KAPÍTULO 22

Mbaʼépa ikatu ajapo aikóramo tetã ambuépe?

Haʼépa nde tuvakuéra tetã ambuegua?

□ Sí □ No

Reñeʼẽpa nde rogayguándi peteĩ idiómape ha ótrope reĩ jave koléhiope?

□ Sí □ No

 “Ore ningo italiáno ha ógape rojepokuaaiterei ojuehe, pór ehémplo roñembyaty jave rokaru hag̃ua oreayvu katuete. Péro koʼág̃a roikohápe ndaupeichaiete. Koʼápe umi hénte iseriojoa ha haʼete ku ndojavýiva voi. Che katu ndaikuaái moõ gotyopa aitira, ndaikuaái chépa italiáno térã inglés.” (Giosuè, oikóva Gran Bretañápe)

“Koléhiope che profesór oipota amaña hováre oñeʼẽ jave chéve. Péro péicha ajapo sapyʼárõ che túvare, haʼe ipochy ha heʼi chemaledukadoha. Legálmente ndaikuaái mbaʼépa ajapóta.” (Patrick, onasevaʼekue Fránciape péro ituvakuéra Argeliaygua)

MBAʼE tetãyguápa nde tuvakuéra? Oimérõ ou ambue tetãgui, ijetuʼúneraʼe hendivekuéra heta mbaʼe. Peteĩ tesapirĩme okambia hetaiterei mbaʼe. Pór ehémplo, umi kostúmbre, umi hénte oñemonde ha oñeʼẽ lája avei. Ha katuete ndofaltáineraʼe oñembohorýva térã oapoʼíva chupekuéra idiferénte haguére.

Ojejapómapa nderehe upéva? Heta mitãrusu ha mitãkuña ohasa avei koʼã mbaʼére. Emarka (✔) upe ijetuʼuvéva ndéve.

□ Oĩramo oñembohorýva. Imitãkuñaʼietépe, Noor tuvakuéra ova Jordániagui Estados Unídospe. Haʼe omombeʼu: “Umi hénte ningo opukapa roñemonde lájare, ha ore roikuaase mbaʼépa la igústova chupekuéra”.

□ Ndoikuaái moõpa ijáta. Peteĩ mitãkuña hérava Nadia onasevaʼekue Alemániape péro ituvakuéra italiáno. Eskuélape enterovénte oñembohoryvaʼerã hese oñeʼẽgui alemánpe umi italiánoicha. Péro oho jave Itáliape opavavénte heʼi hese oñeʼẽha umi alemankuéraicha. Haʼe heʼi: “Chéngo ndaikuaavéima moõpa la chejáta. Ahahápente voi añemboyke”.

□ Ndojoguerahaporãi ituvakuérandi. Ana ha ifamília ningo ova Gran Bretáñape haʼe orekórõ guare ocho áño.  Haʼe omombeʼu: “Che ha che ermáno pyaʼeterei rojepokuaa Lóndrespe, péro che tuvakuéra nahániri. Haʼekuéra onase guive oikovaʼekue peteĩ íslape hérava Madeira, oĩva Portugálpe, ha upévare opa mbaʼénte voi ipyahu chupekuéra”.

Voeun ningo Camboyaygua, orekópe tres áño ova hikuái Austráliape. Haʼe heʼi: “Ijetuʼuvaʼekue che tuvakuérape ojepokuaa hag̃ua oiko Austráliape. Sapyʼánte papa ipochyeterei voi nantendéiramo chupe”.

□ Noñontendéi hógape. Ian orekovaʼekue ocho áño ovárõ guare ifamíliandi Ecuadórgui, Nueva Yórkpe. Ojapóma seis áño oiko hague Estados Unídospe, haʼe omombeʼu isituasión: “Ahahápe ningo añeʼẽ ingléspe. Koléhiope umi kláse oñemeʼẽ ingléspe, che irũnguéra ha che ermánondi ingléspente avei roñeʼẽ. Ipahápe apensáva ha haʼéva guive ingléspe memete”.

Liza tuvakuéra camboyáno péro haʼe onase ha oiko Austráliape. Haʼe heʼi: “Añeʼẽ jave che tuvakuérape iñidiómape, oĩ heta mbaʼe ndaikuaáiva mbaʼéichapa haʼéta”.

Noor avei omombeʼu: “Papa oipotaitereivaʼekue roñeʼẽ iñidiómape, péro ore ndoroikuaaséi mbaʼeve. Ore amigokuéra oñeʼẽ ingléspe, opa mbaʼe osẽva télepe oĩmba ingléspe, maʼerã guaʼu piko roaprendéta árabe?”.

Mbaʼépa ikatu rejapo?

Oiméne rehechakuaáma ndahaʼeiha neañónte rehasáva koʼã mbaʼe. Upéicharõ, mbaʼépa rejapokuaa? Ikatu remboykénte nde tuvakuéra kostúmbre ha nereñeʼẽvéi iñidiómape. Péro mbaʼeve nereganamoʼãi rejapóramo péicha. Rembopochýta guei chupekuéra ha amo ipahápe reñeñandu vaíta. Upévare ikuentave rehecha mbaʼéichapa ikatu rembohovái umi mbaʼe. Jahechamína:

 Ani repena oĩramo oñembohoryséva. Tahaʼe haʼéva upe rejapóva neremeʼẽmoʼãi voi gústo opavavépe. Umi oñembohoryséva hapicháre otopa katuete otalla hag̃ua, nderejapóirõ jepe mbaʼeve (Proverbios 18:24). Upévare ani reiko reperde rei ne tiémpo rentendekaségui chupekuéra ojavyha. Rréi Salomón heʼivaʼekue voi: “Pe oñembohorýva [ndoipotái] oñemongavaju chupe” (Proverbios 15:12, ÑÑB). Ha upéi ave, umi mbaʼe heʼívare ojekuaa porã ndoikuaaiha mbaʼeve hikuái.

Ani remboguapy ndejehe ótro heʼíva. Enterove javyʼa oĩramo ñandeguerohorýva. Péro ani reimoʼã nderevaleiha mbaʼeverã oĩgui nemboykéva nereñeʼẽporãigui peteĩ idióma térã renase haguére tetã ambuépe. Hetápe g̃uarã koʼã mbaʼe iñimportanteterei, péro Ñandejárape g̃uarã nahániri. Apóstol Pedro heʼivaʼekue: ‘Ñandejára nomboykéi avavépe, oguerohory guei umi hénte hekojoja ha okyhyjéva chugui, tahaʼe haʼéva tetãygua’ (Hechos 10:34, 35, NM) Reñehaʼãramo rembovyʼa Jehovápe haʼe ndeguerohorýta ha nderecháta ifamíliaramo (Isaías 43:10; Marcos 10:29, 30). Ha ndaipóri mbaʼeve iporãvéva upévagui!

Emombaʼe nde tuvakuérape. Ijetuʼu jepi voi tuvakuéra ha ifamília oñontende opa mbaʼépe, koʼýte pene situasiónpe. Oiméne oipota reiko ha rekakuaa haʼekuéra okakuaa haguéicha hetãme, péro nde reikose ojeikoháicha nde jerére. Upéicharamo jepe, revyʼasérõ ha reipotárõ opa mbaʼe osẽ porã ndéve,  nemanduʼavaʼerã Efesios 6:2, 3 heʼívare: “Emombaʼe nde ru ha nde sýpe”.

Upévare, reiko rangue rekopi ikostumbrekuérare nandegustáiguinte, iporãta reñehaʼãramo rentende mbaʼérepa nde tuvakuéra omombaʼeterei umíva (Proverbios 2:10, 11). Eñeporandumi avei: Heʼípa la Biblia oĩ vaiha umi mbaʼe haʼekuéra ogueroviáva? Oimérõ ndaupéichai, mbaʼérepa ndachegustái? Mbaʼéichapa ikatu amombeʼu mbaʼépa apensa umívare ambopochyʼỹre chupekuéra? (Hechos 5:29). Opa mbaʼe ári, remombaʼe hag̃ua nde tuvakuérape reñeʼẽ porã vaʼerã iñidiómape. Péicha ndahasymoʼãi ndéve remombeʼu hag̃ua mbaʼépa reñandu ha rentendevéta haʼekuéra opensáva.

Eñehaʼã reaprende iñidióma. Heta tuvakuéra oipotavaʼekue ifamília oñeʼẽ iñidiómape, upéicha rupi koʼã mitãrusu oñeʼẽkuaa mokõi idiómape. Mbaʼére piko nereñehaʼãi avei rejapo upéva? Pór ehémplo, ikatu rejerure chupekuéra tanepytyvõ rehaikuaa hag̃ua upe ñeʼẽme. Stelios ojapovaʼekue upéva. Haʼe okakuaa Alemániape, péro oñeʼẽvaʼekue griégope imichĩete guive. Haʼe heʼi: “Che tuvakuérandi káda día rohesaʼỹijómi vaʼerã peteĩ téysto bíblico. Haʼekuéra olee ha che ahai upe ahendúva. Upéicha rupi koʼág̃a alee ha ahaikuaa griégo ha alemánpe”.

Giosuè omombeʼu ikatuha avei rehupyty ambue mbaʼe: “Chéngo antende porãse vaʼekue mbaʼéichapa che tuvakuéra oñeñandu ha mbaʼérepa ojeroviaiterei Ñandejárare. Upévare añehaʼãvaʼekue añeʼẽ porãve iñidióma. Ha upéva rupive koʼág̃a haʼekuéra ontende porãvéma avei mbaʼéichapa che añeñandu”.

 Ikatu ideprovécho ndéve

Peteĩ puénteicha, nde tuvakuéra kostúmbre ha iñidióma ikatu ideprovécho ndéve reñemoag̃ui ha reipytyvõ hag̃ua nde rapichakuérape, koʼýte reservíramo Ñandejárape. Pór ehémplo, remombeʼukuaa iñeʼẽtépe umi oúvape tetã ambuégui umi mbaʼe porã ojapótava Ñandejára Rréino (Mateo 24:14; 28:19, 20). Epensamíntena Salomão heʼívare. Haʼe ningo peteĩ mitãrusu oikóva Lóndrespe oreko guive cinco áño: “Avyʼaiterei amboʼe haguére la Biblia mokõi idiómape. Chéngo nañeʼẽporãvéima kuri portuguéspe, péro añepyrũ aha peteĩ kongregasión oñeñeʼẽhápe upe idióma. Upéicha rupi koʼág̃a añeʼẽ porãiterei portugués ha ingléspe”.

 Noor ohechakuaavaʼekue oñekotevẽha hetave tapicha omboʼéva la Biblia árabepe. Mbaʼépa ojapo Noor? Haʼe omombeʼu: “Koʼág̃a ningo napensavéima yma guaréicha. Añehaʼãmbaite añeʼẽ porãve árabepe, ha oĩramo chepytyvõséva aguerohoryeterei voi. Ha cheresaráiguima heta mbaʼére ajagarra peteĩ kúrso ha upéva tuicha chepytyvõ”.

Heta mbaʼépe ideprovécho ndéve reikuaa umi kostúmbre ambue tetãygua ha reñeʼẽ mokõi térã hetave idiómape. Pór ehémplo rentende porãve mbaʼéichapa oñeñandu umi tapicha oikóva nde jerére ha umi oúva ótro tetãgui. Avei ikatu remyesakã chupekuéra umi mbaʼe oikuaaséva Ñandejáragui (Proverbios 15:23). Preeti ohechakuaa upéva, haʼe heʼi: “Che tuvakuéra Indiaygua, péro che anase Gran Bretáñape. Upéicha rupi ndahasýi rasa chéve añemoĩ hag̃ua che rapichakuéra lugárpe, tahaʼe umi oikóva koʼárupi térã oúva Índiagui. Antende mbaʼépa haʼekuéra opensa ha oguerovia. Ha upéva chepytyvõ amboʼe jave chupekuéra la Biblia”.

Jahecha haguéicha ko kapítulope, Jehová nemombaʼe ha nderayhueterei, tahaʼe haʼéva ne retã térã ne idióma. Ha ojapoháicha koʼã mitãrusu, nde avei ikatu rejevale nde tuvakuéra kostúmbre ha iñidiómare reipytyvõ hag̃ua nde rapichápe oñemoag̃ui hag̃ua Ñandejárare. Etanteamíntena ha rehecháta mbaʼeichaitépa revyʼa ha ndepyʼarory (Hechos 20:35).

TÉYSTO OĨVA LA BÍBLIAPE

‘Ñandejára nomboykéi avavépe.’ (Hechos 10:34, NM)

PETEĨ KONSÉHO

Ne kompañerokuéra oñembohorýramo nderehe, repukantevaʼerã ha ani ndepochy, upéicha neremboguapymoʼãi ndejehe. Amo gotyove haʼekuéra ikatu ikaneʼõ ha nopenavéi nderehe.

REIKUAÁPARAʼE?

Ndahasyivéta ndéve rejuhu hag̃ua nde travahorã reñeʼẽkuaáramo mokõi idiómape.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA!

Añeʼẽ porãve hag̃ua che tuvakuéra idiómape, ajapóta koʼã mbaʼe: ․․․․․

Mbaʼépa aporanduse che ru térã che sýpe ko témare? ․․․․․

NDÉPA MBAʼE ERE?

● Mbaʼéichapa nde voi rejekuaa porãvéta reikuaárõ nde tuvakuéra opensa lája ha umi kostúmbre orekóva?

● Mbaʼe mbaʼépa rehupytykuaave nde tuvakuéra haʼégui ambue tetãygua?

[Taʼanga oĩva páhina 160-pe]

“Koʼág̃a ikatu amboʼe la Biblia ruso, francés ha moldávope. Ha avyʼaiterei aipytyvõgui péicha che rapichakuérape”. (Oleg)

[Taʼanga oĩva páhina 161-pe]

Peteĩ puénteicha, nde tuvakuéra kostúmbre ha iñidióma ikatu ideprovécho reipytyvõ hag̃ua nde rapichápe