Eaha to roto?

Tapura tumu parau

PENE TORU

‘Te metua o te taata atoa i faaroo’

‘Te metua o te taata atoa i faaroo’

1, 2. Eaha tei tupu mai te tau o Noa mai â, eaha râ te manaˈo o Aberahama?

 FAAROO ihora Aberahama i te taata e tutuô ra, hiˈo aˈera i te pare teitei e tia noa ra, e ite atura i te au auahi e pee ra i nia. a Te pûpû faahou ra te mau tahuˈa i te tusia na te atua avaˈe. Te ite ra oe ia Aberahama e huri tua mai ra, a tairiiri ai i to ˈna upoo? No te hoˈi i ǒ ˈna, e na roto atu o ˈna i te mau aroâ mea taata roa. Tuˈatuˈa roa to ˈna mata a manaˈo ai o ˈna i te haamoriraa idolo tei rahi roa na to ˈna oire o Ura. Ua uˈana roa te haamoriraa hape mai te tau o Noa mai â!

2 Ua pohe Noa e piti matahiti hou Aberahama a fanauhia mai ai. I to Noa e to ˈna utuafare haereraa mai i rapae i te araka i muri aˈe i te diluvi, ua pûpû Noa i te hoê tusia ia Iehova. E ua faaite mai Iehova i te hoê anuanua. (Gen. 8:20; 9:12-14) I tera ra tau, hoê anaˈe haamoriraa e vai ra: te haamoriraa viivii ore. E 350 matahiti râ i muri aˈe, i to Noa poheraa, mea iti roa te taata e pee ra i te haamoriraa viivii ore. Te haamori ra hoi te rahiraa i te mau atua ěê. O Tera atoa, te papa o Aberahama, e hamani na paha oia i te idolo.—Ios. 24:2.

No te aha e faaroo puai ai to Aberahama?

3. No teihea huru maitai i taa ê ai Aberahama i te tahi atu? Eaha ta tatou e ite mai?

3 Mea taa ê o Aberahama. A mairi ai te mau matahiti, te taa ê noa ˈtu ra o ˈna i te tahi atu no to ˈna faaroo. Inaha, ua aratai te Atua i te aposetolo Paulo ia pii ia Aberahama ‘te metua o te taata atoa i faaroo’! (A taio i te Roma 4:11.) E hiˈo mai tatou no te aha e tano maitai ai tera iˈoa no ˈna. E ite mai ïa tatou e nafea ia haapuai i to tatou faaroo.

Taviniraa ia Iehova i muri aˈe i te diluvi

4, 5. Ia vai ra paha Aberahama i ite ai o vai Iehova?

4 Mea nafea Aberahama i te iteraa o vai Iehova? I tera ra tau, e tavini taiva ore ta Iehova i te fenua, mai ia Sema. Noa ˈtu e e ere o ˈna te tamaiti matahiapo a Noa, e pinepine o ˈna te faahitihia na mua. Peneiaˈe no to ˈna faaroo faahiahia mau. b I muri iho i te diluvi, ua faahiti Noa ia Iehova mai “te Atua no Sema.” (Gen. 9:26) Mea faatura ïa Sema ia Iehova e i te haamoriraa viivii ore.

5 Ua matau anei Aberahama ia Sema? Peneiaˈe. A feruri na ia Aberahama i to ˈna tamarii-rii-raa. Ua oaoa roa paha o ˈna i te iteraa e e tupuna to ˈna e ora noa ra. Ua hau i te 400 matahiti to ˈna e teie ta ˈna i ite mata roa ˈtu: te feia ino e te mau aito haavî, te diluvi, te taata-faahou-raahia te fenua, te mauraa mai te mau nunaa matamua, e te pare no Babela a orure hau ai Nimeroda. Aita Sema taiva ore i apiti i tera orureraa hau. No reira, i to Iehova faahuru-ê-raa i te reo o te feia e patu ra i te pare no Babela, ua tamau noa Sema e to ˈna utuafare i te paraparau i te reo matamua o te huitaata, te reo o Noa. A paari mai ai Aberahama, eita e ore e ua faahiahia roa o ˈna ia Sema. I te poheraa Sema, e taata paari Aberahama. Ia Sema ra paha ïa i ite ai Aberahama o vai Iehova.

Aita Aberahama i haamori i te idolo, mai e rave rahi roa i Ura

6. (a) Mea nafea tatou i ite ai e ua huti mai Aberahama i te haapiiraa i tei tupu i te diluvi? (b) Eaha te huru oraraa o Aberahama raua Sara?

6 Te mea papu, ua huti mai Aberahama i te haapiiraa i tei tupu i te diluvi. Ua tutava oia, mai ia Noa, ia au to ˈna haerea i te Atua. No reira o ˈna i ore ai i haamori i te idolo, taa ê atu i te taata no Ura, i to ˈna atoa paha fetii piri. Ua itea mai râ ia ˈna te hoê apiti taa ê mau. Ua faaipoipo o ˈna ia Sara, te hoê vahine haviti e faaroo rahi to ˈna ia Iehova. c Noa ˈtu e aita ta raua e tamarii, mea papu e ua oaoa roa raua i te taviniraa raua toopiti ia Iehova. Ua faaamu atoa mai raua ia Lota, te tamaiti a Harana tei pohe, taeae no Aberahama.

7. E nafea ia pee i te hiˈoraa o Aberahama?

7 Aita roa ˈtu Aberahama i faarue ia Iehova no te haamori i te idolo i Ura. Ua faataa ê mai raua Sara ia raua i te feia haamori idolo o to raua oire. Ia puai to tatou faaroo, pee anaˈe i to raua huru feruriraa ma te faataa ê mai ia tatou i to teie nei ao. Ua parau Iesu e ‘e ere ta ˈna mau pǐpǐ i to teie nei ao’ e no reira teie nei ao e riri ai ia ratou. (A taio i te Ioane 15:19.) Aita paha to oe utuafare aore ra to oe mau hoa e tâuˈa faahou ra ia oe no te mea ua faaoti oe e tavini ia Iehova. A haamanaˈo e tei pihai iho Iehova ia oe. Te au ra to oe haerea ia ˈna, mai ia Aberahama raua Sara.

“E haere ê mai oe”

8, 9. (a) Eaha te ohipa maere mau i tupu i te hoê mahana? (b) Eaha ta Iehova poroi ia Aberahama?

8 I te hoê mahana, ua tupu te hoê ohipa maere mau. Ua tae mai te hoê poroi ia Aberahama ra no ǒ mai ia Iehova ra! Aita te Bibilia e faataa huˈahuˈa ra mea nafea te taeraa mai tera poroi, teie noa râ ua fa ˈtu “te Atua mana [aore ra hanahana]” i taua tane taiva ore ra. (A taio i te Ohipa 7:2, 3.) Peneiaˈe na roto i te hoê melahi i faaite ai te Arii o te ao taatoa i to ˈna hanahana rahi ia Aberahama. Eita e ore e ua oaoa roa o Aberahama i te ite i te taa-ê-raa i rotopu i te Atua ora e te mau idolo ora ore ta te taata e haamori ra.

9 Eaha ta Iehova poroi ia Aberahama? “E haere ê mai oe, e vaiiho atu i to fenua e to fetii atoa, e haere mai oe i teie nei fenua na ˈu e faaite atu ia oe.” Aita Iehova i parau ia Aberahama ihea o ˈna e haere ai, ua parau noa ˈtu râ e na ˈna e faaite atu. Na mua râ, e titauhia ia faarue Aberahama i to ˈna fenua e to ˈna fetii. I tera mau tuhaa fenua i tahito ra, e utua rahi ia na reira te hoê taata, e utua ino aˈe i te pohe. Mea faufaa roa hoi te utuafare i tera ra tau.

10. E haapaeraa rahi mau â ia faarue ia Ura, no te aha?

10 E haapaeraa rahi mau â ia faarue ia Ura. Ia au i te tahi mau paheruraa, e oire ruperupe teie mea rahi te taata. (A hiˈo i te tumu parau “ Te oire ta Aberahama raua Sara i faarue.”) E fare unauna to reira. Te fare o te tahi mau utuafare e ta ratou mau tavini, ua hau atu ïa i te ahuru piha, e aua to ropu e ofai te tahua. E pape, e haumitiraa e e faarueraa pape viivii to roto i te fare. A haamanaˈo atoa e mea paari Aberahama raua Sara, e 70 tiahapa paha matahiti to Aberahama, e 60 tiahapa to Sara. Mea papu e ua hinaaro Aberahama i te hoê oraraa maitai no Sara. Tera hoi te hinaaro o te mau tane maitai no ta ratou vahine. Peneiaˈe ua paraparau raua, ua uiui, ua haapeapea atoa. Eita râ e ore e ua oaoa roa Aberahama i to Sara farii-atoa-raa e haapae i to raua oraraa fanaˈo!

11, 12. (a) Eaha te faaineineraa e te faaotiraa ta Aberahama raua Sara e rave hou a faarue ai ia Ura? (b) A faataa mai na i te mahana faarevaraa.

11 Hou raua a reva ˈi, ia faanaho ïa Aberahama raua Sara i te tere e ia faaineine i ta raua mau taihaa. E ere i te ohipa nainai. Eaha ta raua e afai e eaha ta raua e vaiiho? Te mea faufaa ˈtu â, o vai ta raua e rave? Mea paari hoi Tera, na vai ïa e haapao ia ˈna? Faaoti aˈera raua e rave mai ia ˈna. Ua farii Tera ma te aau tae, inaha ia au i te faatiaraa, na ˈna i aratai i te utuafare i rapae ia Ura. E au ra ïa e ua faaea oia i te haamori i te idolo. Ua na muri atoa ˈtu Lota ia ratou.—Gen. 11:31.

12 Tae maira te mahana faarevaraa. A hiˈo na i tera rahiraa taata e putuputu ra i tera poipoi i rapaeau mai i te mau patu o te oire. Ua hurihia te taihaa i nia i te mau kamela e te mau asini. d Ua haaputuputuhia te mau nǎnǎ. Te tia noa ra te utuafare e te tavini taitahi i te vahi faataahia no ratou. To nia atoa paha to ratou mata ia Aberahama a tiai noa ˈi ia faaara mai o ˈna afea e faareva ˈi. Faareva aˈera ratou e faarue roa maira ia Ura.

13. Eaha te huru feruriraa o te tavini e rave rahi a Iehova i teie mahana?

13 I teie mahana, mea rahi te tavini a Iehova e faaoti e haere i te mau vahi aita i rahi te taata poro. E faaoti vetahi e haapii i te hoê reo apî no te poro i te feia e paraparau i tera reo. E te tahi atu, e tamata ïa i te mau ravea pororaa rau aita ratou i matau. E titau teie mau faaotiraa i te haapaeraa, ia haapae anei i te tahi mau fanaˈoraa. E huru feruriraa maitai roa teie, mai to Aberahama raua Sara! Ia faaite tatou i tera huru faaroo, mea papu e e horoa noa mai Iehova hau atu i ta tatou e horoa ra na ˈna. E haamaitai iho â o ˈna i te feia faaroo. (Heb. 6:10; 11:6) E na reira anei o ˈna ia Aberahama?

Ua haere ratou i te tahi atu pae o Eupharate

14, 15. Mai te aha te tere mai Ura ˈtu i Harana, e no te aha paha Aberahama i faaea rii ai i taua oire ra?

14 A feruri na ia Aberahama aore ra ia Sara e pauma ra i nia i te asini i muri aˈe i te haereraa na raro. A paraparau noa ˈi raua, te faaroo-atoa-hia ra te maniania o te ôe nainai i nia i te mau animara. Ua matau roa ratou pauroa i te taui noa i te vahi. Ua ite roa mai vetahi i te faatia e te tatara i te fare ie, i te tauturu atoa ia Tera ruhiruhia ia parahi maitai i nia i te kamela aore ra te asini. Te haere nei ratou i te pae apatoerau tooa o te râ ma te pee noa i te anavai Eupharate. A mairi ïa mahana, a mairi ïa hebedoma, te nuu mǎrû noa ra ratou.

15 Fatata tausani kilometera i muri aˈe, ite aˈera ratou i te mau puhapa e hohoˈa noa i te ofaaraa manu meli. Ua tapae ïa ratou i Harana, te hoê oire ruperupe i te maaraa purumu tapihooraa mai Hitia o te râ e tae atu i Tooa o te râ. Ua faaea rii te utuafare i taua oire ra, no te mea paha ua paruparu roa o Tera.

16, 17. (a) Eaha tei faaitoito ia Aberahama? (b) Mea nafea Iehova i te haamaitairaa ia ˈna a faaea ˈi o ˈna i Harana?

16 Pohe atura Tera, e 205 matahiti to ˈna. (Gen. 11:32) Ua tamahanahanahia Aberahama i to Iehova paraparau-faahou-raa ia ˈna. Ua faahiti faahou Iehova i te mau faaueraa ta ˈna i horoa ˈtu i Ura, e fafau atura e e riro mai Aberahama ei “nunaa rahi” e na roto ia ˈna e maitai ai te mau fetii atoa o te ao nei. (A taio i te Genese 12:2, 3.) Itoito maira Aberahama no taua faufaa ra ta Iehova i faaau ia ˈna no te faareva.

17 Teie nei râ, ua rahi atu â te taihaa e taitai, ua haamaitai hoi Iehova ia Aberahama ma i Harana. Te faahiti ra te faatiaraa i “te mau taoˈa atoa i noaa ia raua, e to raua mau taata atoa i noaa i Harana.” (Gen. 12:5) Ia riro mai Aberahama ei nunaa, ei taoˈa ïa ta ˈna e ei tavini atoa, oia hoi te hoê utuafare rahi. Eita Iehova e horoa noa i te taoˈa rahi na ta ˈna mau tavini, e horoa râ o ˈna i ta ratou e hinaaro mau â no te rave i to ˈna hinaaro. Itoito maira Aberahama e faareva ˈtura ratou i te fenua ta ratou i ore i ite.

Ua haapae iho â Aberahama raua Sara i to raua oraraa fanaˈo i Ura

18. (a) Eaha te taio mahana faufaa roa i roto i te mau haaraa a Iehova e to ˈna nunaa? (b) Eaha atoa tei tupu i te 14 no Nisana? (A hiˈo i te tumu parau “ Te 14 no Nisana i roto i te Bibilia.”)

18 E rave rahi mahana i muri aˈe, tapae atura ratou i Karekemisa. I reira paha to Aberahama ma haereraa i te tahi atu pae o Eupharate. E na reira atoa na te rahiraa o te mau ratere. Tera mahana, o te 14 ïa o te avaˈe parauhia i muri aˈe Nisana, matahiti 1943 hou te Mesia. (Exo. 12:40-43) E taio mahana faufaa roa teie i roto i te mau haaraa a Iehova e to ˈna nunaa. I tera mahana i mana ˈi te faufaa ta ˈna i faaau ia Aberahama. I te pae apatoa, te tarava noa ra te fenua ta ˈna i fafau e faaite ia Aberahama.

19. Eaha ta Iehova i fafau ia Aberahama, e eaha paha ta Aberahama i haamanaˈo?

19 Haere aˈera Aberahama ma i te pae apatoa e faaea ˈtura i pihai iho i te mau raau rahi i More, i pihai iho ia Sekema. I reira Iehova i te paraparau-faahou-raa ia Aberahama, i tera taime no nia ïa i to ˈna huaai. Ua fafau Iehova e e parahi to ˈna huaai i tera fenua. Ua haamanaˈo anei Aberahama i ta Iehova i tohu i Edene, oia hoi e faaora te hoê “huaai” i te huitaata ia tae i te hoê mahana? (Gen. 3:15; 12:7) Peneiaˈe. Haamata ˈtura paha ïa oia i te taa e e tuhaa ta ˈna i roto i te opuaraa rahi a Iehova no te huitaata.

20. Mea nafea Aberahama i te faaiteraa i to ˈna mauruuru ia Iehova?

20 Ua mauruuru roa Aberahama ia Iehova no teie haamaitairaa. A hahaere ai o ˈna na te fenua Kanaana, mea papu e ua haapao maitai o ˈna. E ati Kanaana â hoi to reira. Noa ˈtu râ, ua hamani o ˈna i te fata na Iehova i reira, na mua i pihai iho i te mau raau rahi i More, e i muri iho i pihai iho ia Betela. Ua tiaoro o ˈna i te iˈoa o Iehova, eita e ore ma te haamauruuru ia ˈna no te a muri aˈe o to ˈna huaai e ma te poro atoa paha i to Kanaana. (A taio i te Genese 12:7, 8.) Parau mau, i te roaraa o to ˈna oraraa, e tamata-roa-hia to ˈna faaroo. Eita râ Aberahama e mihi i to ˈna fare e i to ˈna oraraa fanaˈo ta ˈna i vaiiho i Ura. E tiatonu oia i ta Iehova i fafau ia ˈna. Ia au i te Hebera 11:10, “te titau ra hoi oia i taua oire niu mau ra, o te Atua te faaau e te faatia.”

21. Eaha ta tatou i ite aita Aberahama i ite? Eaha ta oe i faaoti e rave?

21 Tatou e tavini nei ia Iehova i teie mahana, mea rahi aˈe ta tatou i ite no nia i tera “oire” ia Aberahama. Ua ite tatou e o te Basileia o te Atua taua oire ra, te faatere nei te Basileia i nia i te raˈi e fatata roa te reira i te haamou i teie nei faanahoraa o te mau mea. Ua ite atoa tatou e te Arii o tera Basileia, o Iesu Mesia ïa te Huaai fafauhia o Aberahama. Mea oaoa roa ïa ia farerei ia Aberahama ia faatia-faahou-hia mai oia e ia taa roa ia ˈna mea nafea te tupuraa ta Iehova opuaraa! E hinaaro anei oe e ite ia Iehova ia faatupu i ta ˈna mau parau fafau atoa? A tamau ïa i te pee i te hiˈoraa o Aberahama. A faaite i te hoê huru feruriraa haapae, i te auraro e to oe mauruuru no ta Iehova e rave ra no oe. Ia pee oe i ‘te metua o te taata atoa i faaroo,’ e riro atoa o ˈna ei metua no oe!

a I tera taime o te aamu, o Aberama te iˈoa o Aberahama. I muri iho roa to te Atua mairiraa ia ˈna i te iˈoa Aberahama, “Metua no te nunaa e rave rahi” te auraa.—Gen. 17:5.

b E pinepine atoa Aberahama i te faahitihia na mua, noa ˈtu e e ere o ˈna te matahiapo a Tera.

c I te omuaraa o te aamu, o Sari te iˈoa o Sara. I muri iho roa to te Atua tauiraa i to ˈna iˈoa ia Sara, “Tamahine hui arii” te auraa.—Gen. 17:15.

d Ia au i te tahi mau aivanaa, aita te kamela i rata ˈtura i te tau o Aberahama. Eita râ ta ratou e nehenehe e haapapu e tera iho â anei. Area te Bibilia, e pinepine ïa i te parau e e kamela ta Aberahama.—Gen. 12:16; 24:35.