Kapitulo 2

Nganong Magsige Man Mig Lalis?

Diha sa asoy sa sinugdanan niini nga kapitulo, unsa ang tulo ka butang nga gihimo ni Rachel nga nakapadako sa panaglalis? Isulat ang tubag sa ubos ug itandi kana sa kahon nga  “Mga Tubag” diha sa panid 20.

․․․․․

 Miyerkoles kadto sa gabii. Ang 17-anyos nga si Rachel nakahuman na sa iyang trabaho sa balay, ug makarelaks na gyod siya! Iyang gibuksan ang TV ug milingkod sa iyang paboritong lingkoranan.

Dayon miabot ang iyang Mama nga morag nasuko. “Rachel! Nganong nagyampungad na man pod ka dinha sa TV? Di ba giingnan ti ka nga tabangi ang imong manghod sa iyang homwork? Kagahi ba nimog ulo!”

“Nagyawyaw na sab,” mibagulbol si Rachel ug nakadungog ang iyang Mama.

Dayon miingon ang iyang Mama: “Unsay imong giyawyaw diha?”

“Wa man,” miingon si Rachel nga nagpasulirat sa iyang mata.

Ang iyang Mama suko na kaayo. “Ayoha nang imong tinubagan ha!” siya miingon.

“Ayoha sab nang imong sinultihan!” mitubag si Rachel.

Wala na makarelaks si Rachel kay naglalis na sab sila sa iyang Mama.

INGON ba niini ang inyong panimalay? Magsige ba mog lalis sa imong ginikanan? Kon mao, hunahunaa kadiyot ang imong kahimtang. Unsay kasagaran ninyong lalisan? Butangig ✔ ang imong tubag—o isulat ang laing hinungdan tapad sa “Uban pa.”

□ Batasan

□ Trabaho sa balay

□ Sininaan

□ Kurpiyo

□ Kalingawan

□ Mga Higala

□ Kaatbang nga sekso

□ Uban pa ․․․․․

Bisag unsa pay hinungdan, ang panaglalis makapatensiyon nimo ug sa imong ginikanan. Siyempre, pwede kang maghilom ug mouyon na lang sa tanan nilang isulti. Apan mao ba kanay gusto sa Diyos? Dili. Tinuod, ang Bibliya nag-ingon nga “pasidunggi ang imong amahan ug ang imong  inahan.” (Efeso 6:2, 3) Apan nag-awhag usab kana sa pagpauswag sa imong “katakos sa panghunahuna” ug sa paggamit sa imong “gahom sa pagpangatarongan.” (Proverbio 1:1-4; Roma 12:1) Kon sundon nimo kini, makabaton kag lig-ong baroganan, nga ang pipila niini tingali lahi sa imong ginikanan. Apan kon ipadapat sa mga pamilya ang mga prinsipyo sa Bibliya, ang panaglalis malikayan—bisag managlahi usahay silag mga opinyon.—Colosas 3:13.

Unsaon nimo pagsulti sa imong opinyon nga dili mo maglalis? Sayon ang pag-ingon: “Ang akong ginikanan ang may problema kay sila may magsigeg buyag nako!” Apan tagda kini: Mausab ba nimo ang uban, lakip ang imong ginikanan? Ang tinuod, ang imo rang kaugalingon ang imong mausab. Pero kon maningkamot ka nga magpabiling kalmado, ang imong ginikanan posible usab nga magpabiling kalmado ug mamati kanimo.

Busa atong hisgotan kon unsay imong mahimo aron malikayan ang panaglalis. Ipadapat ang mosunod nga mga sugyot, ug lagmit malipay ang imong ginikanan—ug ikaw—sa imong bag-ong paagi sa pagpakigsulti.

● Hunahunaa ang imong itubag. Ayaw dayog tubag kon sa tan-aw nimo mora kag gikasab-an. Pananglit moingon ang imong Mama: “Nganong wala man ka manghugas ug plato? Gahi kaayo kag ulo!” Basig motubag ka, “Nganong mangasaba man dayon ka?” Gamita ang imong katakos sa panghunahuna. Sabta kon nganong nasulti kana sa imong Mama. Sagad, kon sultihan ka nga “gahi kaayo kag  ulo” wala kana magpasabot nga ingon ka na niana. Lagmit tungod lang kana sa iyang gibati. Unsa kaha na?

Tingali ang imong Mama gisapot lang tungod sa kadaghan sa trabaho sa balay. Ug basin gusto lang niya nga imo siyang tabangan. Kon mao, ang pagtubag ug “Nganong mangasaba man dayon ka?” mahimong moresultag panaglalis. Busa dili ba mas maayong imong alam-alaman ang imong Mama? Pananglitan, mahimong moingon ka: “Sori kaayo, Ma. Manghugas na kog plato.” Apan bantayi ang tono sa imong sinultihan. Ipakita sa imong tubag nga nakasabot ka niya, ug lagmit malukmay ra siya ug mosulti kon nganong gisapot siya. *

Isulat sa ubos ang sagad isulti sa imong ginikanan nga makapalagot nimo—kon magpaapektar ka.

․․․․․

Paghunahunag tubag nga magpakita nga nakasabot ka kon nganong nakasulti siya niana.

․․․․․

● Magmatinahoron. Si Michelle nakakat-on nga kinahanglang magbantay siya sa iyang sinultihan ngadto sa iyang Mama. Siya miingon: “Bisag unsa pay among lalisan, ang dili gyod maangayan  ni Mama mao ang tono sa akong tinubagan.” Kon ingon ka niana, pagtuon sa pagsultig malumo, ayawg isulirat ang imong mata, o ayaw ipakita nga naglagot ka. (Proverbio 30:17) Kon sa tan-aw nimo dili na ka makapugong sa imong kasuko, pag-ampo. (Nehemias 2:4) Siyempre, ayaw pag-ampo nga dili ka na kasab-an, kondili pag-ampo nga makakontrolar ka sa imong kaugalingon aron dili modako ang problema.—Santiago 1:26.

Isulat sa ubos ang tinubagan ug linihokan nga angay nimong likayan.

Tinubagan:

․․․․․

Linihokan:

․․․․․

● Pamati. Ang Bibliya nag-ingon: “Kon daghan kag isulti, daghan ka usab ug sayop.” (Proverbio 10:19, Contemporary English Version) Busa hatagig higayon ang imong ginikanan sa pagsulti, ug pamati gyod nila. Ayaw pagsalga ug pangatarongan. Inigkahuman nilag sulti, makahimo ka na sa pagpangutana o pagpangatarongan. Apan kon ipugos gyod nimo ang imong katarongan, basin mosamot lang hinuon ang panaglalis. Bisan pag daghan  kag gustong isulti, tingali mao kanay “panahon sa paghilom.”—Ecclesiastes 3:7.

● Pangayo gyod ug pasaylo. Angay gayong mangayo kag pasaylo sa imong nahimo nga nakapadako sa away. (Roma 14:19) Mahimo sab nga mangayo kag pasaylo nga nagkalalis mo. Kon malisdan ka sa pagsulti niana, pwede nimo kanang isulat. Dayon himoa ang labaw pa niana  pinaagi sa pag-usab sa imong batasan nga nakapadako sa away. (Mateo 5:41) Pananglitan, kon naglalis kamo kay wala nimo himoa ang imong trabaho, nan tumana ang ilang gisugo kanimo. Bisan pag dili nimo gusto ang trabaho, dili ba mas maayong mosunod ka kay sa makasab-an ka? (Mateo 21:28-31) Hunahunaa ang mga kaayohang mabatonan kon himoon nimo ang imong bahin aron ikaw ug ang imong ginikanan dili na kaayo matensiyon.

Ang mga pamilyang malipayon maglalis gihapon, pero mahibalo silang mohusay niini nga malinawon. Ipadapat ang mga sugyot niining kapituloha, ug imong makita nga mahimo nimong ipakigsulti bisan ang lisod nga mga problema ngadto sa imong ginikanan nga dili mo maglalis!

SA SUNOD NGA KAPITULO

Sa imong tan-aw, angay ka bang hatagag dugang kagawasan sa imong ginikanan? Kon mao, unsay imong mahimo?

[Footnote]

TEKSTO

“Ang tawong but-an maghunahuna sa dili pa siya motubag.”—Proverbio 15:28, Maayong Balita Biblia.

SUGYOT

Kon makigsulti ang imong ginikanan, palonga ang musika nga imong gipaminawan, ayaw pagbasa-basa, ug tan-awa sila samtang nakig-estorya.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Ang pagsulbad o paglikay sa panaglalis makapahapsay sa imong kinabuhi. Gani, ang Bibliya nag-ingon nga ang tawong “may mahigugmaong-kalulot nagabuhat ug maayo sa iyang kalag.”—Proverbio 11:17.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Ang sugyot niining kapituloha nga kinahanglan nakong pauswagon: ․․․․․

Ipadapat nako kining sugyota sugod niining petsaha: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Nganong para sa ubang batan-on hawod ka kon maayo kang makiglalis?

● Nganong para kang Jehova buang-buang ang tawong gustong makiglalis?—Proverbio 20:3.

● Nganong makaayo kanimo kon dili nimo sugnoran ang kasuko sa imong ginikanan?

[Blurb sa panid 18]

“Gakson ko usahay ni Mama kon mangayo siyag pasaylo, ug malipay kaayo ko. Dayon among kalimtan ang nangagi. Maningkamot sab ko sa paghimo niana. Ang pagtulon sa akong garbo ug ang pagpangayog pasaylo dako kaayog tabang bisag dili kana sayon.”—Lauren

 [Kahon sa panid 20]

Mga tubag

1. Ang pagbugal-bugal (“Nagyawyaw na sab”) nakasugnod lang sa kasuko sa iyang Mama.

2. Ang ekspresyon sa nawong ni Rachel (pagpasulirat sa mata) nakahagit ug kasuko.

3. Ang pagtubag (“Ayoha sab nang imong sinultihan!”) sagad moresultag panaglalis.

[Hulagway sa panid 19]

Way pulos ang pagpakiglalis sa imong ginikanan kay sama ra kinig pagdagan diha sa treadmill—sige kag dagan pero dili ka makaabante