Kapitulo 29

Unsaon Nako Pagkahibalo Kon Gugma na ba Gyod Kini?

Tubaga kining mga pangutanaha:

1. Para nimo unsa ang “gugma”? ․․․․․

2. Para nimo unsa ang “infatuation”? ․․․․․

3. Sa imong hunahuna, unsay kalainan sa duha? ․․․․․

TINGALI wala ka maglisod sa pagtubag nianang mga pangutanaha. Sa pagkatinuod, dali rang ipatin-aw ang kalainan sa gugma ug infatuation kon wala ka mahigugma.

Pero lahi na ang estorya dihang makita na nimo ang lalaki o babaye nga imong gipangandoy. Kalit lang nga nabihag ka, ug wala nay laing importante pa sa imong kinabuhi. Nahigugma na gyod ka. Apan gugma na ba gyod kana o infatuation lang? Unsaon nimo pagkahibalo? Aron matubag kini, hisgotan una  nato kon sa unsang paagi nausab ang imong panglantaw sa kaatbang nga sekso paglabay sa panahon. Pananglitan, tagda kining mga pangutanaha:

● Unsay akong panglantaw sa kaatbang nga sekso niadtong singko anyos pa ko?

● Unsay akong panglantaw sa kaatbang nga sekso karon?

Tingali makita sa imong mga tubag nga nausab ang imong panglantaw sa kaatbang nga sekso dihang tin-edyer ka na. “Nakamatikod ko nga gwapa diay ang mga babaye,” miingon ang 12-anyos nga si Brian. Ang 16-anyos nga si Elaine nahinumdom nga nausab ang iyang panglantaw sa pipila ka tuig nga milabay. “Ang akong mga amiga nagsugod nag estorya bahin ug mga lalaki,” matod niya, “ug ma-crush dayon kog mga lalaki.”

Karon nga maibog ka na, unsaon nimo pagkontrolar kining dili lalim nga pagbati? Ayaw pagpakaaron-ingnong wala ka niining pagbatia kay mosamot lang kini. Pahimusli hinuon kining higayona sa pagkat-on kon unsay atraksiyon, infatuation, ug gugma. Kon masabtan nimo ang kalainan niining tulo, malikayan nimo ang kasakit sa dughan ug matabangan ka sa pagkakitag tinuod nga gugma.

ATRAKSIYON → Ang imong makita

“Pulos lang babaye ang among estoryahan sa akong mga amigo. Mag-estorya mig laing mga butang, pero kon may molabay gani nga gwapa, makalimot mi sa among giestoryahan!”—Alex.

“Madani ko sa lalaki nga motan-aw sa akong mata kon makig-estorya, nindot ug pahiyom, ug may kompiyansa nga molakaw.”—Laurie.

Normal lang nga maibog kag gwapo o gwapa. Ang nakaapan lang kay ang panagway malimbongon;  dili tanang hitsuraan maayog kinaiya. Ang Bibliya nag-ingon: “Maingon sa usa ka singsing nga bulawan diha sa simod sa baboy, mao man ang usa ka maanyag nga babaye nga walay kabuot.” (Proverbio 11:22, Ang Balaan nga Kasulatan) Siyempre, aplikado usab kini sa mga lalaki.

INFATUATION → Ang imong bation

“Na-crush kaayo ko sa usa ka lalaki niadtong 12 anyos pa ko, ug dihang milubad ang akong pagbati niya, nakasabot na ko kon nganong na-crush ko niya. Tungod man lang god to kay magsigeg hisgot ug mga lalaki ang akong mga amiga—ug kay lalaki man siya, mao na to!”—Elaine.

“Daghan kog crush kaniadto, pero hitsura lay akong gitan-aw. Dihang makaila na ko sa babaye, makita nako nga dili diay mi bagay.”—Mark.

Kon mobati kag infatuation, nagtuo kang nahigugma ka na. Sa pagkatinuod, ang gugma ug infatuation parehong naglangkit ug emosyon. Apan dunay kalainan kining duha. Ang infatuation maoy pagkadani sa panggawas lang nga mga hiyas sa usa ka tawo. Kini dili usab makakita sa mga kahuyangan sa usa ka tawo ug sobrang makadayeg sa iyang mga hiyas. Busa ang infatuation sama ka huyang sa kastilyo nga hinimo sa balas. “Kini dili molungtad ug dugay,” miingon si Fiona. “Maibog ka karon sa usa ka tawo, ug dayon paglabayg usa ka bulan mobati gihapon ka niana—pero sa laing tawo na pod!”

 GUGMA → Ang imong nahibaloan

“Para nako, kon nahigugma ka, duna kay maayong rason nga maibog sa usa ka tawo, ug kini nga rason dili hinakog.”—David.

“Sa akong tan-aw, ang tinuod nga gugma magkalalom paglabay sa panahon. Sa primero, suod kamong managhigala. Dayon sa hinay-hinay, makaangay ka sa imong mahibaloan bahin niya, ug mosugod pagturok ang imong pagbati niya.”—Judith.

Ang gugma makakita sa maayo ug dili maayong mga hiyas sa usa ka tawo. Busa ang Bibliya naghubit niini dili ingong usa lang ka pagbati. Kini nag-ingon nga ang gugma “hataas-ug-pailob ug maluloton. . . . Kini moantos sa tanang butang, motuo sa tanang butang, molaom sa tanang butang, molahutay sa tanang butang. Ang gugma dili gayod mapakyas.” (1 Corinto 13:4, 7, 8) Ang tawong nahigugma molihok niining paagiha kay siya nakaila sa iyang gihigugma ug dili kay nagpakabuta-bungol lang siya.

Panig-ingnan sa Tinuod nga Gugma

Ang asoy sa Bibliya bahin kang Jacob ug Raquel maoy maayong pananglitan sa tinuod nga gugma. Sila nagkita sa atabay diin didto gipainom ni Raquel ang mga karnero sa iyang amahan. Si Jacob naibog dayon kaniya. Ngano? Una, si Raquel “nindot ug lawas ug gwapa.”—Genesis 29:17, Today’s English Version.

 Apan hinumdomi nga ang tinuod nga gugma dili lang motan-aw sa panagway sa usa ka tawo. Ang nakita ni Jacob dili lang ang kagwapa ni Raquel. Gani, ang Bibliya nag-ingon nga sa ulahi, dili lang kaibog ang gibati ni Jacob. Siya “nahigugma kang Raquel.”—Genesis 29:18.

Kutob ra ba dinhi kini nga sugilanon sa gugma? Dili—kini nagpadayon pa. Gipahulat sa amahan ni Raquel si Jacob ug pito ka tuig una siya nakaminyo kang Raquel. Makataronganon man kini o dili, ang gugma ni Jacob nasulayan. Kon infatuation lang ang iyang gibati, dili siya maghulat kang Raquel. Ang tinuod lang nga gugma ang makahulat ug ingon niini ka dugayng panahon. Unya unsay nahitabo? Ang Bibliya nag-ingon: ‘Si Jacob nag-alagad ug pito ka tuig alang kang Raquel, apan sa iyang mga mata kini sama ra sa pipila ka adlaw tungod sa iyang gugma kaniya.’—Genesis 29:20.

Unsay imong makat-onan sa panig-ingnan ni Jacob ug Raquel? Nga ang tinuod nga gugma dili gayod molubad. Ug dili  lang panagway ang gitan-aw niini. Gani, basin sa primero wala kaayo ka gwapohi o gwapahi sa tawo nga imong minyoan. Pananglitan, si Barbara nakailag lalaki nga matod pa niya wala kaayo siya maibog sa primero. “Pero sa nailhan pa gyod nako siya,” siya miingon, “nausab ang akong panglantaw niya. Akong nakita nga mahunahunaon si Stephen sa ubang tawo ug ginauna gyod niya ang ilang kaayohan. Kini nga hiyas ang akong gipangita sa usa ka maayong bana. Nahulog ang akong pagbati kaniya ug sa ulahi nahigugma na gyod ko niya.” Miresulta kinig lig-ong kaminyoon.

Kon naa ka na sa hustong edad nga makigtrato ug nagplanong magminyo, unsaon nimo pagkahibalo nga tinuod na nga gugma ang imong gibati? Imbes sundon ang pinitik sa imong kasingkasing, pamati sa imong nabansay sa Bibliya nga kaisipan. Ilha ang pagkatawo sa imong naibgan. Ayaw pagdalidali. Hinumdomi, ang infatuation molubad ra. Ang tinuod nga gugma mas molig-on samtang magkadugay ug mahimong “usa ka hingpit nga bugkos sa panaghiusa.”—Colosas 3:14.

Makasalig ka nga makakita ra ka nianang matanga sa gugma—kon makakat-on ka sa pag-ila kon unsa ang atraksiyon (kanang imong makita) ug kon unsa ang infatuation (kanang imong bation). Ang sunod nga tulo ka panid makatabang nimo niining bahina.

BASAHA ANG DUGANG PA BAHIN NIINI NGA ULOHAN DIHA SA TOMO 2, KAPITULO 1 UG 3

SA SUNOD NGA KAPITULO

Ibutang ta nga mibati ka nag tinuod nga gugma. Unsaon nimo pagkahibalo nga andam ka nang magminyo?

TEKSTO

“Ang daghang katubigan dili makaarang sa pagpalong sa gugma, ni ang mga suba makabanlas niini.”—Awit ni Solomon 8:7.

SUGYOT

Sa pagtino kon nakaila ba gyod ka sa imong naibgan, tubaga ang mga pangutana diha sa Tomo 2, panid 39 (para sa babaye) ug panid 40 (para sa lalaki).

NAHIBALO KA BA . . . ?

Ang mga batan-on nga nagdula-dula lang sa pagpakigtrato ug pagpakigbulag morag “nagpraktis” na sa pagpakigdiborsiyo human maminyo.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini ang akong himoon sa pagtino kon infatuation lang o tinuod nga gugma ang akong gibati: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Nganong gilalang sa Diyos ang tawo nga maibog sa kaatbang nga sekso?

● Nganong dili magdugay ang relasyon sa ubang mga batan-on kinsa miingong nahigugma na kono sila?

[Blurb sa panid 207]

“Ang gugma makabuntog sa tanang kababagan; ang infatuation molubad ra dihang mausab ang kahimtang o may motunghang mga problema. Nagkinahanglag panahon ang pag-ugmad sa tinuod nga gugma.”—Daniella

 [Kahon sa panid 209]

Worksheet

Unsay Imong Himoon?

Si Michael ug Judy tulo ka bulan na nga managtrato, ug si Judy miingon nga “nahigugma kaayo siya.” Halos tanang atensiyon ni Michael anaa kaniya—sultihan siya kon unsay angay o dili angayng isul-ob ug kon kinsay iyang pwedeng ikauban. Iyang gitratar siya nga morag prinsesa. Apan sa miaging semana, gisagpa ni Michael si Judy kay iya konong nasakpan siya nga nakig-estoryag laing lalaki.

Si Michael miingon: “Nahibalo si Judy nga mahadlok kaayo ko nga iya kong bulagan. Gani, sa maghunahuna pa lang ko nga dunay laing lalaki nga nangulitawo niya maglagot na ko! Nagbasol ko nga gisagpa nako siya. Pero nahimo lang nako kadto kay sakitan kaayo ko kon motan-aw siyag laing lalaki. Gawas pa, nangayo na kog pasaylo!”

Si Judy miingon: “Ang akong ginikanan miingon nga dominante si Mike, pero taas man god siyag sukdanan. Wala gyod siya mosulay ug pugos nako pagbuhat ug bisan unsa nga imoral. Dihang iya kong gisagpa—nga wala nako itug-an sa akong ginikanan—ako ray mabasol kay nakigsulti man god kog laing lalaki. Ganahan man pod ko usahay nga magselos si Mike. Hinuon, nangayo na bitaw siyag pasaylo ug nanaad nga dili na niya kadto buhaton pag-usab.”

Sa imong bahin: May nakita ka bang dili maayong mga timailhan niining relasyona? Kon duna, unsa kana? ․․․․․

Unsay angayng himoon ni Judy? ․․․․․

Unsay imong himoon? ․․․․․

 [Kahon sa panid 210]

Worksheet

Unsay Imong Himoon?

Si Ethan ug Alyssa duha ka bulan na nga managtrato, ug nakamatikod siya nga mosukol si Alyssa, ilabina sa iyang ginikanan. Gani, kanunay siyang makiglalis kanila, ug siya kanunay ang matuman. Dili gyod siya magpapildi mao nga mosurender na lang ang iyang ginikanan. Nanghambog pa siya kang Ethan nga kontrolado kaayo niya ang iyang ginikanan.

Si Ethan miingon: “Isulti gyod ni Alyssa kon unsay anaa sa iyang hunahuna. Dili gyod siya magpadaog—bisan sa iyang ginikanan. Makalagot man god ang iyang Papa mao nga masingkahan siya ni Alyssa. Ug dili kay kana ra. Siya maghilak-hilak, magmug-ot-mug-ot, o magpaayo-ayo—bisag unsa iyang himoon aron lang matuman ang iyang gusto.”

Si Alyssa miingon: “Bahalag kinsa ka pa o unsay imong posisyon, prangkahan gyod ti ka. Nahibalo si Ethan niana. Nakita niya nga ingon ko niana sa akong ginikanan.”

Sa imong bahin: May nakita ka bang dili maayong mga timailhan niining relasyona? Kon duna, unsa kana? ․․․․․

Unsay angayng himoon ni Ethan? ․․․․․

Unsay imong himoon? ․․․․․

 [Kahon sa panid 211]

Worksheet

Gugma o Infatuation?

Unsa kahay kulang nga pulong diha sa mga komento sa ubos? Sulatig gugma o infatuation ang blangko.

1. “Ang ․․․․․ buta ug dili gustong makakita sa tinuod.”—Calvin.

2. “Kon usbon nako ang akong personalidad dihang kauban nako ang babayeng akong naibgan, ․․․․․ kana.”—Thomas.

3. “Naa kay dili ganahan niya. Apan kon ․․․․․ kana, gusto gihapon nimo siyang makauban ug pangitaan ninyo kanag solusyon.”—Ryan.

4. “Kon ․․․․․, ang importante lang para nimo mao ang mga butang nga magkasinabot mo.”—Claudia.

5. “Kon ․․․․․ kana, dili nimo itago ang imong pagkatawo.”—Eve.

6. “Ang ․․․․․ maoy hinakog nga paagi sa pagtuman sa imong gusto—tingali aron lang ingnon nga duna kay trato.”—Allison.

7. “Ang ․․․․․ makakita sa kasaypanan ug sa iyang lahi nga kinaiya pero makapasensiya ka gihapon niya.”—April.

8. “Kon ․․․․․, wala ka mahibalo kon nganong naibog ka niya—basta kay naibog ka.”—David.

9. “Kon ․․․․․, morag dili siya makahimog sayop.”—Chelsea.

10. “Kon ․․․․․, dili ka na motan-aw sa uban kay duna ka nay trato.”—Daniel.

Mga tubag: Infatuation: 1, 2, 4, 6, 8, 9. Gugma: 3, 5, 7, 10.

[Hulagway sa panid 206, 207]

Ang infatuation sama ka huyang sa kastilyo nga hinimo sa balas—kini dali rang mahanaw