ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16

Είναι Φυσιολογικό να Νιώθω Τέτοια Θλίψη;

Παρότι αυτό το κεφάλαιο ασχολείται συγκεκριμένα με το θάνατο ενός γονέα, οι αρχές που αναφέρονται ισχύουν όταν πεθαίνει οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας ή στενός φίλος.

«Όταν πέθανε η μαμά μου, έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου. Εκείνη ήταν η “ψυχή” της οικογένειας».​—Κάρεν.

ΛΙΓΑ πράγματα στη ζωή θα σε επηρεάσουν περισσότερο από το θάνατο κάποιου από τους γονείς σου. Έπειτα από αυτό, ίσως αναγκαστείς να παλέψεις με ένα φάσμα πρωτόγνωρων συναισθημάτων. Ο Μπράιαν, που ήταν 13 χρονών όταν ο πατέρας του πέθανε από καρδιακή προσβολή, λέει: «Εκείνο το βράδυ, το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να κλαίμε και να αγκαλιαζόμαστε». Η Νάταλι, που ήταν δέκα χρονών όταν ο μπαμπάς της πέθανε από  καρκίνο, θυμάται: «Δεν ήξερα τι να νιώσω. Δεν ένιωσα, λοιπόν, τίποτα. Μέσα μου υπήρχε ένα απέραντο κενό».

Ο θάνατος επηρεάζει τον καθένα διαφορετικά. Μάλιστα η Γραφή λέει ότι ο καθένας έχει τη δική του πληγή και το δικό του πόνο. (2 Χρονικών 6:29) Με αυτό υπόψη, σκέψου για λίγο πώς έχει επηρεάσει εσένα ο θάνατος του γονέα σου. Παρακάτω, γράψε (1) πώς ένιωσες τη στιγμή που έμαθες για το θάνατο του γονέα σου και (2) πώς νιώθεις τώρα. *

1 ․․․․․

2 ․․․․․

Ίσως οι απαντήσεις σου αποκαλύψουν ότι τα συναισθήματά σου, τουλάχιστον σε έναν βαθμό, έχουν καταλαγιάσει. Αυτό είναι φυσιολογικό. Δεν σημαίνει ότι έχεις ξεχάσει το γονέα σου. Ίσως πάλι διαπιστώσεις ότι τα συναισθήματά σου παραμένουν ίδια ή έχουν γίνει εντονότερα. Ή μπορεί η θλίψη σου να εμφανίζεται κατά  κύματα που μοιάζουν να υποχωρούν αλλά μετά φουσκώνουν και «σκάνε στην ακτή» όταν δεν το περιμένεις. Και αυτό είναι φυσιολογικό​—ακόμα και αν συμβαίνει ενώ έχουν περάσει χρόνια από το θάνατο του γονέα σου. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι: Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις τη θλίψη σου​—σε οποιαδήποτε μορφή της;

Μη συγκρατείς τα δάκρυά σου! Το κλάμα καταπραΰνει τον πόνο της θλίψης. Ωστόσο, ίσως να νιώθεις όπως η Αλίσια, η οποία στα 19 της έχασε τη μητέρα της. Η ίδια λέει: «Είχα την εντύπωση ότι, αν εκδήλωνα πολύ έντονα συναισθήματα, οι άλλοι θα νόμιζαν πως δεν έχω αρκετή πίστη». Σκέψου όμως: Ο Ιησούς Χριστός ήταν τέλειος άνθρωπος με δυνατή πίστη στον Θεό. Εντούτοις, «δάκρυσε» όταν είδε εκείνους που πενθούσαν για το θάνατο του αγαπημένου του φίλου, του Λαζάρου. (Ιωάννης 11:35) Μη φοβάσαι, λοιπόν, να κλάψεις. Κάτι τέτοιο δεν θα σήμαινε ότι δεν έχεις αρκετή πίστη! Η Αλίσια λέει: «Τελικά, άρχισα να κλαίω. Πολύ. Κάθε μέρα». *

Αντιμετώπισε τις ενοχές σου. «Πάντοτε πήγαινα πάνω στο δωμάτιο της μαμάς μου και την καληνύχτιζα με ένα φιλί», λέει η  Κάρεν, η οποία ήταν 13 χρονών όταν πέθανε η μαμά της. «Κάποια φορά όμως δεν το έκανα. Την άλλη μέρα το πρωί, η μαμά πέθανε. Όσο παράξενο και αν φαίνεται, νιώθω ένοχη που δεν πήγα να τη δω εκείνο το τελευταίο βράδυ​—και επίσης για όσα συνέβησαν το επόμενο πρωί. Ο μπαμπάς μου είχε φύγει για επαγγελματικό ταξίδι και είχε πει σε εμένα και στην αδελφή μου να έχουμε το νου μας στη μαμά. Αλλά εμείς αργήσαμε να ξυπνήσουμε. Όταν πήγα στο δωμάτιό της, η μαμά δεν ανέπνεε. Ένιωσα απαίσια, επειδή όταν έφυγε ο μπαμπάς εκείνη ήταν καλά!»

Όπως η Κάρεν, έτσι και εσύ μπορεί να νιώθεις κάποιες ενοχές για πράγματα που αμέλησες να κάνεις. Ίσως και να βασανίζεις τον εαυτό σου με διάφορα «αν». “Αν είχα πιέσει τον μπαμπά να πάει στο γιατρό”. “Αν είχα πάει νωρίτερα να δω τη μαμά”. Αν σε κατατρέχουν τέτοιες σκέψεις, να θυμάσαι το εξής: Είναι φυσιολογικό να μετανιώνεις για πράγματα που θα ευχόσουν να είχες κάνει διαφορετικά. Το γεγονός είναι ότι θα είχες κάνει κάποια πράγματα διαφορετικά, αν ήξερες τι θα συνέβαινε. Αλλά δεν ήξερες. Επομένως, δεν πρέπει να έχεις αισθήματα ενοχής. Δεν ευθύνεσαι εσύ για το θάνατο του γονέα σου! *

Εξωτερίκευσε τα αισθήματά σου. Το εδάφιο Παροιμίες 12:25 δηλώνει: «Ο καλός λόγος . . . χαροποιεί». Αν κρατάς μέσα σου τα αισθήματά σου, μπορεί να δυσκολευτείς να αντιμετωπίσεις τη  θλίψη σου. Αν όμως τα συζητήσεις με κάποιον που εμπιστεύεσαι, θα σου δοθεί η ευκαιρία να ακούσεις έναν “καλό λόγο” ενθάρρυνσης τη στιγμή που τον χρειάζεσαι περισσότερο.

Μίλησε στον Θεό. Πιθανότατα θα νιώσεις πολύ καλύτερα αν “χύσεις την καρδιά σου” στον Ιεχωβά Θεό μέσω προσευχής. (Ψαλμός 62:8) Δεν πρόκειται για «θεραπεία» που βελτιώνει απλώς την ψυχολογία σου. Με την προσευχή, καταφεύγεις στον “Θεό κάθε παρηγοριάς, ο οποίος μας παρηγορεί σε κάθε μας θλίψη”. (2 Κορινθίους 1:3, 4) Ένας τρόπος με τον οποίο μας παρέχει παρηγοριά ο Θεός είναι μέσω του Λόγου του, της Αγίας Γραφής. (Ρωμαίους 15:4) Ίσως θα μπορούσες να έχεις πρόχειρο και έναν κατάλογο με τα εδάφια που σε παρηγορούν ιδιαίτερα. *

Η θλίψη δεν φεύγει από τη μια μέρα στην άλλη. Αλλά η Γραφή δίνει παρηγοριά, επειδή μας διαβεβαιώνει ότι, στο νέο κόσμο που ο Θεός υπόσχεται να φέρει σε ύπαρξη, «ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θα υπάρχουν πια». (Αποκάλυψη 21:3, 4) Μπορεί και εσύ να διαπιστώσεις ότι ο στοχασμός γύρω από αυτές τις υποσχέσεις θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις την απώλεια του γονέα σου.

[Υποσημειώσεις]

ΒΑΣΙΚΟ ΕΔΑΦΙΟ

«[Ο Θεός] θα εξαλείψει κάθε δάκρυ από τα μάτια τους, και ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θα υπάρχουν πια. Τα παλιά έχουν παρέλθει». ​—Αποκάλυψη 21:4.

ΙΔΕΑ

Εκφράσου γραπτώς. Το να γράφεις τις σκέψεις σου για το γονέα που έχασες μπορεί να σε βοηθήσει πάρα πολύ να τα βγάλεις πέρα με τη θλίψη.

ΗΞΕΡΕΣ ΟΤΙ . . . ;

Το κλάμα δεν είναι ένδειξη αδυναμίας. Ακόμα και δυνατοί άντρες όπως ο Αβραάμ, ο Ιωσήφ και ο Δαβίδ έκλαψαν όταν ένιωσαν θλίψη.​—Γένεση 23:2· 50:1· 2 Σαμουήλ 1:11, 12· 18:33.

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ!

Όταν νιώθω ότι με καταβάλλει η θλίψη, θα ․․․․․

Αυτό που θα ήθελα να ρωτήσω τον εν ζωή γονέα μου σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα είναι ․․․․․

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΝΩΜΗ ΣΟΥ;

● Γιατί είναι καλό να αναπολείς τις ευχάριστες αναμνήσεις που έχεις από το γονέα που έχασες;

● Αν καταγράφεις τις σκέψεις σου, πώς θα σε βοηθήσει αυτό να τα βγάλεις πέρα με τη θλίψη;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 112]

«Έπνιγα όλα μου τα αισθήματα. Θα ήταν πιο καλό για την υγεία μου αν μιλούσα περισσότερο για αυτά. Θα μπορούσα να έχω αντιμετωπίσει τη θλίψη μου καλύτερα».​—Ντέιβιντ

 [Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 113]

ΣΑΝΤΕΛ

«Ο μπαμπάς μου ήταν άρρωστος περίπου πέντε χρόνια, και η υγεία του χειροτέρευε. Τελικά, όταν ήμουν 16 χρονών, αυτοκτόνησε. Έπειτα από αυτό, η μητέρα μου κρατούσε εμένα και το μεγαλύτερο αδελφό μου ενήμερους για όλα όσα συνέβαιναν. Μάλιστα μας επέτρεψε να συμμετάσχουμε στη λήψη των αποφάσεων σχετικά με την κηδεία. Αυτό έκανε τα πράγματα ευκολότερα για εμάς. Πιστεύω ότι στα παιδιά δεν αρέσει να νιώθουν ότι οι άλλοι τους κρύβουν κάτι​—ιδίως σοβαρά πράγματα όπως αυτό. Καθώς περνούσε ο καιρός, ήμουν σε θέση να μιλάω ανοιχτά για το θάνατο του μπαμπά μου. Όποτε ένιωθα την ανάγκη να κλάψω, πήγαινα σε κάποιο μέρος ή σε μια φίλη μου και έκλαιγα. Η συμβουλή μου είναι: Αν νιώθετε την ανάγκη να μιλήσετε για αυτό, πλησιάστε την οικογένεια και τους φίλους σας. Κάντε οτιδήποτε χρειάζεται για να εκφράσετε τη θλίψη σας».

[Πλαίσιο/​Εικόνα στις σελίδες 113, 114]

ΛΙΑ

«Η μαμά μου έπαθε ένα σοβαρό εγκεφαλικό όταν ήμουν 19 χρονών, και πέθανε τρία χρόνια αργότερα. Μετά το θάνατό της, πίστευα ότι έπρεπε να είμαι δυνατή. Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόταν ο μπαμπάς μου ήταν να καταρρεύσω και εγώ. Καθώς μεγάλωνα, η μαμά ήταν πάντα στο πλευρό μου όταν ήμουν άρρωστη ή δεν ένιωθα καλά. Θυμάμαι την  αίσθηση του χεριού της όταν έλεγχε αν είχα πυρετό. Πολλές φορές, συνειδητοποιώ την απουσία της με οδυνηρό τρόπο. Έχω την τάση να θάβω τα αισθήματά μου, και αυτό δεν είναι καλό. Γι’ αυτό, μερικές φορές κοιτάζω φωτογραφίες ώστε να αναγκαστώ να κλάψω. Με βοηθούν επίσης οι συζητήσεις με φίλους. Η Γραφή υπόσχεται ότι εκείνοι που έχουν πεθάνει θα αναστηθούν σε μια παραδεισιακή γη. (Ιωάννης 5:28, 29) Όταν εστιάζω την προσοχή μου στην ελπίδα που έχω να ξαναδώ τη μαμά μου​—και σε ό,τι πρέπει να κάνω για να είμαι εκεί—​ο πόνος της απώλειας απαλύνεται».

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 114]

ΜΠΕΘΑΝΙ

«Μακάρι να θυμόμουν κάποια φορά που να είπα στον μπαμπά μου “σε αγαπώ”. Είμαι βέβαιη ότι του το έλεγα, αλλά δεν το θυμάμαι, και θα ήθελα να έχω μια τέτοια ανάμνηση. Ήμουν μόλις πέντε χρονών όταν πέθανε. Ο μπαμπάς μου έπαθε εγκεφαλικό στον ύπνο του και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο. Όταν ξύπνησα το άλλο πρωί, έμαθα ότι είχε πεθάνει. Έπειτα από αυτό, με στενοχωρούσαν οι συζητήσεις σχετικά με τον μπαμπά μου, αλλά αργότερα άρχισα να ακούω με ευχαρίστηση ιστορίες για αυτόν επειδή έτσι μπορούσα να τον γνωρίσω καλύτερα. Η συμβουλή μου σε όσους έχουν χάσει γονέα είναι: Να αναπολείτε κάθε στιγμή που ζήσατε μαζί του και να γράφετε τις αναμνήσεις σας για να μην τις ξεχάσετε. Επίσης, να κάνετε ό,τι μπορείτε για να ενισχύετε την πίστη σας ώστε να είστε εκεί όταν αναστηθεί ο γονέας σας στο νέο κόσμο του Θεού».

 [Πλαίσιο στη σελίδα 116]

Φύλλο εργασίας

Εκφράσου Γραπτώς

Γράψε κάποιες ευχάριστες αναμνήσεις που έχεις από το γονέα σου. ․․․․․

Γράψε τι θα ήθελες να είχες πει στο γονέα σου ενόσω ζούσε. ․․․․․

Φαντάσου ότι έχεις έναν μικρότερο αδελφό ή αδελφή που παλεύει με αισθήματα ενοχής για το θάνατο του γονέα σας. Γράψε τι θα έλεγες για να τον/την παρηγορήσεις. (Αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να δεις τα δικά σου αισθήματα ενοχής από διαφορετική οπτική γωνία.) ․․․․․

Γράψε δυο τρία πράγματα που θα ήθελες να μάθεις για το γονέα σου που έχει πεθάνει, και πες στον άλλον σου γονέα να συζητήσετε κάτι από αυτά. ․․․․․

Διάβασε το εδάφιο Πράξεις 24:15. Πώς σε βοηθάει να αντέξεις το θάνατο του γονέα σου η ελπίδα που δίνει αυτό το εδάφιο; ․․․․․

[Εικόνα στη σελίδα 115]

Η θλίψη μπορεί να μοιάζει με κύματα που σκάνε στην ακτή όταν δεν το περιμένεις