Ibuot 3

Nso ke N̄kpanam Man Ẹnen̄ede Ẹnọ Mi Ifụre?

“Ubaha-e ete ye eka mi ẹkpesiyakde n̄wọrọ ekpri!”—Sarah emi edide isua 18.

“Ediwak ini mmesibụp ete ye eka mi ntak emi mmọ mîsinyeneke mbuọtidem ke idemmi ke ini nyomde ndisan̄a ye mme ufan mi n̄wọrọ. Mmọ ẹsiwak ndidọhọ mi: ‘Imenyene mbuọtidem ke idemfo. Edi nnyịn inyeneke ke idem mme ufan fo.’”—Christine emi edide isua 18.

 UKEM nte Sarah ye Christine, ndi esidọn̄ fi ndinen̄ede nnyene ifụre? Oyom ete ye eka fo ẹnyene mbuọtidem ke idemfo man mmọ ẹnen̄ede ẹnọ fi ifụre. Ẹkeme ndidọhọ ke ndinyene mbuọtidem ke idem owo etie nte okụk. Esisọn̄ ndinyene, edi isisọn̄ke ndibiat, ndien ọkpọkọm se ẹnọde fi okpon m̀mê awak adan̄a didie, tutu amama etie nte idikemke fi. Iliana emi edide isua 16 ọdọhọ ete: “Ini ekededi oro nyomde ndiwọrọ, ete ye eka mi ẹsifak mi mbụme ẹban̄a ebiet oro nyomde ndika, mbon emi nyomde ndisan̄a kiet, se ndinamde do, ye ini emi ndinyọn̄de ndi. Mmọfiọk ke mmọ ẹdi ete ye eka mi, edi isinemke mi ke ini mmọ ẹfakde mi mbụme ntre!”

Nso ke akpanam man ete ye eka fo ẹnen̄ede ẹnyene mbuọtidem ke idemfo ẹnyụn̄ ẹnọ fi ifụre? Mbemiso ibọrọde mbụme emi, yak ise ntak emi n̄kpọ emi esinamde ediwak ete ye eka ẹnyene mfịna ye nditọ mmọ.

Ndinyene Ifụre Imemke Utom

Bible ọdọhọ ke ‘erenowo ọyọkpọn̄ ete ye eka esie.’ (Genesis 2:24) Ẹkeme n̄ko ndidọhọ ke n̄wan ọyọkpọn̄ ete ye eka esie. Ini oro edide akparawa m̀mê n̄kaiferi ke akpada eben̄e idem ọnọ ini oro edikabarede edi akwa owo, sia edidot ndiwọrọ n̄kpọn̄ ufọk ke ini oro edide akwa owo, ndien ekeme ndidi oyoyom ndikọtọn̄ọ ubon fo. a

Edi ndikọri n̄kabade akwa owo itiehe nte usụn̄ emi afo asan̄ade ebe ke ini esịmde akpan isua emana. Akam etie nte ndisan̄a ke udịghi ukot ndọk ufọkenyọn̄. Edi akpanikọ ke afo ye ete ye eka fo ẹmekeme ndinyene nsio nsio ekikere mban̄a itie emi afo ọdọkde eketre ke udịghi ukot oro. Maria emi ekerede ke ete ye eka imọ inịmke ke imọ imokpon ikem ndimek nti ufan ọdọhọ ete: “Mmọyọhọ isua 20 idahaemi, edi ete ye eka mi isụk inyeneke mbuọtidem ke idemmi.  Mmọ ẹsụk ẹkere ke ndikemeke ndifep idiọk idaha. Mmodomo ndisian mmọ ke mmesifep nsio nsio ndiọi idaha, edi mmọ isụk inịmke!”

Se Maria etịn̄de owụt ke mme uyen ẹkeme ndinyene mfịna ye ete ye eka mmọ ke ntak emi mmọ ẹkerede ke ete ye eka mmimọ inyeneke mbuọtidem ke idem mmimọ. Ndi emi esitịbe ke ubon mbufo? Edieke edide ntre, didie ke ekeme ndinam ete ye eka fo ẹnen̄ede ẹnyene mbuọtidem ke idemfo? Ndien edieke mme edinam fo mîyakke mmọ ẹnyene mbuọtidem aba ke idemfo, nso ke akpanam man mmọ ẹfiak ẹtọn̄ọ ndisinyene mbuọtidem ke idemfo?

Wụt ke Ẹkeme Ndinyene Mbuọtidem ke Idemfo

Apostle Paul ekewet ntem ọnọ mme Christian eyo esie: “Ẹka iso ẹwụt se mbufo ẹdide.” (2 Corinth 13:5) Edi akpanikọ ke enye iketịn̄ke ikọ esie inọ mme uyen. Nte ededi, item esie ebehe mme uyen n̄ko. Ete ye eka fo ẹdinọ fi ifụre etiene nte afo owụtde  ke mmọ ẹkeme ndinyene mbuọtidem ke idemfo. Emi iwọrọke ke ana ọfọn ama sia idụhe owo emi mîsinamke ndudue. (Ecclesiastes 7:20) Okûdi nte odude uwem akam anam ete ye eka fo ẹkûnyene mbuọtidem ke idemfo?

Ke uwụtn̄kpọ, Paul ekewet ete: “Nnyịn [iyom] ndinam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ.” (Hebrew 13:18) Bụp idemfo ete: ‘Ndi mmesitịn̄ akpanikọ nnọ ete ye eka mi ke ini ẹbụpde mi ebiet oro n̄kade ye se nnamde?’ Ndusụk uyen ẹma ẹdikụt ke ọfọn mmimọ inam ukpụhọde. Kot se mmọ ẹtịn̄de. Ama okot ama, bọrọ mme mbụme oro ẹtienede.

Lori: “Mma nsinọ etop ilektrọnik ẹsọk akparawa kiet emi n̄kamade. Ete ye eka mi ẹma ẹdidiọn̄ọ ẹnyụn̄ ẹdọhọ ntre. Mma ndọhọ ke nyetre, edi n̄ketreke. Mma n̄ka iso ndinọ enye etop ke ofụri isua kiet. Esidi mma nnọ enye etop yak ete ye eka mi ẹdifiọk, nyekpe mmọ ubọk nnyụn̄ ndọhọ ke ndinọhọ aba, edi ekem mfiak nnọ. Nte ini akakade, ete ye eka mi ikenịmke ikọ ndomokiet oro ntịn̄de aba!”

Afo ekere ke nso ikanam ete ye eka Lori ẹkûnyene mbuọtidem aba ke idemesie? ․․․․․

Edieke afo ekpedide ete ye eka Lori, nso ke akpanam, ndien ntak-a? ․․․․․

Nso ke Lori akpakanam man ete ye eka esie ẹka iso ẹnyene mbuọtidem ke idemesie ke mmọ ẹma ẹkeneme n̄kpọ oro ye enye? ․․․․․

 Beverly: “Ete ye eka mi ikenyeneke mbuọtidem ke idemmi ke ini ndude ye n̄kparawa, edi an̄wan̄a mi idahaemi ntak emi mmọ mîkenyeneke. Mma mma n̄kparawa iba emi ẹkedade isua iba kpọt ẹsọn̄ọ mi ndisịme ndisịme. Mma nsitịn̄ ikọ ye mmọ ke telefon mbịghi, ndien n̄kesineme nneme ye mmọ kpọt ke mme itie usọrọ. Ete ye eka mi ẹma ẹbọ mi telefon mi ke ọfiọn̄ kiet, ndien mmọ ikayakke nsika ebiet emi n̄kparawa oro ẹdidude.”

Edieke afo ekpedide ete ye eka Beverly, nso ke akpanam, ndien ntak-a? ․․․․․

Ndi emekere ke ama ọfọn ete ye eka Beverly ndibọ eyen mmọ telefon nnyụn̄ ndọhọ enye okûsuka ebiet emi n̄kparawa oro ẹdude? Ntak emi ekerede ntre? ․․․․․

Nso ke Beverly akpanam man ete ye eka esie ẹfiak ẹnyene mbuọtidem ke idemesie? ․․․․․

Se Akpanamde man Ẹfiak Ẹnyene Mbuọtidem ke Idemfo

Nso ke akpakanam edieke edide afo edi ntak emi ete ye eka fo mînyeneke mbuọtidem aba ke idemfo, nte eketịbede ọnọ Lori ye Beverly? Fiọk ete ke emekeme ndinam mmọ ẹfiak ẹnyene mbuọtidem ke idemfo. Didie?

Etie nte ete ye eka fo ẹyenen̄ede ẹnyene mbuọtidem ke idemfo ẹnyụn̄ ẹnọ fi ekese ifụre edieke akade iso odu eti uwem. Annette ama edifiọk emi. Enye ọdọhọ ete: “Ke ini edide eyenọwọn̄, udutịmke ufiọk ntak ọfọnde anam ete ye eka fo ẹnyene mbuọtidem ke idemfo. Idahaemi mma n̄kokpon owo mi, mmọfiọk ke oyom nnam n̄kpọ man ete ye eka mi ẹka iso  ẹnyene mbuọtidem ke idemmi.” Nso ke ekpep oto emi? Utu ke ndikụni nte ke ete ye eka fo inyeneke mbuọtidem ke idemfo, kam kere nte okpodude eti uwem emi edinamde mmọ ẹnyene mbuọtidem ke idemfo. Etie nte emi ayanam mmọ ẹnen̄ede ẹnọ fi ifụre.

Ke uwụtn̄kpọ, ndi ẹkeme ndinyene mbuọtidem ke idemfo ke mme n̄kpọ oro ẹwụtde mi? Sịn idiọn̄ọ emi ✔ ke ekebe oro odude ekpere se anade anam n̄kpọ aban̄a.

□ Ndisinyọn̄ ndisịm ufọk ke ini emi ẹkenịmde

□ Ndisinam se n̄kọn̄wọn̄ọde

□ Ndisika n̄kpọ ke eti ini

□ Ndidiọn̄ọ nte mbiatde okụk

□ Ndisinam utom esịtufọk n̄kụre

□ Ndisidemede idap ke ini

□ Ndisinịm ubet mi asana

□ Ndisitịn̄ akpanikọ

□ Ndisida telefon ye kọmputa nnam n̄kpọ ye eti ibuot

□ Ndisinyịme ndudue mi nnyụn̄ n̄kpe ubọk

□ N̄kpọ en̄wen ․․․․․

Ntak mûbiereke ndinam n̄kpọ man edi se ẹkemede ndiberi edem ke mme n̄kpọ oro esịnde idiọn̄ọ do? Nam item Bible emi  ọdọhọde: “Ẹsio akani owo ẹduọk, emi ekemde ye ido uwem mbufo eke eyo oko.” (Ephesus 4:22) “Yak Ih mbufo edi Ih.” (James 5:12) “Yak owo mbufo kiet kiet etịn̄ akpanikọ ọnọ mbọhọidụn̄ esie.” (Ephesus 4:25) “Ẹkop uyo ẹnọ mme ete ye eka mbufo ke kpukpru n̄kpọ.” (Colossae 3:20) Nte ini akade, mbon en̄wen—esịnede ete ye eka fo—ẹyekụt n̄kọri fo.—1 Timothy 4:15.

Edi nso ke akpanam edieke afo enen̄erede esịn ukeme, edi ete ye eka fo inọhọ fi ifụre oro oyomde? Ọfọn eneme n̄kpọ emi ye mmọ. Utu ke ndikụni nte ke ana mmọ ẹnyene mbuọtidem ke idemfo, sụhọde idem bụp mmọ se afo akpanamde. Nam se oyomde enen̄ede an̄wan̄a mmọ.

Kûkere ke ete ye eka fo ẹyenam se oyomde ke ebe oro. Mmọ ẹyema ndise m̀mê afo ayanam se ọn̄wọn̄ọde. Da ifet emi wụt mmọ ke mmọ ẹkeme ndiberi edem ke idemfo. Nte ini akade, ete ye eka fo ẹyenen̄ede ẹnyene mbuọtidem ke idemfo ẹnyụn̄ ẹnọ fi ifụre. Se iketịbede ye Beverly oro iketịn̄de iban̄a edi oro. Enye ọdọhọ ete: “Isisọn̄ke ndinam mbon en̄wen ẹtre ndinyene mbuọtidem ke idemfo, edi esisọn̄ ndinam mmọ ẹfiak ẹnyene. Ete ye eka mi ẹnyene mbuọtidem ke idemmi idahaemi, ndien emi enem mi tutu!”

KOT N̄KPỌ EFEN EFEN BAN̄A IBUOTIKỌ EMI KE IBUOT 22 KE ỌYỌHỌ EBOHO 2

KE IBUOTIKỌ ORO ETIENEDE

Ndi ete ye eka fo ẹma ẹdian̄ade ndọ? Nso ke akpanam ke ini etiede nte emi anam uwem enen̄ede ọsọn̄ ye afo?

[Ikọ Idakisọn̄]

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

“Ẹkûkama ifụre mbufo ẹda ẹfụk idiọkn̄kpọ.”—1 Peter 2:16.

ITEM

Utu ke ndimen se owo mîyakke fi anam ndomo ye se ẹyakde akamba eyenuka anam, kam men se owo mîkesiyakke fi anam ke ini edem domo ye se ẹyakde anam idahaemi.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Ete ye eka fo ndiyak fi odu uwem nte amama iwụtke ke mmọ ẹma fi, edi owụt ke mmọ idọn̄ke fi enyịn.

SE NDINAMDE

Nyanam ẹnyene mbuọtidem ke idemmi ke ini nnamde mme n̄kpọ emi ẹtienede mi: ․․․․․

Edieke ete ye eka mi mînyeneke mbuọtidem aba ke idemmi, se ndinamde edi ․․․․․

Se ndibụpde ete ye eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Nso ikeme ndinam ete ye eka fo ẹkûsọp ẹnọ fi ifụre oro oyomde kpa ye oro esịnde ifịk anam n̄kpọ man mmọ ẹnyene mbuọtidem ke idemfo?

● Didie ke nte esinemede nneme ye ete ye eka fo ekeme ndinam mmọ ẹnyịme ndinen̄ede nnọ fi ifure?

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 24]

“Ke ini nnemede nneme ye ete ye eka mi, mmesitịn̄ ofụri se ifịnade mi nnọ mmọ. N̄kere ke emi esinam mmọ ẹnyene mbuọtidem ke idemmi.”—Dianna

[Udịghi ukot ufọkenyọn̄/Ndise ke page 23]

Ndikọri n̄kabade akwa owo etie nte ndisan̄a ke udịghi ukot ndọk ufọkenyọn̄

[Udịghi ukot ufọkenyọn̄]

(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)

INI AKWA OWO

INI UYEN

INI EYENỌWỌN̄