1, 2. Ñanyi byambo byaambile aye mwine Yehoba ku batumwa basatu ba kwa Yesu, kabiji baubilepo byepi?

UMVWE kya kuba Yehoba wimukambizhe kubapo bintu bimo, nanchi mwakonsha kuba byepi? Abya mwakonsha kuswa kuba byo emukambizha nyi? Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwakonsha kuswa.

² Panyumatu ya Kijiilo kya Lupitailo mu 32 C.E., baana ba bwanga ba kwa Yesu ko kuba’mba ba Petelo, Yakoba ne Yoano nabo bebakambizhe kubapo bintu bimo. (Tangai Mateo 17:1-5.) Byo bajinga pa “mutumba walepa” na Nkambo yabo bamwene mu kimwesho Yesu saka aji Mfumu wa lukumo mwiulu. Bashiinwe na byo bamwene mu kimwesho kya kuba Petelo wamwene nobe bajinga bonse ne Yesu. Petelo byo akyambilenga, jikumbi jibavwetele. Kepo Petelo ne bo ajinga nabo baumvwine jiwi ja Yehoba. Kino kyamwekeletu ku bantu bacheche. Panyuma ya kushiinwa kuba’mba Yesu wajinga Mwananji, Yehoba wibambijile’mba: “Mumvwinai.” Batumwa bakokejile byo akambizhe Lesa. Balondejile bintu byo afunjishe Yesu kabiji batundaikile ne bakwabo kuba byonkabyo.—Byubilo 3:19-23; 4:18-20.

3. Mambo ka Yehoba o akebela amba tulondele byaambile Mwananji, kabiji ñanyi mutwe ye tusakwisambapo?

³ Byambo bya kuba’mba “Mumvwinai” byanembelwe mu Baibolo pa kuba’mba tufunjileko. (Loma 15:4) Mambo ka? Mambo Yesu ye wa kumwambilako Yehoba kabiji kimye kyonse, Yesu wafunjishanga bintu byakebele Shanji kuba’mba tuyuke. (Yoa. 1:1, 14) Yesu wasapwilanga bingi pa Bufumu bwa Lesa, kafulumende wa mwiulu wa Bumesiasa abo bwalengwa ne Yesu Kilishitu ne ba 144,000 kukila byo aambile pa bintu bikwabo.Onkao mambo, kyanema bingi kuba’mba tufunde byavula pa uno mutwe. (Lum. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6) Patanshi, twayai tumone kyalengejile Yesu kwamba bingi pa Bufumu bwa Lesa.

4. Yesu wamwesheshe byepi kuba’mba watele muchima pa Bufumu?

⁴ Yesu wata bingi muchima ku Bufumu. Mambo ka o twaambila bino? Byambo byo twamba bimwesha biji mu muchima ko kuba’mba bintu byo twanemeka. Yesu waambile’mba:  “Mambo kanwa kamba monka mwavujila biji mu muchima.” (Mat. 12:34) Kimye kyonse kyo asapwilanga, Yesu waambangatu pa Bufumu. Mu mabuku ana a Mambo Awama, Yesu waamba pa Bufumu kukila pa bimye 100. Bufumu kyo kyajinga kishina kyo asapwilangapo, mambo waambile’mba: “Nafwainwa kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa ne ku mizhi ikwabo, mambo kino kyo kyo bantumijile.” (Luka 4:43) Ne panyumatu ya kusanguka, Yesu watwajijile na kwamba ku baana banji ba bwanga pa Bufumu. (Byu. 1:3) Yesu watele muchima ku Bufumu, kyo kyalengelanga kwambapo bingi.

5-7. (a) Twayuka byepi kuba’mba Yehoba wata bingi muchima ku Bufumu? Ambai kyakumwenako. (b) Twakonsha kumwesha byepi kuba’mba twata muchima ku Bufumu?

⁵ Yehoba naye wata bingi muchima ku Bufumu. Twayuka byepi? Vulukai kuba’mba Yehoba watumine Mwananji yenka umotu pano pa ntanda. Onkao mambo, kwi Yehoba ko kwafumanga byonse byafunjishanga ne kwamba Mwananji. (Yoa. 7:16; 12:49, 50) Mashimikila onse aamba pa bwikalo ne mwingilo wa kwa Yesu aji mu Mambo Awama afumine kwi Yehoba. Akilangulukai pa byavwangwamo mu kino.

⁶ Akifwanyikizhai kuba’mba mubena kubika bipikichala mu buku wa kulaminamo bipikichala wa kisemi. Paji bipikichala byavula bya kubikamo, bino mu buku mwakonsha kwikalatu bicheche byo mubena kukeba. Musa kuba byepi? Musa kusala byo mwakonsha kubikamo. Kyo kimotu ne mabuku a Mambo Awama, nao aji nobe buku wa bipikichala witubuula byo aji Yesu. Yehoba kechi watangijile bantu banembele Mambo Awama kunemba byonse byaambile Yesu ne byo aubile byo ajinga pano pa ntanda ne. (Yoa. 20:30; 21:25) Bino, mupashi wa Yehoba wibatangijile kunemba byo aambile ne byo aubile abyo bitukwasha kumvwisha paimenejile mwingilo wa kwa Yesu ne kintu kyanema kwi Yehoba. (2 Timo. 3:16, 17; 2 Pe. 1:21) Byo kiji kuba’mba mu Mambo Awama mujitu byafunjishenga Yesu pa Bufumu bwa Lesa, twakonsha kwamba’mba Yehoba wata bingi muchima ku Bufumu. Akilangulukaipotu pa kino, kuba’mba Yehoba ukeba amba tuyuke Bufumu bwanji byo buji!

⁷ Atweba bonse twafwainwa kwishikisha’mba, ‘Nanchi nata muchima ku Bufumu bwa Lesa nyi?’ Umvwe byo ibyo, tusa kukebesha kufunda pa byaambile Yesu ne byo afunjishe pa buno Bufumu ko kuba’mba kyo bwanemena, kabiji mu jishinda ka ne kimye kyo bukeya.

8. Yesu waambile byepi pa buneme bwa Bufumu mu byambotu bicheche?

⁸ Akilangulukai pa lulombelo lwa Nkambo. Yesu waingijishe byambo byapela kumvwa byo aambilenga pa kyanemena Bufumu ne byo bukoba kulutwe. Mu luno lulombelo, waambile pa bintu 7. Bintu bisatu bya kutendekelapo byaamba pa nkebelo ya Yehoba ko kuba’mba, kuzhijika jizhina janji, kwiya  kwa Bufumu bwanji, ne kubiwa kwa kyaswa muchima wanji pano pa ntanda byonka byo kyubiwa mwiulu. (Tangai Mateo 6:9, 10.) Pa bino bintu bisatu byo alombelepo bipasha bingi. Yehoba ukengijisha Bufumu bwa Bumesiasa kuzhijikilamo jizhina janji ne kufikizha kyaswa muchima wanji.

9, 10. (a) Ñanyi bintu bikoba Bufumu bwa Lesa inge bwaiya? (b) Ñanyi bungauzhi bwa mu Baibolo bo mutonga amba bukafike?

⁹ Bufumu bwa Lesa bukeya byepi? Inge twalomba amba “Bufumu bwenu bwiye,” tulomba kuba’mba Bufumu bubepo kimo. Umvwe Bufumu bwaiya, bo bukalamanga pano pa ntanda ponse. Bukafumyapo bwikalo bwatama kubikapotu ne makafulumende a bantu, ne kuleta ntanda ipya ya bololoke. (Da. 2:44; 2 Pe. 3:13) Kimye Bufumu kyo bukalamanga, ntanda yonse ikekala ke paladisa. (Luka 23:43) Aba baji mu kivuluko kya kwa Lesa bakasangulwa ne kumonañana jibiji na balongo babo. (Yoa. 5:28, 29) Bantu baji na lukokelo bakekala balumbuluka ne kwiyowa bumi bwa myaka. (Lum. 21:3-5) Mu kuya kwa kimye, ntanda ikekala ya bololoke byonka biji mwiulu, byonka bikeba Yehoba Lesa! Nanchi mutonga kufika kwa ino milaye ya mu Baibolo nyi? Vulukai kuba’mba kimye kyonse kyo mulomba kuba’mba Bufumu bwa Lesa bwiye, mulomba kuba’mba ino milaye yawama ifike.

¹⁰ Twayuka kuba’mba Bufumu bwa Lesa kechi ‘bwaiya’ ne, kwesakana na byaamba lulombelo lwa Nkambo. Pa kino kimye, makafulumende a bantu abena kulama, pano bino ntanda ipya ya bololoke ikyangye kufika. Bino kuji mambo awama. Bufumu bwa Lesa bwaikajikwa kala, byonka byo tukafunda mu kitango kyalondelapo. Pano twayai twisambe pa byaambile Yesu pa kimye kikekajikwa Bufumu ne kyo bukeya.

11. Ñanyi bintu Yesu byo amwesheshe pa kwikajikwa kwa Bufumu bwa Lesa?

¹¹ Yesu waambile kuba’mba Bufumu kechi bukekajikwa mu kitota kya myaka kitanshi C.E. ne, nangwa kya kuba baana banji ba bwanga byobyo baketekejilenga. (Byu. 1:6) Akilangulukai pa bishimpi bibiji byapusana byo aambile myaka ibiji saka ikyangye kupwa.

12. Kishimpi kya bincha ne wichi kimwesha byepi kuba’mba Bufumu kechi bwaikajikilwe mu kitota kya myaka kitanshi kya bu C.E. ne?

¹² Kishimpi kya wichi ne bincha. (Tangai Mateo 13:24-30.) Panyuma ya kwamba kino kishimpi kampepo mwajinga mu 31 C.E.,Yesu walumbulwijile baana banji ba bwanga. (Mat. 13:36-43) Kintu kyalumbulula kino kishimpi ke kino: Panyumatu ya kufwa batumwa, Diabola ukabyalamo bincha (bebepekezha kwikala Bena Kilishitu) mu wichi (“baana ba mu Bufumu,” nangwa amba bena Kilishitu bashingwa). Wichi ne bincha bakebileka na kukomena pamo kufikatu ne kimye kya kunowa ko kuba’mba “ku mpelo ya buno bwikalo.” Panyuma ya kutendeka kunowa, bincha bakebibungizha, apa bino bakabungizhe wichi. Kino kibena kumwesha kuba’mba Bufumu kechi bwaikajikilwe mu kitota kitanshi kya C.E., ne, bino ke  panyuma ya kuba wichi ne bincha byaleka kukomena pamo. Kimye kya kukomena pamo byo kyapwile, kunowa kwatendekele mu 1914.

13. Yesu walumbulwile byepi kuba’mba kechi ukafikenatu kwikala ke Mfumu wa Bumesiasa panyuma ya kubwela mwiulu ne?

¹³ Kishimpi kya mali a mpondo. (Tangai Luka 19:11-13.) Yesu waambile kino kishimpi mu 33 C.E. byo ayilenga ku Yelusalema kimye kyapeleleko. Bamo bamutelekelenga balangulukilenga amba Bufumu bukekajikwa inge bafikatu ku Yelusalema. Pa kuba’mba ebakwashe kumvwisha amba kwikajikwa kwa Bufumu kukobiwa kulutwe, Yesu wiesakenye mwine ku “Muntu umo wa mu kisemi kya bufumu” wayile ku “kyalo kingi kwalepa kuba amba akatambule bufumu.” * Kwi Yesu, “kyalo kingi” kyalumbulwilenga mwiulu mo akatambwila Bufumu ku Bashanji. Bino Yesu wayukile kuba’mba kechi ukafikenatu kwikala ke Mfumu wa Bumesiasa panyuma ya kubwela mwiulu ne. Ukekala ku kilujo kya Lesa ne kupembelela kimye kyatongolwa. Wapembejile pa kimye kyabaya bingi.—Sala. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Hebe. 10:12, 13.

14. (a) Yesu wakumbwile byepi bwipuzho bo bamwipwizhe ku batumwa banji bana? (b) Kufika kwa bungauzhi bwa kwa Yesu kwitubulapo ka pa kwikalapo kwanji ne pa Bufumu?

¹⁴ Saka kwakishala moba acheche kuba’mba Yesu afwe, batumwa banji bana bamwipwizhe amba: “Bino bintu bikamweka ñanyi kimye, kabiji kiyukilo kya kwikalapo kwenu ne kya mpelo ya buno bwikalo kyo kyepi?” (Mat. 24:3; Mako 13:4) Pa kukumbula, Yesu walumbulwile bungauzhi bwanembwa mu  Mateo kitango 24 ne 25. Yesu walumbulwile bintu byapusana pusana bikamwesha kiyukilo kya kimye kitelwa amba “kwikalapo” kwanji. Ntendekelo ya kwikalapo kwanji ikeshila pamo na kwikajikwa kwa Bufumu, kabiji mpelo ya kwikalapo kwanji ikeshila pamo na kwiya kwa Bufumu. Tuji na bishinka bimwesha kuba’mba bungauzhi bwa kwa Yesu bwatendekele kufika mu 1914. * Uno mwaka ye wajinga ntendekelo ya kwikalapo ne kwikajikwa kwa Bufumu.

15, 16. Nanchi byambo bya kuba’mba “kino kisemi” byamba pe bañanyi?

¹⁵ Pano, ñanyi kimye Bufumu bwa Lesa kyo bukeya? Yesu kechi waambile kimye kine kyo bukeya ne. (Mat. 24:36) Bino waambilepo bimo byakonsha kwitukwasha kuyuka amba bujitu pepi. Yesu waambile kuba’mba Bufumu bukeya panyuma ya “kino kisemi” kyamonako kufika kwa kino kiyukilo kya bungauzhi. (Tangai Mateo 24:32-34.) Nanchi byambo bya kuba’mba “kino kisemi” byamba pe bañanyi? Twayai tumone Yesu mo atazhizhe bino byambo.

¹⁶ “Kino kisemi.” Nanchi Yesu waambilenga pa bantu babula bena Kilishitu nyi? Ine. Akimonai bantu bo aambilengako. Yesu waambile buno bungauzhi ku batumwa bacheche “baishile kwi aye ku mbaji.” (Mat. 24:3) Batumwa bajingatu pepi na kushingwa na mupashi wazhila. Monai byambo bijimo. Saka akyangye kwamba pa “kino kisemi,” Yesu waambile’mba: “Pano funjilaiko ku kino kishimpi kya kichi kya mukuyu: Umvwe misampi yakyo yatendeka kukoma ne kusapuka mabuula, muyuka’mba mayoo aji pepi. Byonkabyo, ne anweba umvwe mwamona bino bintu byonse, yukai’mba Mwana muntu ujitu pepi, ponka pa bibelo.” Baana ba bwanga bashingwa ba kwa Yesu, kechi babula bena Kilishitu ne, bo bakamona bintu byo aambijile jimo ne kuyuka mo byatala, ko kuba’mba Yesu “ujitu pepi, ponka pa bibelo.” Onkao mambo, Yesu byo aambile pa “kino kisemi,” watazhizhenga ku baana banji ba bwanga bashingwa.

17. Byambo bya kuba’mba “kisemi” ne “bino bintu byonse” bilumbulula ka?

¹⁷ “Kechi kikapita ne, poso bino bintu byonse bikamweke.” Bino byambo bikafika byepi? Pa kuba’mba tukumbule buno bwipuzho, twafwainwa kuyuka bino bintu bibiji: byalumbulula “kisemi” ne “bino bintu byonse.” Kyambo kya kuba’mba “kisemi” kitazha ku bantu ba myaka yapusana pusana bajipo nangwa bajingapo pa kimye kimo. Kisemi kechi kikajijila ne, kipwa. (Lupu. 1:6) Byambo bya kuba’mba “bino bintu byonse” byavwangamo bintu byonse byaambijilwe jimo byamweka mu kimye kya kwikalapo kya kwa Yesu, kutendeka mu 1914 kufikatu ne ku mpelo ko kuba amba “malwa akatampe.”—Mat. 24:21.

18, 19. Pano twakonsha kumvwisha byepi byambo bya kwa Yesu byaamba pa “kino kisemi,” kabiji twakonsha kwambapo byepi?

¹⁸ Pano twakonsha kumvwisha byepi byambo bya kwa Yesu byaamba pa “kino kisemi”? Mu kino kisemi, muji mabumba abiji a bashingwa aikajileko pa kimye kimo, jitanshi,  bashingwa bamweneko ntendekelo ya kufika kwa kiyukilo mu 1914 ne ja bubiji, bashingwa baikajileko pa kakimye kacheche pamo na jibumba jitanshi. Bamo ba mu jibumba ja bubiji bakamonako kimye kikatendeka malwa abena kwiya. Ano mabumba abiji balenga kisemi kimo mambo bano bena Kilishitu bashingwa baikajileko pa kimye kimo. *

¹⁹ Tusa kwambapo amba ka? Twayuka kuba’mba kiyukilo kya kwikalapo kwa kwa Yesu mu bukalama bwa Bufumu kibena kumweka mwaya ntanda. Kabiji twayuka kuba’mba bashingwa bakiji bomi baji mu lubaji lwa “kino kisemi” babena kukota, bino kechi bakafwa bonse malwa akatampe saka akyangye kutendeka ne. Onkao mambo, twakonsha kwamba kuba’mba katatakatu Bufumu bwa Lesa bukeye ne kutendeka kulama pano pa ntanda ponse! Byo kikawamapo kumonako bikafika bungauzhi buji mu lulombelo lwa kwa Yesu lo etufunjishe lwa kuba’mba: “Bufumu bwenu bwiye”!

20. Ñanyi bintu byo tusakufundapo mu uno buku, kabiji mu kitango kyalondelapo tukesamba pa ka?

²⁰ Vulukainga byambo byaambile Yehoba kufuma mwiulu pa Mwananji amba: “Mwafwainwa kumvwina . . . byo akemubuula.” Atweba bena Kilishitu bakine twafwainwa kumvwina luno lutangijilo lwa Lesa. Twakebesha kuyuka byonse byaambile Yesu ne kufunjisha pa Bufumu bwa Lesa. Byauba buno Bufumu ne byo bukoba kulutwe kyo kishina paimena uno buku. Kitango kyalondelapo kikamba pa bintu byawama byamweka pa kusemwa kwa Bufumu bwa Lesa mwiulu.