1, 2. (a) Tɔm ndʋ Yehowa maɣmaɣ yɔɔdaa nɛ Yesu apostoloowaa nɩɩ? (b) Nɛ ɛzɩma pɔɖɔm tɩ-yɔɔ?

YE Yehowa maɣmaɣ eheyi-ŋ wiɖiyi se ŋla nabʋyʋ, ɛzɩma ŋkaɣ labʋ? Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋkaɣ tisuu lɛɛ lɛɛ nɛ ŋla mbʋ ɛpɔzɩ-ŋ yɔ.

² Palabɩ Paska pɩnaɣ 32 taa nɛ pɩla pazɩ lɛ, mbʋ ɖeyi ɖeyi pɩɩtalɩnɩ Yesu apostoloowaa naadozo: Pɩyɛɛrɩ, Yakubu nɛ Yohanɛɛsɩ. (Kalɩ Maatiyee 17:1-5.) Pa nɛ pa-Wɩlɩyʋ paakpeɣli “pʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ yɔɔ” nɛ pana ɛzɩma Yesu kaɣ kɛʋ Wiyaʋ nɛ ɛwɛɛ ɛsɔdaa yɔ. Pɩtaalakɩ-wɛ ɛzɩ natʋ pɩkɛnaa yɔ, pʋyɔɔ Pɩyɛɛrɩ ñɩnaa se ɛwɛɛ mbʋ pɩlakaɣ yɔ pɩ-taa. Pɩyɛɛrɩ wɛɛ nɛ ɛyɔɔdʋʋ lɛ, ɛsɔmɩnʋʋ nakʋyʋ kɔɔ nɛ kihuuzi pɔ-yɔɔ. Peeɖe Pɩyɛɛrɩ, Yakubu nɛ Yohanɛɛsɩ panɩ Yehowa maɣmaɣ nɔɔ; pɩɩkɛ waɖɛ sɔsɔɖɛ kpem. Yehowa yɔɔdaa se Yesu kɛnɩ ɛ-Pɩyalʋ nɛ ɛtɛ lɛ, ɛsɔzɩ se: “Iwelisini-i.” Apostoloowaa kaaɖɔm lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ. Paawelisi tɔm ndʋ Yesu wɩlaa yɔ, nɛ peseɣti lalaa se pala mbʋ ɖɔɖɔ.—Tʋma Labʋ 3:19-23; 4:18-20.

3. (a) Ɛbɛ yɔɔ Yehowa ñɩnɩɣ se ɖiwelisini ɛ-Pɩyalʋ? (b) Nɛ tɔm ndʋ taa pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩtazɩ?

³ Tɔm ndʋ Yehowa kaayɔɔdaa se: “Iwelisini-i” yɔ, pama-tʋ Bibl taa se tɩwazɩ-ɖʋ. (Roma 15:4) Yesu kɛnɩ Yehowa tɔm ɖɔkɩyʋ; pʋyɔɔ lɛ tɔm ndʋ payɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, tɔm ndʋ ɖa-Caa Yehowa sɔɔlaa se ɖɩtɩlɩ. (Yohanɛɛsɩ 1:1, 14) Yesu nɛ a-awumbiya 144 000 pɛkɛnɩ Mesiya Kewiyaɣ yaa Ɛsɔ Kewiyaɣ; nɛ kɔ-tɔm Yesu yɔɔdaa nɛ pɩkɩlɩ pɩtɩŋa payɩ. Pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩtazɩ nɛ ɖɩtɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ ŋga camɩyɛ. (Natʋ 5:9, 10; 14:1-3; 20:6) Ɛlɛ kajalaɣ lɛ, iyele nɛ ɖɩna mbʋ pʋyɔɔ Yesu yɔɔdɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ tɔm sakɩyɛ mbʋ yɔ.

4. Ɛzɩma Yesu wɩlaa se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ ɛ-ɛzɩdaa?

⁴ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ Yesu ɛzɩdaa pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ tɔm pee wena alɩɣ ɖɔ-nɔɔ taa yɔ, awɩlɩɣ mbʋ pɩwɛ ɖa-laŋa taa yɔ; pʋ-tɔbʋʋ lɛ se tɔm pee wena ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ, awɩlɩɣ mbʋ pɩkɩlɩ cɛyʋʋ ɖɛ-ɛzɩdaa yɔ. Yesu maɣmaɣ yɔɔdaa se: “Laŋɩyɛ taa kɩlɩɣnɩ suu nɛ nɔɔ yɔɔdʋʋ.” (Maatiyee 12:34) Mbʋ labɩna nɛ paa alɩwaatʋ ndʋ Yesu  etiihiɣ waɖɛ yɔ, ɛyɔɔdʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm. Pɔyɔɔdɩ Kewiyaɣ tɔm pɩcɛzɩ tam mɩnʋʋ mbʋ yɔ Evaŋgilimwaa naanza mba pamawa yɔ, pa-taa; nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, Yesu yɔɔdaɣnɩ kɔ-tɔm. Ɛsɔ Kewiyaɣ kaakɛnɩ ɛ-tɔm susuu tɔm ñʋʋ. Pʋyɔɔ ɛyɔɔdaɣ se: “Pɩwɛɛ se mowolo tɛtʋ lɛɛtʋ taa nɛ monsusi [Kewiyaɣ tɔm] kɩbandʋ: Mbʋ pʋyɔɔ petiyi-m.” (Luka 4:43) Halɩ pefezi Yesu nɛ pɩtɛ lɛ, ɛwɛɛ nɛ eheyiɣ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm ɖɔɖɔ. (Tʋma Labʋ 1:3) Toovenim Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm kaasuni Yesu laŋɩyɛ taa nɛ mbʋ tuzaɣni-i nɛ ɛyɔɔdʋʋ kɔ-tɔm.

5-7. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ Yehowa ɛzɩdaa? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ. (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ ɖɛ-ɛzɩdaa?

⁵ Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ Yehowa ɛzɩdaa ɖɔɖɔ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ? Tɔzɩ se Yehowa tiyini ɛ-Pɩyalʋ ɛgbamɩyɛ tɛtʋ yɔɔ. Ye mbʋ, tɔm ndʋ payɩ Yesu yɔɔdaa nɛ ndʋ payɩ ɛwɩlaa yɔ, Yehowa cɔlɔ tɩlɩnaa. (Yohanɛɛsɩ 7:16; 12:49, 50) Tɔm ndʋ tɩwɛ Evaŋgilimwaa nɛ tɩyɔɔdʋʋ Yesu wezuu caɣʋ nɛ ɛ-tɔm susuu pɔ-tɔm yɔ, tɩ-tɩŋa tɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ na. Tɔm ndʋ tɩ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

⁶ Maɣzɩ se ŋñɩnɩɣ se ŋɖʋ ñɔ-hɔʋ fotonaa albɔɔm nakʋyʋ taa. Fotonaa ɖɔwa nɛ paapɩzɩɣ nɛ pamaɣ albɔɔm ŋgʋ kɩ-taa. Ɛzɩma ŋlakɩ? Pɩwɛɛ se ŋlɩzɩ fotonaa mba pɩwɛɛ se ŋɖʋ albɔɔm ŋgʋ kɩ-taa yɔ. Evaŋgilimwaa wɛ ɛzɩ albɔɔm nɛ kɩ-taa nɛ fotonaa mba pasɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ Yesu camɩyɛ yɔ. Yehowa tiyele se Evaŋgilimwaa mayaa ɩma tʋma wena Yesu laba nɛ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ, tɩ-tɩŋa. (Yohanɛɛsɩ 20:30; 21:25) Ɛlɛ Yehowa fezuu sɩnɩ-wɛ nɛ pama Yesu tɔm nɛ ɛ-lakasɩ nzɩ sɩpɩzɩɣ sɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ mbʋ pʋyɔɔ Yesu sɛɣaɣ Ɛsɔ yɔ pɩ-taa; nɛ sɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtɩlɩ mbʋ pɩkɩlɩ cɛyʋʋ Yehowa ɛzɩdaa yɔ. (2 Timootee 3:16, 17; 2 Pɩyɛɛrɩ 1:21) Tɔm ndʋ Yesu wɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ, ndʋ kɩlɩnɩ ɖɔʋ Evaŋgilimwaa taa. Ye mbʋ, pɩwɩlɩɣ kpayɩ se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ Yehowa ɛzɩdaa pɩdɩɩfɛyɩ. Pɩtʋʋ fɛyɩ, Yehowa sɔɔlaa se ɖɩtɩlɩ mbʋ e-Kewiyaɣ kɛnaa siŋŋ yɔ.

⁷ Pɩwɛɣ ɖeu se ɖa-taa paa weyi ɛpɔzɩ ɛ-tɩ se: ‘Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ mɛ-ɛzɩdaa?’ Ye Kewiyaɣ ŋga kɔ-tɔm ɛcɛyɩ ɖɛ-ɛzɩdaa yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ kɛdɩnʋʋ se ɖiwelisi tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa nɛ ɛwɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ: Ɛyɔɔdɩ mbʋ pʋyɔɔ kɔ-tɔm cɛyaa nɛ ɛzɩmtaa kakaɣ kɔm yɔ pɩ-tɔm.

8. Tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa nɛ ɛwɩlɩ se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyaa siŋŋ?

⁸ Maɣzɩ Yesu kɩɖaʋ adɩma yɔɔ nɛ ŋna. Yesu tɩŋnɩ tɔm pee kɛlɛʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ Kewiyaɣ tɔm cɛyaa nɛ ɛwɩlɩ ɖɔɖɔ mbʋ kakaɣ labʋ cee wayɩ yɔ. Pɔyɔɔdɩ wondu lʋbɛ tɔm adɩma ana a-taa. Kajalaɣ wondu naadozo tukuuni Ɛsɔ tamaɣ tɔm. Ndʋ yɔ: Ɛsɔ hɩɖɛ yɔɔ ñalʋʋ tɔm, e-Kewiyaɣ kɔm tɔm, nɛ ɛ-sɔɔlɩm labʋ ɛsɔdaa nɛ tataa pɔ-tɔm. (Kalɩ Maatiyee 6:9, 10.) Nɔɔ kʋyʋmaɣ wɛ wondu naadozo  ndʋ tɩ-hɛkʋ taa. Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ Yehowa kaɣ tɩŋnʋʋ se ɛñalɩ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ nɛ eyele nɛ ɛ-sɔɔlɩm la.

9, 10. (a) Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔŋ lɛ, ɛbɛ kakaɣ labʋ? (b) Bibl taa lidaʋ tɔm ndʋ ŋɖaŋaa kpem se tɩla?

⁹ Ɛzɩma pɩkaɣ labʋ nɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔɔ? Ðɩlakʋʋ adɩma nɛ ɖɩyɔɔdʋʋ se “ñe-kewiyaɣ ɛkɔɔ” yɔ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩpɔzʋʋ se Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛla nabʋyʋ. Alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔŋ yɔ, kakaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ. Kakaɣ ɖezuu Sataŋ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ pɩkpɛndɩnɩ ɛyaa kominawaa, nɛ kɔkɔnɩ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa siɣsiɣ wɛtʋ kaɣ wɛʋ yɔ. (Danɩyɛɛlɩ 2:44; 2 Pɩyɛɛrɩ 3:13) Ye mbʋ, Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩɣ ka-tʋmɩyɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, tɛtʋ tɩŋa kaɣ pɩsʋʋ paradisuu. (Keɣa 36:29) Mba Ɛsɔ tɔzʋʋ pɔ-yɔɔ yɔ, ɛkaɣ-wɛ fezuu nɛ pa nɛ pɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa paɖaɣnɩ katʋʋ. (Yohanɛɛsɩ 5:28, 29) Ɛyaa kɩbama kaɣ talʋʋ pilim nɛ pehiɣ wazasɩ tam. (Natʋ 21:3-5) Pakaɣ labʋ Yehowa sɔɔlɩm tataa nɛ ɛsɔdaa. Pɩɩkɛdɩɣnɩ-ŋ se ŋna ɛzɩma lidaʋ tɔm ndʋ tɩkaɣ labʋ yɔ? Tɔzɩ se alɩwaatʋ ndʋ payɩ ŋtɩmɩɣ se Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛkɔɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ŋɖiɣni tɩmʋʋ ɖɔɖɔ se lidaʋ tɔm ndʋ tɩla.

¹⁰ Toovenim, Ɛsɔ Kewiyaɣ tɩtɩɩkɔmta se kala nɛ Yesu kɩɖaʋ adɩma kɔɔ pɩ-taa. Ɛyaa ɖiɣni kewiyitu tɔɔʋ nɛ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ tɩtɩɩkɔmta. Ɛlɛ tɔm kɩbandʋ natʋyʋ wɛɛ. Ɛzɩ ɖɩkɔŋʋʋ naʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa yɔ, pɛtɛm sɩʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛsɔdaa. Yesu kaayɔɔdɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa pakaɣ sɩʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛsɔdaa nɛ alɩwaatʋ ndʋ kakaɣ kɔm yɔ, pɩ-tɔm. Yele nɛ ɖɩtazɩ tɔm ndʋ tɩ-taa lɛɛlɛɛyɔ.

11. Suwe Yesu wɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔmtʋ yɔɔ?

¹¹ Yesu kaayɔɔdaa se pɩtɩkɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa pakaɣ sɩʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ, paa ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa kaamaɣzaa se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa pasɩɣ-kɛ yɔ. (Tʋma Labʋ 1:6) Yele nɛ ɖɩtazɩ Yesu aduwa naalɛ naayɛ taa. Etuu kajalaɣ ñɩnɖɛ nɛ pɩtɩlabɩtɩ pɩnzɩ naalɛ lɛ, etuu naalɛ ñɩnɖɛ.

12. Ɛzɩma mɩla nɛ kalɩɣa eduuye wɩlɩɣ se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɩpaɣzɩ ka-tʋmɩyɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa?

¹² Mɩla nɛ kalɩɣa eduuye. (Kalɩ Maatiyee 13:24-30.) Pɩwɛ ɛzɩ pɩnaɣ 31 taa Yesu tuu eduuye ɖɩnɛ. Nɛ ɛtɛm-ɖɩ tuu lɛ, ɛlɩzɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa ɖɩ-tɔbʋʋ. (Maatiyee 13:36-43) Tobi lɛ, eduuye nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ yɔ: Apostoloowaa sɩkɩ nɛ pɩtɛ lɛ, Eleeu kaɣ sɔʋ kalɩɣa (Mba payaɣ pa-tɩ se Krɩstʋ ñɩma yɔ) mɩla (“Kewiyaɣ taa piya” yaa patam numwaa) hɛkʋ taa. Pakaɣ yebu mɩla nɛ kalɩɣa pa-naalɛ papaɣlɩ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ kʋmtʋ wiye; pʋ-tɔbʋʋ lɛ se “ɛjaɖɛ tɛm wiye.” Kʋmtʋ alɩwaatʋ paɣzɩɣ nɛ pɩtɛ lɛ, pekpeɣliɣ kalɩɣa. Pʋwayɩ lɛ, pekpeɣli ɖɔɖɔ mɩla hɔɔlʋʋ. Ye mbʋ eduuye nɖɩ ɖɩwɩlɩɣ se pɩtɩkɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa pɩɩwɛɛ se pasɩɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ, ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ mɩla nɛ kalɩɣa pa-naalɛ papɩɣ nɛ pɩtɛ yɔ. Ɛzɩ pɩɖɔm pʋwayɩ yɔ, kalɩɣa nɛ mɩla papɩwa nɛ kʋmtʋ paɣzɩ pɩnaɣ 1914 taa.

13. Kɩɖaʋ ŋgʋ Yesu kpaɣ nɛ ɛwɩlɩ se ɛpɩsʋʋ ɛsɔdaa yɔ, ɛɛkaɣ pɩsʋʋ wiyaʋ kpaagbaa?

 ¹³ Liidiye pɔɔyɩsɩ eduuye. (Kalɩ Luka 19:11-13.) Yesu wokaɣ Yerusalɛm kɛdɛzaɣ ɖeɖe pɩnaɣ 33 taa lɛ, etuu eduuye nɖɩ. Mba pewelisaɣni-i yɔ pa-taa nabɛyɛ maɣzaɣ se patalɩɣ Yerusalɛm lɛ, Yesu sɩɣ Kewiyaɣ ŋga kpaagbaa. Yesu ñɩnaɣ se ɛñɔɔzɩ pa-lɩmaɣza nɛ pana se pɩtasɩɣ leɖuu camm pʋcɔ nɛ pasɩɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ; pʋyɔɔ ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ “abalʋ sɔsɔ nɔɔyʋ.” Abalʋ ɛnʋ ‘ɛkʋyaa se ewoki poliŋ’ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ taa “se ɛmʋ Kewiyaɣ.” * Yesu hɔɔlʋʋ taa lɛ, poliŋ ɛjaɖɛ nɖɩ lɛ ɛsɔdaa, ɖenɖe ɛ-Caa kaɣ-ɩ cɛlʋʋ Kewiyaɣ ɖoŋ yɔ. Yesu kaanawa se ɛkpaɣʋ ɛsɔdaa yɔ, ɛɛkaɣ pɩsʋʋ Mesiya Kewiyaɣ wiyaʋ kpaagbaa. Ɛlɛ ɛkaɣ caɣʋ ɛ-Caa nesi kɩbanzɩ yɔɔ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ pʋmʋnaa yɔ. Ɛzɩ pɩɖɔm pʋwayɩ yɔ, Yesu ɖaŋ pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ ɛpɩsɩ Wiyaʋ.—Keɣa 109:1, 2; Maatiyee 22:43, 44; Ebree 10:12, 13.

14. (a) Yesu apostoloowaa naanza pɔzɩ-ɩ tɔm lɛ, suwe ecosaa? (b) Tɔm ndʋ Yesu cosaa yɔ, ɛbɛ tɩwɩlɩɣ-ɖʋ ɛ-kɔmtʋ nɛ Kewiyaɣ pɔ-yɔɔ?

¹⁴ Pɩkazɩ kɩyakɩŋ pazɩ se pakʋ Yesu lɛ, ɛ-tɛ apostoloowaa naanza pɔzɩ-ɩ tɔm tʋnɛ: “ñɔ-kɔmtʋ nɛ ɛjaɖɛ tɛm wiye kawɩlaɣ kɛ we?” (Maatiyee 24:3; Maarkɩ 13:4) Yesu cosi-wɛ nɛ eheyi-wɛ natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Maatiyee ñʋŋ 24 nɛ 25 taa yɔ. Yesu yɔɔdɩ lakasɩ ndɩ ndɩ nzɩ sɩkaɣ wɩlʋʋ ‘ɛ-kɔmtʋ’ alɩwaatʋ yɔ. Ɛ-kɔmtʋ kaɣ paɣzʋʋ alɩwaatʋ ndʋ pasɩɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛsɔdaa nɛ tɩkaɣ sɩʋ tɩnaɣ alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ  wɛɣ nɛ kalakɩ ka-tʋmɩyɛ siŋŋ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ. Wondu sakɩyɛ wɩlɩɣ se Yesu natʋ tɔm ndʋ tɩpaɣzɩ labʋ pɩnaɣ 1914 taa. * Pɩnaɣ ŋga ɛ-kɔmtʋ paɣzaa nɛ pɩnaɣ ŋga ɖɔɖɔ pasɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛsɔdaa.

15, 16. Ɛyaa mba wɛ “kpaɖʋʋ kʋnɛ” kɩ-taa?

¹⁵ Ɛlɛ ɛzɩmtaa Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ kɔm yɔ tɛtʋ yɔɔ yɔ? Yesu tɩyɔɔdɩ alɩwaatʋ ndʋ keekee kakaɣ kɔm yɔ. (Maatiyee 24:36) Ɛlɛ ɛyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ nɛ tɩwɩlɩɣ se Ɛsɔ Kewiyaɣ ŋga kɔ-kɔmtʋ ñɔtɩ kpam. Yesu yɔɔdaa se ɛ-natʋ tɔm lakɩ nɛ pɩtɛ nɛ “kpaɖʋʋ kʋnɛ” kɩna lɛ, e-Kewiyaɣ kɔŋ. (Kalɩ Maatiyee 24:32-34.) Pɔtɔm cɩnɛ se “kpaɖʋʋ kʋnɛ” yɔ, mba tɔm pacaɣ yɔɔdʋʋ? Yele nɛ ɖɩtazɩ Yesu lɩmaɣza taa camɩyɛ nɛ ɖɩna.

¹⁶ “Kpaɖʋʋ kʋnɛ.” Mba paasɛɣ Yehowa yɔ, pɔ-tɔm Yesu yɔɔdaɣ? Aayɩ. Maɣzɩ mba pewelisaɣni-i yɔ, pɔ-yɔɔ nɛ ŋna. Apostoloowaa mba pɔñɔtɩnɩ Yesu “pa-taa pe-yeke” yɔ, mba Yesu kaaheyi ɛjaɖɛ tɛm natʋ tɔm ndʋ. (Maatiyee 24:3) Pɩkazɩ pazɩ pakaɣ haʋ apostoloowaa fezuu kiɖeɖeu nɛ papɩsɩ patam numwaa. Cɔnɩ tɔm ndʋ Yesu kaayɔɔdaa pʋcɔ nɛ ɛyɔɔdʋʋ natʋ tɔm tʋnɛ yɔ nɛ ŋna. Pʋcɔ nɛ Yesu yɔɔdʋʋ “kpaɖʋʋ kʋnɛ” kɩ-tɔm lɛ, ɛɛtɔm se: “Ɩkɛdɩnɩ hiyuu nɛ ɩnɩɩ pɩ-tɔbʋʋ: Ki-pilinzi nɛɣdɩɣ nɛ hatʋ hɔʋ lɛ, ɩsɩm mbʋ se kpiziɣɖe wɩzaa. Mɩ ɖɔɖɔ mbʋ, ɩnaɣ pɩlakɩ mbʋ lɛ, ɩtɩlɩ se ɛyʋ Pɩyalʋ wɩzaa; ɛtalɩ nɔnɔɔ taa.” Yesu wayɩ tɩŋɩyaa mba pata-wɛ num yɔ, mba kaɣnɩ naʋ yʋsasɩ nzɩ Yesu kaayɔɔdɩ sɩ-tɔm yɔ, nɛ panɩɩ sɩ-tɔbʋʋ. Mba kaɣnɩ ɖiɣzinuu se Yesu talɩ “nɔnɔɔ taa.” Pɩtɩkɛ mba paatisiɣ Ɛsɔ yɔɔ yɔ, mba pɩzɩɣna nɛ pala mbʋ. Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ Yesu yɔɔdɩ “kpaɖʋʋ kʋnɛ” kɩ-tɔm yɔ, ɛmaɣzaɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa patam numwaa yɔɔ na.

17. Ye pɔtɔm Bibl taa se “kpaɖʋʋ kʋnɛ” yaa “pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ,” pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

¹⁷ “Kɩɩtɛŋ pʋcɔ nɛ pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ pɩla.” Ɛzɩma tɔm tʋnɛ tɩkaɣ labʋ cee wayɩ? Pʋcɔ nɛ ɖicosi tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ wondu naalɛ: Pɩwɛɛ se ɖɩnɩɩ tɔm loyisi “kpaɖʋʋ kʋnɛ” nɛ “pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ” tɔbʋʋ. Ye pɔtɔm Bibl taa se “kpaɖʋʋ” yɔ, pɩkɛnɩ ɛyaa mba pɛwɛnɩ pɩnzɩ ndɩ ndɩ nɛ pacaɣ wezuu alɩwaatʋ kʋyʋmtʋ natʋyʋ taa yɔ. Kpaɖʋʋ alɩwaatʋ tɩkɩlɩ ɖaɣlʋʋ caŋ caŋ, ɛlɛ tɩwɛnɩ tɩnaɣ. (Egipiti Lɩʋ 1:6) Pɔyɔɔdɩ cɩnɛ se “pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ;” ye mbʋ pɩkɛɣnɩ tɔm ndʋ payɩ paayɔɔdaa se tɩkaɣ labʋ yɔ: Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ Yesu kɔmtʋ paɣzɩ 1914 nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ ‘nazɩm sɔsɔm’ sɩɣ tɩnaɣ yɔ.—Maatiyee 24:21.

18, 19. (a) Yesu yɔɔdɩ “kpaɖʋʋ kʋnɛ” kɩ-yɔɔ tɔm ndʋ yɔ, tɩ-tɔbʋʋ lɛ suwe? (b) Nɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkɔ tɔm ñʋʋ suwe?

¹⁸ Ye mbʋ Yesu yɔɔdʋʋ se “kpaɖʋʋ kʋnɛ” yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Patam numwaa tindima naalɛ naayɛ payaɣ se kpaɖʋʋ: Kajalaɣ tindimiye lɛ patam numwaa mba pana nɛ pɛ-ɛza alɩwaatʋ ndʋ Kewiyaɣ paɣzɩ ka-tʋmɩyɛ pɩnaɣ 1914 taa yɔ. Tindimiye naalɛ ñɩnɖɛ lɛ patam numwaa mba pa nɛ kajalaɣ  mba paacaɣ wezuu alɩwaatʋ kʋyʋmtʋ taa pazɩ yɔ. Tindimiye naalɛ ñɩnɖɛ taa nabɛyɛ kaɣ wɛʋ wezuu alɩwaatʋ ndʋ nazɩm sɔsɔm paɣzɩɣ yɔ. Tindima ana a-naalɛ akɛ kpaɖʋʋ kʋyʋmʋʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ paacaɣ wezuu alɩwaatʋ kʋyʋmtʋ natʋyʋ taa. *

¹⁹ Ðɩkɔ tɔm ñʋʋ suwe yɔ? Ðɩnawa se ɛjaɖɛ kpeekpe ɖiɣni naʋ yʋsaɣ ŋga kawɩlɩɣ se Yesu paɣzɩ Kewiyitu tɔɔʋ yɔ. Ðɩnawa ɖɔɖɔ se patam numwaa mba pɛwɛ “kpaɖʋʋ kʋnɛ” kɩ-taa yɔ, pɛwɛɛ nɛ pakpadɩyɩɣ; ŋgʋ pa-tɩŋa paakaɣ sɩbʋ pʋcɔ nɛ nazɩm sɔsɔm paɣzɩ. Ye mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkɔ tɔm ñʋʋ se pɩkazɩ pazɩ yem, Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ kɔm nɛ kala ka-tʋmɩyɛ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ! Yesu wɩlɩ-ɖʋ se ɖɩtɩmɩ se “ñe-Kewiyaɣ ɛkɔɔ.” Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ se adɩma ana apaɣzɩ labʋ yɔ, ɖa-taa kaɣ labʋ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ.

20. (a) Tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ takayaɣ kanɛ ka-taa? (b) Nɛ tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩ-taa?

²⁰ Yehowa maɣmaɣ kaayɔɔdɩnɩ ɛ-Pɩyalʋ yɔɔ se: “Iwelisini-i.” Ðɩtaasɔɔ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ kpa. Ðɩkɛ Krɩstʋ ñɩma toovenim mba, pʋyɔɔ ɖɩsɔɔlaa kpem se ɖɩɖɔ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Ðɩñɩnɩɣ kpem se ɖɩtɩlɩ tɔm ndʋ payɩ Yesu yɔɔdaa yaa ɛwɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ. Ðɩkaɣ tazʋʋ mbʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ tɛm labʋ nɛ mbʋ kakaɣ labʋ yɔ, pɩ-taa takayaɣ kanɛ ka-taa. Ɛbɛ nɛ ɛbɛ laba pʋcɔ nɛ pasɩɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛsɔdaa? Ðɩkaɣ pɩ-tɔm yɔɔdʋʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩ-taa.