1, 2. Le Yehova wānene bika mu matwi a batumibwa ba Yesu basatu, ne nabo le bālongele’po namani?

 SHI Yehova Leza mwine wakunena kulonga kintu kampanda, le ukalonga namani? Ubulwe kulonga na bukankamane byakunena, nansha shi bidi namani? Bine ukalonga’byo!

² Kitatyi kimo kupwa kwa Pashika 32 K.K., batumibwa ba Yesu basatu—Petelo, Yakoba, ne Yoano—bātenwe na uno mwanda. (Tanga Mateo 17:1-5.) Pobādi bebungile pamo na Mfumwabo ku “lūlu lulampe,” bābadikile kumona kimonwa kya Yesu bu Mulopwe wa ntumbo momwa mūlu. Petelo wāmwene kino kimonwa bwa mwanda ulongeka bine kakimbe kulonga’po kintu. Petelo paādi ukisamba, dikumbi dyēbaputa. Kupwa Petelo ne balunda nandi bāikala na dyese dya kwimvwana kintu kekyaimvwenwe na bantu bavule—ke diwi dya Yehova mwine kadi. Yehova pa kupwa kunena’mba Yesu i wandi Mwana, wānene pampikwa kafinda amba: “Mwivwanei.” Batumibwa bāimvwene uno musoñanya wa Leza. Bālondele byobya byādi bifundija Yesu, ne kusoñanya bakwabo nabo bebilonde.—Bil. 3:19-23; 4:18-20.

3. Mwanda waka Yehova usaka twimvwane wandi Mwana, ne i mwanda’ka otufwaninwe kubandaula?

³ Kino kishima—“Mwivwanei”—kyāsonekelwe mu Bible mwanda wa kamweno ketu. (Loma 15:4) Mwanda waka? Mwanda Yesu i musedi wa myanda wa Yehova kadi kitatyi kyonso kyādi kisamba Yesu, i pa mwanda wa kwitufundija byobya bisaka Shandi tuyuke. (Yoa. 1:1, 14) Yesu wādi wisambila mpata pa Bulopwe bwa Leza, umbikalo wa mūlu wa Kimeshiasa ubundilwe na Kidishitu Yesu ne bantu 144 000 ba kubikala nandi. Byaēsambile mpata pa Bulopwe kupita pa myanda mikwabo yonso, i biyampe tubandaule na katentekeji uno mwanda. (Kus. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6) Dibajinji, tubandaulei mwanda waka Yesu wānenene bivule bitala pa Bulopwe bwa Leza.

4. Le Yesu wālombwele namani amba utele mutyima ku Bulopwe?

⁴ Bulopwe o mwanda wādi utele’ko Yesu mutyima. Mwanda waka tubanena namino? Mwanda binenwa i dilolo ditukwasha kumona bidi mu mutyima—ko kunena’mba binenwa byetu bisokolanga bintu bine byotumwene na mvubu. Yesu mwine wānene amba: “Mwanda kyakanwa kinenanga byobya  biyudile ku mutyima.” (Mat. 12:34) Yesu wādi wisambila pa Bulopwe bwa Leza ponso pādi pamweka mukenga. Mu Maevanjile aná, kishima Bulopwe i kitelwe’mo misunsa 100 ne kupita, ne pavule pene i mu binene Yesu. Wātūdile Bulopwe ke mutwe wa mwanda wa busapudi bwandi pānene’mba: “Mfwaninwe kusapula Bulopwe bwa Leza ne mu bibundi bikwabo namo, mwanda kino’ki e kyonatumīnwe.” (Luka 4:43) Enka ne pa kupwa kusanguka, Yesu wāendelele kwisamba myanda itala Bulopwe ku bana badi ba bwanga. (Bil. 1:3) Na bubine, mutyima wa Yesu wādi muyule nsangaji itala pa Bulopwe bwa Leza, keimutonona ebusapule.

5-7. (a) Le tubayuka namani amba Yehova utele mutyima ku Bulopwe? Leta kimfwa. (b) Tukalombola namani amba tutele mutyima ku Bulopwe?

⁵ Ne Yehova nandi utele mutyima ku Bulopwe. Le tubayuka’byo namani? Vuluka’mba, Yehova wātumine Mwana wandi mubutulwe bunka pano pa ntanda; Yehova ye nsulo ya bintu byonso byādi binena wandi Mwana ne byaādi ufundija. (Yoa. 7:16; 12:49, 50) Kadi Yehova i nsulo ya bintu byonso bisonekelwe mu Maevanjile aná bitala būmi ne mwingilo wa Yesu. Langa’po bidi pa mobishintulwila.

⁶ Langa bidi shi ubungilanga mafoto a kisaka mu alubumu umo. Udi na mafoto mavule, inoko alubumu ayo keibwanyapo kutweja onso. Le ukalonga namani? Ukatonga oa osaka. Muswelo umo onka, Maevanjile adi pamo bwa alubumu ya mafoto itulombola biyampe mwikadile Yesu. Yehova kāpelepo balembi ba Maevanjile balembe kintu kyonso kyānene Yesu ne kyaālongele paādi pano panshi. (Yoa. 20:30; 21:25) Ino, mushipiditu wa Yehova wēbaludikile balembe binenwa ne bilongwa bitukwasha twimvwanije kitungo kya mwingilo wa Yesu ne bintu bya mvubu mpata ku meso a Yehova. (2 Tm. 3:16, 17; 2 Pe. 1:21) Maevanjile byoayudile’mo bufundiji bwa Yesu butala pa Bulopwe bwa Leza, tubwanya kunena pampikwa kutatana’mba Bulopwe i kintu kitele’ko Yehova mutyima. Langa—Yehova Leza usaka batwe tuyuke mwikadile Bulopwe bwandi!

⁷ I biyampe muntu ne muntu eipangule amba, ‘Le ntele mutyima mpata ku Bulopwe bwa Leza?’ Shi i amo, nabya tukekala na kipyupyu kya kwimvwana binenwa ne bufundiji bwa Yesu pa buno Bulopwe—mvubu yabo, muswelo ne kitatyi kyobukāya.

8. Le Yesu wālombwele namani mu kīpi mvubu ya Bulopwe?

⁸ Tala milombelo ya kulondela’po. Mu muneneno upēla, Yesu wālombwele mu kīpi mvubu ya Bulopwe, na kulombola bine byobukafikidija. Mu ino milombelo mudi myanda isamba-ibidi. Myanda isatu mibajinji itala mpango ya Yehova—kupandulwa kwa dijina dyandi, kwiya kwa Bulopwe bwandi, ne kulongeka kwa kiswa-mutyima kyandi pano panshi ne mūlu mwine. (Tanga Mateo 6:9, 10.) Ino myanda isatu  i mikwatañane. Bulopwe bwa Meshiasa i kingidilwa kikengidija Yehova pa kupandula dijina dyandi ne kufikidija kiswa-mutyima kyandi.

9, 10. (a) Le Bulopwe bwa Leza bukāya namani? (b) I mulao’ka wa mu Bible osaka ufikidile panopano?

⁹ Le Bulopwe bwa Leza bukāya muswelo’ka? Kitatyi kyotulombela amba, “Bulopwe bobe bwiye,” tulombanga Bulopwe bwiye bulonge’po kintu. Shi Bulopwe bubaiya, bukekala na lupusa lukatampe pano pa ntanda. Bukafundula’ko ino ngikadilo mibi ya bintu idi’ko dyalelo, kubadila’mo ne maludiki a bantu, ne kuleta ntanda impya myoloke. (Dan. 2:44; 2 Pe. 3:13) Penepa, mu buludiki bwa Bulopwe, ntanda yonso ikekala ke paladisa. (Luka 23:43) Boba badi mu luté lwa Leza bakajokejibwa ku būmi ne kwimona monka na baswe babo. (Yoa. 5:28, 29) Bantu ba kikōkeji bakafikila pa bubwaninine ne kwikala na būmi bwampikwa mfulo. (Kus. 21:3-5) Ku mfulo, ntanda ikekala enka na mwikadile mūlu, monso mulongwa kiswa-mutyima kya Yehova Leza! Le kwabilangapo ino milao ya mu Bible ilongeke bukidi? Vuluka’mba kitatyi kyonso kyolomba amba Bulopwe bwa Leza bwiye, ulombelanga’mba ino milao milēme ifikidile.

¹⁰ I bimweke patōka amba Bulopwe bwa Leza kebwaile kufikidija milombelo ya kulondela’po. Ke-pantu, maludiki a bantu aa keo akidi’ko, kadi ntanda mipya myoloke nayo keyaikele’ko. Ino kudi myanda miyampe. Bulopwe bwa Leza ke bushimikwe, monka motusa kwikimwena mu shapita ulonda’ko. Shi ke pano, tubandaulei bidi byānene Yesu pa kitatyi kya kushimikwa kwa Bulopwe ne kya kwiya’bo.

11. Le Yesu wānene bika pa bitala kushimikwa kwa Bulopwe bwa Leza?

¹¹ Yesu wānene amba Bulopwe kebwādipo bwa kushimikwa mu myaka katwa kabajinji K.K., nansha bana bandi ba bwanga bamo byo bādi balanga nabya. (Bil. 1:6) Tala byaānene mu byelekejo bibidi bishile mu bula bwa myaka isenselela ku ibidi.

12. Le kyelekejo kya biyombo bityani ne ñano kilombola namani amba Bulopwe kebwāshimikilwepo mu myaka katwa kabajinji K.K.?

¹² Kyelekejo kya ñano ne biyombo bityani. (Tanga Mateo 13:24-30.) Pa kupwa kuleta kino kyelekejo, padi i ku muketeko wa 31 K.K., Yesu wāshintulwidile’kyo bana bandi ba bwanga. (Mat. 13:36-43) Talai po kyadi kimanine ne mokishintulwila: Kinondanonda na lufu lwa batumibwa, Dyabola wādi wa kukuna biyombo bityani (bwine Kidishitu bwa bubela) mu ñano (“bana ba Bulopwe,” nansha bene Kidishitu bashingwe māni). Ñano ne biyombo bityani bine byadi bya kulekwa bitamine pamo mu buyo kufika ne ku mwangulo, ke “ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu” kadi. Kupwa kwa mwangulo kushilula, biyombo bityani byadi kukongakanibwa. Ebiya, ñano yadi ya kukongakanibwa. Kino kyelekejo kilombola’mba Bulopwe kebwadipo bwa kushimikwa mu myaka katwa kabajinji K.K., ino i pa kupwa kwa byonso kutama. Bintu pa  kwendelela kumeso, kitatyi kya kutama kyafudile ne kitatyi kya mwangulo kyashilula mu 1914.

13. Le Yesu wāletele kyelekejo’ka kilombola’mba kābikikilwepo bu Meshiasa Mulopwe paājokele mūlu?

¹³ Kyelekejo kya mina. (Tanga Luka 19:11-13.) Yesu wāletele kino kyelekejo mu 33 K.K. paādi wenda ku Yelusalema musunsa wa mfulo. Bemvwaniki bandi bamo bālangile amba wakashimikididila Bulopwe bwandi pobasa kufika mu Yelusalema. Pa kulemununa mulangilo wabo ne kwibalombola amba Bulopwe kebusapo kushimikwa kala, Yesu wēdingakenye bu “muntu umo wa ku kisaka kilēme” wāendele lwendo “ku bula bwa ntanda kukakimba bamupe lupusa lwa kubikala.” a Kudi Yesu, “ku bula bwa ntanda” i mūlu, mwine mwaādi wa kupebwa lupusa lwa Bulopwe na Shandi. Ino Yesu wādi uyukile amba kādipo wa kubikikwa bu Meshiasa Mulopwe enka mu kitatyi kyaājokele mūlu. Ino, wādi wa kushikata bidi ku lundyo lwa Leza ne kukungila kitatyi kitungwe. Monka motwikiyukile, kino kitatyi kyaijije tutwa tuvule twa myaka.—Ñim. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Bah. 10:12, 13.

14. (a) Le Yesu wālondolwele namani kipangujo kyobāmwipangwile kudi batumibwa bandi baná? (b) Kufikidila kwa bupolofeto bwa Yesu kwitulombola bika bya kwikala’po kwandi ne bitala Bulopwe?

¹⁴ Mafuku matyetye kumeso kwa Yesu kwipaibwa, batumibwa bandi baná bāmwipangwile amba: “I kika kikekala kiyukeno kiketuyukija kitatyi kya kwikala’po kobe ne kya mvuyo ya ngikadilo ya bintu?” (Mat. 24:3; Mako 13:4) Yesu wēbalondolwele na kusekununa bupolofeto bulampe bulembelwe mu Mateo shapita 24 ne 25. Yesu wātelele binkumenkume palapala  bya ntanda byādi bya kwikala bu kiyukeno kya kuyukila’ko kitatyi kitwa bu “kwikala’po” kwandi. Ngalwilo ya kwikala’po kwandi yadi ya kwikala imo yonka na kitatyi kya kushimikwa kwa Bulopwe; ne mvuyo ya kwikala’po kwandi nayo, na kitatyi kya kwiya kwa Bulopwe. Tudi na bukamoni buvule bulombola amba bupolofeto bwa Yesu bwadi bwenda bufikidila tamba mu 1914. b Nanshi, uno mwaka yo yadi ngalwilo ya kwikala’po kwandi ne ya kushimikwa kwa Bulopwe.

15, 16. Bishima “luno lukongo” bifunkila pa bāni?

¹⁵ Penepo, le Bulopwe bwa Leza bukāya kitatyi’ka? Yesu kātelelepo kitatyi kine kyo bwādi bwa kwiya. (Mat. 24:36) Ino wānene’nka bintu bitukulupija amba bine kebudi pabwipi. Yesu wālombwele amba Bulopwe bwadi bwa kwiya kupwa kwa “lukongo” kwimwena kufikidila kwa kiyukeno kya bupolofeto. (Tanga Mateo 24:32-34.) Le bishima “luno lukongo” bifunkila pa bika? Tubandaulei na katentekeji bino bishima bya Yesu.

¹⁶ “Luno lukongo.” Le Yesu wādi wisambila pa bampikwa kwitabija? Mhm. Tala bene bādi bamwivwana. Yesu wānene buno bupolofeto ku batumibwa bandi batyetye ‘bāmufwenene dya kufula.’ (Mat. 24:3) Mu mafuku matyetye, batumibwa bādi ba kushingwa māni a mushipiditu ujila. Tala bikwabo byaānene’po. Kumeso kwa kwisambila pa “luno lukongo,” Yesu wānene amba: “Nanshi, boilai ñeni ku kikuyu pamo bwa kyelekejo kya uno mwanda: Popa’tu pepinga musambo wakyo mwana ne kushipuka mani, muyukanga’mba ke pabwipi na ku dikumbi. Mo monka, nenu shi mubamone bino bintu byonso, yukai amba kadi pabwipi ponka pa bibelo.” Balondi bashingwe māni ba Yesu—ke bakubulwa kwitabijapo—bādi ba kumona bintu byālailwe ne kujingulula nshintulwilo yabyo, ne kumona, amba Yesu “kadi pabwipi ponka pa bibelo.” Nanshi, Yesu pa kutela “luno lukongo,” wādi wisambila pa balondi bandi bashingwe māni.

17. Bishima “lukongo” ne “bino byonso’bi” bifunkila pa bika?

¹⁷ “Kelukapitepo nansha dimo enka ne bilongeka bino byonso’bi.” Le bino binenwa byādi bya kufikidila namani? Pa kulondolola, i biyampe tuyuke bidi bintu bibidi: nshintulwilo ya “lukongo” ne ya “bino byonso’bi.” Divule kishima “lukongo” kifunkilanga pa bantu ba myaka palapala bekele’ko mu kitatyi kampanda. Lukongo ke lulampepo bininge, kadi ludi na mfulo. (Div. 1:6) Mu bishima “bino byonso’bi” mubadilwa ne binkumenkume bilailwe mu kitatyi kya kwikala’po kwa Yesu, tamba ku ngalwilo kwa kwikala’po kwandi mu 1914 kutūla ku mvuyo ya kwikala’po kwandi, ke ku “kyamalwa kikatampe” kadi.—Mat. 24:21.

18, 19. Le tukokeja kwimvwanija namani binenwa bya Yesu bitala pa “luno lukongo,” ne i kashinga’ka kotubwanya kwela?

¹⁸ Penepa, le tukemvwanija namani, bishima bya Yesu bitala pa “luno lukongo”? Luno lukongo lutalanga bisumpi bibidi bya bashingwe māni bikele’ko mu kitatyi kimo—kisumpi kibajinji i kibundwe na bashingwe māni bāmwene ngalwilo  ya kufikidila kwa kiyukeno mu 1914, ne kisumpi kya bubidi i kya bashingwe māni bāikele’ko bityetye mu kitatyi kimo na kisumpi kibajinji. Ebiya bamo ba mu kisumpi kya bubidi bakekala’ko mwanda wa kwimwena ngalwilo ya kyamalwa kīya kumeso. Bino bisumpi bibidi bya bantu bibundile lukongo lumo, mwanda i bekale pamo bu bashingwe māni mu kitatyi kampanda. c

¹⁹ Le tubwanya kunena bika? Eyo, tuyukile biyampe amba kiyukeno kya kwikala’po kwa Yesu mu lupusa lwa Bulopwe i kimweke patōka ntanda yonso. Kadi tubamone’mba bashingwe māni bakidi’ko bōmi babadilwa mu “luno lukongo” ke banunu; nansha nankyo, kebakafupo bonso kumeso kwa kyamalwa kikatampe kushilula. Nanshi tubwanya kwela kashinga amba, Bulopwe bwa Leza ke bwiya panopano ponka ne kuludika ntanda yonso! Bine i kisangaja’po kashā kwimwena kufikidila kwa milombelo yētufundije Yesu ya amba: “Bulopwe bobe bwiye”!

20. I myanda’ka ya kamweno isambilwe’po mu dino dibuku, ne i bika byotukabandaula mu shapita ulonda’ko?

²⁰ Ketukelwapo nansha dimo bishima byānenene Yehova mwine kutamba mūlu bitala wandi Mwana amba: “Mwivwanei.” Byotudi bene Kidishitu ba bine, tulondanga buludiki bwa Leza na kipyupyu. Tutele mutyima ku kintu kyonso kyānene Yesu ne kyaāfundije kitala Bulopwe bwa Leza. Byobya bilongelwe kala na Bulopwe ne byobukalonga kumeso i myanda ya mvubu ya kwifunda isa kwisambilwa’po mu kino kitabo. Shapita ulonda’ko ubandaula mwādi mwilondela myanda itendelwa itala kubutulwa kwa Bulopwe bwa Leza mūlu.