Icipandwa 27

Ninshi Abalumendo Bashantemenwa?

Alishiba ati nalishibikwa pantu nalimweba ukuti abalumendo balintemwa. Ilyo namwebele ukuti abanandi bamo tabakwata amano, alisekele. Kabili alishiba ati nalicenjela—nalimulungikapo. Ndemona kwati ni nomba line fye alanjeba ukuti tuleishishanya.

Ala ubusuma bwena musuma, lelo imona kwati takwata amano! Alalanda sana ica kuti nshilandapo. Kabili nga nati inandepo, alanungika! Nshifwaya ukukokola nankwe nga aisa.

 BUSHE ulasakamana ukuti abalumendo tabakutemwa? Abakashana abengi balasakamana, nangu fye ni balya abo umona ukuti baliyemba! Natulande pali Joanne. Uyu mukashana musuma, alikwata sana amano, kabili alalanda bwino. Lelo atile: “Mona kwati abalumendo tabantemwa. Abalumendo bamo abo natemenwe, batendeke ukwishishanya na ine, lelo mu kuya kwa nshita balilekele!”

Finshi fingalenga abalumendo ukutemwa umukashana? Finshi ifingalenga bekutemwa? E lyo finshi wingacita pa kuti umulumendo uwa cishinka akutemwe?

Ifyo Ufwile Ukucita

● Ishibe bwino. Ilyo wafikile pa bukashana limbi watendeke ukulakumbwa abalumendo abapusanapusana. Filacitika. Lelo nga watampile ukwenda no mulumendo uwabalilepo ukukubula umutima, nga walyonawile imibele yobe na bucibusa bobe na Lesa. Lelo pa kuti ube ne mibele isuma, wishibe ifyacindama, e lyo na pa kuti ufikilishe fimo ifyo ufwaya ukucita, pafwile ukupita inshita pa kuti wakula bwino bwino mu mano.—Abena Roma 12:2; 1 Abena Korinti 7:36; Abena Kolose 3:9, 10.

Ca cine abalumendo abengi batemwa abakashana abashilakula mu mano nelyo abashasalapuka. Abalumendo aba musango uyo batemwako fye ifyo umukashana amoneka. Lelo, umulumendo wa cishinka afwaya umukashana uwakwata imibele isuma iingalenga balaumfwana bwino.—Mateo 19:6.

Ifyo abalumendo balanda: James atile, “Ndatemwa umukashana nga nakwata amano ya kuipingwila ifyo alefwaya ukucita kabili nga naicetekela.”

Darren atile, “Kuti natemwa uulanda ifyo aletontonkanya ukwabula ukupita mu mbali, lelo uulanda no mucinshi kabili uushisumina fye fyonse ifyo nalanda. Nangu awame shani, nga alanda fye ifyo mfwaya ukumfwa, teti mutemwe.”

 Finshi wingalandapo pali ifi abalumendo balanda?

․․․․․

● Ulecindika bambi. Filya fine ufwaya abalumendo ukukutemwa, nabo bafwaya ukubapeela umucinshi. E mulandu wine Baibolo yalandila ukuti umulume afwile ukutemwa umukashi wakwe, kabili umukashi wakwe na o afwile ‘ukuba na katiina’ ku mulume wakwe. (Abena Efese 5:33) Ifi Baibolo yalanda, e fyo basangile ilyo baipwishe abalumendo abengi ukulanda ifyo bengatemwa sana mu mukashana balefwaya. Batile kuti batemwapo umwanakashi uulebapeela umucinshi ukucila na pa fyo engabalanga ukutemwa. Na lintu baipwisheko abakalamba, abengi batile kuti batemwapo umwanakashi uulebapeela umucinshi.

Ukucindika umwaume, tacipilibula ukuti te kuti ulandepo ifyo uletontonkanya. (Ukutendeka 21:10-12) Lelo ifyo ulanda kuti fyalenga umulumendo ukukutemwa nelyo ukukanakutemwa. Nga lyonse ulasuusha ifilelanda umulumendo nelyo nga ulamulungika kuti alemona kwati tawamucindika. Lelo nga ulesuminishako ifyo alelanda kabili ulemutashako, tacakamukosele ukusumina ifyo uletontonkanya kabili akafitemwa. Kabili umulumendo nga amona ifyo ulecindika balupwa lobe e lyo na bantu bambi akeshiba ukuti kuti wamucindika.

Ifyo abalumendo balanda: Adrian atile, “Imona kwati umucinshi ulafwaikwa sana ilyo muletendeka bucibusa. Mu kupita kwa nshita e lyo icitemwiko cingakosa.”

 Mark atile, “Umukashana nga alencindika, ninshi no kuntemwa kuti antemwa.”

Finshi wingalandapo pali ifi abalumendo balanda?

․․․․․

● Ulefwala ifyalinga, kabili uleba no busaka. Ifyo ufwala e lyo ne fyo umoneka kuti fyalenga abantu baishiba ifyo utontonkanyapo e lyo ne fyo waba. Ilyo ushilatendeka no kulanda no mulumendo, ifyo ufwele kuti fyalenga aishiba ifyo waba. Nga ulefwala ifyalinga kabili ifya mucinshi, cikalanga ukuti waliba ne mibele isuma. (1 Timote 2:9) Nga ulefwala ifibimbula nelyo ifishimoneka bwino, abantu bakalatila taumfwa!

Ifyo abalumendo balanda: Adrian atile, “Ifyo umukashana afwala filalenga abantu baishiba ifyo aba. Nga alefwala ifyabengela nelyo nga alefwala busanku busanku, imona kwati ninshi alefwaisha abaume.”

Ryan atile, “Ndatemwa umukashana uusunga bwino  umushishi, uununkila bwino, kabili uwakwata ishiwi ilyanakilila. Kwali umukashana uwayemba uo natendeke ukukumbwa, lelo nalilekele ukumutemwa pantu ali musali.”

Nicholas atile, “Umukashana nga alefwala ifya kufwala ifilebimbula, pa kubalilapo fye kuti wamukumbwa. Lelo te mukashana ningatemwa ukuupa.”

Finshi wingalandapo pali ifi abalumendo balanda?

․․․․․

Ifyo Ushifwile Ukucita

● Wilaba ne cibeleshi. Abanakashi balishiba ifya kucita pa kuti abaume babakumbwe. Ifyo bengacita kuti fyalenga mwafuma ifisuma nelyo ifi. (Ukutendeka 29:17, 18; Amapinda 7:6-23) Nga walalenga umwaume uli onse ukukukumbwa, abantu kuti balakumona kwati uli wa cibeleshi.

Ifyo abalumendo balanda: Nicholas atile, “Cilomfwika fye bwino ukwikala no mukashana uwayemba no kulamwikata pa mapeya, lelo ntontonkanya ukuti nga e ulenjikata ilyo tulelanshanya, ninshi wa cibeleshi.”

José atile, “Nga umukashana aleikata ukuboko kwa mulumendo fye onse uo akumana nankwe nelyo nga alemoneka kwati alekumbwa uli onse uulepita, imona kwati wa cibeleshi, kabili nshitemwa umukashana uwaba ifyo.”

● Wilaba no lunkonena. Baibolo itila umwaume no mwanakashi nga baupana baba “umubili umo.” (Ukutendeka 2:24) Pali iyi nshita bonse balaleka ukucita ifingi ifyo cila muntu alecita ilyo tabalaupana; nomba bonse babika sana amano ku kusekesha umwina mwabo. (1 Abena Korinti 7:32-34) Lelo iwe nga e lyo fye uleishibana no mulumendo tawakwata insambu  sha kwenekele ukuti alecita fyonse ifyo ulefwaya, na o wine te kuti enekele iwe ukulacita fyonse ifyo alefwaya. * Lelo nga waishiba ukuti umulumendo alikwata insambu sha kulaba na banankwe, cikalenga ukuti akakutemwe sana. Kabili e lyo ukamwishiba bwino ifyo aba.—Amapinda 20:11.

Ifyo abalumendo balanda: Darren atile, “Ntontonkanya ukuti umukashana nga alefwaya ukwishiba fyonse ifyo ndecita kabili talefwaya no kuti ndeba na bantu bambi, nelyo nga afwaya fye ukuti ndeba nankwe ninshi wa lunkonena.”

Ryan atile, “Umukashana uo naishibana fye nankwe, nga atampa ukuntumina sana amameseji kabili alefwaya ukwishiba abo ndi nabo, maka maka abakashana, ninshi naishiba ukuti aliba no bwafya.”

Adrian atile, “Umukashana uushifwaya ukuti uleba na banobe kabili uufulwa nga tauleba nankwe inshita ishingi ninshi wa lunkonena.”

Finshi wingalandapo pali fyonse ifyo abalumendo balandapo?

․․․․․

 Ishiba Ukuti Walicindama

Nalimo walishiba abakashana bamo abacita ifili fyonse pa kutila fye babatemwe ku mulumendo. Bambi kuti bacita ne fyo bashilingile ukucita pa kutila fye umulumendo abatemwe nelyo pa kutila fye bopwe. Lelo amashiwi ya mu Baibolo ayatila “ico muntu alebyala e co akalobolola” yalabomba na ku bacita ifi. (Abena Galatia 6:7-9) Nga tawaicindika kabili ulefilwa no kuba ne mibele isuma, abalumendo abakalaisa kuli iwe ni balya abashakucindika nelyo abashacindamika imibele isuma iyo ufwaya.

Ufwile ukwishiba ukuti te balumendo bonse abakakutemwa kabili nga caba ifyo ifintu kuti fyakuwamina! Lelo nga ulebika amano ku mimonekele yobe na kukuwamyako imibele yobe, ukaba “uwauma umutengo mu menso ya kwa Lesa” kabili ukasanga umulumendo wa cine cine.—1 Petro 3:4.

IFYO TUKALANDAPO MU CIPANDWA CIKONKELEPO

Nga uli mulumendo, nalimo na iwe ulepusha ukuti, ‘Ninshi abakashana bashantemenwa?’

[Futunoti]

ILEMBO ILIKWETE ICISHINKA CIKALAMBA

“Ukuyemba kulabepa, ukumoneka bwino na ko kwa fye; lelo umwanakashi uutiina Yehova alatashiwa.”—Amapinda 31:30.

IFYO WINGACITA

Wilasuba sana ifya kusubasuba! Kuti calenga balakumona kwati uli wa fipale sana nelyo ulefwaya sana ukuti abaume bakutemwe.

BUSHE WALISHIBA UKUTI . . . ?

Nga ulefwaya ukulaba no mulumendo inshita yonse, nalimo kuti aleka ukukutemwa.

IFYO NDEFWAYA UKUBOMBELAPO!

Imibele ndefwaya ukuwamyako ni iyi

Ifyo ningatemwa ukwipusha abafyashi pali ili lyashi ni fi

AMEPUSHO YA KUTONTONKANYAPO

● Kuti walanga shani ukuti tausuusha ifyo umulumendo alanda kabili taucita ifingamulenga ukufulwa? ․․․․․

● Kuti walanga shani ukuti tawaisuula? ․․․․․

[Amashiwi pe bula 190]

“Ndakumbwa abakashana abayemba. Lelo nshitwalilila ukutemwa umukashana nga ca kuti ifyo afwaya ukucita te fintu fine fine. Nomba nga alishiba ifyo afwaya ukucita kabili maka maka nga alicitapo na fimo kale, kuti namutemwa sana.”—E fyalandile Damien

[Icikope pe bula 191]

Ukutemwa no mucinshi fyaba kwati mawilo yabili aya ncinga—yonse yalafwaikwa