Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 3

‘Tata Yawejima Akweti Chikuhwelelu’

‘Tata Yawejima Akweti Chikuhwelelu’

1, 2. Indi kaayi kahimpikili ñahi kufuma tuhu mumafuku aNowa, nawa Abarama watiyili ñahi?

CHADIÑA nakutala-talayi, Abarama washikeneni dakumona tembeli yasweja kutoha mumusumba wawu waUri. * Hatembeli hadiña ipumba nawa hadiña nakufukumuka wishi. Atupristu anzambi wakakweji adiña nakulambula nyilambu cheñi. Fwikijenu Abarama hakufutalelaku, hakupukumuna kumutu iku nakasi ninyiku hehama. Hampinji yahitileñayi munjila mwadiñi luntu hakufunta kwitala, watela watoñojokeleña hakupesha kwaswejeli muUri. Kudifukula kwakutwamba kwatandili mwituña kufuma tuhu mumafuku aNowa.

2 Nowa wafwili henohu kunashali yaaka yiyedi hakwila Abarama yavwaliki. Chafuminuwu aNowa nachisaka chindi muwatu hanyima yaDibaji deneni, nkakulula Nowa wamulambwili Yehova Nzambi mulambu, nawa Nzambi wamwekesheli kansuluñunda hevu. (Kutach. 8:20; 9:12-14) Hiyana mpinji, mukaayi kejima mwadiña hohu kudifukula kwalala. Ilaña chatandili ikiñu damwikumi heseki dejima kufuma hadi Nowa, antu antesha hohu diwu adifukwileña kudi Yehova. Antu kwejima adiña nakudifukula kudi anzambi awusenji. Nitata yaAbarama Tera wadiña nakupesha, hadaha watuñileña ankishi.—Yosh. 24:2.

Indi Abarama wekalili ñahi chakutalilahu chachiwahi chakwikala nachikuhwelelu?

3. Indi Abarama wamwekesheli chililwinyi mukuhanda kwindi, nawa chumanyi chitunateli kudizilaku?

3 Abarama wadiña wambukaku hakachi kawantu, muloña wamukuhweleleli Nzambi. Kafwampi chimwahitili yaaka kapostolu Pawulu amoneneni nawa wamuteneni Abarama nindi ‘tata yawejima akweti chikuhwelelu.’ (Tañenu Aroma 4:11.) Tushinshikenu chuma chamukwashili Abarama kwikala nachikuhwelelu. Anetu nawa tunateli kudiza yuma yayivulu yinateli kutukwasha kwikala nachikuhwelelu.

Kumukalakela Yehova Hanyima yaDibaji

4, 5. Indi Abarama watela wadizilili kudinyi hadi Yehova, nawa tukuhosheladi netu chumichi chalala?

4 Chadiña ñahi hakwila Abarama yamwiluki Yehova Nzambi? Tweluka netu munana mafuku Yehova wadiña nawambuñindi ashinshika hamaseki. Shemi wadiña muntu washinshika. Hela chakwila hidiyi wadiña mukulumpi hadi anyana kaNowa asatuku, kakavulu diyi asambilañawu kutena. Hadaha asambilaña kumutena muloña Shemi wadiña nachikuhwelelu chikupu. * Chimwahitili yaaka kufuma hampinji yaDibaji, Nowa wamuteneni Yehova nindi “Nzambi yaShemi.” (Kutach. 9:26) Shemi wamulemesheleña Yehova nawa walemesheli nikudifukula kwalala.

5 Komana Abarama wamwilukili Shemi? Watela wamwilukili. Fwikijenu Abarama wuchidi kansi. Watela wazañaleli chikupu hakwiluka nindi wadiña nankakulula wachidiña wamumi, wahandili hadi yaaka kubadika 400. Shemi wamweni kutama kwawantu adiñaku henohu Dibaji kanda, Dibaji deneni dajilumwini antu heseki, chatuñiluwu munza watachi hampinji yavulili antu heseki nikukala kwamwenuwu antu hampinji yadikañiliyi Nimirodi haKaposhi kaBabeli. Shemi muntu washinshika hadiñi hakachi kawantu adikañiluku, dichi Yehova chaluwañesheliyi idimi dawakwakutuña kaposhi, Shemi nichisaka chindi atwalekeluhu kuhosha idimi dahosheleñawu antu hatachi, idimi daNowa. Abarama niyena wadiñi munichi chisaka. Chakadi nikujina, chakulileñayi Abarama wamulemesheli Shemi hama. Sweje-e dinu, hayaaka yayivulu yahandiliyi Abarama, Shemi wachidiña wamumi. Hadaha Shemi diyi wamudizishili Abarama hadi Yehova.

Abram rejected the idolatry so prevalent in Ur

6. (a) Indi Abarama wamwekesheli ñahi nindi washiluku muchima kuyuma yalema yadiziliyi hansañu yaDibaji? (b) Indi Abarama naSarayi ahandileña ñahi?

6 Abarama washili muchima kuyuma yalema yadizililiyi hansañu yaDibaji. Wafwilileña kwenda naNzambi neyi chendeliyi Nowa naNzambi. Dimuloña wakaaniniyi Abarama kudifukula kudi ankishi nakwikala wambukaku nawantu amuUri, hadaha wadiña wambukaku ninawantaña jindi. Hela chochu, wasumbwili mumbanda walumbuluka. Wasumbwili Sarayi, mumbanda wadiña nalubanji nankashi nawa wamukuhweleleli Yehova chikupu. * Hela chakwila hiyadiña namwanaku, chakadi nikujina awa eyala namumbanda adiña namuzañalu hakumukalakela Yehova hamu. Nawa amuleleli Loti mwiha kaAbarama wadiña nginga.

7. Indi atumbanji twaYesu atela kumwimbujola ñahi Abarama?

7 Abarama halekeli kumukalakela Yehova hamuloña wakupesha kwadiña muUruku. Yena naSarayi adiña ambukaku chikupu nawantu apesheleña. Neyi tunakukeña kwikala nachikuhwelelu chakola, twatela kwila chuma chochimu. Anetu nawa twatela kwikala ambukaku. Yesu wahosheli nindi atumbanji twindi hiyakekala ‘ampata yamunu mwishinaku’ nawa nindi akayihela kudi antu ampata yamunu mwishina. (Tañenu Yowanu 15:19.) Neyi antaña jenu ayikaana hela kuyihela kudi antu amuchituñilu muloña mwafuukulahu kumuzatila Yehova, bayi mutoñojoka nenu mwekala nkawenuku. Munakwimbujola chakutalilahu chachiwahi chaAbarama naSarayi amukalakeleli Nzambi nakashinshi.

“Fumaku Mwituña Denu”

8, 9. (a) Chumanyi chamweniyi Abarama chabuliliyi kuvulamena? (b) Yehova wamulejeli Abarama mazwinyi?

8 Ifuku dimu, Abarama wamweni chuma chabuliliyi kuvulamena. Watambwilili mazu kufuma kudi Yehova Nzambi. Bayibolu hiyatulejaña nsañu yejima kutalisha hachatambwilili Abarama mazuku, ilaña yahosha nawu ‘Nzambi wakulema’ wamwekeni kudi iwu muntu washinshika. (Tañenu Yililu 7:2, 3.) Hadaha Abarama watambwilili kulema kwabadika kwaMwanta wakuleña kwejima kuhitila mudi kañelu wamwimeneneñaku Nzambi. Tunateli kufwikija chazañaleliyi Abarama hakumona chaambu chekala hadi Nzambi wamumi niankishi akadi wumi adifukwileñawu akwawu.

9 Indi Yehova wamulejeli Abarama mazwinyi? Wamulejeli nindi “Fumaku mwituña denu, nikudi awusoku weyi, inzaña mwituña dinakakuleja.” Yehova hamulejeli ituña datoñweliyuku, ilaña wamwilili hohu nindi wukumuleja Abarama ituña denodu. Chatachi, Abarama wateleleli kushiya ituña dawu niantaña jindi. Chisaka chadiña chalema nankashi muchisemwa chawantu akushankulu akuMiddle East. Antu akushankulu amweneña nawu neyi muntu yashiya chisaka nakuya kwakulehi hichuma chakala kubadika kufwa.

10. Muloñadi Abarama naSarayi chadihaninuwu kushiya musumba wawu waUri?

10 Chamukalilili Abarama kushiya musumba wawu wawuwahi waUri. Wunsahu wamwekeshaña nawu musumba waUri wadiña wamaheta. (Talenu chikasha chinakwila nawu  “Musumba Washiluwu aAbarama naSarayi.”) Yuma yavumbujolawu yamwekeshaña nawu Uri wakushankulu wadiña namatala amawahi nankashi, nawa matala amakwawu adiña natupeka ikumi natuyedi hela kubadikahu mwakushakama chisaka niañamba, nawa adiña nalubanza lwakwala malola. Muniwu musumba mwadiña tuseloki twamenji, nyisalanyi ninyisalanyi yamenji. Anukenu cheñi nenu Abarama naSarayi adiña akula dehi, hadaha Abarama wadiña nayaaka yamuma 70, Sarayi wadiña nayaaka yamuma 60. Chakadi nikujina, wakeñeleña kumwakamena Sarayi chiwahi neyi chochakeñaña iyala wamuwahi kwakamena ñodindi. Fwikijenu malwihu adihwileñawu niyuma yakameneneñawu hampinji yahanjekeleñawu nsañu yaniwu mudimu. Abarama watela wazañaleli chetejeliyi Sarayi kufuma muUri. Kufwana Abarama, Sarayi wetejeli kushiya yuma yayiwahi yejima yadiña muUri.

11, 12. (a) Indi Abarama niSarayi ateleleli kufuukulahu nikuloñesha yumanyi henohu kanda afumi muUri? (b) Munateli kulumbulula ñahi chuma chamwekeni hefuku danyamukiluwu?

11 Chineli afuukwiluhu kuyisha musumba, Abarama naSarayi adiña nayuma yayivulu yakwila. Adiña namudimu weneni wakuloñeja yiteli nikudiloñesha. Yumanyi yateleleluwu kusenda halwendu lwakuya kwituña dakadi kwiluka, nawa ateleleli kushiyadi? Ateleleli cheñi kufuukulahu chatela kwilawu nachisaka chawu, añamba jawu, sweje-e dinu tata yaAbarama Tera. Amusendeli nawa adiña nakumwakamena sampu nichafwiliyi. Chineli Bayibolu yatulejaña nawu Tera diyi wasendeli chisaka chindi kufuma muUri, chamwekana neyi wetejeli kuya nawu. Chakadi nikujina Tera walekeli kupesha. Mwiha kaAbarama Loti niyena wayili nawu.—Kutach. 11:31.

12 Nkumininaku, ifuku dakunyamuka dashikili. Fwikijenu mukanka wawantu niatunyama anapompeli hanzi yampwembu yamusumba waUri wanyeñumwishiluwu nakapila keneni. Aloñejeli yiteli hangameli nihayimbulu, apompesheli yimuna yejima, nawa chisaka chaAbarama niañamba jindi adiloñesheli kunyamuka. * Hadaha ejima amutalileña Abarama kulonda yayileji nindi anyamuki. Nkumininaku mpinji yakunyamuka yashikili nawa anyamukili nakushiya musumba waUri haya nyaka.

13. Ambuña Yehova amavulu amwekeshaña ñahi yililu yidi neyi yaAbarama naSarayi makonu?

13 Makonu, ambuña Yehova amavulu afuukulañahu kuya nakuzatila kumaluña kudi kukaankila kwawakwakushimwina aWanta. Amakwawu afuukulañahu kudiza idimi dadiha kulonda azateña chikupu mumudimu wawu. Hela kufuukulahu kuzatisha njila jambokamboka jakushimwinamu jayabulawu dehi kweseka hela jabula kukeñawu. Kufuukula muniyi njila kwakeñekaña kudihana, nikwiteja kubula kudiluñisha yuma yikwawu yakumujimba. Twayihamekaña nankashi ana kwetu adihanaña nakwimbujola chakutalilahu chaAbarama naSarayi. Neyi twikala nachikuhwelelu chamuchidiwu tunateli kukuhwelela netu Yehova wukutwinkaña yuma yayivulu kubadika yitwamwinkaña. Muloña hakañanyaña kukiswila antu amukuhwelelaku. (Heb. 6:10; 11:6) Komana wamukiswilili Abarama?

Azambukili Kaloña kaYufurati

14, 15. Indi lwendu lwakufuma kuUri nakuya kuHarana lwadiña ñahi, nawa chumanyi chaletesheli Abarama kufuukulahu kushakama muHarana kapinji kantesha?

14 Mukanka wawantu niatunyama watachikili kwenda chovu-chovu. Tunateli kufwikija Abarama naSarayi anakudihimpashana iwu yakandama hakanyama iwu yendaku hamaseki, nawa chahanjekeleñawu ipumba dangezu jakasililuwu atunyama nijena jatiyakeneña. Kutwala muna, niantu abula kwinjilila kwenda enjilili kulema matenti nikuyilemununa nawa amukwashileña kashinakaji Tera kushakama chiwahi hangameli hela hachimbulu. Atalishilili kukabeta kaluwunda nakulondela mwaya Kaloña Yufurati. Atwalekeluhu nakwenda ende-e.

15 Nkumininaku, hanyima yakwenda jikilomita 960 ashikili muHarana, musumba wamaheta wadiña hamasaña anjila jaya kuMusela niKumujika. Chisaka chemeni nakushakama kapinji kantesha. Hadaha Tera wazeyeli nankashi, hateleleli kwenda cheñuku.

16, 17. (a) Chitiyañenwinyi chamukolesheli Abarama? (b) Indi Yehova wamukiswilili ñahi Abarama hampinji yashakaminiyi muHarana?

16 Chimwahitili mpinji, Tera wafwili chashikijiliyi yaaka 205. (Kutach. 11:32) Chafwili tata yindi, Abarama amukundejeli chelili Yehova yohanjeki nindi cheñi. Washimwini cheñi nshimbi yamulejeliyi muUri, nawa wahosheli chikupu hayikaninu yindi. Abarama wadi kwikala ‘munza weneni’ nawa yisaka yejima yahamaseki yakakoolekela kudi yena. (Tañenu Kutachika 12:2, 3.) Chitiyañenu chatiyañenuwu Abarama naNzambi chamukolesheli kutwalekahu nalwendu.

17 Hela chochu, haniyi mpinji chisaka chadiña nayuma yayivulu yakuloñeja muloña Yehova wamukiswilili Abarama hampinji yashakaminiyi muHarana. Bayibolu yashimuna “mahetawu ejima apompesheluwu, niantu aheteluwu muHarana.” (Kutach. 12:5) Hakwila nawu yekali munza, Abarama wateleleli kwikala namaheta niañamba amavulu, nichisaka cheneni. Bayi neyi Yehova waheteshaña ambuñindi mpinji yejimaku, ilaña wayinkaña yuma yejima yakeñañawu kulonda azati mudimu windi. Abarama watwalekeluhu kuya kwiluña dakadi kwiluka.

Abarama naSarayi amweni kukala hakushiya yuma yayiwahi yadiluñishileñawu muUri

18. (a) Ifukwinyi dadiña dalema kudi Abarama munsañu yanyaka yahosha hachazatileñayi Nzambi nawantu Jindi? (b) Yumanyi yikwawu yamwekeni hefuku daNisani 14 chimwahitili yaaka? (Talenu chikasha chinakwila nawu “Ifuku Dalema Chikupu muNsañu Yanyaka yamuBayibolu.”)

18 Chendeluwu lwendu lwamafuku amavulu kufuma kuHarana ashikili kuKarikemishi, kwavulileña kuzambukila antu nianyama kaloña Yufurati. Hadaha chashikiluwu hanidi iluña, dadiña ifuku dalema kudi Abarama munsañu yanyaka yahosha hachazatileñayi Nzambi nawantu Jindi. Chakadi nikujina, Abarama niantu jindi niatunyama azambukili kaloña muchaaka cha 1943 B.C.E., hefuku damu 14 mukakweji katachikili kutenawu nawu Nisani. (Kwid. 12:40-43) Kukabeta kambwela dikwadiña ituña dakaniniyi Yehova nindi wakamuleja Abarama. Hadina ifuku chitiyañenu chaNzambi naAbarama chatachikili kuzatika.

19. Chumanyi chateneniyi Yehova muchikaninu chamukaniniyi Abarama, nawa chumichi chamwanukishilidi Abarama?

19 Abarama chayileñayi kukabeta kambwela ketuña, atekeleli kwakwihi nanyitondu yamaneni yakuMore, kwakwihi naShekemi. Yehova wahosheli cheñi naAbarama heluña denidi. Haniyi mpinji Nzambi wamukanini Abarama nindi anyanindi akaswana idi ituña. Komana Abarama watoñojokeli hawuprofwetu waYehova washimwiniyi muEdeni wakutena ‘mwana,’ hela mbutu wakamwina antu kumbidi? (Kutach. 3:15; 12:7) Hadaha dimu. Hekwawu watachikili kwiluka nindi niyena wadiña hakachi kayuma yalema yafuukwiliyi Yehova.

20. Indi Abarama wamwekesheli ñahi nindi walemesheli kukooleka kwamukoolekesheliyi Yehova?

20 Abarama walemesheli chikupu kukooleka kwamwinkeliyi Yehova. Chineli mwituña mwashakamineña aKenani, chakadi nikujina Abarama chahitileñayi mwituña hembileña mpuñaku nawa wemeneña nakumutuñila Yehova tumeña, katachi kwakwihi nanyitondu yamaneni yakuMore kuhiñahu kwakwihi naBeteli. Watambikili hejina daYehova nakumusakilila Nzambi chakufuma hamuchima hampinji yatoñojokeleñayi hachihandilu chawanyanindi chakumbidi. Watela wayishimwinini antuñi nindi aKenani. (Tañenu Kutachika 12:7, 8.) Kafwampi Abarama wadiña kanda yamoni yuma yakala yakweseka chikuhwelelu chindi. Ilaña Abarama hanukileña yuma yadiluñishileñayi yashiliyi muUruku. Washili maana hachikaninu chamukaniniyi Yehova. Mukanda waAheberu 11:10 wahosha hadi Abarama nawu: “Wadiñi nakutalila ñanda yikweti yikuku, yakwila mukwakuyipima nikuyituña yowu Nzambi.”

21. Yumanyi yayivulu yitweluka haWanta waNzambi kubadika yelukiliyi Abarama, nawa munakufwila kwiladi?

21 Etu twamukalakelaña Yehova makonu tweluka nsañu yayivulu kubadika yelukiliyi Abarama kutalisha ‘hañanda’ yachifwikija, Wanta waNzambi. Tweluka netu Wanta wunakuyuula mwiwulu nawa katataka wakafumishahu kanu kaayi, nawa tweluka netu Mbutu akaninuwu Abarama, Yesu Kristu nakuyuula iwu Wanta. Tukekala nakukooleka kwakumumona Abarahama cheñi neyi anamusañuli, nawa hayina mpinji Abarama wakeluka chikupu chashikijeweli nkeñelu yaYehova. Komana munakukeña kumona chakashikijayi Yehova yikaninu yindi yejima? Dichi chalema neyi mutwalekahu kwila yuma yeliliyi Abarama. Dihanenu nakushiya yuma yikwawu kulonda mumukalakeli Yehova, nawa sakililenuña chikupu hamudimu wayinkayi. Chimukwimbujolaña chikuhwelelu chaAbarama, ‘tata yawejima akweti chikuhwelelu,’ dikwila nawu wukwikala tata yenu ninenu.

^ par. 1 Chimwahitili yaaka, Nzambi wamuhimpili Abarama ijina nakwikala Abarahama, chaya mukwila nawu, “Nkakulula wamukanka wanyunza.”—Kutach. 17:5.

^ par. 4 Chochimu, hakachi kanyana kaTera, kakavulu Abarama diyi asambilañawu kutena hela chakwila hadiña weduku.

^ par. 6 Chimwahitili yaaka, Nzambi wamuhimpili Sarayi ijina nakwikala Sara, chaya mukwila nawu, ‘Mwana kamwanta wamumbanda.’—Kutach. 17:15.

^ par. 12 Antu amakwawu adiza chikupu ajinokaña neyi chakwila mumufuku aAbarama angameli adiña ayitadika dehi. Hela chochu, hiyakweti wunsahuku. Bayibolu yashimuna nawu hakachi kayuma yaheteliyi Abarama hadiñi niangameli.—Kutach. 12:16; 24:35.

[Mwevulu wudi hefu 26]

Abarama wakaanini kudifukula kudi ankishi adifukwileñawu antu amuUri