŵanyake icho ŵakeneranga kuchita? Yayi. Lizgu Lachigiriki ilo lili kung’anamulika kuti “icho nkhudumura ntchakuti” lingang’anamuraso “nkhweruzga kuti” panji “nkhusachizga kuti.” Yakobe wakapelekanga sachizgo lakuti wose ŵaliwone mwakuyana na ukaboni uwo ukapelekeka ndiposo ivyo Malemba ghakuyowoya pa nkhani iyi, kuti wakaphaliranga waka wupu wose kwendera maghanoghano ghake yayi.

9. Kasi sachizgo la Yakobe likawovwira wuli?

9 Kasi sachizgo la Yakobe likaŵa liwemi? Likuwoneka kuti likaŵa liwemi nadi, chifukwa ŵapositole na ŵalara ŵakakolerana nalo. Kasi likaŵa na vyandulo wuli? Chakwamba, fundo iyo ŵakakaka yikawovwira kuti ŵaleke “kusuzga” Ŵakhristu Ŵamitundu na kuŵachichizga kulondezga Dango la Mozesi. (Mil. 15:19) Chachiŵiri, fundo iyo ŵakakaka yikalongora kuti ŵakachindikanga njuŵi za Ŵakhristu Ŵachiyuda, awo kwa vyaka vinandi ŵakapulikanga ‘Dango la Mozesi likuŵazgika mwakukwezga mu masunagoge sabata yiliyose.’ b (Mil. 15:21) Fundo iyo ŵakakolerana yikakhozga ubwezi pakati pa Ŵakhristu Ŵachiyuda na Ŵamitundu. Kuluska vyose, ivyo ŵakadumura vikakondweska Yehova Chiuta, chifukwa vikakolerana na khumbo lake. Iyi yikaŵa nthowa yiwemi chomene yakumazgira nkhani iyo yikakhumbanga kutimbanizga umoza mu mpingo wa Chiuta. Ndipo ichi ntchakuwonerapo chiwemi ku mpingo mazuŵa ghano.

Albert Schroeder wakuyowoya pa ungano wa mitundu yose wa mu 1998

10. Kasi Wupu Wakulongozga mazuŵa ghano ukulondezga wuli chiyelezgero cha wupu wakulongozga wa mu nyengo yakale?

10 Nga umo tawonera mu mutu uwo wajumpha, pa nkhani zose, Wupu Wakulongozga wa Ŵakaboni ŵa Yehova ukuthemba ulongozgi wa Yehova, uyo ni Fumu Yikuru, na wa Yesu Khristu, Mutu wa mpingo, nga umo ukachitiranga wupu wakulongozga wa mu nyengo yakale. c (1 Kor. 11:3) Kasi ukuchita wuli nthena? Mubali Albert D. Schroeder, uyo wakateŵetera mu Wupu Wakulongozga kufuma mu 1974 m’paka apo wakamalizgira uteŵeti wake wa pa charu chapasi mu Malichi 2006, wakalongosora kuti: “Wupu Wakulongozga ukukumana Chitatu, ndipo ukwamba ungano na lurombo, kupempha mzimu wa Yehova kuti ulongozge. Ukuyezgayezga chomene kuti nkhani yiliyose iyo udumbiskanenge, na fundo yiliyose iyo ukakenge yikukolerana na Mazgu gha Chiuta, Baibolo.” Mwakuyana waka, mubali Milton G. Henschel, uyowakateŵetera nyengo yitali chomene mu Wupu Wakulongozga ndipo wakamalizga uteŵeti wake wa pa charu chapasi mu Malichi 2003, wakafumba awo ŵakamalizga masambiro gha kilasi la nambara 101 la Sukulu ya Giliyadi fumbo lakuzirwa. Iyo wakafumba kuti: “Kasi lilipo gulu linyake pa charu chapasi ilo Wupu wake Wakulongozga ukusanda dankha Mazgu gha Chiuta, Baibolo, pambere undakake fundo zakuzirwa?” Zgoro ndakumanyikwirathu.

“Kutuma Ŵanalume Ŵakusoleka” (Milimo 15:22-29)

11. Kasi ivyo wupu wakulongozga ukadumura vikafika wuli ku mipingo?

11 Wupu wakulongozga mu Yerusalemu ukakolerana fundo yimoza pa nkhani ya ukotoli. Ndipouli, kuti ŵabali mu mipingo ŵachite vinthu mu umoza, ŵakeneranga kupulika ivyo wupu uwu wadumura, kweniso kuti ŵabali ŵakoleranenge pakuchita vinthu mu mpingo. Kasi wupu wakulongozga ukachita wuli? Nkhani iyi yikulongosora kuti: “Ŵapositole na ŵalara pamoza na mpingo wose ŵakawona kuti ntchiwemi kutuma ŵanalume ŵakusoleka kufuma pakati pawo kuya ku Antiyoke pamoza na Paulosi na Baranaba. Ŵakatuma Yudasi, uyo wakuchemeka Barasaba na Sila, ŵanalume awo ŵakalongozganga ŵabali.” Kweniso ŵakalemba kalata na kutumizga ŵanalume aŵa mwakuti yikaŵazgike mu mipingo yose ku Antiyoke, Siriya, na Kilikiya.—Mil. 15:22-26.

12, 13. Kasi pakaŵa uwemi wuli chifukwa cha kutuma (a) Yudasi na Sila? (b) kalata yakufuma ku wupu wakulongozga?

12 Pakuŵa “ŵanalume awo ŵakalongozganga ŵabali,” Yudasi na Sila ŵakaŵa ŵakwenelera kwimira wupu wakulongozga. Ŵanalume ŵanayi awo ŵakatumika ŵakawovwira kuti ŵabali ŵaleke kuwona uthenga uwo ŵakayegha kuti likaŵa waka zgoro la fumbo ilo iwo ŵakatumizga, kweni kuti ni ulongozgi uphya wakufuma ku wupu wakulongozga. Chifukwa chakuti pakaŵa “ŵanalume ŵakusoleka” aŵa, vikawovwira kuti paŵe kukolerana pakati pa Ŵakhristu Ŵachiyuda mu Yerusalemu na Ŵakhristu Ŵamitundu mu mipingo. Iyi yikaŵa ndondomeko yavinjeru ndiposo yachitemwa. Tikukayika yayi kuti yikawovwira kuti paŵe mtende na umoza pakati pa ŵanthu ŵa Chiuta.

13 Mu kalata iyi mukaŵa ulongozgi wakupulikikwa makora ku Ŵakhristu Ŵamitundu pa nkhani ya ukotoli kweniso pa ivyo ŵakeneranga kuchita kuti Yehova waŵatemwe na kuŵatumbika. Chigaŵa chakuzirwa chomene cha kalata iyi chikati: “Mzimu utuŵa na ise tawona kuti ntchiwemi kuleka kusazgapo vizito vinyake pa imwe, padera pa vinthu vyakwenelera ivi: kuti mulutilire kuziŵizga vinthu vyakupelekeka sembe ku vikozgo, ndopa, vyakunyongeka, na uzaghali. Vimuŵiraninge makora usange muziŵizgenge vinthu ivi. Tikumukhumbirani umoyo uwemi!”—Mil. 15:28, 29.

14. Chifukwa wuli ŵanthu ŵa Yehova ŵakukolerana pakuchita vinthu nangauli ŵali mu charu cha kugaŵikana?

14 Mazuŵa ghano, Ŵakaboni ŵa Yehova wakukolerana chifukwa cha ivyo ŵakugomezga kweniso ivyo ŵakuchita. Iwo ŵakujumpha pa 8,000,000 ndipo ŵali mu mipingo yakujumpha 100,000 pa charu chose. Kasi vikuchitika wuli kuti ŵakoleranenge nthena, chomenechomene pakuwona vivundungwele ndiposo maghanoghano gha kugaŵikana agho ghazura mu charu mazuŵa ghano? Umoza uwu ulipo chifukwa cha ulongozgi wakupulikikwa makora uwo Yesu Khristu, Mutu wa mpingo, wakupeleka kwizira mu Wupu Wakulongozga uwo ukwimira “muzga wakugomezgeka na wavinjeru,” uwo ni wupu wakulongozga. (Mat. 24:45-47) Kweniso tikukolerana chifukwa chakuti ŵabali pa charu chose ŵakupulikira ulongozgi wa Wupu Wakulongozga.

“Ŵakasekelera Chifukwa Chakuti Ŵakakhozgeka” (Milimo 15:30-35)

15, 16. Kasi ŵabali ŵakapokelera wuli ivyo wupu wakulongozga ukadumura pa nkhani ya ukotoli, ndipo ntchivichi chikawovwira kuti nkhani iyi yimare makora nthena?

15 Nkhani ya mu buku la Milimo yikutiphalira kuti ŵabali awo ŵakatumika kufuma ku Yerusalemu ŵakati ŵafika ku Antiyoke, “ŵakawunganya wumba pamoza na kuŵapa kalata.” Kasi ŵabali ŵa ku Antiyoke ŵakachita wuli ŵati ŵapulika ulongozgi wakufuma ku wupu wakulongozga? “Ŵakati ŵayiŵazga [kalata], ŵakasekelera chifukwa chakuti ŵakakhozgeka.” (Mil. 15:30, 31) Kweniso Yudasi na Sila “ŵakakhozga na kukhwimiska ŵabali na nkhani zinandi izo ŵakadumba.” Ntheura, ŵanalume ŵaŵiri aŵa ŵakaŵa “ntchimi,” nga umo Baranaba, Paulosi na ŵanji ŵakachemekeranga zintchimi, lizgu ilo likayowoyanga za awo ŵakapharazganga panji kumanyiska ŵanthu khumbo la Chiuta.—Mil. 13:1; 15:32; Eks. 7:1, 2.

16 Yehova wakatumbika ndondomeko yose, ndipo wose ŵakakondwa na umo nkhani iyi yikamalira. Kasi ntchivichi chikawovwira kuti nkhani iyi yimare makora nthena? Chifukwa cha ulongozgi wakupulikikwa makora kweniso wa pa nyengo yake wakujintha pa Mazgu gha Chiuta, uwo wupu wakulongozga ukapeleka, kweniso ulongozgi wa mzimu utuŵa. Ndiposo umo ivyo wupu wakulongozga ukadumura vikafikira mwachitemwa ku mipingo.

17. Kasi ŵalaŵiliri ŵa dera mazuŵa ghano ŵakulondezga chiyelezgero wuli?

17 Pakulondezga ndondomeko iyi, Wupu Wakulongozga wa Ŵakaboni ŵa Yehova mazuŵa ghano ukupeleka ulongozgi wa pa nyengo yake ku ŵabali pa charu chose chapasi. Para wakaka fundo, ukuphalira mipingo mwakupulikikwa makora ndiposo mwambura kubisa. Nthowa yimoza iyo ukuphalilira mipingo nkhwizira mu ŵalaŵiliri ŵa dera. Ŵabali ŵakujipeleka aŵa ŵakwendera mpingo uliwose, kupeleka ulongozgi wakupulikikwa makora ndiposo kukhwimiska ŵabali na ŵadumbu. Nga ni Paulosi na Baranaba, iwo ŵakumalira nyengo yinandi mu uteŵeti, ‘kusambizga na kupharazga makani ghawemi gha mazgu gha Yehova.’ (Mil. 15:35) Nga ni Yudasi na Sila, ‘ŵakukhozga na kukhwimiska ŵabali na nkhani zinandi izo ŵakudumba.’

18. Kasi ŵanthu ŵa Chiuta ŵakwenera kuchita vichi kuti Yehova walutilirenge kuŵatumbika?

18 Kasi mipingo yikwenera kuchita wuli? Ntchivichi chikovwira mipingo pa charu chose chapasi kulutilira kuŵa pa mtende kweniso kuchita vinthu mwakukolerana? Kumbukani kuti msambiri Yakobe ndiyo wakalemba kuti: “Vinjeru vyakufuma kuchanya, chakwamba ni vituŵa, pamanyuma vyamtende, vyakupulikiska, vyakupulikira luŵiro . . . Vipambi viwemi, vikutemwera yayi, ni vyambura upusikizgi. Kweniso chipambi cha urunji, mbuto yake yikuseŵeka mu mtende.” (Yak. 3:17, 18) Tikumanya yayi usange pakuyowoya mazgu agha Yakobe wakakumbukanga za ungano uwo ŵakaŵa nawo mu Yerusalemu. Kweni kuyana na nkhani ya pa Milimo chaputara 15, tikuwona kuti Yehova wangatitumbika pekha para tili pa mtende kweniso para tikuchita vinthu mwakukolerana.

19, 20. (a) Kasi pakaŵa ukaboni wuli wakuti mu mpingo wa mu Antiyoke mukaŵa mtende na umoza? (b) Kasi Paulosi na Baranaba ŵakaŵa na mpata wa kuchita vichi?

19 Pakaŵa ukaboni wakukwana wakuti sono mu mpingo wa Antiyoke mukaŵa mtende na umoza. M’malo mwa kususkana na ŵabali ŵakufuma ku Yerusalemu, ŵabali ŵa ku Antiyoke ŵakasangwa na kwiza kwa Yudasi na Sila. Nkhani iyi yikuti: “Ŵakhalako kanyengo, [ndipo] ŵabali ŵakaŵapelekezga kuti ŵalute mu mtende ku awo ŵakaŵatuma,” ku Yerusalemu. d (Mil. 15:33) Tikugomezga kuti ŵabali mu Yerusalemu nawo ŵakakondwa ŵati ŵapulika ivyo ŵanalume ŵaŵiri aŵa ŵakayowoya vyakukhwaskana na ulendo wawo. Chifukwa cha lusungu lukuru lwa Yehova, ivyo ŵakatumika vikenda makora chomene.

20 Paulosi na Baranaba, awo ŵakakhalira mu Antiyoke, ŵakaŵika mtima pa kulongozga pa mulimo wa kupharazga, nga umo ŵalaŵiliri ŵa dera ŵakuchitira mazuŵa ghano apo ŵakwendera mipingo. (Mil. 13:2, 3) Ŵanthu aŵa ni thumbiko nadi ku ŵanthu ŵa Yehova. Kweni kasi Yehova wakaŵapaso mulimo wuli ŵapharazgi ŵamwamphu ŵaŵiri aŵa, ndipo wakaŵatumbika wuli? Tiwonenge fundo iyi mu mutu wakulondezgapo.

Ŵakhristu mazuŵa ghano ŵakusanga chandulo chikuru chomene na vinthu vyauzimu ivyo vikupelekeka kwizira mu Wupu Wakulongozga kweniso awo wupu uwu ukuŵatuma

a Wonani bokosi lakuti “ Yakobe, ‘Munung’una wa Fumu.’

b Mwavinjeru, Yakobe wakayowoyapo za ivyo Mozesi wakalemba, umo mukaŵa Dango, milimo ya Chiuta kweniso khumbo lake, ivyo vikaŵako pambere Dango lindaŵeko. Mwachiyelezgero, munthu wangamanya umo Chiuta wakuwonera ndopa, uzaghali, na kusopa vikozgo mu buku la Genizesi. (Gen. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4) Ntheura Yehova wakavumbura fundo izo ŵanthu wose ŵakwenera kulondezga, kwali Mbayuda panji Ŵamitundu.

d Pa vesi 34, mu Mabaibolo ghanyake ŵali kuŵikapo mazgu agho ghakulongora kuti Sila wakasankha kukhalira mu Antiyoke. (Phangano Liphya) Ndipouli, vikuwoneka kuti mazgu agha ŵakachita kusazgirako pamanyuma.