1, 2. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova oigire arutwo atatũ a Jesu makĩiguaga, na maamũkĩrire ũtaaro ũcio atĩa?

 JEHOVA NGAI we mwene angĩkwĩra wĩke ũndũ mũna-rĩ, ũngĩamũkĩra ũndũ ũcio atĩa? O na angĩkorũo akwĩrĩte wĩke atĩa-rĩ, githĩ to wende mũno kũmwathĩkĩra? Hatarĩ nganja no wende!

² Kahinda kanini thutha wa Pasaka ya mwaka wa 32 thutha wa Kristo, Petero, Jakubu, na Johana nĩ meekorire ũndũ-inĩ ta ũcio. (Thoma Mathayo 17:1-5.) Marĩ hamwe na Mwathi wao “kĩrĩma-inĩ kĩraya,” nĩ moonire kĩoneki kĩa ũrĩa Jesu angĩkahaana arĩ Mũthamaki ũrĩ na riri. Kĩoneki kĩu kĩoonekaga kĩrĩ kĩa ma ũũ atĩ Petero nĩ aageragia kũnyita itemi. Rĩrĩa Petero aaragia, nĩ maahumbĩrirũo nĩ itu. Thutha ũcio, Petero na arutwo arĩa maarĩ hamwe nake nĩ maagĩire mweke wa mwanya ũrĩa arĩ andũ anini tu maanagĩa​—kũigua mũgambo wa Jehova. Thutha wa Jehova kuuga ĩmwe kwa ĩmwe atĩ Jesu nĩ Mũrũwe-rĩ, aamerire ũũ: “Mũiguagei.” Arutwo nĩ maathĩkĩire ũtaaro ũcio woimĩte kwĩ Ngai. Magĩthikĩrĩria morutani ma Jesu, na magĩĩkĩra arĩa angĩ ngoro meke o ro ũguo.​—Atũm. 3:19-23; 4:18-20.

3. Jehova endaga tũthikagĩrĩrie Mũrũwe nĩkĩ, na nĩ ũndũ ũrĩkũ tũrabatara gũthuthuria?

³ Ciugo icio​—“Mũiguagei”​—ciandĩkirũo Bibilia-inĩ nĩ ũndũ witũ. (Rom. 15:4) Nĩkĩ hihi? Tondũ Jesu aragia handũ-inĩ ha Jehova na hĩndĩ ciothe aarutanaga maũndũ marĩa Ithe endaga tũmenye. (Joh. 1:1, 14) Nĩ harĩ bata tũthuthurie na kinyi ũhoro wa Ũthamaki wa Ngai, thirikari ya Kĩĩmesia ĩrĩa ithondeketwo nĩ Kristo Jesu hamwe na arĩa 144,000 magaathamaka nake, tondũ nĩguo ũndũ ũrĩa mũnene Jesu aarutanaga. (Kũg. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6) No rekei twambe tũthuthurie kĩrĩa gĩatũmire Jesu agwete maũndũ maingĩ megiĩ Ũthamaki wa Ngai.

4. Jesu onanirie atĩa atĩ nĩ endete Ũthamaki kuuma ngoro?

⁴ Jesu nĩ endete Ũthamaki kuuma ngoro-inĩ yake. Tũngiuga ũguo nĩkĩ? Tondũ maũndũ marĩa twaragia monanagia kĩrĩa kĩ ngoro-inĩ citũ, na njĩra ĩyo tũkonania ũndũ ũrĩa tuonaga ũrĩ wa bata. Jesu we mwene oigire ũũ: “Kanua kaaragia maũndũ marĩa maiyũire ngoro.” (Mat. 12:34) Nĩ aahũthagĩra  mĩeke ĩrĩa yothe aarĩ nayo kwaria ũhoro wa Ũthamaki. Mabuku ma Injiri nĩ magwetete Ũthamaki makĩria ma maita 100, na kũingĩ nĩ thĩinĩ wa ciugo iria ciaririo nĩ Jesu. Ũndũ ũrĩa mũnene aahunjagia ũhoro waguo warĩ Ũthamaki, na nĩkĩo oigire ũũ: “Nĩnjagĩrĩirũo nĩ kũhunjanagĩria ũhoro-ũrĩa-mwega wa Ũthamaki wa Ngai matũũra-inĩ marĩa mangĩ o namo; nĩ gũkorũo nĩkĩo ndatũmirũo.” (Luk. 4:43) O na thutha wa kũriũka, Jesu nĩ aathiire na mbere kwĩra arutwo ake ũhoro wa Ũthamaki. (Atũm. 1:3) Hatarĩ nganja, Jesu nĩ eendete Ũthamaki kuuma ngoro, na nĩkĩo aaiguaga akĩenda mũno kwaria ũhoro waguo.

5-7. (a) Tũmenyaga atĩa atĩ Jehova nĩ endete Ũthamaki kuuma ngoro? Heana ngerekano. (b) Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ twendete Ũthamaki kuuma ngoro?

⁵ O na Jehova nĩ endete Ũthamaki kuuma ngoro. Tũmenyaga ũguo atĩa? Ririkana atĩ Jehova nĩwe watũmire Mũrũ wake wa mũmwe gũkũ thĩ, na nĩwe warĩ kĩhumo kĩa maũndũ mothe marĩa Mũrũwe oigaga na akarutana. (Joh. 7:16; 12:49, 50) Jehova ningĩ nĩwe wandĩkithirie maũndũ marĩa marĩ thĩinĩ wa mabuku ma Injiri megiĩ ũtũũro na ũtungata wa Jesu. Ta reke twarĩrĩrie hanini ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na ũndũ ũcio.

⁶ Ta tua atĩ nĩ ũrabanga gũthiĩ thabarĩ. Wĩ na nguo nyingĩ, no mũhuko waku ũngĩiganĩra o nini tu. Ũngĩka atĩa? Ũngĩthuura iria ũgũkuua, na iria ũgũtiga. Na njĩra ta ĩyo, mabuku ma Injiri mahaana ta mũhuko ũiyũire ũhoro wĩgiĩ Jesu. Jehova ndaatongoririe aandĩki a mabuku macio maandĩke maũndũ mothe marĩa Jesu oigire na agĩka rĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ. (Joh. 20:30; 21:25) Ithenya rĩa ũguo, roho wake wamatongoririe maandĩke ciugo na ciĩko iria itũteithagia gũtaũkĩrũo nĩ muoroto wa ũtungata wa Jesu, na ũndũ ũrĩa Jehova onaga ũrĩ wa bata makĩria. (2 Tim. 3:16, 17; 2 Pet. 1:21) Tondũ mabuku ma Injiri maiyũire morutani ma Jesu megiĩ Ũthamaki wa Ngai-rĩ, no tuuge na ma atĩ Jehova nĩ endete Ũthamaki kuuma ngoro. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ​—Jehova endaga tũmenye ũhoro wĩgiĩ Ũthamaki wake!

⁷ O ũmwe witũ agĩrĩirũo kwĩyũria atĩrĩ, ‘Hihi nĩ nyendete Ũthamaki wa Ngai kuuma ngoro?’ Angĩkorũo nĩ tũwendete, nĩ tũrĩendaga kũmenya maũndũ marĩa Jesu oigire na akĩrutana megiĩ bata wa Ũthamaki ũcio, ũrĩa ũgeeka, na rĩrĩa ũgooka.

8. Jesu aahũthĩrire ciugo irĩkũ kuonania bata wa Ũthamaki?

⁸ Ta wĩcirie ũhoro wa ihoya rĩrĩa rĩa Mwathani. Jesu aahũthĩrire ciugo hũthũ na ingĩtaũkĩka wega gũtaarĩria bata wa Ũthamaki, na maũndũ marĩa ũkaahingia. Ihoya rĩu rĩkoragwo na maũndũ mũgwanja marĩa tũhoyaga igũrũ rĩamo. Ma mbere matatũ megiĩ mĩoroto ya Jehova​—gũtherio kwa rĩĩtwa rĩake, gũũka kwa Ũthamaki wake, na gwĩkwo kwa wendi wake gũkũ thĩ ta ũrĩa wĩkagwo igũrũ. (Thoma Mathayo 6:9, 10.) Maũndũ  macio matatũ nĩ makonainie. Ũthamaki wa Kĩĩmesia nĩguo Jehova akaahũthĩra gũtheria rĩĩtwa rĩake na kũhingia wendi wake.

9, 10. (a) Ũthamaki wa Ngai ũgeeka atĩa woka? (b) Nĩ kĩĩranĩro kĩrĩkũ kĩrĩ thĩinĩ wa Bibilia wĩriragĩria kuona gĩkĩhinga?

⁹ Ũthamaki wa Ngai ũgeeka atĩa woka? Rĩrĩa twahoya ‘Ũthamaki waku nĩ ũũke,’ tũkoragwo tũkĩhoya atĩ Ũthamaki ũcio woe ikinya irũmu. Rĩrĩa Ũthamaki ũcio ũgooka, nĩ ũkeerekeria hinya waguo wothe harĩ thĩ. Ũkeeheria mũtabarĩre ũyũ mũũru wa maũndũ, nginya thirikari ciothe cia andũ, ũcoke ũrehe thĩ njerũ ĩiyũire ũthingu. (Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13) Thutha ũcio, nĩ ũgaatũma thĩ yothe ĩtuĩke paradiso. (Luk. 23:43) Arĩa marĩ kĩririkano-inĩ kĩa Ngai nĩ makaariũkio na matũũranie hamwe na endwa ao rĩngĩ. (Joh. 5:28, 29) Andũ arĩa ehokeku nĩ magaatuĩka akinyanĩru na matũũre tene na tene. (Kũg. 21:3-5) Hĩndĩ ĩyo, wendi wa Ngai nĩ ũgeekwo gũkũ thĩ ta ũrĩa wĩkagwo igũrũ. Na githĩ ndwĩriragĩria gũkoona ciĩranĩro icio irĩ thĩinĩ wa Bibilia ikĩhinga? Ririkana atĩ rĩrĩa rĩothe wahoya Ũthamaki wa Ngai ũũke, ũkoragwo ũkĩhoya ciĩranĩro icio ihinge.

¹⁰ Hatarĩ nganja, Ũthamaki wa Ngai ndũrĩ ‘ũroka’ kũhingia ciugo iria irĩ thĩinĩ wa ihoya rĩa Mwathani. Gĩtũmi nĩ tondũ thirikari cia andũ no iraathana, na thĩ njerũ ĩrĩ na ũthingu ndĩrĩ ĩrakinya. No nĩ kũrĩ na ũhoro mwega. Ũthamaki wa Ngai nĩ ũrĩkĩtie kũhandwo, o ta ũrĩa tũkuona thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire. Rekei rĩu tũthuthurie ũrĩa Jesu oigire igũrũ rĩgiĩ rĩrĩa Ũthamaki ũcio ũngĩkaahandwo na rĩrĩa ũngĩgooka.

11. Jesu onanirie ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ rĩrĩa Ũthamaki wa Ngai ũngĩkaahandwo?

¹¹ Jesu nĩ onanirie atĩ Ũthamaki ũcio ndũngĩahandirũo rĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ ta ũrĩa arutwo amwe ake meerĩgagĩrĩra. (Atũm. 1:6) Reke tuone ũrĩa oigire thĩinĩ wa ngerekano igĩrĩ iria aaheanire ihinda-inĩ rĩa mĩaka ĩĩrĩ.

12. Ngerekano ya ngano na thawani yonanagia atĩa atĩ Ũthamaki ndwahandirũo matukũ-inĩ ma Jesu?

¹² Ngerekano ya ngano na thawani. (Thoma Mathayo 13:24-30.) Thutha wa kũgweta ngerekano ĩyo, hihi kĩambĩrĩria-inĩ kĩa mwaka wa 31 thutha wa Kristo, Jesu nĩ aacokire akĩmĩtaarĩria arutwo ake. (Mat. 13:36-43) Ngerekano ĩyo ĩtaaragĩrĩo ũũ: Thutha wa atũmwo gũkua, Mũcukani nĩ angĩahandire itindiĩ kana thawani (Akristiano a maheeni) gatagatĩ-inĩ ka ngano (‘ciana cia Ũthamaki,’ kana Akristiano aitĩrĩrie maguta). Ngano na thawani nĩ ingĩetĩkĩririo gũkũranĩra nginya ihinda rĩa magetha, na nĩrĩo ‘ithirĩro rĩa mahinda maya.’ Thutha wa kĩambĩrĩria kĩa ihinda rĩa magetha, thawani nĩ ĩngĩonganirio, nayo ngano ĩcokanĩrĩrio. Kwoguo, ngerekano ĩyo yonanagia atĩ Ũthamaki ũngĩahandirũo thutha wa ihinda rĩa gũkũranĩra gũthira, no ti matukũ-inĩ ma Jesu. O ũrĩa mahinda maathiaga, ihinda rĩa gũkũranĩra nĩ rĩathirire, narĩo rĩa magetha rĩkĩambĩrĩria mwaka-inĩ wa 1914.

13. Jesu aaheanire ngerekano ĩrĩkũ kuonania atĩ acoka igũrũ ndangĩathiire atuĩtwo Mũthamaki wa Kĩĩmesia?

 ¹³ Ngerekano ya Jesu ĩgiĩ mina. (Thoma Luka 19:11-13.) Jesu aaheanire ngerekano ĩno mwaka wa 33 thutha wa Kristo arĩ njĩra-inĩ agĩthiĩ Jerusalemu riita rĩa mũico. Andũ amwe arĩa maamũthikagĩrĩria meeciragia atĩ angĩahandire Ũthamaki wake maakinya Jerusalemu o ũguo. Nĩguo arũnge mwĩcirĩrie ũcio wao na onanie atĩ Ũthamaki ndwarĩ hakuhĩ kũhandwo, eeringithanirie na “mũndũ ũmwe mũnene” ũrĩa wathiĩte “bũrũri wĩ kũraya mũno, nĩgetha agatuwo mũthamaki wakuo.” a “Bũrũri wĩ kũraya” ũrĩa Jesu angĩathiire nĩ igũrũ kũrĩa angĩaheirũo hinya arĩ ta Mũthamaki nĩ Ithe. No Jesu nĩ aamenyaga atĩ ndangĩatuirũo Mũthamaki wa Kĩĩmesia acoka igũrũ o ũguo. Ithenya rĩa ũguo, angĩaikarire guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ngai, eterere nginya ihinda rĩrĩa rĩamũrĩtwo rĩkinye. Ihinda rĩu rĩa gweterera rĩarĩ mĩaka mĩingĩ mũno.​—Thab. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Ahib. 10:12, 13.

14. (a) Jesu aacokirie atĩa kĩũria kĩrĩa oririo nĩ arutwo ake ana? (b) Kũhinga kwa ũrathi wa Jesu gũtũrutaga ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ Ũthamaki na gũkorũo kuo kwa Jesu?

¹⁴ Thikũ cigana ũna Jesu atanoragwo, nĩ oririo ũũ nĩ arutwo ake ana: “Kĩmenyithia kĩa ihinda rĩaku rĩa gũkorũo kuo na kĩa ithirĩro rĩa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ nĩ kĩrĩkũ?” (Mat. 24:3, New World Translation; Mar. 13:4) Jesu aacokirie na njĩra ya gũtaarĩria ũrathi ũrĩa wandĩkĩtwo thĩinĩ wa Mathayo mũrango wa 24 na 25. Aagwetire maũndũ matiganĩte marĩa mangĩekĩkire thĩinĩ wa thĩ yothe, marĩa mangĩarĩ kĩmenyithia kĩa ihinda rĩrĩa rĩtagwo “gũkorũo kuo” gwake. Ihinda rĩu rĩambĩrĩirie  hĩndĩ ĩmwe na rĩrĩa Ũthamaki wambĩrĩirie gwathana, na rĩgaathira rĩrĩa Ũthamaki ũcio ũgaakorũo ũgĩathana thĩ yothe. Tũrĩ na ũira mũiganu wa kuonania atĩ ũrathi wa Jesu nĩ ũkoretwo ũkĩhinga kuuma mwaka wa 1914. b Kwoguo, mwaka ũcio nĩguo ihinda rĩa gũkorũo kuo gwake rĩambĩrĩirie, na norĩo Ũthamaki wahandirũo.

15, 16. Nĩ a metagwo “rũciaro rũrũ”?

¹⁵ No hihi Ũthamaki wa Ngai ũgooka rĩ? Jesu ndaagwetire mwaka mũna rĩrĩa ũgooka. (Mat. 24:36) No nĩ oigire ũndũ wagĩrĩirũo gũtũma tũkorũo na ma atĩ nĩ ũkuhĩrĩirie mũno. Jesu onanirie atĩ Ũthamaki ũngĩgooka thutha wa “rũciaro rũrũ” kwĩyonera kĩmenyithia kĩrĩa kĩarathĩtwo gĩkĩhinga. (Thoma Mathayo 24:32-34.) Nĩ a acio maretwo “rũciaro rũrũ”? Rekei tũthuthurie ciugo cia Jesu makĩrĩa.

¹⁶ “Rũciaro rũrũ.” Hihi Jesu aaragia ũhoro wa andũ matarĩ etĩkia? Aca. Ta wĩcirie andũ arĩa eeraga ũguo. Jesu aatarĩirie arutwo maigana ũna ũrathi ũcio arĩa maathiĩte “kũrĩ we hatarĩ andũ angĩ.” (Mat. 24:3) Thutha wa kahinda kanini, arutwo nĩ mangĩaitĩrĩirio maguta kũgerera roho mũtheru. Ningĩ ta wĩcirie ũhoro wa ciugo iria aakoretwo aameera. Ataanaria ũhoro wa “rũciaro rũrũ,” Jesu oigĩte ũũ: “Naguo mũkũyũ-rĩ, mwĩrute ngerekano yaguo. Honge ciaguo ciarĩkia kũgĩa thundo, na ciaruta mathangũ, nĩmũmenyaga atĩ hingo ya riũa ĩrĩ hakuhĩ; noguo na inyuĩ, mwona maũndũ macio mothe, mũmenye atĩ arĩ hakuhĩ, o ta mũromo-inĩ.” Kwoguo arũmĩrĩri a Jesu arĩa aitĩrĩrie maguta​—no ti andũ matarĩ etĩkia​—nĩ o mangĩkona maũndũ marĩa aarathĩte na mamenye gĩtũmi kĩamo, atĩ Jesu “arĩ hakuhĩ, o ta mũromo-inĩ.” Nĩ ũndũ ũcio, rĩrĩa Jesu aagwetire “rũciaro rũrũ,” aaragia ũhoro wa arũmĩrĩri ake aitĩrĩrie maguta.

17. Ciugo “rũciaro” na “maũndũ macio mothe” ikoragwo ikĩaria ũhoro wa kĩĩ?

¹⁷ “Rũtigathira, maũndũ macio mothe matahingĩtio.” Ciugo icio ikaahinga atĩa? Nĩguo tũhote gũcokia kĩũria kĩu, nĩ harĩ maũndũ merĩ tũbatiĩ kũmenya: “rũciaro” nĩ kĩĩ, na “maũndũ macio mothe” nĩ marĩkũ. Thĩinĩ wa Bibilia, kiugo “rũciaro” kaingĩ gĩkoragwo gĩkĩaria ũhoro wa andũ a ũkũrũ ũtiganĩte, no magakorũo nĩ matũũranĩtie ihinda-inĩ rĩna. Rũciaro rũmwe rũikaraga kahinda kanini, na nĩ rũcokaga rũgathira. (Atiir. 2:10) Ciugo “maũndũ macio mothe” iraarĩrĩria maũndũ marĩa mothe maarathĩtwo mangĩgekĩka ihinda-inĩ rĩa gũkorũo kuo kwa Jesu, kwambĩrĩria 1914 nginya rĩrĩa rĩgaathira hĩndĩ ya ‘thĩna ũrĩa mũnene.’​—Mat. 24:21.

18, 19. Twagĩrĩirũo gũtaũkĩrũo atĩa nĩ ciugo cia Jesu ciĩgiĩ “rũciaro rũrũ,” na tũreruta atĩa kuumana na ũndũ ũcio?

¹⁸ Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, twagĩrĩirũo gũtaũkĩrũo atĩa nĩ ciugo cia Jesu ciĩgiĩ “rũciaro rũrũ”? Rũciaro rũu rũrĩ na ikundi igĩrĩ​—kĩmwe nĩ kĩa aitĩrĩrie maguta arĩa moonire kĩmenyithia kĩrĩa kĩarathĩtwo gĩkĩambĩrĩria kũhinga mwaka wa 1914, nakĩo gĩa kerĩ, nĩ kĩa aitĩrĩrie maguta arĩa maatũũranirie kwa ihinda na  arĩa marĩ gĩkundi-inĩ kĩu kĩa mbere. Amwe a arĩa marĩ gĩkundi-inĩ gĩa kerĩ nĩ makoona thĩna ũrĩa mũnene ũkĩambĩrĩria. Ikundi icio igĩrĩ iratuĩka nĩ rũciaro rũmwe tondũ harĩ hĩndĩ arĩa marĩ thĩinĩ wacio maatũũranirie marĩ Akristiano aitĩrĩrie maguta. c

¹⁹ Maũndũ macio mothe twathuthuria maratũruta atĩa? Nĩ tũĩ atĩ kĩmenyithia gĩa kuonania gũkorũo kuo kwa Jesu arĩ Mũthamaki nĩ kĩonekete wega thĩinĩ wa thĩ yothe. Ningĩ aitĩrĩrie maguta arĩa marĩ muoyo na nĩ amwe a “rũciaro rũrũ” marathiĩ o magĩkũraga; no matigũkorũo makuĩte othe thĩna ũrĩa mũnene ũtambĩrĩirie. Kwoguo, no tuuge atĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ ũgũũka ica ikuhĩ na wathane gũkũ thĩ. Na githĩ tũtigaakena mũno kuona ihoya rĩrĩa Jesu aatũrutire tũhoyage atĩ: ‘Ũthamaki waku nĩ ũũke’ rĩkĩhinga!

20. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata ũkwarĩrĩrio ibuku-inĩ rĩrĩ, na gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire gĩkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ?

²⁰ Rekei tũtikanariganĩrũo nĩ ũndũ ũyũ Jehova we mwene oigire arĩ igũrũ wĩgiĩ Mũrũ wake: “Mũiguagei.” Tũrĩ Akristiano a ma, nĩ twendaga mũno gwathĩkĩra ũtaaro ũcio wa Ngai. Nĩ twendaga kũmenya maũndũ mothe marĩa Jesu oigire na akĩrutana megiĩ Ũthamaki wa Ngai. Ũndũ ũrĩa mũnene ũkwarĩrĩrio ibuku-inĩ rĩrĩ nĩ maũndũ marĩa Ũthamaki ũcio ũhingĩtie, na marĩa ũgeeka ihinda rĩũkĩte. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkwarĩrĩria maũndũ marĩa meekĩkire rĩrĩa Ũthamaki wa Ngai waciarirũo igũrũ.