ROZDZIAŁ 16

Czy to normalne, że tak rozpaczam?

Chociaż rozdział ten porusza kwestie związane ze śmiercią rodzica, omówione w nim zasady można odnieść również do sytuacji, gdy umiera inny członek rodziny lub przyjaciel.

„Po śmierci mamy miałam poczucie kompletnej pustki i zagubienia. Dzięki mamie nasza rodzina trzymała się razem” (Karina).

ŚMIERĆ któregoś z rodziców to jedno z najbardziej wstrząsających przeżyć. Może wyzwolić w tobie całą gamę nieznanych ci wcześniej uczuć. Brian miał 13 lat, gdy jego tata zmarł na atak serca. Wspomina: „W tamtą noc potrafiliśmy tylko płakać, trzymając się w objęciach”. Natalia miała 10  lat, gdy jej tata przegrał walkę z rakiem. Opowiada: „Nie wiedziałam, co czuć — miałam w sercu pustkę. Byłam zupełnie odrętwiała”.

Każdy przeżywa śmierć bliskiej osoby na swój sposób. Jak czytamy w Biblii, każdy ma „swoją plagę i swą boleść” (2 Kronik 6:29). Dlatego zastanów się przez chwilę, jak śmierć rodzica wpłynęła na ciebie. Poniżej zapisz, 1) co czułeś, gdy się o tym dowiedziałeś, oraz 2) co czujesz teraz *.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

Być może z tego, co napisałeś, wynika, że twoje uczucia powoli się stabilizują. To naturalne — i wcale nie znaczy, że zapomniałeś o mamie lub tacie. Jednak może również być tak, że twoje emocje nie opadły, a wręcz przeciwnie — przybrały na sile. Czasami rozpacz przypomina fale, które przypływają i odpływają  i w zupełnie nieoczekiwanej chwili rozbijają się o brzeg. To też jest naturalne — nawet wiele lat po śmierci rodzica. Bez względu na formę, jaką smutek przybiera w twoim wypadku, rzecz w tym, by się z niego otrząsnąć. Ale jak?

Nie powstrzymuj łez! Płacząc, dajesz ujście bólowi. Niewykluczone jednak, że masz podobne odczucia jak Alicja, która w wieku 19 lat straciła mamę. Opowiada: „Wydawało mi się, że gdy dam wyraz swoim emocjom, inni odbiorą to jako brak wiary”. Ale pomyśl: Jezus Chrystus, chociaż był człowiekiem doskonałym i odznaczał się silną wiarą w Boga, „począł ronić łzy”, gdy zobaczył ludzi opłakujących śmierć jego przyjaciela Łazarza (Jana 11:35). A zatem nie bój się łez. Płacz nie świadczy o braku wiary! Alicja przyznaje: „W końcu zaczęłam płakać — bardzo dużo, codziennie” *.

Nie obarczaj się winą. „Zawsze szłam na górę do mamy,  by pocałować ją na dobranoc” — mówi Karina, która w chwili śmierci mamy miała 13 lat. „Ale jednego wieczoru tego nie zrobiłam. Rano mama umarła. To niedorzeczne, jednak obwiniam się za tamten wieczór — i za zbieg wydarzeń z następnego ranka. Tata wyjechał służbowo i poprosił, żebyśmy razem z siostrą zaglądały do mamy. A my zaspałyśmy! Gdy weszłam do jej pokoju, już nie oddychała. Czułam się okropnie, bo kiedy tata wyjeżdżał, wszystko było w porządku”.

Być może podobnie jak Karina uważasz, że w czymś nie dopisałeś. Może wręcz zadręczasz się wyrzutami w rodzaju: „Gdybym tylko namówił tatę na pójście do lekarza”, „Gdybym tylko zajrzała do mamy wcześniej”. Jeżeli takie myśli nie dają ci spokoju, pamiętaj, że to normalne odczucia. Ale przecież postąpiłbyś inaczej, gdybyś wiedział, co się stanie. Niestety, nie wiedziałeś. Dlatego nie obciążaj się winą. Nie jesteś odpowiedzialny za śmierć rodzica! *

Mów o swoich uczuciach. W Księdze Przysłów 12:25 czytamy, że „dobre słowo (...) rozwesela”. Tłumienie uczuć nie pomaga w otrząśnięciu się z rozpaczy. Jeżeli otworzysz się przed kimś, kogo darzysz zaufaniem, możesz liczyć na  „dobre słowo” zachęty akurat wtedy, gdy tego najbardziej potrzebujesz.

Rozmawiaj z Bogiem. Gdy ‛wylejesz swe serce’ w modlitwie do Jehowy, z pewnością poczujesz się lepiej (Psalm 62:8). Nie jest to po prostu rodzaj psychoterapii. W modlitwie zwracasz się do „Boga wszelkiego pocieszenia, który nas pociesza we wszelkim naszym ucisku” (2 Koryntian 1:3, 4). Pokrzepienia od Boga możemy zaznać między innymi wtedy, gdy czytamy Jego Słowo, Biblię (Rzymian 15:4). Postaraj się więc zawsze mieć pod ręką listę wersetów, które szczególnie podnoszą cię na duchu *.

Rozpacz nie ustąpi z dnia na dzień. Ale możesz czerpać pociechę z biblijnego zapewnienia, że w nowym świecie obiecanym przez Boga „śmierci już nie będzie ani żałości, ani krzyku, ani bólu już nie będzie” (Objawienie 21:3, 4). Rozmyślanie o takich obietnicach może ci pomóc otrząsnąć się po śmierci rodzica.

[Przypisy]

WERSET

„[Bóg] otrze z ich oczu wszelką łzę i śmierci już nie będzie ani żałości, ani krzyku, ani bólu już nie będzie. To, co poprzednie, przeminęło” (Objawienie 21:4).

WSKAZÓWKA

Zapisuj swoje refleksje związane z nieżyjącym rodzicem. Może się to okazać ogromną pomocą w radzeniu sobie ze smutkiem.

CZY WIESZ, ŻE...?

Płacz nie świadczy o słabości. W chwilach rozpaczy płakali nawet tacy dzielni ludzie, jak Abraham, Józef i Dawid (Rodzaju 23:2; 50:1; 2 Samuela 1:11, 12; 18:33).

PLAN DZIAŁANIA!

Kiedy ogarnie mnie przejmujący smutek, będę: ․․․․․

Sprawy, o które zapytam żyjącego rodzica: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego warto wracać do miłych wspomnień związanych ze zmarłym rodzicem?

● Dlaczego przelanie na papier swoich myśli pomaga radzić sobie ze smutkiem?

[Napis na stronie 112]

„Tłamsiłem w sobie emocje. Gdybym o nich mówił, wyszłoby mi to na dobre. Łatwiej by mi było się pozbierać” (Dawid).

 [Ramka i ilustracja na stronie 113]

CHANTELLE

„Tata chorował jakieś pięć lat i jego stan wciąż się pogarszał. Miałam 16 lat, gdy odebrał sobie życie. Mama mówiła mnie i mojemu starszemu bratu o wszystkim, co się działo. Pozwoliła nam też mieć udział w podejmowaniu decyzji związanych z pogrzebem. Dzięki temu było nam łatwiej. Myślę, że dzieci nie lubią, kiedy się je pomija w różnych sprawach, zwłaszcza w tak poważnych jak ta. Musiało upłynąć trochę czasu, zanim zaczęłam otwarcie mówić o śmierci taty. Gdy zbierało mi się na płacz, zaszywałam się gdzieś albo odwiedzałam kogoś z przyjaciół i porządnie się wypłakiwałam. Każdemu radzę: Jeśli masz potrzebę porozmawiać, zwróć się do kogoś z rodziny lub do przyjaciela. Przeżywaj rozpacz w taki sposób, jaki przynosi ci ulgę”

[Ramka i ilustracja na stronach 113, 114]

LEAH

„Gdy miałam 19 lat, mama dostała rozległego udaru i trzy lata później zmarła. Po jej śmierci uważałam, że muszę być silna. Ostatnią rzeczą, której potrzebował tata, było to, żebym się rozsypała. Kiedy chorowałam lub czułam się źle, mama zawsze była przy mnie.  Pamiętam dotyk jej rąk, gdy sprawdzała, czy mam gorączkę. Często boleśnie odczuwam jej brak. Mam skłonność do ukrywania swoich uczuć, a to nie jest dobre. Dlatego czasami zaczynam oglądać zdjęcia, bo wtedy się odblokowuję i mogę się wypłakać. Pomaga mi też rozmowa z przyjaciółmi. Biblia obiecuje, że zmarli zostaną wskrzeszeni do życia na rajskiej ziemi (Jana 5:28, 29). Kiedy skupiam się na tym, że znów zobaczę mamę — i na tym, co muszę robić, żeby faktycznie tak było — mój ból staje się mniej dotkliwy”

[Ramka i ilustracja na stronie 114]

BETHANY

„Żałuję, że nie pamiętam, jak mówię tacie: ‚Kocham cię’. Na pewno mu to mówiłam, ale niestety zatarło mi się to w pamięci. Gdy zmarł, miałam tylko pięć lat. Tata dostał udaru w czasie snu i szybko zabrano go do szpitala. Kiedy obudziłam się następnego dnia, dowiedziałam się, że nie żyje. Z początku było mi ciężko, gdy inni o nim mówili, z czasem jednak polubiłam rozmowy na jego temat, bo dzięki temu mogłam go lepiej poznać. Jeśli straciłeś rodzica, wracaj myślami do spędzonych z nim chwil i je zapisuj, bo inaczej ulecą ci z pamięci. A poza tym ze wszystkich sił buduj swoją wiarę, żebyś był w Bożym nowym świecie, gdy twój tata lub mama zmartwychwstanie”

 [Ramka na stronie 116]

Materiały ćwiczeniowe

Moje refleksje

Zapisz miłe wspomnienia związane z tatą/​mamą. ․․․․․

Napisz, co chciałbyś powiedzieć rodzicowi, gdyby jeszcze żył. ․․․․․

Wyobraź sobie, że któreś z twojego młodszego rodzeństwa obarcza się winą za śmierć rodzica. Napisz, jak byś pocieszył brata/​siostrę. (Pomoże ci to nabrać dystansu do własnego poczucia winy). ․․․․․

Zapisz dwie lub trzy rzeczy, które chciałbyś wiedzieć o zmarłym tacie/​mamie, i potem zapytaj o jedną z nich żyjącego rodzica. ․․․․․

Przeczytaj Dzieje Apostolskie 24:15. Jak nadzieja przedstawiona w tym wersecie może ci pomóc otrząsnąć się z rozpaczy? ․․․․․

[Ilustracja na stronie 115]

Rozpacz przypomina fale, które w zupełnie nieoczekiwanej chwili rozbijają się o brzeg