1, 2. Nuhun ka wagati tɛmɛnin kɔ, duniɲa ka koow yɛlɛmana cogo di? O koo ye mun lo kɛ Ibrayima la?

IBRAYIMA y’a ɲɛɛ kɔrɔta k’u ka dugu Uri sangaso filɛ. * O sangaso tun ka jan ni boon tɔɔw ye. Jamaba mankan ni sisi be bɔra yen. Kalo batobagaw ka sarakalasebagaw lo be u ka sarakaw bɔra tugun. Miiri k’a filɛ: Ibrayima dusu tiɲɛnin y’a ɲɛɛ cɛ ka bɔ yen ani k’a kuun yuguyugu. O kɔ, a y’a ka soo sira minɛ ŋɔniw cɛma. Boliw batoliko min jɛnsɛnna Uri dugu kɔnɔ, n’a sɔrɔ a be miirila o koo la. Kabi Nuhun tile la, o batoli nɔgɔnin jɛnsɛnna duniɲa yɔrɔ bɛɛ la!

² Nuhun tun sara, saan fila dɔrɔn o kɔ Ibrayima wolola. Sanjiba bannin kɔ, Nuhun n’a ka denbaya bɔra kurun kɔnɔ. Cɛmɔgɔba Nuhun ye saraka bɔ Jehova Ala ye. Jehova fana y’a kɛ sanmuru bɔra sankolo la (Zɛnɛzi 8:20; 9:12-14). O wagati la, mɔgɔw tun tɛ ala wɛrɛ bato Jehova Ala kɔ. K’a ta Nuhun ma ka n’a bila Ibrayima la, bɔnsɔn tan lo be u cɛ. Ibrayima wagati la, mɔgɔ bɛrɛ tun tɛ Jehova bato tugun. Yɔrɔ bɛɛ, mɔgɔw tun be boliw lo batora. Hali Ibrayima facɛ Tera tun ye josɔnla ye. N’a sɔrɔ a yɛrɛ tun be joow dilan.—Zozuwe 24:2.

3. Ibrayima sii bɛɛ la, jogo kabakoman juman tun b’a la? An be mun lo faamu o koo la?

³ Ibrayima kɔni tun be dan na. A sii bɛɛ la, a kɛra dan na tɔɔw la a ka limaniya kosɔn. Kɔfɛ, hakili senu ye ciden Pol lasun a ye Ibrayima weele ko ‘dannabaaw bɛɛ fa’ (Ɔrɔmukaw 4:11 kalan, ABM). An k’a filɛ fɛɛn min ye Ibrayima dɛmɛ a kɛra ni limaniya barikaman ye. O la, an fana bena a faamu cogo min na an be se k’an ka limaniya barika bonya.

4, 5. Jɔn lo ye Ibrayima dɛmɛ ka Jehova lɔn? Mun na an be se k’o fɔ?

⁴ Ibrayima ye lɔnniya sɔrɔ Jehova Ala koo la cogo di? An b’a lɔn ko Jehova sagokɛla kantigiman dɔw tun be dugukolo kan o wagati la. Sɛmu tun ye olu dɔ ye. A tun tɛ Nuhun dencɛ fɔlɔ ye. Nka, ni Bibulu be Nuhun dencɛ saba kofɔ, a ka teli k’ale tɔgɔ fɔ fɔlɔ. N’a sɔrɔ a ka limaniya barika tun ka bon kosɔbɛ, o lo kosɔn ale tɔgɔ be kɔn ka fɔ. * Wagati dɔɔni sanjiba tɛmɛnin kɔ, Nuhun ye Jehova weele ko “Sɛmu ka Ala.” (Zɛnɛzi 9:26). Sɛmu tun be bonya la Jehova kan ani a tun be batoli saniman jati fɛɛnba ye.

⁵ Yala Ibrayima tun be Sɛmu lɔn wa? N’a sɔrɔ a tun b’a lɔn. Miiri k’a filɛ tuma min na Ibrayima tun ye denmisɛn ye. N’a sɔrɔ a ɲagalila k’a mɛn ko ale bɛnba dɔ bele be sii la. Mɔgɔ hakilitigi lo, ani a ɲɛɛ lara adamadenw ka koow kan kabi saan 400 ni kɔ! A ɲɛɛ lara koo caaman kan i n’a fɔ: Nefilimuw ka fariyakow, sanjiba min ye dugukolo saniya, siya fɔlɔ minw bangera ka caya dugukolo kan, ani Nɛmurɔdi ye murutiliko min kɛ ka Babɛli sangaso lɔ. Cɛɛ kantigiman Sɛmu m’a seen don o murutiliko la. O kama, tuma min na Jehova ye sangaso lɔbagaw ka kuma ɲagami, Nuhun tun be kaan min fɔ, Sɛmu n’a ka denbayamɔgɔw tora k’o lo fɔ. O lo tun ye kaan fɔlɔ ye dugukolo kan. Ibrayima tun ye Sɛmu bɔnsɔn dɔ ye. Siga t’a la, Ibrayima tora ka bonyaba la Sɛmu kan. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo, o ye ko Sɛmu tun be sii la Ibrayima ka ɲɛnamaya fanba la. N’a sɔrɔ Sɛmu lo ye Ibrayima dɛmɛ ka Jehova lɔn.

6. a) Ibrayima y’a yira cogo di ko a y’a faamu fɛɛn min kama sanjiba nana Nuhun ka wagati la? b) Ibrayima ni Sara y’u ka ɲɛnamaya kɛ cogo di ɲɔgɔn fɛ?

⁶ An lanin be min na, o ye ko Ibrayima y’a faamu fɛɛn min kama sanjiba nana Nuhun ka wagati la. A y’a jija k’a koo diya Ala ye i ko Nuhun y’a kɛ cogo min na. O lo kama, a banna ka boliw bato ani a tun be dan na Uri mɔgɔw la. N’a sɔrɔ a yɛrɛ tun be dan na a somɔgɔ dɔw la fana. O bɛɛ n’a ta, a ye muso ɲuman sɔrɔ. A muso Sara tun ye muso kabakoman ye a cɛɲi kosɔn. Nka, o dɔrɔn tɛ dɛ.  Sara tun limaniyanin lo Jehova la kosɔbɛ fana. * Deen tun tɛ u fɛ, nka u ninsɔn diyara kosɔbɛ ka Jehova sago kɛ ɲɔgɔn fɛ, siga t’o la. U fana ye Lɔti lamɔ, ale tun ye Ibrayima balima dencɛ ye ani falatɔ tun lo.

7. Yezu ka kalandenw ka kan ka Ibrayima ladegi cogo di?

⁷ Ibrayima ma Jehova to yen abada ka Uri ka boliw bato. Ale ni Sara y’u jija ka kɛ dan na kafiriw la. N’an b’a fɛ ka kɛ ni limaniya sɔbɛ ye, fɔɔ an k’olu ladegi. An fana ka kan ka kɛ dan na tɔɔw la. Yezu tun y’a fɔ ko a ka kalandenw tɛna kɛ “diɲɛ ta ye” ani ko o kosɔn, duniɲa tun bena u kɔniya (Zan 15:19 kalan). N’a sɔrɔ i dusu kasinin lo sabu i somɔgɔw wala i sigiɲɔgɔnw banna i la i ka limaniya kosɔn. N’o lo, i hakili to a la ko i kelen tɛ. I be sira ɲuman kan, i be tagamana ni Ala ye i ko Ibrayima ni Sara y’a kɛ cogo min na.

8, 9. a) Koo juman lo kɛra Ibrayima la a tɛ ɲinɛ min kɔ? b) Jehova ko Ibrayima ka mun lo kɛ do?

⁸ Loon dɔ, koo dɔ kɛra Ibrayima la a tɛ ɲinɛ min kɔ. Jehova Ala ye cikan dɔ lase a ma. A y’o cikan sɔrɔ cogo min na, Bibulu tɛ bɛrɛ fɔ o koo la. Bibulu b’a fɔ dɔrɔn ko “Ala nɔɔrɔtigi” y’a yɛrɛ yira o cɛɛ kantigiman na (Kɛwaliw 7:2, 3 kalan). N’a sɔrɔ Jehova tɛmɛna mɛlɛkɛ dɔ lo fɛ k’a ka nɔɔrɔ yira Ibrayima la dɔɔni. Duniɲa kuru bɛɛ masaba ka nɔɔrɔ kabakoman! Miiri k’a filɛ Ibrayima ɲagalila cogo min na k’a ye ko Jehova be dan na boliw la. Jehova ye Ala ɲɛnaman ye k’a sɔrɔ niin tɛ boliw la.

⁹ Jehova ko Ibrayima ka mun lo kɛ do? A ko: “Bɔ i ka jamana na, faran i ka mɔgɔw la, ka taga jamana dɔ la, ne bena min yira i la.” Nka Jehova m’a fɔ ka gwɛ jamana min lo. A y’a fɔ dɔrɔn ko ale bena o jamana yira Ibrayima la. O bɛɛ n’a ta, Ibrayima tun ka kan ka bɔ a ka jamana na ani ka faran a somɔgɔw la fɔlɔ. Uri n’a gɛrɛfɛ duguw kɔnɔ, denbayako tun ka gwɛlɛ kosɔbɛ. Ka faran i somɔgɔw la ani ka taga sigi jamana wɛrɛ la, o tun be jati danga yɛrɛ lo ye. Dɔw tun b’a jati k’o yɛrɛ ka jugu ni saya ye!

10. Mun na Ibrayima ni Sara tun tɛ se ka taga k’u ka soo to yen n’u ma sɔn k’u yɛrɛ saraka?

¹⁰ Yɛrɛsaraka hakili lo y’a to Ibrayima sera ka bɔ a faso la. Uri tun ye duguba ye min yiriwanin lo. (Koorilen nin lajɛ: “ Ibrayima ni Sara tagara ka dugu min to yen.”) Lɔnnikɛlaw b’a yira ko boon ɲumanbaw tun be Uri dugu kɔnɔ. Denbaya dɔw n’u ka baaradenw tun be ni bonden tan ni fila wala tan ni fila ni kɔ ye minw lɔra ka  lukɛnɛ koori. U tun be lukɛnɛ labɛn walisa pɔtɔpɔtɔ kana kɛ yen. Uri dugu kɔnɔ, fosew tun be yen ani jii tun be sɔrɔ boonw ni ɲɛgɛnw kɔnɔ i n’a fɔ dugubaw kɔnɔ bi. Kana ɲinɛ fana ko Ibrayima ni Sara tun tɛ denmisɛnw ye tugun. Ibrayima tun be saan 70 ɲɔgɔn bɔ, ani Sara ta tun ye 60 ɲɔgɔn ye. Siga t’a la, Ibrayima tun b’a fɛ Sara ka kɛ lafiya la ani foyi kana a dɛsɛ. O ye furucɛ ɲuman bɛɛ ka laɲinita ye. Ala ye cii min di u ma, n’a sɔrɔ o nana ni ɲiningaliw ni haminanko dɔw ye u kɔnɔ. Miiri k’a filɛ, u tora ka baro kɛ o kan. Sara sɔnna o cii gwɛlɛ na minkɛ, siga t’a la, o diyara Ibrayima ye! Hali n’u lafiyanin tun lo u ka soo ɲuman kɔnɔ, Sara fana labɛnnin tun lo ka taga k’o bɛɛ to yen.

11, 12. a) U tun ka kan ka labɛn juman kɛ ani ka koo jumanw latigɛ ka sɔrɔ ka bɔ Uri dugu kɔnɔ? b) N’a sɔrɔ koo jumanw lo kɛra u tagalon na?

¹¹ U fila sɔnna Ala ka cii la minkɛ, baaraba tun b’u bolo k’u yɛrɛ labɛn. U tun ka ɲi ka minanw labɛn. U yɛrɛ tun tɛ u tagayɔrɔ lɔn. O la, u tun bena mun lo cɛ ani ka taga ka mun lo to yen? Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo, o ye u somɔgɔw koo lo ye. U tun bena cɛkɔrɔba Tera kɛ di? U y’a latigɛ ka taga n’a ye ani k’u janto a la a sii tɔɔ bɛɛ la. N’a sɔrɔ o diyara Tera ye sabu Bibulu b’a fɔ ko ale yɛrɛ lo y’a ka denbayamɔgɔw minɛ ka bɔ n’u ye Uri dugu kɔnɔ. N’a sɔrɔ a tun ye boliw batoli dabila. Ibrayima balimacɛ ka deen Lɔti farala u kan fana.—Zɛnɛzi 11:31.

¹² A laban, tagalon sera. Miiri k’a filɛ: o jamaba n’u ka bɛgɛnw lajɛnnin lo Uri dugu kogow kɔfɛ. Fose min be dugu lamini, u ye o sago. Doniw be ɲɔgɔmɛw ni faliw kan, sagaw lajɛnnin lo ani denbayamɔgɔw ni baaradenw bɛɛ labɛnnin lo ka taga. * Bɛɛ be Ibrayima filɛra a ka sira di. A laban, a ye sira di ani u ye tagama daminɛ. U ye Uri dugu to u kɔɔ ani u ma segi a kɔnɔ abada.

13. Bi, Jehova sagokɛla caaman ye Ibrayima ni Sara ladegi cogo di?

¹³ Bi, Jehova sagokɛla caaman b’a latigɛ ka taga sigi yɔrɔ min na Masaya waajulikɛlaw man ca. Dɔ wɛrɛw b’a latigɛ ka kaan dɔ degi walisa ka dɔ fara u ka cidenya baara kan. Dɔw fana b’a latigɛ ka waajuli kɛcogo fɛɛrɛ dɔw degi u tɛ minw lɔn ka ɲɛ. O desizɔnw tɛ ɲɛ n’i ma i yɛrɛ saraka, o kɔrɔ, fɔɔ i ka ban i bolofɛn dɔw la. O yɛrɛsaraka hakili be minw na, u ka kan ni tandoli ye sabu u be Ibrayima ni Sara lo ladegira. N’an ka limaniya b’an lasun k’o ɲɔgɔn kɛ, an ka la a la ko an be min di Jehova ma, a bena o ɲɔgɔnna caaman segi an ma. A tɛ ɲinɛ abada k’a sagokɛlaw sara u ka limaniya kosɔn (Eburuw 6:10; 11:6). Yala a y’o ɲɔgɔn kɛ Ibrayima ye wa?

14, 15. Ibrayima ka tagama kɛra cogo di Uri ni Aran cɛ? Mun na Ibrayima y’a latigɛ ka wagati dɔɔni kɛ Aran dugu kɔnɔ?

¹⁴ Dɔɔni dɔɔni, u delila u ka dugutaga koow la. Miiri k’a filɛ: Ibrayima ni Sara mana sɛgɛn tagama na, u be yɛlɛ ɲɔgɔmɛ wala fali kan. Bɛgɛn kananɛgɛw mankan ɲagaminin be u ka baro la. Hali minw tun ma deli dugutaga la, u y’a faamu cogo min na fanibugu be siri ani ka walaka. U fana tora ka cɛkɔrɔba Tera dɛmɛ a ka sigi ka ɲɛ ɲɔgɔmɛ wala fali kan. Jamana min be Saheli ni tileben cɛ, u y’u ɲɛsin o fan fɛ ka tagama Efarati baji gɛrɛfɛ. A lɔgɔkun damanin ye nin ye u be tagama na.

¹⁵ Kilomɛtɛrɛ 960 ɲɔgɔn kɛnin kɔ, u sera Aran dugu ka buguw la. Aran tun ye duguba ye, jagokɛlaw tun be bɔ tileben ni tilebɔ fan fɛ ka na ɲɔgɔn kunbɛn yen. Ibrayima n’a ka mɔgɔw sigira yen ka wagati dɔɔni kɛ. N’a sɔrɔ fanga bɛrɛ tun tɛ Tera la tugun ka taga ɲɛ.

16, 17. a) Layidu juman ye barika don Ibrayima la? b) Ka Ibrayima to Aran dugu kɔnɔ, Jehova y’a duga cogo di?

¹⁶ Tera sara o yɔrɔ la, a sii tun ye saan 205 ye (Zɛnɛzi 11:32). Nka Ibrayima dusu saalola sabu Jehova kumana a fɛ tugun. A tun  ye cikan min di Ibrayima ma k’a to Uri dugu la, a segira o kan ani a y’a ka layidu pereperelatigɛ: Ibrayima tun bena kɛ “siya dɔ faa ye, min bena caya.” Ani, dugukolo kan siyaw bɛɛ tun bena duga sɔrɔ ale barika la (Zɛnɛzi 12:2, 3 kalan). O layidu ye barika don Ibrayima la, a wulila ka sira minɛ tugun.

¹⁷ Nka sisan, dɔ tun farala u ka minanw kan sabu k’u to Aran dugu kɔnɔ, Jehova tun ye Ibrayima duga. Bibulu b’a fɔ ko a bɔra n’a ka “nafolo bɛɛ, n’a ka jɔɔnw bɛɛ [ye] u tun ye minw sɔrɔ k’u to Aran.” (Zɛnɛzi 12:5). Ibrayima mako tun bena kɛ bololafɛnw ni baaradenw na walisa ka kɛ siyaba ye, o kɔrɔ denbayaba. Jehova t’a sagokɛlaw kɛ nafolotigiw ye tuma bɛɛ. Nka, u mako be fɛɛn o fɛɛn na walisa k’ale sago kɛ, a b’o di u ma. Ibrayima ye barika sɔrɔ minkɛ, a wulila n’a ka jamaba ye ka sira minɛ k’a sɔrɔ a m’a lɔn a be taga yɔrɔ min na.

18. a) Loon juman lo kɛra loon kɛrɛnkɛrɛnnin ye Ibrayima ni Ala ka jama ka tarikikow la? b) Saan caaman o kɔ, kooba wɛrɛ jumanw kɛra Nisan kalo tile 14nan dɔw la? (Koorilen nin lajɛ: “ Loon min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ Bibulu ka tarikikow la.”)

¹⁸ U bɔnin kɔ Aran, u ye tile damanin kɛ ka sɔrɔ ka se Karkemis. Tagamakɛlaw tun ka teli ka Efarati baji tigɛ o yɔrɔ la. Ibrayima y’o baji tigɛ loon min na, n’a sɔrɔ o kɛra loon kɛrɛnkɛrɛnnin ye Ala ka jama ka tarikikow la. N’a sɔrɔ u y’o baji tigɛ kalo tile 14nan na. O kalo nana weele kɔfɛ ko Nisan kalo. O koow kɛra saan 1943 ka kɔn Krista tile ɲɛ (Ɛkis. 12:40-43). Jehova tun ye layidu ta ko a bena jamana min yira Ibrayima la, o tun be u ɲɛfɛ worodugu fan fɛ. Ala tun ye layidu min ta ni Ibrayima ye, o sigira sen kan o loon na.

19. Jehova ye layidu ta Ibrayima ye mun lo koo la fana? O ye Ibrayima hakili jigi mun lo la?

¹⁹ Ibrayima n’a ka jamaba y’u ɲɛsin worodugu fan fɛ k’o jamana cɛtigɛ. U tagara lɔ Sisɛmu mara la, More yiribaw gɛrɛfɛ. O yɔrɔ la, Jehova kumana Ibrayima fɛ tugun. Sisan, a ye layidu ta Ibrayima ye ko a bena bɔnsɔn dɔ di a ma ani ko a bena jamana nin di o bɔnsɔn ma. Jehova tun ye layidu ta Edɛn nankɔ la ko “bɔnsɔn” dɔ bena adamadenw kisi. Yala Ibrayima miirila o  layidu koo la wa? (Zɛnɛzi 3:15; 12:7, ABM ). I be taga a sɔrɔ a miirila o la. N’a sɔrɔ a y’a daminɛ k’a faamu dɔɔni dɔɔni ko Jehova tun bena tɛmɛ ale fɛ k’a sagonata dafa.

20. Ibrayima y’a yira cogo di ko Jehova ye nɛɛma min kɛ a ye, o diyara ale ye kosɔbɛ?

²⁰ Jehova ye nɛɛma min kɛ Ibrayima ye, o diyara a ye kosɔbɛ. O jamana cɛtigɛtɔ, Ibrayima tun b’a yɛrɛ kɔrɔsi sabu Kanankaw bele tun b’a kɔnɔ. Ibrayima lɔra More yiribaw gɛrɛfɛ ka sarakabɔlan dɔ lɔ Jehova ye. O kɔ, a ye dɔ wɛrɛ lɔ Betɛli gɛrɛfɛ. A kɛtɔ ka miiri a bɔnsɔn ka siniɲasigi koo la, a ye Jehova tɔgɔ weele. N’a sɔrɔ a y’o kɛ walisa k’a yira ko a be a ka Ala waleɲuman lɔn sɔbɛ la. A sigiɲɔgɔn minw tun ye Kanankaw ye, n’a sɔrɔ a ye u waaju fana (Zɛnɛzi 12:7, 8 kalan). A gwɛnin lo ko gwɛlɛyabaw tun bena Ibrayima ka limaniya kɔrɔbɔ. Nka a ye hakili sɔrɔ o koo la, a lafiyanin tun lo cogo min na a ka soo Uri dugu kɔnɔ, a ma to ka nimisa o la. Jehova tun ye layidu min ta a ye, a tora ka miiri o lo la. Bibulu b’a fɔ ko: “Ibrahima tun bɛ duguba makɔnɔ min ju sigira koɲuman, o dugu ko ɲɛnabɔbaa ni a jɔbaa ye Ala de ye.”—Eburuw 11:10, ABM.

21. Mun na an be se k’a fɔ ko an be Ala ka Masaya koo faamu ka tɛmɛ Ibrayima kan? E jijanin lo ka mun lo kɛ?

²¹ An minw be baara kɛ Jehova ye bi, an be koo caaman lɔn o dugu koo la ka tɛmɛ Ibrayima kan. Dugu yɛrɛyɛrɛ tɛ, nka Ala ka Masaya lo. An b’a lɔn k’o Masaya be kuntigiya kɛra sankolo la, ani yanni dɔɔni a bena duniɲa juguman nin halaki. An b’a lɔn fana ko Ala ye layidu ta Ibrayima bɔnsɔn min koo la kabi wagatijan, o ye Yezu Krista ye, a be Ala ka Masaya kun na sisan. A bena kɛ nɛɛma ye an fɛ ka Ibrayima ye a lakununi kɔ. O wagati la, Ibrayima bena a faamu bɛrɛbɛrɛ Ala ye a sagonata dafa cogo min na! Yala i b’a fɛ k’a ye ko Jehova y’a ka layidu kelen kelen bɛɛ dafa wa? N’o lo, a kɔrɔtanin lo i ka to ka Ibrayima ladegi. A yira ko i be ni yɛrɛsaraka hakili ye ani ko i be kanminɛli kɛ. Jehova mana nɛɛma baara fɛɛn o fɛɛn kalifa i ma, a yira ko i b’a waleɲuman lɔn kosɔbɛ o kosɔn. Ibrayima ye ‘dannabaaw bɛɛ faa’ ye. N’i b’a ka limaniya ɲɔgɔn ladegi, a bena kɛ e fana faa ye!