ROZDZIAŁ 18

Jak sobie radzić ze stresem w szkole?

„W szkole czułam takie naciski, że często chciało mi się jednocześnie płakać i krzyczeć” (Sharon).

„Chociaż jesteś coraz starszy, szkoła wciąż cię stresuje — zmieniają się tylko przyczyny” (James).

 CZY nie odnosisz wrażenia, że rodzice nie rozumieją twoich szkolnych stresów? Może mówią, że przecież nie masz kredytu do spłacania, rodziny na utrzymaniu ani wymagającego szefa. Tobie jednak wydaje się, że naciski, którym musisz stawiać czoła w szkole, wcale nie są mniejsze, wprost przeciwnie — może nawet większe.

Już sama droga do szkoły lub z powrotem może być stresująca. „W szkolnym autobusie często dochodziło do bójek” — opowiada Tara z USA. „Kierowca się zatrzymywał i wszyscy musieliśmy wysiąść. Spóźnialiśmy się na lekcje pół godziny albo i więcej”.

Oczywiście po dotarciu do szkoły napięcie wcale nie opada. Być może i tobie nieobce są następujące stresy:

● Presja ze strony nauczycieli

„Nauczyciele dają do zrozumienia, że powinnam być świetną uczennicą, mieć najlepsze oceny. Czuję presję, by spełnić ich oczekiwania” (Sandra).

„Na uczniów, zwłaszcza zdolnych, wywierane są naciski, żeby się wybili” (April).

„Nawet jeżeli wyznaczasz sobie w życiu wartościowe cele, nauczyciele potrafią dać ci odczuć, że jesteś do niczego, bo nie masz takich aspiracji, jakich oni by się po tobie spodziewali” (Naomi) *.

Jak wpływa na ciebie presja ze strony nauczycieli?

․․․․․

● Presja ze strony rówieśników

„W szkole średniej koledzy mają więcej luzu i są bardziej zbuntowani. Jeżeli z nimi nie trzymasz, nie jesteś cool” (Kevin).

„Alkohol i seks to pokusy, z którymi spotykam się na co dzień. Czasami trudno się im opierać” (Aaron).

 „Mam 12 lat i najbardziej stresuję się tym, że w szkole wszyscy namawiają mnie, bym zaczęła z kimś chodzić. Każdy pyta: ‚Długo jeszcze zamierzasz być sama?’” (Alexandria).

„Koniecznie chciano mnie umówić z pewnym chłopakiem. Gdy się nie zgodziłam, przyczepiono mi etykietkę lesbijki. Miałam wtedy zaledwie 10 lat!” (Christa).

Jak wpływa na ciebie presja ze strony rówieśników?

․․․․․

● Inne sytuacje stresowe. Postaw znaczek ✔ przy punkcie, który dotyczy ciebie w największym stopniu, albo wypełnij ostatnią rubrykę:

□ klasówki i testy

□ odrabianie lekcji

□ wysokie wymagania rodziców

□ wygórowane oczekiwania względem samego siebie

□ agresywne zaczepki lub molestowanie seksualne

□ inne ․․․․․

Jak pokonać stres — cztery kroki

Bądźmy realistami: nie da się przeżyć szkoły bezstresowo. Jednak nadmierny stres przytłacza. Mądry król Salomon napisał: „Ucisk może przywieść mędrca do szaleńczego postępowania” (Kaznodziei 7:7). Na szczęście możesz nie dopuścić, żeby stres doprowadził cię do takiego stanu. Naucz się skutecznie nad nim panować.

Radzenie sobie ze stresem przypomina podnoszenie ciężarów. Najpierw trzeba się do tego odpowiednio przygotować. Nie można zbytnio obciążyć sztangi,  a ponadto należy ją poprawnie chwycić. Dzięki takiemu podejściu trenujący wyrabia muskuły i nie doznaje urazów. Gdyby jednak chwycił sztangę bez przygotowania, mógłby sobie naderwać mięsień lub nawet złamać kość.

Podobnie ty możesz się nauczyć radzić sobie z ciężarem stresów i z powodzeniem osiągać wyznaczone cele bez ponoszenia szkody. W jaki sposób? Wypróbuj następujące kroki:

1. Ustal przyczyny. „Roztropny, ujrzawszy nieszczęście, kryje się” — powiada mądre przysłowie (Przysłów 22:3). Nie możesz przeciwdziałać stresowi, jeżeli najpierw nie ustalisz jego przyczyny. Co aktualnie stresuje cię najbardziej? Który punkt zaznaczyłeś na poprzedniej stronie?

2. Zbierz informacje. Jeżeli na przykład przytłacza cię to, że nauczyciele dużo zadają, przeanalizuj wskazówki zawarte w tomie 2, rozdziale 13. A jeśli ktoś z klasy nakłania cię do niemoralnego postępowania, zajrzyj do tamtego tomu i skorzystaj z praktycznych rad zawartych w rozdziałach 2, 5 i 15.

3. Nie zwlekaj. Ignorowanie problemów nie sprawia, że znikają. Zazwyczaj tylko narastają, a stres się pogłębia. Kiedy już zadecydujesz, jak poradzić sobie ze stresową sytuacją, zacznij działać od razu. Jeżeli na przykład jesteś Świadkiem Jehowy i starasz się trzymać biblijnych zasad moralnych,  powiedz o tym kolegom jak najszybciej. W ten sposób zaoszczędzisz sobie niepotrzebnego stresu. Dwudziestoletnia Marchet mówi: „Zaraz na początku roku szkolnego kierowałam rozmowę na temat, który dawał mi sposobność wyjaśnienia, że trzymam się zasad biblijnych. Im dłużej zwlekałam z ujawnieniem, że jestem Świadkiem Jehowy, z tym większym trudem mi to później przychodziło. Było o wiele prościej, gdy od razu tłumaczyłam swoje stanowisko i potem przez cały rok przy nim obstawałam”.

4. Zwróć się o pomoc. Możliwości nawet najsilniejszego sztangisty mają swoje granice. Tak samo jest w twoim wypadku. Ale nie musisz sam dźwigać swoich ciężarów (Galatów 6:2). Dlaczego nie miałbyś zwrócić się o wsparcie do któregoś  z rodziców albo innego dojrzałego chrześcijanina? Pokaż tej osobie notatki, które sporządziłeś w tym rozdziale, i poproś o radę.

Pożyteczny stres?

Może trudno w to uwierzyć, ale pewna doza stresu nie jest niczym złym. Świadczy o tym, że jesteś pilny i masz wrażliwe sumienie. Zobacz, jak Biblia opisuje kogoś, kto najwyraźniej podchodzi do życia zupełnie bezstresowo: „Jak długo (...) będziesz się wylegiwał? Kiedyż wstaniesz ze snu? Jeszcze trochę snu, jeszcze trochę drzemania, jeszcze trochę leżenia z założonymi rękami, a twoje ubóstwo niechybnie przyjdzie jak rabuś i twoja nędza jak mąż zbrojny” (Przysłów 6:9-11).

Szesnastoletnia Heidi podsumowuje: „W szkole nie ma lekko, ale przecież z podobną presją spotkasz się w pracy zawodowej”. Stres to nic przyjemnego. Jeżeli go jednak opanujesz, nie zaszkodzi ci. Wprost przeciwnie — może cię nawet wzmocnić!

W NASTĘPNYM ROZDZIALE

Czy rzucenie szkoły to dobre rozwiązanie twoich problemów?

[Przypis]

WERSET

„Przerzućcie na niego [Boga] wszelką waszą troskę, gdyż on się o was troszczy” (1 Piotra 5:7).

WSKAZÓWKA

Podziel stresujące cię problemy na dwie kategorie — takie, którym możesz jakoś zaradzić, i takie, na które nie masz wpływu. Najpierw skup się na tych pierwszych. Gdy już je rozwiążesz — o ile taki dzień w ogóle nadejdzie — będziesz mieć czas na myślenie o problemach, na które nie masz wpływu.

CZY WIESZ, ŻE...?

Odpowiednia ilość snu — przynajmniej osiem godzin na dobę — nie tylko pomaga radzić sobie ze stresem, ale też poprawia pamięć.

PLAN DZIAŁANIA!

Żeby lepiej radzić sobie ze stresem, postanawiam, że gdy to tylko będzie możliwe, położę się spać o ․․․․․

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego skłonność do perfekcjonizmu tylko pogłębia stres?

● Z kim mógłbyś porozmawiać, gdybyś nie radził sobie ze stresem?

[Napis na stronie 132]

„Gdy tata podwoził mnie do szkoły, to zanim wysiadłam, codziennie się ze mną modlił. Czułam się dzięki temu spokojniejsza” (Liz).

[Ilustracja na stronie 131]

Podobnie jak umiejętne podnoszenie ciężarów może cię wzmocnić fizycznie, tak umiejętne radzenie sobie ze stresem może cię wzmocnić emocjonalnie