Hizaha raha an̈atiny

TOKO FAHA-3

“Baban’olo Jiaby Manam-pinoan̈a”

“Baban’olo Jiaby Manam-pinoan̈a”

1, 2. Ino raha nisy tamin’ny andran’i Abrama, aviô ino raha tsapany?

 ABRAMA nipetraka ta Ora. a Amy lalan̈anany hody, izy maharen̈y olo maresaka, ke nitodiky hely izy. Hitany tazan̈a in̈y misy setroko manonga, kaiky izio baka amy tempoly araiky habo be sady fôrma piramidy. Amizio ao misy mpisôron̈o man̈ano sôron̈o niny zan̈aharin’ny fanjava. Ketraketraka Abrama sady nan̈ombokombon̈o, ke nitohizany foeky dianany. Maro olo fanôjy izy tamy lalan̈a, ke izy lôso diniky karaha ty: ‘Manompo sampy aby olo aby ty zalahy!’ Niparitaka mare baka fanompoan-tsampy koa fa lôso elaela Safodrano.

2 Mbala nivavaka tamy Jehovah aby olo jiaby tafara helin’ny Safodrano. Noa ndreky fianakavian̈anany iziô koa fa niboaka baka tamy sambofiara tao, irô nan̈ano fan̈atitry tamin’i Jehovah. Jehovah amizay baka tiô nan̈ano sobay tamy lan̈itry. (Gen. 8:20; 9:12-14) Fa ny raha mampalahelo, an-jatony taon̈o tafaran’ny Safodrano, lôso vitsy hely olo nanompo Jehovah. Olo tamy zen̈y efa samby tamy tany nipitrahany ke nanjary nivavaka tamy zan̈ahary isan-karazany. Taon̈o aroe tafaran’ny nifatesan’i Noa, teraka Abrama. Ndray Tera baban’i Abrama koa tsy nanompo Jehovah sady mety nan̈amboatra sampy foeky.​—Jos. 24:2.

Akôry nahavy Abrama nanan̈a finoan̈a matanjaka?

3. Ino raha tsy nampiran̈a Abrama tamin’olo tamy zen̈y, aviô ino raha ianarantsika baka amy zen̈y?

3 Abrama ndraiky tsy karaha zen̈y foeky, izy nino Jehovah fo. Apostoly Paoly nivolan̈a fa Abrama ‘baban’olo jiaby manam-pinoan̈a.’ (Vakia Romanina 4:11.) Alô hizahavantsika ino raha nan̈ampy izy hanan̈a finoan̈a matanjaka amy zen̈y atsika afaka mangala tahaka izy.

Fiain̈ana Tafaran’ny Safodrano

4, 5. Mety azôvy nampianatra Abrahama raha momba Jehovah, aviô nan̈ino atsika mivolan̈a zen̈y?

4 Akôry ma fomba nahaizan’i Abrama raha momba Jehovah? Tamy fotoan̈an’izen̈y, mbala nisy olo vitsivitsy nanompo Jehovah tambony tany teto. An̈isan’izen̈y Sema, zanakan’i Noa. Sema io tsy talan̈olo, kanefa izy fo matetiky voaton̈ono alohan’ny Hama ndreky Jafeta fôtony izy donko ten̈a nino Jehovah. b Nisy fotoan̈a aby Jehovah nikahian̈a ‘Zan̈aharin’i Sema.’ (Gen. 9:26) Nan̈aja Jehovah sady nanompo izy zaraiky fo Sema.

5 Abrama mety nahay Sema, fôtony izy taranakan’i Sema. Iritrireta hely baka! Mbala tsaiky lelahy hely Abrama tamy zen̈y. Misaora ravoravo izy mahita dadilahibenany efa mandeha 400 taon̈o mahery, mbala velon̈o. Efa maro raha hitan’i Sema, an̈isan’izen̈y raha tsy manjary tamin’ny andran’ny Nefilima aby io ndreky Safodrano namonoan̈a olo ratsy fan̈ahy jiaby. Hitany koa nampamaro olo ndreky niparitahan’olo tamy tany jiaby. Hitany nananganan’iry Nimroda Tilikambon’i Babela ndreky nan̈ovoan’i Jehovah volan̈an’olo niasa izio. Sema tsy nanohitry Jehovah niaraka tamin’iry Nimroda, ke tsy nivoan’i Jehovah volan̈anany ndreky niny taranakanany, an̈isan’izen̈y Abrama. Mbala volan̈a nampiasain’i Noa fo volan̈andrô. Ke azo antoko fa najain’i Abrama mare i Sema. Mety efa matoe mare Abrama vo maty Sema, ke mety Sema nampianatra izy raha momba Jehovah.

Abrama tsy nanompo sampy ndray feno olo nanompo sampy ta Ora

6. a) Akôry ahitantsika fa nangala fianaran̈a baka tamy Safodrano i Abrama? b) Karakôry fiain̈anan’i Abrama ndreky Saray?

6 Fa ndray karakôry ndray karakôry, haintsika fa Abrama nangala fianaran̈a baka tamy Safodrano. Karakôry ma zen̈y? Izy tsy nanompo sampy fa niaraka nandeha tamy Jehovah karaha nataon’i Noa. Izy tsy niran̈a tamin’olo ta Ora tao, sady tsy niran̈a fianakavian̈anany foeky donko. Izy nahazo vady tsara. Saray baka tsy basin’ny tsara saora fo fa ten̈a nino Jehovah koa. c Irô tsy niteraka, ke nitarimindrô Lota zanaka rahalahin’i Abrama. Ravoravo nanompo Jehovah fo irô fivadiany.

7. Akôry mety hangalantsika tahaka Abrama?

7 Abrama ndreky Saray tsy nivadiky tamy Jehovah. Irô tsy nanompo sampy karaha olo tanàna araiky tamindrô, ke mety hitan’olo hafahafa irô, fa raha zen̈y tsy nampan̈ino irô. Akôry mety hangalantsika tahaka irô? Atsika mila mifen̈y mare baka tsy ho miran̈a amin’olo amy donia ty, ndray atsika ho halan’olo. Jesosy efa nivolan̈a fa mpan̈ara-dia izy “tsy an̈isan’ny donia ty” ke irô ho halan’ny donia ty. (Vakia Jaona 15:19.) Efa nisy fotoan̈a ma anao nahatsapa nahilikilikin’iry havanao na olo hafa? Izikoa zen̈y, aza adin̈a fa efa takatran’izen̈y koa Abrama ndreky Saray.

‘Ialà Taninao’

8, 9. a) Ino ma raha tsy nampoizin̈y nandalo tamin’i Abrama? b) Ino raha nivolan̈in’i Jehovah taminany?

8 Tandraraiky, nisy raha tsy nampoizin’i Abrama niboaka. Izy nahazo hafatra baka tamy Jehovah Zan̈ahary! Baiboly tsy mitantara tsipirian-draha nandalo tamy zen̈y fa zisty karaha ty fo ambarany: ‘Zan̈aharin’ny voninahitry’ niboaka taminany. (Vakia Asan’ny Apostoly 7:2, 3.) Zen̈y ndraiky tsy mivolan̈a fa Abrama nahita maso Jehovah, fa izy nahita tapany hely tamin’ny voninahitrinany. Mety nan̈iraka anjely donko Jehovah taminio. Misaora ravoravo mare Abrama fôtony Jehovah fa tsy karaha sampy tsisy fahin̈ana nivavahan’olo aby io, fa Zan̈ahary velon̈o ankitin̈y.

9 Ino ma hafatra io? Ho Jehovah taminany: ‘Ialà taninao ndreky ry havanao, fa mandihana amy tany handeha haboakako anao.’ Jehovah tsy nivolan̈a aia tany nivolan̈iny io, izy zisty nivolan̈a fa mbala haboakany Abrama izio. Fa izy fo tsy maintsy miala taninany ndreky ry havany antsendriky. Tsy mora amindrô raha zen̈y, fôtony tamin’iry Abrama tan̈y, vorivory tiô fo fianakavian̈a. Tamindrô, olo voahozon̈o fo miala tanindrazan̈a ndreky miala havan̈a. Naleon’olo sasany aby maty tozay hifindra tanàna!

10. Nan̈ino tsy nora tamin’i Abrama ndreky Saray niala ta Ora?

10 Tsy nora tamin’i Abrama niala ta Ora. Tanàna nanandraha salakady naresaka baka izio. (Zahava efajoro “ Tanàna Nialan’i Abrama Ndreky Saray.”) Hitan’ny mpikaroko aby io fa tsara mare tran̈o sasany ta Ora. Tokotany man̈odidin̈y tran̈o aby io vita rarivato. Tran̈o sasany misy efitry mandeha 12 na maherin’izen̈y. Miaraka mipetraka ao tômpitran̈o ndreky mpiasa. Efa nisy pompy ndreky kabone, aviô lalan̈a fiboahan’ny rano maloto koa tamy tran̈o sasany. Aza adin̈a koa fa Abrama tamin’io efa maherin’ny 70 taon̈o, aviô Saray efa 60 taon̈o mahery. Tsy tian’i Abrama hijaly vadiny, karaha zen̈y aby baka lelahy manambady. Aleva sary an-tsain̈y hely baka irô mikoran̈a raha mampiasaloha irô momba dia io, isan-karazany fan̈ontanian̈a avy an̈atin’ny jerindrô. Fa ravoravo mare Abrama fôtony nan̈eky handeha Saray! Vôn̈ono izy hiala fiain̈ana tsarabe ta Ora tao.

11, 12. a) Ino aby raha nila nataon’iry Abrama talohan’irô handeha? b) Tantarà karakôry tamin’ny andran’irô handeha?

11 Nanomboko nan̈amboamboatra amizay irô. Naro raha nila nataondrô. Irô tsy maintsy nandiniky ino raha hientin̈y, ino ambela, atao akôry mpiasa aby io, hatao akôry fianakavian̈a, intsaka eky i Tera. Efa matoe baka izy, ke tapa-kevitry irô hitondra izy ndreky hikarakara izy. Tera io tao donko tsy sarôtiny fa direkty nazoto nan̈araka irô. Baiboly baka mivolan̈a fa izy foeky nitariky fianakavian̈anany niala ta Ora tao. Dikan’izen̈y, azo antoko fa efa tsy nanompo sampy eky izy. Nan̈araka irô koa Lota.​—Gen. 11:31.

12 Navy amizay andra handihanandrô. Maraindrain̈y be tamy zen̈y. Efa tafiboaka tanàna irô jiaby, miaraka amy mpanompo jiaby. Entam-bendrô an̈abon’ny shamô ndreky boriky. d Efa vorivory iô biby tarimiandrô jiaby. Efa paripare aby olo jiaby, miambin̈y Abrama mivolan̈a fo. Farany, lôso amizay irô. Tamin’in̈y farany nahitandrô Ora.

13. Akôry an̈aboahan’ny mpanompon’i Jehovah amy iziôty fa irô mahafoe ten̈a karaha Abrama ndreky Saray?

13 Amy iziôty, maro mpanompon’i Jehovah mifindra amy tany ilàn̈a mpitory maro. Misy koa mianatra volan̈a hafa baka irô afaka mitory amy vahiny, na man̈andran̈a man̈ano karazan̈a fanompoan̈a mbala tsiary nataondrô na tsy nahazatra irô. Matetiky irô vôn̈ono hahafoe fiain̈ana mampiadan̈a, ndray raha zen̈y tsy mora. Deraintsika mare irô fôtony irô manan̈a finoan̈a karaha Abrama ndreky Saray! Ke aleva tahaka irô, fa ho hitanao fomba hitahian’i Jehovah anao. Jehovah koa fa mitahy, beben’ny nafoenao hamezany anao! Tsy maintsy amezany hatsaran̈a fo olo manam-pinoan̈a. (He 6:10; 11:6) Namezan̈y hatsaran̈a ankitin̈y ma Abrama?

Nitsaka Eofrata

14, 15. Nan̈an̈o akôry diandrô, aviô nan̈ino irô nidôko elaela ta Harana?

14 Nahay zatra tsihelihely nan̈ano dia lavitry Abrama ndreky Saray. Aleva sary an-tsain̈y baka diandrô. Mandeha vity lavidavitry antsendriky irô, aviô izikoa fa kajokajo, irô mitenginy shamô na boriky. Koran̈a amin’io mandeha fo amy lalan̈a, aviô man̈enan̈ena feon’ny lakilôsy amy vozon̈on’ny biby io. Tamy voanalohany mbala sahiran̈a irô manangana ndreky mandravan̈a tran̈olay, fa iziô raha zen̈y efa tsisy dikany amindrô fôtony irô efa nanjary zatra mare. Lôso haindrô tsara koa nikarakara Tera, ke tsy nijaly izy ndray tan̈abon’ny samô na tan̈abon’ny boriky. Lôso irô nan̈avaratrandrefa, nan̈araka sisin’ny Ten̈aranon’ny Eofrata. Mba efa lôso lavidavitry irô koa fa nandeha herin̈iandra maromaro.

15 Navy ta Harana irô koa nahavita dia 960 kilômetara. Izio tanàna araiky maventy itraofan’ny mpivaro-mandeha baka antin̈iana ndreky andrefa. Hafa hely tran̈on’olo tan̈y, fôtony tran̈o aby io boribory karaha votry (tran̈om-bitsiky.) Nidôko elaela tao irô fôtony efa tsy afaka nanohy dia eky Tera.

16, 17. a) Ino ma fifan̈ikian̈a namparavoravo Abrama? b) Ino fitahian̈a namezan’i Jehovah izy ta Harana?

16 Maty Tera tamin’izy 205 taon̈o. (Gen. 11:32) Mafy tamin’i Abrama raha zen̈y, fa Jehovah baka tiô nikoran̈a taminany ke nahazo angôvo ndraiky izy. Nampodin’i Jehovah taminany ndraiky fifan̈ikian̈a nataony taminany ta Ora, aviô raha io nazavainy misimisy tamin’i Abrama. Nampan̈anten̈a izy fa Abrama hanjary “firenena maventy” aviô nohon’ny aminany afaka mahazo fitahian̈a olo eran-tany. (Vakia Genesisy 12:2, 3.) Lôso ravoravo Abrama ke nanjary vôn̈ono ndraiky hanohy dianany.

17 Nitahy izy ankitin̈y Jehovah. Nitombo fo entan̈an’iry Abrama. Nataon’i Jehovah nahazo ‘harian̈a ndreky olo maro’ baka izy ta Harana tao. (Gen. 12:5) Marin̈y ndraiky fa tsy mpanompon’i Jehovah jiaby ataony mpan̈arivo aby. Misy fotoan̈a fo izy man̈amia raha ilaindrô han̈ampy irô han̈atanteraka sitrapônany. Abrama namezan’i Jehovah harian̈a ndreky mpanompo maro fôtony izy hanjary firenena maventy, ke raha zen̈y ilainy ankitin̈y. Lôso amizay irô nanohy diandrô ndray mbala tsy haindrô tany handihanandrô.

Nilamin̈y fiainan̈an’i Abrama ndreky Saray ta Ora, nialandrô fo ndraiky raha zen̈y ndray sarotro tamindrô

18. a) Ombian̈a andra niavaka tamy tantaran’ny vahoakan’ny Zan̈ahary? b) Ino aby koa raha niboaka tamy 14 Nisana, tafara tatỳ? (Zahava efajoro “ Daty Miavaka amy Baiboly Ao.”)

18 Navy ta Karkemisy ry Abrama koa nandeha andra maromaro. Matetiky ao hitsakan’olo Ten̈aranon’ny Eofrata. Eraka kalandrie tafara tatỳ, tamy 14 Nisana 1943 T.K. ry Abrama nitsaka tiô. e Nanomboko nandaitry fifanikian̈a in̈y nanomboko tiô. Io andra miavaka tamy tantaran’ny vahoakan’ny Zan̈ahary. (Eks. 12:40-43) Nijotso nan̈atsimo irô baka iô, an̈y baka nisy Tany Nampan̈antin̈ain̈y io.

19. Ino ma raha nampan̈antinain’i Jehovah, aviô ino mety raha azon’i Abrama onon̈o?

19 Nan̈atsimo namakivaky tany io fo irô. Irô koa fa narikitry kakazoben’ny More, marikitry Sekema, nijanon̈o irô. Nivolan̈a tamin’i Abrama ndraiky koa Jehovah, irô koa fa navy tiô. Nampan̈anten̈a izy fa ‘taranakanany’ handova tany io. Tamin’io mety nimpody tan̈atin’ny jerin’i Abrama donko faminanian̈a ta Edena mivolan̈a fa hisy ‘taranaka’ hamonjy olombelon̈o. (Gen. 3:15; 12:7) Mety efa haihainy fa misy raha maventy iritriretin’i Jehovah hatao, ke izy ampiasain’i Jehovah amy raha zen̈y.

20. Akôry nan̈aboahan’i Abrama fa izy nankasitraka tombontsoa namezan’i Jehovah izy?

20 Abrama nankasitraka mare tombontsoa maventy namezan’i Jehovah izy. Ke izy nan̈amboatra alitara araiky narikitry kakazoben’ny More, aviô araiky narikitry Betela tan̈y. Nikaiky an̈aran̈an’i Jehovah tamy fônany jiaby izy, sady nieritreritry ny amarain’ny taranakanany. (Vakia Genesisy 12:7, 8.) Ke izy mety nitandrin̈y tsara fôtony Kananita mipetraka amy tany io. Mety nitory tamindrô koa izy. Fa mbala ho sarotro mare fiain̈anan’i Abrama ke nila nanam-pinoan̈a mare izy. Fa ndray zen̈y, izy tsy ngôma tran̈ondrô ta Ora. Izy nifantoko tamin’ny hoavinany fo. Mivolan̈a karaha ty Hebreo 11:10: ‘Izy niambin̈y favian’ny tanàna manan̈a fôtotro ten̈a izy, Zan̈ahary man̈ôrin̈y ndreky miasa izio.’

21. Ino tombony anan̈antsika izikoa ampiran̈iny amin’i Abrama, aviô ino raha tôkony hataonao?

21 “Tanàna” koran̈iny iô io Fanjakan̈an’ny Zan̈ahary. Atsika iziô mahay raha maromaro momba izio izikoa ampiran̈iny amin’i Abrama. Haintsika fa Fanjakan̈a io efa mitondra an-dan̈itry an̈y, aviô efa tsy ho ela izio handravan̈a donia ty. Haintsika koa fa Jesosy Kristy, taranakan’i Abrama niambesany letrizay in̈y Mpanjakan’ny Fanjakan̈a io. Efa tsy din̈intsika hahita Abrama lera izy hatsangana amy maty amy Paradisa. Amy zen̈y, hazava aminany tsarabe amizay fikasan̈an’i Jehovah. Azo antoko koa fa anao mba an̈isan’olo tihahay karakôry fomba nan̈atantirahan’i Jehovah fikasan̈anany ndreky raha nampan̈antinainy, tsy zen̈y? Mifen̈a fo basy hahafoe ten̈a ndreky han̈araka volan̈anany ndreky hankasitraka tombontsoa namezany anao, karaha nataon’i Abrama. Izikoa anao man̈ano zen̈y, anao hanjary zanakan’i Abrama, izy baka ‘baban’olo jiaby manam-pinoan̈a.’

a Taon̈o maromaro tafara tatỳ, Zan̈ahary nan̈ova an̈aran̈an’i Abrama ke nataony Abrahama, midika ‘Baban’ny Firenena Maro.’​—Gen. 17:5.

b Karaha zen̈y koa Abrama, izy tsy talan̈olo fa izy fo voaton̈ono voanalohany amy zanaka Tera jiaby.

c Tafara tatỳ, nivoan’ny Zan̈ahary an̈aran̈an’i Saray ke nataony Saraha, midika “Ndrambavy.”​—Gen. 17:15.

d Misy manam-pahaizan̈a tsy mino fa efa nampiasa shamô olo tamy fotoan̈a zen̈y, porofondrô amy zen̈y tsy ampy aby. Kanefa maro andiny amy Baiboly mivolan̈a fa nanan̈a shamô maromaro Abrama.​—Gen. 12:16; 24:35.

e Dikan’ny T.K. zen̈y “Talohan’i Kristy.