ROZDZIAŁ 22

Rozdarty między kulturami — jak sobie radzić?

Czy któreś z twoich rodziców jest imigrantem?

□ tak □ nie

Czy w szkole stykasz się z innym językiem i inną kulturą niż w domu?

□ tak □ nie

 „Jesteśmy Włochami i spontanicznie okazujemy uczucia. Teraz mieszkamy w Wielkiej Brytanii. Tutaj ludzie wydają się nad wyraz poukładani i uprzejmi. Czuję się nieswojo w obu środowiskach — jestem zbyt włoski na Anglika i zbyt angielski na Włocha” (Giosuè z Wielkiej Brytanii).

„W szkole nauczyciel kazał mi na siebie patrzeć, kiedy do mnie mówi. Ale gdy podniosłem oczy w czasie rozmowy z tatą, powiedział, że jestem bezczelny. Poczułem się rozdarty między dwiema kulturami” (Patrick, syn algierskich imigrantów urodzony we Francji).

KIEDY twoi rodzice wyjechali ze swojego kraju, stanęli w obliczu specyficznych wyzwań. Nagle znaleźli się wśród ludzi różniących się od nich językiem, kulturą i ubiorem — byli „inni”. Z tego powodu mogli spotkać się z pogardliwym traktowaniem lub uprzedzeniami.

Czy też przeżywasz coś takiego? Poniżej zamieszczono wypowiedzi młodych ludzi, którzy są w podobnej sytuacji. Postaw znaczek ✔ przy wyzwaniu, któremu najtrudniej jest ci sprostać.

□ Drwiny. W dzieciństwie Noor wraz z rodziną przeprowadziła się z Jordanii do Ameryki Północnej. „Inaczej się ubieraliśmy, więc ludzie się z nas wyśmiewali” — wspomina. „A my oczywiście nie rozumieliśmy amerykańskiego poczucia humoru”.

□ Kryzys tożsamości. „Urodziłam się w Niemczech” — mówi Nadia. „Moi rodzice są Włochami, więc w szkole mówiłam po niemiecku z włoskim akcentem, przez co dzieci nazywały mnie ‚głupią cudzoziemką’. Ale gdy pojadę do Włoch, okazuje się, że po włosku mówię z niemieckim akcentem. Czuję się, jakbym nie miała tożsamości. Wszędzie jestem obca”.

 □ Różnice kulturowe w domu. Ana w wieku ośmiu lat przeniosła się z rodziną do Anglii. „Ja i mój brat prawie automatycznie zadomowiliśmy się w Londynie” — opowiada. „Tymczasem moim rodzicom, którzy tak długo mieszkali na Maderze, niewielkiej portugalskiej wyspie, przychodziło to z trudnością”.

Voeun miała trzy latka, gdy razem z rodzicami wyjechała z Kambodży do Australii. „Rodzice nie mogli się przystosować” — mówi. „Tata często się denerwował, ponieważ nie rozumiałam jego sposobu myślenia”.

□ Bariera językowa w domu. Ian miał osiem lat, kiedy jego rodzina wyemigrowała z Ekwadoru do Nowego Jorku. Sześć lat później przyznał: „Teraz częściej mówię po angielsku niż po hiszpańsku. Po angielsku mówią moi nauczyciele w szkole i przyjaciele, po angielsku rozmawiam z bratem. Angielski wypełnia moją głowę i wypiera z niej hiszpański”.

Lee urodziła się w Australii, lecz jej rodzice pochodzą z Kambodży. „Kiedy rozmawiam z rodzicami i chcę im wytłumaczyć swoje stanowisko w jakiejś sprawie, okazuje się, że za słabo znam ich język” — zauważa.

Noor opowiada: „Tata nalegał, żebyśmy rozmawiali w domu po arabsku, ale nam się nie chciało. Uważaliśmy naukę arabskiego za dodatkowy ciężar. Nasi przyjaciele mówili po angielsku. Oglądaliśmy wyłącznie angielskojęzyczne programy telewizyjne. Po co mielibyśmy zaprzątać sobie głowę arabskim?”.

Co możesz zrobić?

Jak wynika z powyższych wypowiedzi, nie ty jeden napotykasz takie wyzwania. Być może w ich obliczu miałbyś ochotę  po prostu odciąć się od swoich kulturowych korzeni i wtopić w nowe środowisko. Jednak takim postawieniem sprawy prawdopodobnie uraziłbyś rodziców, a i sam nie czułbyś się szczęśliwy. Dlatego znacznie lepiej jest stawić czoła wyzwaniom i wykorzystać dobre strony tej sytuacji. Pomogą ci w tym poniższe wskazówki:

Jak zapatrywać się na drwiny. Bez względu na to, co robisz, nigdy nie będziesz lubiany przez wszystkich. Ludzie, którym wyśmiewanie się z innych sprawia przyjemność, zawsze znajdą jakiś pretekst (Przysłów 18:24). Nie walcz więc na siłę z ich uprzedzeniami — szkoda słów. Mądry król Salomon zauważył: „Szyderca nie lubi, by go upominano” (Przysłów 15:12, KUL). Tendencyjne uwagi w gruncie rzeczy ujawniają ignorancję tego, kto je wypowiada, a nie domniemane wady ofiary.

Jak sobie radzić z kryzysem tożsamości. To naturalne, że chcesz mieć poczucie przynależności — chcesz czuć się częścią rodziny lub grupy kulturowej. Jednak błędem byłoby sądzić, że twoja wartość zależy od tego, jakie masz korzenie. Na takiej podstawie mogą cię oceniać ludzie, ale nie Bóg. „Bóg nie jest stronniczy” — powiedział apostoł Piotr. „W każdym narodzie godny jego upodobania jest człowiek, który się go boi i czyni to, co prawe” (Dzieje 10:34, 35). Jeżeli ze wszystkich sił będziesz zabiegać o uznanie Jehowy Boga, On  uzna cię za członka swojej rodziny (Izajasza 43:10; Marka 10:29, 30). Czy można się utożsamiać z lepszą grupą?

Jak niwelować różnice kulturowe w domu. Niemal w każdej rodzinie dzieci i rodzice mają odmienne poglądy na niektóre sprawy. W waszym wypadku te różnice mogą być jeszcze bardziej wyraziste — rodzice oczekują, że będziesz trzymać się zwyczajów starego kraju, lecz ty wolałbyś żyć według zwyczajów przyjętych w kraju, w którym teraz mieszkacie. Jeżeli jednak chcesz, żeby „ci się dobrze działo”, musisz usłuchać polecenia: „Szanuj swego ojca i swą matkę” (Efezjan 6:2, 3).

Zamiast buntować się przeciwko zwyczajom rodziców, które ci nie odpowiadają, spróbuj ustalić, dlaczego rodzice są do nich przywiązani (Przysłów 2:10, 11). Zadaj sobie następujące pytania: „Czy te zwyczaje są sprzeczne z zasadami biblijnymi? Jeżeli nie, to co konkretnie mi się w nich nie podoba? Jak mogę taktownie powiedzieć rodzicom o swoich odczuciach?” (Dzieje 5:29). Oczywiście znacznie łatwiej zrozumiesz sposób myślenia rodziców i podzielisz się z nimi swoimi odczuciami — dając tym dowód szacunku — jeśli będziesz płynnie mówił ich językiem ojczystym.

Jak pokonywać barierę językową w domu. Niektóre rodziny zauważyły, że gdy w domu starają się posługiwać tylko językiem ojczystym, dzieci dobrze opanowują oba. Dlaczego nie mielibyście tak robić? Warto też poprosić rodziców, żeby pomogli ci nauczyć się pisać w tym języku. Stelios, który dorastał w Niemczech, ale jest Grekiem, opowiada: „Rodzice codziennie omawiali ze mną jakiś werset biblijny. Czytali go  na głos, a ja go zapisywałem. Teraz umiem czytać oraz pisać po grecku i po niemiecku”.

Jakie jeszcze płyną z tego korzyści? „Nauczyłem się języka rodziców, ponieważ chciałem mieć z nimi bliską więź emocjonalną, a przede wszystkim duchową” — mówi cytowany wcześniej Giosuè. „Pomogło mi to zrozumieć ich odczucia. A im łatwiej było zrozumieć mnie”.

Nie bariera, lecz most

Czy będziesz traktował swoje pochodzenie jak barierę, która oddziela cię od innych, czy jak most, który cię z nimi łączy? Wielu młodych chrześcijan dostrzegło dodatkowy powód, żeby dążyć do zbliżenia między kulturami. Pragną przekazywać innym imigrantom dobrą nowinę o Królestwie Bożym (Mateusza 24:14; 28:19, 20). „Wspaniale jest móc  objaśniać Pismo Święte w dwóch językach!” — mówi Salomão, który przyjechał do Londynu w wieku pięciu lat. „Wcześniej prawie zapomniałem swój język, ale teraz jestem w zborze portugalskojęzycznym i swobodnie posługuję się zarówno angielskim, jak i portugalskim”.

Wspomniana wcześniej Noor dostrzegła potrzebę głoszenia osobom arabskojęzycznym. Mówi: „Chodzę na kurs i staram się nadrobić to, co straciłam. Zmieniłam nastawienie. Teraz chcę, żeby mnie poprawiano. Chcę się uczyć”.

Znajomość dwóch kultur i dwóch języków to niewątpliwy atut. Możesz lepiej zrozumieć odczucia napotkanych osób i odpowiedzieć na ich pytania dotyczące Boga (Przysłów 15:23). Preeti, która urodziła się w indyjskiej rodzinie mieszkającej w Anglii, wyjaśnia: „Ponieważ znam dwie kultury, w służbie kaznodziejskiej czuję się swobodniej. Rozumiem ludzi o obu mentalnościach — wiem, w co wierzą, jak myślą”.

Czy ty również mógłbyś uznać swoją sytuację raczej za atut niż za przeszkodę? Pamiętaj, że Jehowa kocha cię za to, kim jesteś, a nie za to, skąd pochodzisz ty lub twoja rodzina. Czy tak jak cytowani tu młodzi nie mógłbyś wykorzystać swojej wiedzy i doświadczenia, żeby osobom z twojego kręgu kulturowego pomagać poznać naszego bezstronnego, kochającego Boga, Jehowę? Jeśli tak zrobisz, zaznasz prawdziwego szczęścia! (Dzieje 20:35).

WERSET

„Bóg nie jest stronniczy” (Dzieje 10:34).

WSKAZÓWKA

Jeżeli koledzy żartują z twojego pochodzenia, spróbuj nie brać sobie ich uwag do serca. Naucz się z tego śmiać, a prawdopodobnie przestaną ci dokuczać.

CZY WIESZ, ŻE...?

Jeśli opanujesz dwa języki, wzrosną twoje szanse na znalezienie pracy.

PLAN DZIAŁANIA!

Żeby lepiej posługiwać się językiem rodziców, będę: ․․․․․

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Jak znajomość kultury kraju, z którego pochodzą twoi rodzice, pomoże ci lepiej zrozumieć samego siebie?

● Jakie masz atuty w porównaniu z młodzieżą, która nie dorasta w środowisku wielokulturowym?

[Napis na stronie 160]

„Cieszę się, że jestem w stanie pomagać innym. Potrafię przedstawiać nauki biblijne po rosyjsku, francusku i mołdawsku” (Oleg).

[Ilustracja na stronie 161]

Postanów sobie, że będziesz traktować swoje pochodzenie jak most łączący cię z innymi ludźmi