1, 2. ¿Imatan Jehová Dios nimurqan Jesuspa kinsa apostolninkunaman, imatan paykuna ruwarqanku?

 SICHUS Jehová Dios kikinpuni imatapas kamachisunkiman chayri, ¿imatan ruwawaq? Imataña kamachisunkiman chaypas, usqhayllachá kasukuwaq.

² 32 watapi pascua fiesta kasqan qhepamanmi, Jesuspa kinsa apostolninkuna Pedro, Santiago (Jacobo), Juanpiwan chhaynapi tarikurqanku (leey Mateo 17:1-5). Jesusmi ‘huk alto orqopi’ paykunawan kasharqan, hinan chay apostolkunaqa huk rikhuriypi yachachiqninkuta rikurqanku qhepaman hanaq pachapi rey kaspa imayna kananta. Chay rikhuriyqa cheqaq hinapunin karqan, chaymi Pedropas ch’ukllakuna hatarichiytaraq munarqan. Chayllamanmi Pedro rimashaqtinraq huk phuyu paykunata pakaykurqan. Hinan sut’ita uyarirqanku kikin Jehová Diospa kunkanta, ñawpaq kutikunapipas pisi runakunallan Diospa kunkantaqa uyarirqanku. Diosmi sut’ita willamurqan Jesús churin kasqanta, nimullarqantaqmi: “Payta uyariychis”, nispa. Chayta kasukuspan apostolkunaqa Jesusta uyarirqanku, hukkunatapas kallpacharqankun chayta ruwanankupaq (Hech. 3:19-23; 4:18-20).

3. a) ¿Imaraykun Jehová Dios munan ñoqanchispas churinta uyarinanchista? b) ¿Imamantan astawan allinta yachananchis?

³ “Payta uyariychis” nispa Diospa nisqanqa Bibliapin qelqasqa kashan, chayqa allinninchispaqmi (Rom. 15:4). ¿Imarayku? Diospa rantinpi Jesús rimaq kasqanrayku, Jesusqa imaymanatan yachachirqan, chaykunata yachananchistaqa Diosmi munarqan (Juan 1:1, 14). Jesusqa Diospa gobiernonmantan astawanqa yachachirqan, chay gobiernopin Jesucristo hanaq pachamanta kamachimunqa 144.000 akllasqa cristianokunapiwan (Apo. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6). Ichaqa, ¿imaraykun Jesús astawan rimarqan Diospa gobiernonmanta?

4. ¿Imaynatan Jesús rikuchirqan Diospa gobiernonta ancha allinpaq qhawarisqanta?

⁴ Jesusqa ancha allinpaqmi Diospa gobiernonta qhawarirqan. ¿Imaraykun chayta ninchis? Jesusmi nirqan: “Imachus sonqopi hunt’a kashan chaytan simiqa riman”, nispa (Mat. 12:34). Jesusqa rimaqpunin Diospa gobiernonmanta. Mateo, Marcos, Lucas, Juan qelqakunapiqa 100 más kutitan gobierno simi rikhurin, astawanqa Jesuspa rimasqankunapi. Predicaspapas Diospa gobiernonmantan astawanqa yachachirqan, chaymi nirqan: “Huk llaqtakunamanpas Diospa qhapaqsuyunmanta allin willakuykunataqa willamunaymi, chaypaqmi Diosqa kachamuwarqan”, nispa (Luc. 4:43). Kawsarimpusqan qhepamanpas Jesusqa qatikuqninkunamanmi yachachishallarqan Diospa gobiernonmanta (Hech. 1:3). Jesusqa ancha allinpaqmi Diospa gobiernonta qhawarirqan, chaymi sonqon tanqarqan chaymanta rimananpaq.

5-7. a) ¿Imaynapin yachanchis Jehová Dios ancha allinpaq gobiernonta qhawarisqanta? Rikch’anachiy. b) ¿Imaynatan rikuchisunman Diospa gobiernonta ancha allinpaq qhawarisqanchista?

⁵ Jehová Diospas ancha allinpaqmi gobiernonta qhawarin. ¿Imaynapin chayta yachanchis? Jehová Diosmi sapallan churinta kay pachaman kachamurqan, chaymi Jesusqa Taytanpa yachachisqanta kay pachapi yachachirqan (Juan 7:16; 12:49, 50). Chaymantapas Diosmi qelqachirqan Mateo, Marcos, Lucas, Juan qelqakunapi Jesuspa kawsayninmanta predicasqanmantapas. ¿Imatan chaywan yachanchis?

⁶ Kaywan rikch’anachisun: Familiaykiq fotonkunata foto waqaychana libroman churaspa, ¿imatan ruwawaq llapa fotokuna mana haykuqtin? Akllawaqchá mayqenkuna churayta. Mateo, Marcos, Lucas, Juan qelqakunapas yanapawanchismi Jesusta reqsinanchispaq. Chay librokunata qelqaqkunataqa Jehová Diosmi yuyaycharqan, ichaqa imaynan foto waqaychana libroman akllasqanchis fotokunallata churanchis chhaynatan Diospas Jesusmantaqa wakillanta qelqachirqan (Juan 20:30; 21:25). Diosqa aswan importante kaqkunallatan qelqachirqan (2 Tim. 3:16, 17; 2 Ped. 1:21). Mateo, Marcos, Lucas, Juan qelqakunapiqa Diospa gobiernonmanta Jesuspa yachachisqankunan tarikun, chaywanmi yachanchis Jehová Dios ancha allinpaq gobiernonta qhawarisqanta. Diosqa munanpunin gobiernonmanta lliwta yachananchista.

⁷ Chaymi tapukunanchis: “¿Ancha allinpaqchu Diospa gobiernonta qhawarini?”, nispa. Chhayna kaqtinqa yachaytapunin munasun kaykunamanta: ¿Imaraykun ancha importante Diospa gobiernon? ¿Imaynatan hamunqa?  ¿Hayk’aqmi hamunqa? Chaykunamantaqa Jesusmi yachachirqan.

8. ¿Imaynatan Jesús rikuchirqan Diospa gobiernon importante kasqanta?

⁸ Yachasun Jesuspa mañakuy yachachisqanmanta. Diospa gobiernon qhepaman imakuna ruwananta willaspan Jesusqa rikuchirqan chay gobierno importante kasqanta, chaytaqa entiendena simikunallawanmi yachachirqan. Chaypin qanchis kaqkunata mañakuyta yachachirqan. Kinsa kaqkunan kaykuna: Diospa sutin ch’uyanchasqa kananmanta, Diospa gobiernon hamunanmanta, Diospa munaynin kay pachapi ruwakunanmantapas (leey Mateo 6:9, 10). Jehová Diosqa gobiernonwanmi sutinta ch’uyanchanqa munaynintapas hunt’anqa.

9, 10. a) ¿Imakunan kanqa Diospa gobiernon hamuqtin? b) ¿Diospa mayqen promesan hunt’akunantan rikuyta munawaq?

⁹ ¿Imakunan kanqa Diospa gobiernon hamuqtin? “Gobiernoyki hamuchun” nispa mañakuspaqa Diospa gobiernon kay pachata cambiananpaqmi mañakushanchis. Diospa gobiernonqa wiñaypaqmi kay pachata kamachinqa. Llapa gobiernokunata ch’usaqyachispan kay pachata mosoqman tukuchinqa (Dan. 2:44; 2 Ped. 3:13). Diospa gobiernon kamachimuqtinqa kay pachan paraisoman tukupunqa (Luc. 23:43). Chaymantapas Diospa yuyayninpi kashaq wañupuq runakunan kawsarimpunqaku, hinaspan munakusqanku runakunawan tupanqaku (Juan 5:28, 29). Kasukuq runakunan ch’uya runaman tukupunqaku wiñaypaqtaq kawsanqakupas (Apo. 21:3-5). Chayraqmi Diospa munaynin kay pachapi ruwakunqa imaynan hanaq pachapipas ruwakun hinata. ¿Munawaqchu chay promesakuna hunt’akusqanta rikuyta? Diospa gobiernon hamunanpaq sapa kuti mañakuspaqa chay promesakuna hunt’akunanpaqmi mañakushanki.

¹⁰ Diospa gobiernon hamunanpaq Jesuspa mañakusqanqa manaraqmi hunt’akunchu. Kay pachapi gobiernokunaqa kamachishankuraqmi, kay pachapas manaraqmi paraisoman tukuchisqaraqchu. Ichaqa Diospa gobiernonqa ñan hanaq pachapi kamachishanña, chaymantaqa qatimuq capitulopin yachasun. ¿Hayk’aqmi Diospa gobiernon paqarirqan? ¿Hayk’aqmi hamunqa? Kunanqa yachasun chaykunamanta Jesuspa yachachisqanta.

11. ¿Imatan Jesús sut’incharqan Diospa gobiernonmanta?

¹¹ Jesuspa wakin qatikuqninkunaqa piensarqankun kay pachapi Jesús kashaqtin Diospa gobiernon paqarinan  kasqanta, ichaqa Jesusmi sut’incharqan mana chhaynachu kasqanta (Hech. 1:6). Chaytaqa rikuchirqan iskay rikch’anachiykuna rimasqanpin, yaqapaschá huknintaqa 31 watapi rimarqan huknintataq 33 watapi.

12. Diospa gobiernonqa manan Jesuspa tiemponpichu paqarirqan, ¿imaynapin chayta yachanchis?

¹² Trigomanta mana allin qoramantawan rikch’anachiy. (Leey Mateo 13:24-30.) Chay rikch’anachiyta willasqan qhepamanmi Jesusqa qatikuqninkunaman chayta sut’incharqan (Mat. 13:36-43). Chay rikch’anachiyqa kay ninantan nin: Apostolkunaq wañupusqan qhepamanmi Saqraqa mana allin qora muhuta (pantasqa cristianokuna) trigoq kasqanpi (“hanaq pacha qhapaqsuyu wawakuna” otaq akllasqa cristianokuna) t’akanan karqan. Trigopas mana allin qorapas kuskan wiñananku karqan cosecha tiempo chayamunankama, cosechaqa ‘kay tiempoq p’uchukayninmi’. Cosecha tiempo qallarisqan qhepamanmi mana allin qorata huñukunan karqan, chaymantataq trigota taqeman huñukunan karqan. Chay rikch’anachiymi kayta sut’inchawanchis: Diospa gobiernonqa manan Jesuspa tiemponpichu paqarinan karqan, aswanpas trigowan mana allin qorawan wiñayta tukuqtinñan. Kunanqa yachanchismi 1914 watapi wiñasqanku tiempo tukusqanta, cosecha tiempotaq chay watapi qallarisqanta.

13. ¿Ima rikch’anachiywanmi Jesús rikuchirqan mana hanaq pachaman kutipuspa hinallachu rey kananta?

 ¹³ Qolqe bolsamanta rikch’anachiy. (Leey Lucas 19:11-13.) Chay rikch’anachiytaqa Jerusalenman rishaspan 33 watapi Jesús rimarqan. Wakin uyariqkunaqa piensarqankun Jerusalenman chayaspa hina Jesús kamachikuyta qallarinanpaq. Ichaqa Diospa gobiernonqa qhepamanñan kamachikuyta qallarinan karqan, chayta entiendechinanpaqmi Jesusqa huk ‘allin wiraqochawan’ rikch’anachikurqan, chay wiraqochan “karu llaqtaman rirqan rey kananpaq nombramiento chaskiq”. a Jesuspaqqa chay ‘karu llaqtaqa’ hanaq pachan karqan, chaypin Taytanmanta atiyta chaskinan karqan rey kananpaq. Ichaqa Jesusqa yacharqanmi mana hanaq pachaman kutipuspa hinallachu rey kananta. Aswanpas Diospa paña ladonpi tiyaykuspan askha watakunata suyanan karqan (Sal. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Heb. 10:12, 13).

14. a) ¿Imatan Jesús kutichirqan tawa apostolninkunaq tapusqanman? b) ¿Imatan reparanchis kay tiempopaq Jesuspa nisqankuna hunt’akusqanta rikuspa?

¹⁴ Wañupunanpaq pisi p’unchaykunallaña faltashaqtinmi, tawa apostolninkuna Jesusta tapurqanku: “Kutimunaykiña [“chayamusqayki tiempoña”, NM] kashaqtinqa kay tiempopas p’uchukapunanpaqña kashaqtinqa, ¿imakunatan rikusaqku?”, nispa (Mat. 24:3; Mar. 13:4). Jesusqa willarqanmi pachantinpi imakuna pasananta, chaykunaqa tarikun Mateo 24, 25 capitulokunapin. Chaykuna pasasqanmi rikuchinan karqan Jesuspa ‘chayamusqan’ tiempoña kasqanta. Jesuspa chayamusqan tiempo qallariqtinmi Diospa gobiernonpas paqarinan karqan; Jesuspa chayamusqan tiempo tukupuqtintaqmi Diospa gobiernon kay pachaman hamunan karqan. Kay tiempopaq Jesuspa nisqankunaqa sut’itan hunt’akushan 1914 watamantapacha. b Chay watapin Jesuspa chayamusqan tiempo qallarirqan, Diospa gobiernonpas hanaq pachapi paqarirqan.

15, 16. ¿Pikunamantan Jesús rimasharqan ‘kay tiempo runakuna’ nispa?

¹⁵ Chhaynaqa, ¿hayk’aqmi Diospa gobiernon hamunqa? Jesusqa manan willarqanchu ima p’unchaypi hamunanta (Mat. 24:36). Ichaqa rikuchirqanmi pisillaña faltashasqanta, nirqanmi: “Manan kay mirayqa [“kay tiempo runakunaqa”, NM] tukukunqachu”, nispa. Chay runakunaqa rikunankun karqan Jesuspa nisqankuna hunt’akusqanta, chay qhepamantaqmi Diospa gobiernon hamunan karqan (leey Mateo 24:32-34). ¿Pikunamantan Jesús rimasharqan ‘kay tiempo runakuna’ nispa?

 ¹⁶ ‘Kay tiempo runakuna’. ¿Paypi mana iñiq runakunamantachu Jesús rimasharqan? Manan. Aswanpas Jesusqa wakin apostolninkunamanmi chaytaqa willarqan, paykunan ‘sapaqllapi payman asuykurqanku’ tapunankupaq (Mat. 24:3). Apostolkunaqa pisi tiempollamantan santo espirituwan akllasqa kananku karqan. Hinaspapas manaraq ‘kay tiempo runakuna’ nispa nishaspaqa, Jesusqa kaytan nirqan: “Higos sach’amanta kay yachachikuyta yachaychis: K’allman q’omeryamuqtin, raphinkunapas ch’ikchirimuqtinmi yachankichis poqoy tiempo qayllamushasqanta. Chay hinallataq qankunapas tukuy chaykunata rikuspaykichisqa, yachaychis tiempoqa qayllallapiña kashasqanta”, nispa. Jesuspa nisqankuna hunt’akusqantaqa santo espirituwan akllasqa qatikuqninkunallan rikunanku karqan, reparanankutaqmi karqan Jesús “qayllallapiña kashasqanta”. Chhaynaqa ‘kay tiempo runakuna’ nispaqa, santo espirituwan akllasqa qatikuqninkunamantan Jesusqa rimasharqan.

17. a) ¿Ima ninanmi ‘kay tiempo runakuna’ nisqa simi? b) ¿Imatan nikun “lliw chaykuna” nispa?

¹⁷ Manan kay tiempo runakunaqa tukukunqachu lliw chaykuna hunt’akunankama. ¿Imaynatan chay simikuna hunt’akunqa? Chayta kutichinapaqqa kaytan yachananchis: Bibliapiqa ‘kay tiempo runakuna’ nispaqa  astawanqa nikun imaymana edadniyoq runakunatan, paykunaqa huk tiempon kuska kawsanku. Chay tiempoqa tukukullanmi hinaspapas manan nishu unaychu (Éx. 1:6). ‘Lliw chaykuna’ nispaqa nikun Jesuspa chayamusqan tiempopiña tukuy imapas sucedenan kaqkunatan. Chayqa qallarirqan 1914 watapin, tukupunqataqmi ‘manchay ñak’ariy’ tiempo chayamuqtin (Mat. 24:21).

18, 19. a) ¿Imaynatan entiendenanchis ‘kay tiempo runakuna’ nispa Jesuspa nisqanta? b) Chaykunata yachaspa, ¿imatan reparanchis?

¹⁸ Chhaynaqa, ¿imaynatan entiendenanchis ‘kay tiempo runakuna’ nispa Jesuspa nisqanta? ‘Kay tiempo runakuna’ nispaqa iskay t’aqa akllasqa cristianokunamantan rimashan, paykunaqa huk tiempon kuska kawsarqanku. Ñawpaq t’aqapiqa kashanku 1914 watapi Bibliaq nisqankunata hunt’akusqanta rikuq akllasqa cristianokunan, iskay t’aqapi kaq akllasqa cristianokunaqa huk tiempon ñawpaq t’aqapi kaq cristianokunawan kuska kawsarqanku. Iskay t’aqapi kaqkunamantaqa wakinninkun rikunqaku ‘manchay ñak’ariy’ tiempo qallarisqanta. Akllasqa cristianokunaña kaspa huk tiempo kuska kawsasqankuraykun, chay iskay t’aqa cristianokunataqa huk tiempollapi kawsaq runakunata hina qhawarikun. c

¹⁹ Pachantinpi imakuna pasasqanta rikuspan sut’ita reparanchis Jesuspa chayamusqan tiempopiña kashasqanchista, chaymantapas kay tiempopi kawsaq wakin akllasqa cristianokunaqa ‘kay tiempo runakuna’ nispa Jesuspa rimasqanmantan kanku, paykunaqa machuyapushankuñan ichaqa wakinqa rikunqakuraqmi ‘manchay ñak’ariy’ tiempo qallarisqanta. Chaykunan reparachiwanchis Diospa gobiernonqa pisi tiempollamanta kay pachata kamachimunanta. Jesusmi yachachiwarqanchis “gobiernoyki hamuchun” nispa mañakuyta, chay mañakuy hunt’akuqtinqa anchatan kusikusun.

20. a) ¿Imakunamantan astawan kay libropi yachasun? b) ¿Imamantan qatimuq capitulopi yachasun?

²⁰ Ama hayk’aqpas qonqasunchu Jehová Dios hanaq pachamanta “payta uyariychis” nispa nimusqanta, chaytaqa Jesusta uyarinankupaqmi nisharqan. Cheqaq cristianokunaqa chaytan kasukuyta munanchis. Jesusqa yachachirqanmi Diospa gobiernonmanta, chaymantaqa yachaytapunin munanchis. Kay libropiqa astawanqa yachasun kaykunamantan: ¿Imakunatan Diospa gobiernon ruwarqanña? ¿Imakunatan hamuq tiempopi ruwanqa? Qatimuq capitulopin yachasun Diospa gobiernon hanaq pachapi imayna paqarisqanmanta.