KAPU 1
‘E Kintinu Kiaku Kiza’
1, 2. Adieyi Yave kavova kwa ntumwa tatu za Yesu? Adieyi bavanga?
AVO Yave wa Nzambi utumini wavanga diambu dimosi, aweyi ovanga? Kiakala nkia diambu katumini, nga kuvanga dio vana vau ko? Dialudi vo ovanga dio.
2 Ke vavioka lumbu yayingi ko vava badia e Nduta muna mvu wa 32 wa Tandu Kieto, atatu muna ntumwa za Yesu—Petelo, Yakobo yo Yoane, bawanana ye diambu diadi. (Tanga Matai 17:1-5.) Vava balungana yo Mfumu au vana “mongo andá,” bamona mona-meso kia Yesu nze Ntinu a nkembo kuna zulu. Mana bamonanga muna mona-meso makala nze mau mavangamanga kikilu. Muna kuma kiaki, Petelo wavava kuyisia muna mona-meso kiaki. Ekolo Petelo kavovanga, e tuti diabakakidila. I bosi, Petelo ye akw’andi bawá dina wantu ayingi ke bakala y’elau dia wá ko, i sia vo, nding’a Yave. Vava Yave kasonga e ziku vo Yesu i Mwan’andi, wavova vo: ‘Nunwila.’ Antumwa balemvokela luludiku lwa Yave. Balemvokela mana Yesu kalonga yo sadisa mpe wantu akaka mu vanga diau adimosi.—Mav. 3:19-23; 4:18-20.
Yesu watoma vovela oma ma Kintinu kia Nzambi lutila mambu makaka
3. Ekuma Yave kazolele vo twawila Mwan’andi? Nkia diambu tufwete toma fimpa?
3 O nkanikinu wa sia vo ‘nunwila’ wasonama muna Bibila muna wete dieto. (Roma 15:4) Ekuma? E kuma kadi Yesu i Nkunzi a Yave. Konso ntangwa Yesu kalonganga, wasamunanga mana S’andi kazola vo twazaya. (Yoa. 1:1, 14) Yesu watoma vovelanga Kintinu kia Nzambi, i sia vo, luyalu lwa Masia kuna zulu olu luyalwa kwa Kristu Yesu ye 144.000, lutila mambu makaka. Muna kuma kiaki, diambote twatoma fimpa e diambu diadi diamfunu. (Lus. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6) Kansi, entete yambula twabadika ekuma Yesu katoma vovelanga oma ma Kintinu kia Nzambi.
“Muna Ulolo wa Ntima . . .”
4. Aweyi Yesu kasongela vo oyangalelanga Kintinu?
4 Yesu oyangalelanga kikilu e Kintinu. Ekuma tulenda wo vovela? Kadi mana tuvovanga mesonganga mana mena muna ntima mieto. Ediadi disongele vo e mvovo mieto misonganga mana mena kieleka o mfunu kwa yeto. Yesu wavova vo: “Muna ulolo wa ntima i uvovelang’o nua.” (Mat. 12:34) Yesu wasadilanga konso elau mu vovela oma ma Kintinu. O mvovo Kintinu wasonama vioka nkumbu 100 muna nkand’a Matai, Maku, Luka ye Yoane. Muna fulu yayingi, Yesu wayika mvovo wau. E Kintinu i ntu a diambu a nsangu kasamunanga. Wavova vo: “Muna mavata makaka mpe nkwend’a samwin’e nsangu zambote za kintinu kia Nzambi: e kuma i ntuminu diodio.” (Luka 4:43) Kana nkutu vava kafuluka, Yesu wakwamanana longa oma ma Kintinu kw’alongoki andi. (Mav. 1:3) Kieleka, ntim’a Yesu wazala kikilu ye kiese mu kuma kia Kintinu, ediadi diamfilanga mu samuna kio kw’akaka.
5-7. (a) Aweyi tuzayidi wo vo Yave oyangalelanga Kintinu? Yik’e nona. (b) Aweyi tulenda songela vo tuyangalelanga kikilu Kintinu kia Nzambi?
5 Yave mpe oyangalelanga Kintinu. Aweyi tuzayidi wo? Sungamena dio vo Yave watuma Mwan’andi mosi ova nza. Yave i tuku dia mambu mawonso mana Mwan’andi kavova yo longa. (Yoa. 7:16; 12:49, 50) Yave mpe i tuku dia lusansu lwasonama muna nkand’a Matai, Maku, Luka ye Yoane mu kuma kia zingu ye salu kia Yesu. Badika e nsas’a diambu diadi.
Konso muntu mu yeto kafwete kiyuvula: ‘Nga iyangalelanga kikilu e Kintinu kia Nzambi?’
6 Yindula vo mafoto ma esi nzo ozolele sia mu álbum. Mafoto mayingi una mau, kansi e álbum ke ifwana mafoto mawonso ko. Adieyi ovanga? Osola mana osia muna álbum. Diau adimosi, e nkand’a Matai, Maku, Luka ye Yoane, mina nze álbum ikutusonganga mana kavanga o Yesu. Yave kavumunwina asoneki a nkanda miami ko mu soneka mawonso Yesu kavova yo vanga vava kakala ova ntoto. (Yoa. 20:30; 21:25) Kansi, mwand’a Yave wabafila mu soneka e mvovo ye mavangu mekutusadisanga mu bakula ekani dia salu kia Yesu ye dina disundidi o mfunu kwa Yave. (2 Tim. 3:16, 17; 2 Pe. 1:21) Wau vo muna nkanda miami mwazala ye malongi ma Yesu mu kuma kia Kintinu kia Nzambi, tulenda vova ye ziku kiawonso vo Yave oyangalelanga kikilu e Kintinu. Yindula edi: Yave ozolele vo twazaya kana nki kieleka i Kintinu kiandi!
7 Konso muntu mu yeto kafwete kiyuvula: ‘Nga iyangalelanga kikilu e Kintinu kia Nzambi?’ Avo i wau, tukala y’etima dia wá mana Yesu kavova yo longa mu kuma kia Kintinu, i sia vo, o mfunu kina, kuma kikwikizila ye ntangwa kikwiza.
“E Kintinu Kiaku Kiza”—Ekuma?
8. Aweyi Yesu kasongela o mfunu wa Kintinu?
8 Badika e sambu kia S’eto. Muna mvovo miankufi ye miatoma kiá, Yesu wasonga o mfunu wa Kintinu ye mana kisinga lungisa. Ndomba nsambwadi zina muna sambu kiaki. E ndomba tatu zantete ekani dia Yave ziyikanga, i sia vo, velelesa e nkumbu andi, ngiz’a Kintinu kiandi ye ndungan’a luzolo lwandi ova ntoto nze kuna zulu. (Tanga Matai 6:9, 10.) E ndomba tatu zazi ngwizani zina. E Kintinu kia Masia i kesinga sadila o Yave mu velelesa e nkumbu andi yo lungisa luzolo lwandi.
9, 10. (a) Kintinu kia Nzambi adieyi kivanga vava kikwiza? (b) Nkia nsilu a Nkand’a Nzambi ovingilanga vo walungana?
9 Kintinu kia Nzambi ekuma kikwizila? Vava tusambanga vo “E Kintinu kiaku kiza,” edi tulombanga vo Kintinu kiavanga diambu. Vava Kintinu kikwiza, kisonga nkum’andi ova nza. Kifwasa e nza yayi yambi kumosi ye tuyalu twa wantu yo twasa nz’ampa ya unsongi. (Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13) I bosi, muna Kintinu kia Nzambi, e nza yawonso ikituka se paradiso. (Luka 23:43) Awana bena muna nyindu a Nzambi bevutuka zinga yo kala diaka vamosi ye azolw’au. (Yoa. 5:28, 29) Awana belemvokelanga Nzambi bekituka wantu alunga yo vwa e zingu kilembi suka. (Lus. 21:3-5) Kuna kulanda, e nza ikala ye ngwizani ye zulu. Ediadi dilungisa luzolo lwa Yave wa Nzambi. Nga kuvingilanga ko y’etima diawonso e ndungan’a nsilu miami mia Nkand’a Nzambi? Sungamena vo konso ntangwa osambanga vo Kintinu kia Nzambi kiza, olombanga vo e nsilu miami mialungana.
10 Dialudi vo e Kintinu kia Nzambi ke ‘kiayizidi’ ko mu lungisa e sambu kia S’eto. Vana ntandu, o tuyalu twa wantu twakinu yala, e nz’ampa ya unsongi ke yayizidi ko. Kansi, vena ye nsangu zambote. Nze una tubadika muna kapu kilanda, e Kintinu kia Nzambi kiayadikwa kala. Owau, yambula twafimpa mana Yesu kavova mu kuma kia ntangwa ina e Kintinu kiadi yadikwa ye ntangwa kikwiza.
Kintinu kia Nzambi Nkia Ntangwa Kiadi Yadikwa?
11. Adieyi Yesu kavova mu kuma kia ntangwa yadi yadikwa Kintinu kia Nzambi?
11 Yesu wasonga vo Kintinu ke kiadi yadikwa mu tandu kiantete ko, kana una vo akaka mun’alongoki andi diau bavingilanga. (Mav. 1:6) Badika mana kavova muna yingana yole kayika muna kolo kia mvu miole.
12. E kingana kia masa ye mbongo ambi aweyi kisongelanga vo Kintinu ke kiayadikwa mu tandu kiantete ko?
12 Kingana kia masa ye mbongo ambi. (Tanga Matai 13:24-30.) Vava katá kingana kiaki, nanga muna nsungi a masanza ma mvu wa 31 wa Tandu Kieto, Yesu wasasila kio kw’alongoki andi. (Mat. 13:36-43) O mfunu a kingana ye nsas’andi i yayi: Vava antumwa badi fwa, o Nkadi ampemba wadi kuna mbongo ambi (Akristu aluvunu) vana vena masa (“wan’a Kintinu,” yovo Akristu akuswa). E masa ye mbongo ambi iyambulwa vo yakudila kumosi yamuna nsungi a nsâlu, i sia vo, “mbaninu a nza.” Vava kiyantika e nsungi a nsâlu, e mbongo ambi ikutakeswa. I bosi, e masa mekutikwa. E kingana kiaki kisonganga vo e Kintinu ke kiadi yadikwa mu tandu kiantete ko, kansi vava kaka e nsungi ikulanga e mbongo yadi fokoka. E ziku kisonganga vo e nsungi yayi yafokoka, e nsungi a nsâlu yayantika muna mvu wa 1914.
13. Aweyi Yesu kasongela vo vava kadi vutuka kuna zulu, ke vana vau ko kadi kituka se Masia wa Ntinu?
13 Kingana kia palata. (Tanga Luka 19:11-13.) Yesu watá kingana kiaki muna mvu a 33 wa Tandu Kieto, vava kayendanga kuna Yerusaleme mu nkumbu a nsuka. Akaka mun’awana bawanga Yesu babanza vo osikidisa Kintinu kiandi vava belwaka muna Yerusaleme. Muna singika e ngindu zazi yo songa vo e Kintinu kuna sentu kisikidiswa, Yesu wayitezanesa yo “nyazi” ona wayenda ku ‘nsi andá, kimana kayadikwa kintinu.’ * Kuna kwa Yesu, e “nsi andá” i zulu, kuna kadi tambulwila e wisa kwa S’andi mu kituka se Ntinu. Kansi, Yesu wazaya wo vo vava kevutuka kuna zulu, ke vana vau ko keyadikwa se Masia wa Ntinu. Kansi, ovwanda kuna koko kwalunene kwa Nzambi yo vingila yavana kiadi fwana e ntangwa yasikidiswa. Kansi, e ntangwa yayi yazingila mvu miayingi.—Nku. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Ayib. 10:12, 13.
Nkia Ntangwa Kikwiza Kintinu kia Nzambi?
14. (a) Nkia mvutu kavana o Yesu muna kiuvu kayuvulwa kwa ntumwa zandi yá? (b) E ndungan’a ungunza wa Yesu adieyi usonganga mu kuma kia ngiz’andi ye Kintinu?
14 Vava kiafinamanga lufwa lwa Yesu, nyá muna ntumwa zandi banyuvula vo: “Utusamunwin’e ntangwa mekal’o mambu mama; nki i sinsu mpe kia ngiz’aku, ye mbaninu a tandu?” (Mat. 24:3; Maku 13:4) Muna mvutu kabavana, Yesu wayika ungunza wasonama muna Matai kapu kia 24 ye 25. Yesu wayika mambu ma mpila mu mpila mevangama mu nza yawonso mana mekala se sinsu kia kolo kiyikilwanga vo ‘ngiz’andi.’ O lubantiku lwa ngiz’andi lwadi kwenda betela ye ngyadikw’a Kintinu, e mfoko a kolo kia ngiz’andi ye ngiz’a Kintinu. Tuna ye ziku yayingi isonganga vo ungunza wa Yesu wayantika lungana tuka muna mvu wa 1914. * Muna kuma kiaki, o mvu wauna wasonga lubantiku lwa ngiz’andi ye ngyadikw’a Kintinu.
15, 16. E mvovo “mbandu yayi” nani miyikanga?
15 Kansi, nkia ntangwa kikilu kikwiza Kintinu kia Nzambi? Yesu kayika lumbu kiasikididi ko kikwiza. (Mat. 24:36) Kansi, wayika diambu dimosi dilenda kutukwikidisa vo e lumbu kiaki kifinamene kikilu. Yesu wasonga vo e Kintinu kikwiza vava “e mbandu yayi” imona e ndungan’a sinsu kiyikwanga muna ungunza. (Tanga Matai 24:32-34.) E mvovo “mbandu yayi” nani miyikanga? Yambula twatoma fimpa e mvovo mia Yesu.
16 “E mbandu yayi.” Nga Yesu mindembi-kwikila kayika? Ve. Badika e mpil’a wantu kamokenanga yau. Yesu wavova ungunza wau kwa ntumwa ana ‘bayiza kwa yandi vana beko.’ (Mat. 24:3) Ke kolo ko, antumwa badi kuswa muna mwand’avelela. Yambula twafimpa e moko kiau. Vitila kavovela “e mbandu yayi,” Yesu wavova vo: “Muna nsanda i nutangil’e kingana: e tayi kiandi, wau kiazeza yo savula makaya, nuzeye wo vo nsungi a kala ifinamene; diau adimosi oyeno, ovo numona mambu mama mawonso, nuzaya wo vo ofinamene, se una vana mavitu.” Alandi a Yesu akuswa—ke mindembi-kwikila ko—badi mona mambu kasakula yo bakula e nsas’a mambu mama, i sia vo, Yesu “se una vana mavitu.” Muna kuma kiaki, vava Yesu kavova vo “e mbandu yayi,” alongoki andi akuswa kayika.
17. Ayeyi i nsas’a mvovo “mbandu” ye “mambu mama mawonso?”
17 “E mbandu yayi ke ikuviokela ko yavan’o mambu mama mawonso mevangama.” E mvovo miami aweyi milunganena? Muna vana e mvutu, mambu mole tufwete zaya: Nsas’a mvovo “mbandu” ye nsas’a mvovo “mambu mama mawonso.” O mvovo “mbandu” utoma sadilwanga mu yika wantu a ntela zaswaswana bezinganga mu kolo kimosi. E mbandu ke ikwendelelanga ko, fokoka ifokokanga. (Luv. 1:6) E mvovo “mambu mama mawonso,” uyikanga mambu mawonso masakulwa mevangama muna ngiz’a Yesu, tuka muna mvu wa 1914 yamuna ‘mpasi zayingi.’—Mat. 24:21.
18, 19. Aweyi tulenda bakulwila e mvovo mia Yesu mu kuma kia “mbandu yayi”? Adieyi tulenda vova?
18 Aweyi tulenda bakulwila e mvovo mia Yesu mu kuma kia “mbandu yayi”? Buka yole y’Akristu akuswa ina muna mbandu yayi. Buka kiantete, i akuswa ana bamona lubantiku lwa ndungan’a sinsu muna mvu wa 1914. E buka kiazole, i Akristu akuswa ana bazinga tandu kimosi y’Akristu akuswa a buka kiantete mu fikolo. Akaka mun’awana bena muna buka kiazole, bemona lubantiku lwa mpasi zayingi ezi zifinamanga. E buka yau yole ina se mbandu mosi, e kuma kadi bazinga kolo kimosi nze Akristu akuswa. *
19 Adieyi tulenda vova? Tuzeye wo vo e sinsu kia ngiz’a Yesu muna Kintinu kitoma monekanga mu nza yawonso. Tumonanga mpe vo akuswa ana bakinu o moyo, ana bena muna “mbandu yayi” se anunu, kansi ke bekuyifwila ko yau awonso vitila mpasi zayingi zayantika. Muna kuma kiaki, tulenda vova vo ke kolo ko e Kintinu kia Nzambi kikwiza yala e nza. Ekwe kiese tukala kiau mu mona e ndungan’a sambu kina katulonga Yesu vo: “E Kintinu kiaku kiza”!
20. Nkia mambu mamfunu tubadika mu nkanda wau? Adieyi tufimpa muna kapu kilanda?
20 Tufwete sungamenanga e mvovo mina Yave kavova tuka kuna zulu mu kuma kia Mwan’andi vo: ‘Nunwila.’ Wau vo tu Akristu akieleka, tuna ye kiese kia lemvokela e mvovo miami mia Yave. Tufwete yangalelanga mawonso Yesu kavova yo longa mu kuma kia Kintinu kia Nzambi. Omu nkanda wau, tubadika mambu mamfunu melungisanga Kintinu kiaki ye mana kisinga lungisa kuna sentu. Elongi dilanda divovela mambu makiese mavangama vava Kintinu kia Nzambi kiayantika yala kuna zulu.
^ tini. 13 Awana bawá kingana kia Yesu nanga basungamena Ankelao wa mwan’a Erodi Wanene. Vitila kafwa, Erodi wasola Ankelao mu vinga vana fulu kiandi yo yala Yuda ye zunga yankaka. Kansi, vitila kayantika yala, Ankelao wavanga nkangalu andá kuna Roma mu vwa o nswa wa yala kwa Augusto César.
^ tini. 14 Muna zaya mambu makaka, tala kapu kia 9 kia nkanda O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga?
^ tini. 18 Konso ona wakuswa kuna nim’a lufwa lwa ndiona wansuka mun’Akristu akuswa a buka kiantete, i sia vo, ana bamona “lubantiku lua nsongo” muna mvu wa 1914, kena mu “mbandu yayi” ko.—Mat. 24:8.
