1, 2. Mashiwi nshi Yehova umwine alandile ninshi na batumwa ba kwa Yesu batatu baleumfwa, kabili bacitile shani?

NGA ca kuti Yehova Lesa umwine amweba ukucita icintu cimo, kuti mwacita shani? Nangu cingaba ca musango nshi, bushe te kuti mutemwe ukukonka ifyo amweba? Ukwabula no kutwishika kuti mwatemwa!

² E fyo cali na ku batumwa ba kwa Yesu batatu, Petro, Yakobo na Yohane. Ilyo papitile fye inshiku shinono pa numa ya Ca Kucilila ica mu 32 C.E., nabo bene balyebelwe ukucita fimo. (Belengeni Mateo 17:1-5.) Ilyo baali na Shikulwibo pa “lupili ulutali,” mu cimonwa bamwene Yesu ifyo aali no kucindamikwa nge Mfumu mu muulu. Icimonwa camoneke ica cine cine ica kuti Petro na o afwaile ukubamo mu cimonwa. Ilyo Petro acili alelanda, ikumbi lyalibakupile. Lyena Petro na banankwe baumfwile ico abantu abanono fye e baumfwilepo, baumfwile ishiwi lya kwa Yehova umwine. Pa numa ya kupeela ubushininkisho bwa kuti Yesu Mwana wakwe, Yehova atile: “Muumfweni.” Abatumwa balikonkele ifyo Lesa abebele. Balyumfwile ifyo Yesu abasambilishe kabili bakoseleshe na bambi ukucita cimo cine.—Imil. 3:19-23; 4:18-20.

3. Mulandu nshi Yehova afwaila ukuti tulekutika ku Mwana wakwe, kabili lyashi nshi tulingile ukusambililapo?

³ Amashiwi ya kuti, “Muumfweni,” yalilembwa mu Baibolo pa kuti tusambilileko. (Rom. 15:4) Mulandu nshi tulingile ukumumfwila? Pantu Yesu e o Yehova alandilamo, kabili lyonse ilyo Yesu alesambilisha, alelanda sana pa fyo Wishi afwaya ukuti twishibe. (Yoh. 1:1, 14) Apo Yesu alelanda sana pa Bufumu bwa kwa Lesa nangu pa buteko bwa kwa Mesia umwaba Yesu Kristu na ba 144,000 abo akalateka nabo ukucila pa cintu cimbi, nacilinga ukuti tubebete bwino bwino ili lyashi ilyacindama. (Ukus. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6) Ica kubalilapo, lekeni tumone icalengele ukuti Yesu alande sana pa Bufumu bwa kwa Lesa.

4. Bushe Yesu alangile shani ukuti alitemenwe sana Ubufumu?

⁴ Yesu alitemwa sana Ubufumu. Mulandu nshi twalandila ifi? Pantu amashiwi tulanda e yasokolola ifyo twacindamika sana. Yesu umwine atile: “Umuntu alanda ifyaisula mu mutima  wakwe.” (Mat. 12:34) Lyonse fye ilyo Yesu akwata ishuko lya kushimikila, alelanda pa Bufumu. Mu mabuuku ya Mbila Nsuma yane, balilandapo pa Bufumu bwa kwa Lesa ukucila pa miku 100, kabili imiku iingi pali iyi ni Yesu e walandile. Nga aleshimikila, alelanda sana pa Bufumu, atile: “Na mu misumba imbi ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.” (Luka 4:43) Na pa numa ya kubuuka ku bafwa, Yesu alitwalilile ukusambilisha abasambi bakwe pa Bufumu. (Imil. 1:3) Cine cine Yesu alitemenwe sana Ubufumu, e calengele ukuti alelandapo lyonse.

5-7. (a) Twaishiba shani ukuti Yehova alitemwa sana Ubufumu bwakwe? Langilileni. (b) Kuti twalanga shani ukuti twalitemwa sana Ubufumu bwa kwa Lesa?

⁵ Yehova na o alitemwa sana Ubufumu. Twaishiba shani? Ibukisheni ukuti Yehova alitumine umwana wakwe uwafyalwa eka ukwisa pano calo; fyonse ifyo Yesu alelanda fyafumine kuli Yehova. (Yoh. 7:16; 12:49, 50) Na kabili Yehova e ntulo ya mashiwi yonse ayaba mu mabuuku yane aya Mbila Nsuma ayalanda pa bumi bwa kwa Yesu na pa mulimo abombele uwa kushimikila. Baleni tontonkanyeni umo ici calola.

⁶ Tutile mulefwaya ukubika ifikope fya lupwa lwenu muli photo album nangu mwi buuku umo musungila ifikope. Ifikope ifyo mukwete fingi, nomba mwi buuku kuti mwabikamo fye ifinono. Kuti mwacita shani? Kuti mwasalapo fye ifyo mulefwaya ukubikamo. E fyo na mabuuku ya Mbila Nsuma yaba. Yaba kwati libuuku umwaba ifikope fya kwa Yesu. Yehova taebele bakalemba ba Mbila Nsuma ukuti balembe fyonse ifyo Yesu asosele ne fyo acitile ilyo ali pano calo. (Yoh. 20:30; 21:25) Lelo, umupashi wa kwa Yehova wabatungulwile ukulemba amashiwi ayo Yesu alandile ne fyo acitile ifingatwafwa ukumfwikisha ico Yesu alebombela umulimo wa kushimikila e lyo ne fintu fye ifyo Yehova alemona ukuti fyalicindama. (2 Tim. 3:16, 17; 2 Pet. 1:21) Apo mu mabuuku ya Mbila Nsuma mwaba ifyo Yesu alesambilisha pa Bufumu bwa kwa Lesa, cailanga fye apabuuta tuutu ukuti Yehova Lesa alitemwa sana Ubufumu bwakwe. Baleni tontonkanyeni, Yehova afwaya ukuti twishibe ifyaba Ubufumu bwakwe!

⁷ Bonse tulingile ukuipusha atuti, ‘Bushe nalitemwa Ubufumu bwa kwa Lesa?’ Nga twalibutemwa, tukalafwaisha ukumfwa ifyo Yesu alandile no kusambilisha pa Bufumu, ifyo bwacindama, ifyo bukesa e lyo ne nshita bukesa.

8. Bushe Yesu asupawilile shani ifyo Ubufumu bwacindama?

⁸ Natulande pe pepo lya cilangililo. Yesu alisupawilile ifyo Ubufumu bwacindama ne fyo buli no kucita mu mashiwi fye ayanono lelo aya maka kabili ayayanguka ukumfwa. Muli ili ipepo Yesu alombele ifintu 7. Ifintu fitatu ifya kubalilapo filanda pa bufwayo bwa kwa Yehova, ubwa kulenga ishina lyakwe ukuba ilya mushilo, ukwisa kwa Bufumu bwakwe, e lyo no kucita ukufwaya kwakwe pano calo nga mu muulu. (Belengeni  Mateo 6:9, 10.) Ifi fintu fitatu filosha fye ku cintu cimo. Ubufumu bwa kwa Mesia e bo Yehova akabomfya pa kulenga ishina lyakwe ukuba ilya mushilo e lyo na pa kucita ukufwaya kwakwe.

9, 10. (a) Finshi Ubufumu bwa kwa Lesa bukacita ilyo bukesa? (b) Malayo nshi ayaba mu Baibolo ayo mufwaisha ukuti yakafikilishiwe?

⁹ Finshi Ubufumu bwa kwa Lesa bukacita nga bwaisa? Nga tulepepa ukuti “Ubufumu bwenu bwise,” ninshi tulelomba ukuti Ubufumu bucitepo cimo. Ilyo Ubufumu bukesa pano calo, bukalanga amaka bwakwata. Bukafumyapo ifyabipa ifilipo ndakai, ukubikako na mabuteko ya bantunse kabili bukaleta icalo cipya umukaba ubulungami. (Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13) Lyena isonde lyonse likaba paradaise. (Luka 23:43) Bonse abafwa ababa mu cibukisho ca kwa Lesa, akababuusha kabili bakaba pamo na batemwikwa babo na kabili. (Yoh. 5:28, 29) Abantu abacumfwila bakaba abapwililika kabili bakekala umuyayaya. (Ukus. 21:3-5) Na mu kulekelesha, ifintu pe sonde fikaba bwino sana nge fyo fyaba mu muulu ukulingana fye no bufwayo bwa kwa Yehova Lesa! Bushe te kuti mutemwe ukwisamonako uko aya malayo ya mu Baibolo yakafikilishiwa? Muleibukisha ukuti lyonse ilyo mulepepa ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwise, ninshi mulelomba ukuti aya malayo yakafikilishiwe.

¹⁰ Ca cine ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa ‘tabulaisa’ ku kufikilisha ifyaba mwi pepo lya cilangililo. Na kuba, amabuteko ya bantunse yacili yaleteka, ne calo cipya umukaba ubulungami na co tacilaisa. Lelo, kuli imbila nsuma. Ubufumu bwa kwa Lesa bwalitendeka ukuteka. Ifi e fyo tukasambilila mu cipandwa cikonkelepo. Nomba natumone amashiwi Yesu alandile pa nshita ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bwali no kutendeka ukuteka mu muulu na lintu bwali no kwisa pe sonde.

11. Finshi Yesu alandile ifilanga ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwali no kutendeka ukuteka?

¹¹ Yesu alandile fimo ifilanga ukuti Ubufumu tabwali no kutendeka ukuteka mu nshita ya batumwa, nangu ca kuti ifi e fyo abasambi bakwe bamo baleenekela. (Imil. 1:6) Natulande pa fyo asambilishe mu filangililo fibili, ica kubalilapo alandile mu 31 C.E., ica bubili mu 33 C.E.

12. Bushe icilangililo ca ngano ne fyani cilanga shani ukuti Ubufumu tabwatendeke ukuteka mu nshiku sha batumwa?

¹² Icilangililo ca ngano ne fyani. (Belengeni Mateo 13:24-30.) Ilyo apwile ukulanda ici cilangililo nalimo mu 31 C.E., Yesu alilondolwelele abasambi bakwe umo calolele. (Mat. 13:36-43) Umo ici cilangililo calolele ni umu: Ilyo abasambi ba kwa Yesu bonse bafwile, Kaseebanya aali no kutandamo ifyani (Abena Kristu ba bufi) mu ngano (“abana ba Bufumu,” nelyo Abena Kristu basubwa). Fyonse fibili, ingano ne fyani baali no kufileka fyakulila pamo mpaka inshita ya kulobolola yafika e kutila “inshita ya ku mpela iya cino calo.” Ilyo inshita ya kulobolola yatendeke, ifyani baali no kufinukula. Lyena balonganike  ingano. Kanshi ici cilangililo cilelangilila ukuti Ubufumu tabwali na kutendeka ukuteka mu nshita ya batumwa, lelo bwali no kutendeka ukuteka ilyo inshita ya kuti fikulile pamo yapwile. Ilyo ifi fyonse fyacitike, inshita ya kukulila pamo yalipwile, kabili inshita ya kulobolola yalitendeke mu 1914.

13. Bushe Yesu alangilile shani ukuti taali na kutendeka ukuteka no kuba Imfumu Mesia lilya line fye abwelele ku muulu?

¹³ Icilangililo ca bamaina. (Belengeni Luka 19:11-13.) Yesu alandile ici cilangililo mu 33 C.E. ilyo aleya ku Yerusalemu pa muku wa kulekeleshako. Bamo pa balekutika kuli ici cilangililo baletontonkanya ukuti Yesu aali no kutendeka ukuteka nga bafika fye ku Yerusalemu. Pa kubalungika ukuti Ubufumu bwali no kutendeka ukuteka ku ntanshi, Yesu ailingenye ku “muntu umo uwa ku bufumu” uwaile “ku calo ca kutali ku kuyaba imfumu.” * Ukulosha kuli Yesu, “Icalo ca kutali” ni ku muulu uko Wishi aali no kumupeela amaka ya kuti abe Imfumu. Lelo, Yesu alishibe ukuti taali no kuba Imfumu Mesia pa numa fye ya kubwelelamo ku muulu. Lelo, aali no kwikala ku kuboko kwa ku kulyo ukwa kwa Lesa no kulolela inshita ya kumupeela Ubufumu. Nga fintu casobelwe, Yesu alilolelele pa myaka iingi sana.—Amalu. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Heb. 10:12, 13.

14. (a) Bushe Yesu ayaswike shani icipusho ico abasambi bakwe bane bamwipwishe? (b) Finshi ukufikilishiwa kwa busesemo bwa kwa Yesu kutweba pa kubapo kwakwe na pa Bufumu?

¹⁴ Ilyo kwashele fye inshiku ishinono ukuti Yesu bamwipaye, abasambi bakwe bane bamwipwishe abati: “Cinshi tukeshibilako ukuti e po muli no kuti icalo cili ku mpela?” (Mat. 24:3;  Marko 13:4) Pa kwasuka, Yesu alandile pa busesemo ubwabamo ifingi ubwalembwa mu fipandwa 24 na 25 ifya mwi buuku lya kwa Mateo. Yesu alitantawilile ifingi ifyalekanalekana ifyali no kulacitika mwi sonde ifyali no kuba ifishibilo fya kuti ‘e po ali.’ Ukubapo kwakwe kwatendekeele pamo no kwimikwa kwa Bufumu; na kabili ukubapo kwakwe kukapwila pamo no kwisa kwa Bufumu. Twalikwata ifishinka ifingi ifilanga ukuti ubusesemo bwa kwa Yesu bwalitampa ukufikilishiwa ukutula mu 1914. * E ico muli ulya wine mwaka e mo ukubapo kwa kwa Yesu kwatampile kabili e lyo no Bufumu bwatendeke ukuteka.

15, 16. Bushe amashiwi ya kuti “inkulo ino” yalanda pali bani?

¹⁵ Nomba bushe, ni lilali Ubufumu bwa kwa Lesa bukesa? Yesu talandile mu kulungatika ilyo Ubufumu bwali no kwisa. (Mat. 24:36) Lelo, alilandilepo ifingalenga twashininkisha ukuti nabupalama sana. Atile Ubufumu bwali no kwisa pa numa “inkulo ino” yamonako uko ifishibilo fya ubu busesemo filefikilishiwa. (Belengeni Mateo 24:32-34.) Ni bani abo amashiwi ya kuti “inkulo ino” yalandapo? Natubebete bwino bwino amashiwi ayo Yesu alandile.

¹⁶ “Inkulo ino.” Bushe Yesu alelanda pa bashali basambi bakwe? Awe iyo. Tontonkanyeni pa bantu abalipo ilyo alelanda. Yesu alandile ici cilangililo ku batumwa abanono ‘abaile kuli ena ku mbali.’ (Mat. 24:3) Tapaali no kupita inshita, abatumwa baali no kusubwa no mupashi wa mushilo. Moneni na kabili ifyalecitika pali ilya nshita. Ilyo talalanda pa “nkulo ino,” Yesu atile: “Nomba sambilileniko ku cilangililo ca mukunyu: Cilya fye imisambo ya uko yaba iiteku kabili amabuula yaleemba, muleshiba ukuti amainsa yali mupepi. Ifyo fine na imwe, ilyo mukamona fyonse ifi, mukeshibe ukuti ali mupepi, ali pa mwinshi.” Kanshi basambi ba kwa Yesu abasubwa e bali no kumona ifi fishibilo no kwiluka umo fyalolele, ukutila Yesu “ali pa mwinshi,” te balya abashali basambi iyo. E ico ilyo Yesu alelanda pa “nkulo ino,” alelanda pa basambi bakwe abasubwa.

17. Ni mwi mwalola amashiwi ya kuti “inkulo” na ya kuti “fyonse ifi”?

¹⁷ “Tabakafwe nakalya mpaka fyonse ifi fikacitike.” Bushe aya mashiwi yakafikilishiwa shani? Pa kuti twasuke ici cipusho, tufwile ukwishiba ifishinka fibili: umwalola amashiwi ya kuti “inkulo” na ya kuti “fyonse ifi.” Ishiwi lya kutila “inkulo” ilingi line lilosha ku bantu aba mishinku iyalekanalekana, abomi pa nshita imo ine. Inkulo taitantalila sana; kabili ilapwa. (Ukufu. 1:6) Mu mashiwi ya kuti “fyonse ifi” mwaba fyonse ifyo Yesu asobele ukuti fyakulacitika mu kubapo kwakwe, ukutendekela mu 1914 mpaka na pa “bucushi bukalamba.”—Mat. 24:21.

18, 19. Finshi twingalanda pa mashiwi ya kwa Yesu aya kuti “inkulo ino,” kabili finshi twingasondwelela?

¹⁸ Nomba ninshi kuti twaishiba shani umwalola amashiwi ayo Yesu alandile aya kuti “inkulo ino”? Ababa muli iyi nkulo, mabumba yabili aya Bena Kristu basubwa ababa abomi pa nshita imo ine. Ibumba lya kubalilapo, lya Bena Kristu basubwa abamweneko ukufikilishiwa kwa cishibilo mu 1914, e lyo  ilyalenga bubili, lya Bena Kristu basubwa abaali abomi pa nshita imo ine na ba mwi bumba lya kubalilapo. Kanshi, bamo aba mwi bumba lya bubili bakaba abomi ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka. Aya mabumba yabili yapanga inkulo imo pantu bonse Abena Kristu basubwa balikeleko abomi pa nshita imo ine. *

¹⁹ Cinshi lyena twalasondwelela? Kwena, twalishiba ukuti icishibilo ca kubapo kwa kwa Yesu ica kuba pa Bufumu cilamoneka mu calo conse. Na kabili tulemona ukuti abasubwa abacili abomi kabili ababa mu “inkulo ino” baleya balekula; na lyo line tabakafwe bonse ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka. Kanshi, kuti twasondwelela ukuti nomba line fye Ubufumu bwa kwa Lesa bukesa ku kuteka isonde lyonse! Ala cikawama ukumona uko ipepo Yesu atusambilishe likafikilishiwa, ilya kuti: “Ubufumu bwenu bwise”!

20. Lyashi nshi tukasambililapo muli cino citabo, kabili finshi tukasambilila mu cipandwa cikonkelepo?

²⁰ Twikatala atulaba amashiwi Yehova umwine alandile pa Mwana wakwe ukufuma ku muulu, aya kuti: “Muumfweni.” Apo tuli Bena Kristu ba cine, tulefwaisha ukulakonka aya mashiwi ayafuma kuli Lesa. Tulefwaisha ukwishiba ifyo Yesu alandile no kusambilisha pa Bufumu bwa kwa Lesa. Muli cino citabo tukasambilila pa fyo Ubufumu bwacita kale ne fyo buli no kucita ku ntanshi. Mu cipandwa cikonkelepo tuli no kusambilila pa fisuma ifyacitike lintu Ubufumu bwa kwa Lesa bwatendeke ukuteka ku muulu.