KAPITULO 28

Apay a Saandak a Kayat Dagiti Babbai?

Sigurado nga agbilbilib kaniak. Imbagak kenkuanan ti amin​—dagiti sanikuak, lugar a napnapanak, ken tattao nga am-ammok. Magagaran la ketdin a makideyt kaniak!

Alun-onennak la koman ti daga! Di met la mangriknan daytoy a lalaki. Kasanok ngata aya a mapasardeng daytoy a saritaan a saan met a mapabainan?

 ADDAKAN iti husto nga edad a mabalinmon ti agarem. Kayatmo ti makabirok iti balasang a napintas ken kapammatiam. (1 Corinto 7:39) Ngem iti napalpalabas, tunggal gandatem ti agarem, mariknam a kasla mabastedka. Apay, ania ti problema? Dagiti laeng kadi naguguapo ti kayat dagiti babbai? “Kayatko ti maskulado a lalaki,” kuna ni Lisa. Ngem saan a dayta ti kitkitaen ti kaaduan a babbai. “Dagiti naguguapo a lallaki ket saan a nasayaat ti kababalinda no dadduma,” kuna ni Carrie nga agtawen iti 18.

Ania dagiti “napapateg a kualidad” a birbiroken dagiti babbai? No kayatmo a maam-ammo a naimbag ti maysa a babai, ania dagiti nasken nga ikabilangam? Ken ania dagiti prinsipio iti Biblia a nasayaat a laglagipem?

Ti Umuna nga Aramidem

Sakbay nga agaremka, adda napapateg a banag a nasken a sursuruem, a tumulong kenka a makigayyem iti siasinoman. Usigem ti sumaganad.

● Patanorem dagiti nasayaat a kababalin. Kuna ti Biblia a ti “ayat saan a naalas ti kababalinna.” (1 Corinto 13:5, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) No nasayaat ti kababalinmo, pakakitaan dayta nga adda panagraemmo kadagiti sabsabali, nataengan ti panagpampanunotmo, ken tultuladem ti kababalin nga imparangarang ni Kristo. Nupay kasta, ti nasayaat a kababalin ket saan a kas iti kawes nga isuotmo tapno maalam ti atension dagiti dadduma sa uksobemto met laeng inton makaawidkan. Isaludsodmo iti bagim, ‘Nasayaat kadi ti kababalinko no makilanglangenak iti pamiliak?’ No saan ti sungbatmo, nakadkadlawto a pammarang laeng ti nasayaat a pannakilangenmo kadagiti sabsabali. Laglagipem a ti masirib a babai kitkitaenna no kasano ti panangtratom iti pamiliam  tapno maammuanna ti pudpudno a kinataom.​—Efeso 6:1, 2.

Ti kuna dagiti babbai: “Magustuak ti lalaki a nasayaat ti kababalinna uray kadagiti babassit laeng a banag, kas koma no ilukatannak iti ridaw, ken kadagiti dadakkel a banag, kas koma no nakaim-imbag ken nakonsiderasion saan laeng a kaniak no di ket uray iti pamiliak.”​—Tina.

“Masuronak iti tao a kaam-ammok pay laeng ngem agsalsaludsoden kadagiti personal a banag, kas iti ‘Adda nobiomon?’ ken ‘Ania dagiti kalatmo?’ Nagmadi ken alusiisennak pay a makangngeg kadagita!”​—Kathy.

“Para kaniak, awan modmodona dagiti lallaki a mangipagarup a kabaelanda a pagay-ayaman ti riknami a babbai, a kas man la awan bibiangda iti riknami ken kasla ket ’tay kayatmi la unayen ti makiasawa ken dakami ti mangkamkamat kadakuada.”​—Alexis.

 ● Taginayonem a nadalus ti bagim. No nadaluska iti pisikal, ipakitana a raraemem saan laeng a dagiti sabsabali no di ket ti bagim a mismo. (Mateo 7:12) No raraemem ti bagim, mabalin a raemendaka met dagiti dadduma. Iti sabali a bangir, no saanka a nadalus, saandaka a kayat dagiti babbai.

Ti kuna dagiti babbai: “Adda baro nga agkursonada kaniak ngem nabangsit ti sang-awna. Diak la mairusok dayta.” ​—Kelly.

● Patanorem ti abilidad a makisarita. Ti natibker a relasion ket agpannuray iti nasayaat a komunikasion. Saan laeng a ti bukodmo a paginteresan ti pagtungtonganyo no di ket uray dagiti paginteresan ti gayyemmo. (Filipos 2:3, 4) Masapul a denggem ti ibagbagana ken apresiarem dagiti opinionna.

Ti kuna dagiti babbai: “Magustuak ti baro a nasayaat ti pannakisarsaritana kaniak​— no malagipna dagiti naibagak kenkuanan ken nalaing nga agsaludsod tapno agtultuloy ti saritaan.”​—Christine.

“Iti panagkunak, maatrakar dagiti lallaki iti makitada, ngem dagiti babbai maatrakarda iti mangngegda.”​—Laura.

“Nagmayat ti makaawat iti regalo. Ngem maatrakarak la ketdi iti maysa a lalaki no nalaing a makisarita, maliwliwa ken maparegtanaka.”​—Amy.

“Adda am-ammok a lalaki a nasingpet ken ammona ti agbain. Kinapudnona, adda kaes-eskanna amin a panagsaritami ken saanna nga ibagbaga ti ‘nagbangloka’ wenno ‘nagpintaska man ita.’ Dumngeg no adda ibagbagak, ket dayta ti magusgustuan dagiti babbai.”​—Beth.

 “Siempre, magustuak ti lalaki nga ammona ti makiangaw ngem napasnek met a makisarita no maipapan kadagiti serioso a banag.”​—Kelly.

● Agbalinka a responsable. Kuna ti Biblia: “Masapul a baklayen ti tunggal maysa ti bukodna nga awit.” (Galacia 6:5, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Saan a magustuan ti babai ti maysa a lalaki a kanayon a maikkat iti trabahona gapu ta sadut wenno dayta la agay-ayam ti ob-obraenna.

Ti kuna dagiti babbai: “Nagsayaat koma no responsable dagiti lallaki. Makapa-turn-off ngamin no saan. Diak magustuan ti kasta.”​—Carrie.

“Awan ti plano iti biag ti dadduma a lallaki. No kursonadada ti maysa a babai, damagenda no ania dagiti kalatna iti biag sa ibagada, ‘Nagmayaten, kasta met ti kayatko nga aramiden!’ Ngem awan met ti pakakitaan a talaga a kayatda nga aramiden dayta.”​—Beth.

Ti panagbalin a responsable, kas nadakamat iti ngato, ket tumulong kenka a mangtagiragsak iti nasayaat a pannakigayyem. Ngem no mariknam a nakasaganakan a sumrek iti serioso a relasion, ania ti rumbeng nga aramidem?

Ti Sumaruno nga Aramidem

● Iyebkasmo ti riknam. No iti panagkunam ket agbalinto a nasayaat nga asawa ti balasang a kursonadam, iyebkasmo ti riknam kenkuana. Ibagam dayta a silalawag ken sipapasnek. Wen, makapanerbios dayta. Mabutengka pay a mabasted. Ngem no sidadaanka a mangyebkas iti riknam,  pakakitaan dayta a nagmataengankan. Nupay kasta, laglagipem daytoy: Ti panangyebkasmo iti riknam ket saan a panangitukon iti kasar. Gapuna, panunotem a naimbag ti ibagam. No serioso unay wenno napasnek unay ti panangibagam, mabalin a mapabutngan ti balasang imbes a maalam ti riknana.

Ti kuna dagiti babbai: “Diak mabasa ti panunot. Isu a no adda agkursonada kaniak, masapul nga ibagana kaniak ti riknana.”​—Nina.

“Mabalin nga alusiisenka no sigud a gayyemmo ti maysa a lalaki. Ngem raemek met no ibagana a kayatnak nga ad-adda pay a maam-ammo a saan laeng a kas gayyem.”​—Helen.

● Raemem ti desision ti balasang. No ngay ibaga ti gayyemmo nga awan ti riknana kenka? Raemem ti desisionna, a patiem nga ammona no ania ti linaon ti pusona ken talaga a saannaka a kayat. Kaska la ubing no ipilitmo ti bagim kenkuana. No dimo maawat ti nalawag a panangpaayna kenka​—ken masuronka pay ketdi kenkuana​—ipakpakitam kadi a sipapanunotka iti pagsayaatanna wenno ti laeng bagim ti pampanunotem?​—1 Corinto 13:11.

Ti kuna dagiti babbai: “Masuronak no agarem latta ti lalaki uray binastedko la ngaruden.”​—Colleen.

“Inlawlawagkon iti maysa a lalaki nga awan ti riknak kenkuana, ngem ipapilitna latta nga alaen ti numero ti selponko. Diak met kayat ti agbalin a bastos. Ammok a saan a nalaka kenkuana ti agurnong iti tured tapno mayebkasna ti riknana. Ngem masapul a takderak ti desisionko.”​—Sarah.

Ti Saanmo nga Ar-aramiden

Ipagarup ti dadduma nga agtutubo a lallaki a nalakada laeng a pasungbaten dagiti babbai. Mabalin nga agpipinnaaduda pay ketdi iti mapasungbat. Ngem saan a nasayaat dayta ken dadaelenna laeng ti reputasionmo. (Proverbio 20:11) Maliklikam dayta no laglagipem dagiti sumaganad.

 ● Saanka nga agalembong. Mangpaspasablog ken manggargari laeng ti tao a naalembong. Awan ti panggepna a maaddaan iti serioso a relasion. Ti kasta nga aramid ken kababalin ket maikontra iti balakad ti Biblia a tratuen dagiti “ub-ubing a babbai a kas kakabsat a babbai buyogen ti isuamin a kinadalus.” (1 Timoteo 5:2) Saan a nasayaat a gayyem ken saan a nasayaat nga asawa dagiti alembong a lallaki. Ammo dayta dagiti masirib a babbai.

Ti kuna dagiti babbai: “Diak magustuan ti lalaki a mangpaspasablog kenka aglalo no ammom a kasta met laeng ti imbagbagana iti maysa a gayyemmo idi napan a bulan.”​—Helen.

“Adda guapo a lalaki a nangpaspasablog kaniak sa estoria nga estoria iti maipapan kenkuana. Kasta met laeng ti inaramidna iti maysa a balasang a nagbalin a barkadami. Kalpasanna, kasdiay manen ti imbagana iti sabali pay a balasang a nagbalin met laeng a barkadami. Nagalas ti kasta nga ugali!”​—Tina.

 ● Saanmo a pagay-ayaman ti rikna ti babai. Dimo ipada ti pannakigayyemmo iti padam a lalaki iti pannakigayyemmo iti maysa a babai. Apay? Usigem daytoy: No ibagam iti gayyemmo a lalaki a bagayna ti badona wenno kanayon a kasarsaritam ken ibagbagam kenkuana dagiti pakaseknam, adayo a panunotenna nga adda riknam kenkuana. Ngem no babai ti apresiarem ti langana wenno kanayon a kasarsaritam ken isu ti pangibagbagaam kadagiti pakaseknam, mabalin a panunotenna nga agkursonadaka kenkuana.

Ti kuna dagiti babbai: “Panagkunak, saan nga ammo dagiti lallaki a ti panangtratoda kadagiti babbai ket saan koma a kas iti panangtratoda kadagiti gagayyemda a lallaki.”​—Sheryl.

“No alaen ti maysa a lalaki ti numero ti selponko sa agteks kaniak, . . . ania ti kayat a sawen dayta? No dadduma, mabalin a mabukel ti panaggayyem babaen ti teks ken matnag ti riknam kenkuana, ngem maibagam kadi ti amin babaen laeng iti teks?”​—Mallory.

“Panagkunak, saan nga ammo dagiti lallaki a nalaka laeng a matnag ti rikna dagiti babbai, nangruna no naasikaso ken nalaka a kasarsarita ti maysa a lalaki. Saan met a gapu ta desperado dagiti babbai. Panagkunak, kayat ti kaaduan a babbai ti agayat ken kanayon a sapsapulenda ti maitutop a lalaki para kadakuada.”​—Alison.

ADU PAY TI MABASAM MAIPAPAN ITI DAYTOY A TOPIKO ITI TOMO 2, KAPITULO 3

ITI SUMAGANAD A KAPITULO

Kasanom a maammuan no ayat wenno crush ti marikriknam?

NAPAPATEG A TEKSTO

“Ikawesyo koma ti baro a personalidad a naparsua maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasungdo.”​—Efeso 4:24.

BALAKAD

Agsaludsodka iti sumagmamano a nataengan ti panagpampanunotna nga adulto no ania a paglaingan ti ipagarupda a kapatgan a patanoren ti agtutubo a lalaki, sa kitaem no dayta ti nasken a pasayaatem.

AMMOM KADI . . . ?

Napatpateg ti makin-uneg a kinataom ngem iti makinruar a langam.

DAGITI ARAMIDEK!

Ti maysa a pamay-an a mapasayaatko ti kababalinko ket ․․․․․

Tapno maparang-ayko ti pannakikomunikarko, masapul nga ․․․․․

Ti kayatko a saludsoden kadagiti dadakkelko maipapan iti daytoy a banag ket ․․․․․

ANIA TI MAKUNAM?

● Kasanom a maipakita a raraemem ti bagim?

● Kasanom a maipakita a raraemem ti kapanunotan ken rikna ti maysa a babai?

[Blurb iti panid 198]

Ipagarup dagiti lallaki a maalada ti atension dagiti babbai no nasayaat ti panagkawkawesda wenno naguapoda. Pudno met ketdi dayta, ngem panagkunak adu a babbai ti ad-adda a maatrakar iti nasayaat a kababalin.’’​—Kate

[Ladawan iti panid 197]

Ti nasayaat a kababalin ket saan a kas iti kawes nga isuotmo tapno maalam ti atension dagiti dadduma sa uksobemto met laeng inton makaawidkan