Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

SHAPITRE 1

“Bufumu boobe bufikye”

“Bufumu boobe bufikye”

AKISAMBILA UNO SHAPITRE

Esambila kibaadi Yesu mulongyeshe pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu

1, 2. Batumibwa basatu ba Yesu abapushile eyi dya Yehowa aye nabeene adyamba kinyi, na abakitshine kinyi pa kupusha dyadya eyi?

SU Yehowa, aye nabeene Efile Mukulu akutumina eyi dya kukita kintu kampanda, we kukita naminyi? Sunga akuteka kintu kinyi, twekala na muloo wa kulombasha eyi dyaaye su? Mbinyibinyi shi olondo kyamba!

2 Mafuku apeela kunyima kwa musangeelo wa Lukilo lwa mu kipwa kya 32 kunyima kwa Yesu Kidishitu (B.B.), batumibwa basatu ba Yesu​—Mpyeele, Jaake, na Yowano—abaadi bafumankane na mwanda wi byabya. (Badika Mateo 17:1-5.) Pabaabadi bebungye na Nfumwabo ku “mwengye ula,” abaadi bamone kimonwa kya Yesu taadi Nfumu sha ntumbo. Kino kimonwa kibaadi akimweneka nka bu mwanda w’eyendo; byabya Mpyeele nkukyeba mpa na kwibaka mapema asatu. Pabaadi Mpyeele kwete kwakula, ekumbi dibebabwikiile. Akupu Mpyeele na bena’ye abapushile kintu kyabash’apushile kwi bangi bantu: Eyi dya Yehowa aye nabeene. Kunyima kwa kulesha shi Yesu mMwana aaye, Yehowa bambile shi: “Muteemesheyi.” Batumibwa abaadi balonde dino eyi. Abaadi bateemeshe byooso bibaadi Yesu mulongyeshe, na abalungwile bangi bwa kukita nka byabya.​—Bik. 3:19-23; 4:18-20.

Yesu baadi mwakule ngofu pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu, kukila bibaadi mwakule pabitale ingi myanda yooso

3. Bwakinyi Yehowa akumiina shi tuteemeshe Mwana aaye, na mwanda kinyi autungu shi twiulongye kalolo?

3 Dino eyi dya’shi “Muteemesheyi” ndifundibwe mu Bible bwa buwa bwetu. (Lom. 15:4) Bwakinyi atwamba byabya? Mwanda Yesu nyi mwakwidi a Yehowa na nsaa yooso ibaadi Yesu mubuule mukanwa mwaaye bwa kulongyesha, baadi mwakule kyakya akikyebe Nshaaye bwashi twikiukye. (Yo. 1:1, 14) Bu bi Yesu baadi mwakule ngofu pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu, kukila bibaadi mwakule pabitale ingi myanda yooso, bibuwa tulongye uno mwanda kalolo. Buno bufumu nyi nguvernema a Mesiya e mwiyilu musangishe Kidishitu na bantu 144 000 abakamunana pamune naaye mwiyilu. (Kibaf. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6) Kumpala kwa byabya, tubande kutala bwakinyi Yesu bakwile ngofu pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu.

‘Kino akitukila mwishimba’

4. Mushindo kinyi ubaadi Yesu muleshe shi mwanda utale Bufumu wi mwishimba dyaaye?

4 Mwanda utale Bufumu wi mwishimba dya Yesu. Bwakinyi twi balombeene kwamba byabya? Mwanda bishima byatwakula bi bu edidishi dy’eshimba​—nyi kwamba shi, byooso byatwakula abilesha myanda yatwataa na muulo. Yesu nabeene bambile shi: “Akyamba mukanwa nkino akituukila mwishimba.” (Mat. 12:34) Nsaa yooso ibaadi na mushindo, Yesu baadi abuula mukanwa mwaaye bwa kwakula pabitale Bufumu. Mu ma Evanjile abesamba pabitale Bufumu misango ikile pa 100, na misango ibungi nyi Yesu baadi mwiyakule. Baadi mutuule Bufumu bu kina mwanda kya bulambukishi bwaaye. Bambile shi: “Abitungu ndungule mukandu wibuwa wa Bufumu bw’Efile Mukulu kwi bingi bibundji namu; mwanda nandji mutumibwe bwa kukita biabia.” (Luk. 4:43, Kilombeno kipya 2009) Mpa na kunyima kwa’ye kusanguka, Yesu batungunukile na kulungula balondji baaye pabitale Bufumu. (Bik. 1:3) Eyendo shi, eshimba dya Yesu dibaadi adyata mwanda utale Bufumu na muulo ukata, nyi bwakinyi dibaadi adimutumu bwa kwakula pa mwanda wabo.

5-7. (a) Mushindo kinyi watuuku shi mwanda utale Bufumu wi mwishimba dya Yehowa? Tuusha kileshesho. (b) Mushindo kinyi watudi balombeene kulesha shi mwanda utale Bufumu wi mwishimba dyetu?

5 Mwanda utale Bufumu wi dingi mwishimba dya Yehowa. Mushindo kinyi watuuku byabya? Tutentekyeshe shi Yehowa baadi mutume Mwana aaye penda umune eeleka pa nsenga; dingi kwi Yehowa nyi kubaadi akufiki byooso bibaadi Mwana mwakule na kulongyesha. (Yo. 7:16; 12:49, 50) Yehowa, nyi nsulo ya byooso bifundjibwe mu ma Evanjile ananka pabitale muwa na mudimo wa Yesu. Tubande kutala akilesha bino byooso.

Bibuwa ooso a kwatudi eyele luno lukonko: ‘Mwanda utale Bufumu bw’Efile Mukulu wi mwishimba dyande su?’

6 Banda kupwandjikisha shi okwete kulonga ma foto mu album. We na ma foto akile bungi, kadi album talombana ma foto ooso nya. We kukita kinyi? Osangula ma foto aatungu kwimwela. Twi kwamba shi ma Evanjile e bu album a ma foto aalesha bibaadi Yesu. Yehowa tabaadi mukunkushe bafundji ba ma Evanjile bwa kufunda ka mwanda kooso kabaadi Yesu mukite sunga kwakula pabaadi pa nsenga nya. (Yo. 20:30; 21:25) Anka, kikudi kya Yehowa kibaadi kibakunkushe bwa kufunda myanda ibaadi Yesu mukite na mwakule ikumbeene kwitukwasha bwa kupusha bwakinyi Yesu baadi mufikye mu kukita mudimo waaye pa nsenga na myanda i na muulo ku meso kwa Yehowa. (2 Tim. 3:16, 17; 2 Mp. 1:21) Bu bi ma Evanjile ngaule na malongyesha a Yesu pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu, twi kushinkamisha shi mwanda utale Bufumu wi mwishimba dya Yehowa. Banda kwela binangu​—Yehowa akumiina shi tuukye Bufumu bwaaye kalolo!

7 Bibuwa ooso a kwatudi eyele luno lukonko: ‘Mwanda utale Bufumu bw’Efile Mukulu wi mwishimba dyande su?’ Su mbyabya, atwikala na lukalo lwa kulonga kibaadi Yesu mwakule na kulongyesha pabitale Bufumu​—muulo wabo, mushindo wabufiki na mafuku abukyebe kufika.

“Bufumu bobe bufikye”​—Mushindo kinyi?

8. Mushindo kinyi ubaadi Yesu muleshe muulo wa Bufumu?

8 Tubande kutala luteko lwa Yaay’etu. Na mayi apeela aapushika kalolo, Yesu baadi muleshe mu kikoso muulo wa Bufumu, na kulesha kyabukyebe nkakita. Mu luno luteko mwi myanda musambo ya kuteka. Myanda isatu ya kumpala ngitale mpàngo ya Yehowa—kukita bwashi eshina dya Yehowa dikale selele, kufika kwa Bufumu bwaaye, na kukitshika kwa akikyebe eshimba dyaaye pa nsenga bu byakikitshika mwiyilu. (Badika Mateo 6:9, 10.) Ino myanda isatu ngipushene. Bufumu bwa Mesiya nyi kintu akitumika nakyo Yehowa bwa kwikasha eshina dyaaye selele na bwashi kyakyebe kikitshikye.

9, 10. (a) Mushindo kinyi aukyebe kufika Bufumu bw’Efile Mukulu? (b) Mulayilo kinyi wa mu Bible oodi na lukalo lwa kumona paulombana?

9 Mushindo kinyi aukyebe kufika Bufumu bw’Efile Mukulu? Patutekye shi “Bufumu bobe bufikye,” tukwete kuteka bwashi Bufumu bubangye kufuba mudimo. Apafiki Bufumu bw’Efile Mukulu, abukyebe kutumika na bukome bwabo pa nsenga. Abukyebe kubutula uno ndumbulwilo mubi a myanda, mpa na ma guvernema ooso akite bantu, na kukita ndumbulwilo mupya a kululama. (Nda. 2:44; 2 Mp. 3:13) Paapa, ku bukunkushi bwa Bufumu, nsenga ishima ayikyebe kufika mpaladiiso. (Luk. 23:43) Bafwe booso be mu binangu by’Efile Mukulu abakyebe kupeta dingi muwa na kushala pamune na bakwabo babadi bafule. (Yo. 5:28, 29) Bantu baasha kukokyela abafiki bantu bapwidikye na kupeta muwa wa looso. (Kibaf. 21:3-5) Yaaya nsaa, nsenga ayikyebe kwikala bu bi mwiyilu, mukwete kukitshika akikyebe eshimba dya Yehowa Efile Mukulu! Twe na lukalo lwa’shi ino milayilo ilombane su? Tolubanga shi nsaa yooso yokwete kuteka bwashi Bufumu bw’Efile Mukulu bufikye, okwete kuteka bwashi ino milayilo ya muulo ikumbane.

10 Abimweneka patooka shi Bufumu bw’Efile Mukulu ta mbubande “kufika” bwa kulombasha luteko lwa yaay’etu. Mwanda, ma guvernema akite bantu akwete kutungunuka na kumunana, na ndumbulwilo mupya ta mmubande kufika nya. Kadi kwi mukandu wibuwa. Bufumu bw’Efile Mukulu mbupwe kutudibwa, bu byatukyebe kwibimona mu shapitre alondo. Binobino tubande kutala kibaadi Yesu mwakule pabitale mafuku abaadya kutudibwa Bufumu na mafuku abubaadya kufika.

Bufumu bw’Efile Mukulu bubadya kutudibwa mafuku kinyi?

11. Nkinyi kibaadi Yesu muleshe pabitale kutudibwa kwa Bufumu bw’Efile Mukulu?

11 Yesu baadi muleshe shi Bufumu tabutudibwa mu siekele a kumpala B.B., bu bibaadi bangi balondji abapwandjikisha nya. (Bik. 1:6) Twate kileshesho kya bibaadi mwambe mu nkindji ibidi ibaadi mutuushe mu kipwa kya 31 B.B. na mu 33 B.B.

12. Mushindo kinyi wi lukindji lwa mbyo ibuwa na lubishi lubi alulesha shi Bufumu tabubaadi butudibwe mwiyilu mu siekele a kumpala B.B.?

12 Lukindji lwa mbyo ibuwa na lubishi lubi. (Badika Mateo 13:24-30.) Kunyima kwa kutuusha lukindji, pangi bibaadi mu kipwa kya 31 B.B. mu kipungo ki pepi n’eshipo, Yesu baadi mwilupatulwile balongi baaye. (Mat. 13:36-43) Mu kikoso luno lukindji alulesha bino: Kunyima kwa lufu lwa batumibwa, Diabulu baadi na kya kukuna lubishi lubi (beena Kidishitu ba madimi) munkatshi mwa mbyo ibuwa (“baana ba Bufumu,” beena Kidishitu bedibwe mwimu). Mbyo ibuwa na lubishi lubi abeyilekyela bwa kukula pamune munda mwa kipungo kya kukula kwa mbyo akitungunuka mpa na pa kunwaa sunga kuumbula. Kuno kuumbula nyi “nfudiilo a bya pano.” Kunyima kwa mbangilo a kipungo kya kuumbula, lubishi lubi abelwanya mooma. Akupu mbyo ibuwa abakeyikongola. Byabya lukindji alulesha shi Bufumu abutudibwa mwiyilu ku nfudiilo kwa kipungo kya kukula kwa mbyo, ta mu siekele a kumpala B.B. nya. Muyiile bikitshikye myanda, kipungo kya kuumbula kwa mbyo kibabangile ku nfudiilo kwa kipungo kya kukula kwa mbyo mu 1914.

13 Lukindji lwa nfwalanga ekumi. (Badika Luuka 19:11-13.) Yesu baadi mutuushe luno lukindji mu kipwa kya 33 B.B., pabaadi ende ku Yeelusaleme musango waaye wa nfudiilo. Bantu babaadi abamuteemesha abaadi abeele binangu shi akyebe kutuula Bufumu bwaaye musango umune su bafiki ku Yeelusaleme. Bwa kwibakaasha bino binangu na kulesha shi nsaa ya kutuula Bufumu tayibaadi ibande kulombana, Yesu baadi mwipwandjikishe na ‘muntu a mu kifuko kikata’ baadi na kya kwenda “mwiumbo di kula kula, bwa kutambula bufumu.” * Kwi Yesu, dino “eumbo di kula kula” nyi mmwiyilu, mubaadi mulombeene kwenda mu kwata Bufumu kwi Nshaaye. Anka Yesu baadi auku shi tabamutuulu bu Nfumu musango umune su baluka mwiyilu nya. Kadi, baadi mulombeene kushala ku mboko ibalume y’Efile Mukulu na kutengyela nsaa ibaadi itshibibwe. Muyiile mushindo ukitshikye myanda, kyakya kipungo kya kutengyela nkiyishe bipwa nkama.​—Mis. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Eb. 10:12, 13.

Bufumu bw’Efile Mukulu abukafiki mafuku kinyi?

14. (a) Mushindo kinyi ubaadi Yesu mwaluule lukonko lubaadi batumibwa baaye bananka bamwele? (b) Kulombana kwa butemuki bwa Yesu akwitulesha kinyi pabitale kwikala kwaaye na pabitale Bufumu?

14 Mafuku apeela kumpala kwa kwipaa Yesu, batumibwa baaye bananka abamwipwishe shi: “Etulungule nguba afiki byooso byabya, na kitundwilo kya kufika [kwikala, NW] kwobe na kya nfudiilo a bya-pano.” (Mat. 24:3; Mak 13:4) Pabalulwile, Yesu baadi mutuushe butemuki bwi na myanda ibungi bwi mu mukanda wa Mateo shapitre 24 na 25. Yesu baadi mwakule myanda ilekeenelekeene ayikakitshika mu nsenga ishima na ayikekala bu kitundwilo kya kipungo akitaminyibwa bu kipungo kya “kwikala” kwaaye. Mbangilo a kipungo kya kwikala kwaaye afumankana na kutudibwa kwa Bufumu mwiyilu; na nfudiilo a kipungo kya kwikala kwaaye, akumbana pamune na kufika kwa Bufumu pa nsenga. Twi na bishinkamiisho abilesha shi buno butemuki bwa Yesu mbubangye kulombana mu 1914. * Byabya, mu kyakya kipwa nyi mubaadi mubangye kipungo kya kwikala kwa Yesu na kutuudibwa kwa Bufumu.

15, 16. Bishima “kino kipungilo” mbitale bantu kinyi?

15 Kadi, Bufumu bw’Efile Mukulu abukafiki mafuku kinyi? Yesu tabaadi muleshe efuku dyabufiki nya. (Mat. 24:36) Anka baadi mwisambe kintu kilombeene kwitushinkamisha shi mafuku abashaala ngapeela. Yesu baadi muleshe shi Bufumu abukyebe kufika kunyima kwa’shi bantu ba “kino kipungilo” bamone kulombana kwa kino kitundwilo ki mu butemuki. (Badika Mateo 24:32-34, EEM.) Bishima “kino kipungilo” mbitale bantu kinyi? Tubande kutaluula ano mayi a Yesu kalolo.

16 “Kino kipungilo.” Yesu baadi mwisambe pabitale bantu bakutwe lukumiino su? Nya. Tubande kutala bantu babaadi abamuteemesha pabakwile. Yesu baadi mutuushe buno butemuki pabaadi esamba na batumibwa bapeela babaadi ‘besesele pa bupenka kwadi.’ (Mat. 24:3) Batumibwa abaadi na kya kushingwa mwimu wa kikudi kiselele kunyima kwa mafuku apeela. Tubande dingi kutala myanda ibaadi Yesu esambila. Kumpala kwa’ye kwisamba pabitale “kino kipungilo,” Yesu bambile shi: “Twate kino kilêshêsho kya mutshi wa nfingye: p’anumoná ntabi yâo ibabofula na kutûsha masaki, anwiûka’shi myeshi ya kibobo [ya mpeshi] táidi pepi. Nyi’nka kipaso kimune: p’anukamono yaya myanda yoso, nwiûkye shi kufika kwa Mwana a muntu tákudi pepi, tàkyebe kumweka.” Balongi ba Yesu bedibwe mwimu nyi abaadi na kya kumona bintu bibaadi bitemukibwe na kushinguula shi kufika kwa Yesu “tàkudi pepi, tàkyebe kumweka,” ta mbantu bakutwe lukumiino bakumbeene kukita byabya nya. Byabya, pabaadi Yesu mwisambe pabitale “kino kipungilo,” baadi ele binangu kwi balongi baaye bashingwe mwimu.

17. Bishima “kino kipungilo” na “byabya byoso” abipatuula kinyi?

17 “Tabakafu boso kwibedi kwa byabya byoso kulombana.” Mushindo kinyi ubaadi ulombane ano mayi? Bwa kwaluula luno lukonko, abitungu tuukye bintu bibidi: Akipatuula bino bishima bibidi, “kipungilo” na “byabya byoso.” “Kipungilo” akipatuula bantu ba bipwa bilekeenelekeene kadi miuwa yaabo ibaadi ipeteene pa nsenga munda mwa angi mafuku. Kipungilo ta nkilombeene kukila bula nya, na ki na nfudiilo. (Efi. 1:6) Anka, “byabya [bintu] byoso” mbisangishe myanda ibaadi itemukibwe pabitale kipungo kya kwikala kwa Yesu, kubanga ku mbangilo kwakyo mu 1914 mpa na ku nfudiilo kwakyo pa “kutompibwa kukata.”​—Mat. 24:21.

18, 19. Mushindo kinyi watudya kupusha mayi a Yesu pabitale “kino kipungilo,” na twi kwamba naminyi pabitale uno mwanda?

18 Byabya, mushindo kinyi watudya kupusha mayi a Yesu pabitale “kino kipungilo”? Kipungilo nkisangishe bisaka bibidi bya bedibwe mwimu abekala booso pamune na muwa pa nsenga mu kipungo kampanda. Kisaka kya kumpala nkya beena Kidishitu bedibwe mwimu babaadi bamone pababangile kulombana kwa kitundulwilo mu 1914, anka kisaka kya kabidi nkya beena Kidishitu bedibwe mwimu babaadi na muwa pa nsenga munda mwa mafuku pamune na baaba ba mu kisaka kya kumpala. Ndambo ya baaba be mu kisaka kya kabidi abekala na muwa bwa kumona mbangilo a mpombo. Byabya bisaka bibidi abikitshi kipungilo kimune mwanda abekala pamune na muwa bu beena Kidishitu bedibwe mwimu mu kipungo kimune. *

19 Twi kwamba naminyi binobino? Oolo, atuuku shi kitundwilo kya kwikala kwa Yesu mu Bufumu bwaaye kikwete kumweneka kalolo mu nsenga ishima. Atumono dingi shi beena Kidishitu bedibwe mwimu bakii na muwa pa nsenga na be mu “kino kipungilo” bakwete kwenda na kununupa; na dingi, booso tàbafu kumpala kwa’shi kutompibwa kukata kubangye nya. Byabya, twi kwamba shi kubashaala mafuku apeela ngofu bwashi Bufumu bw’Efile Mukulu bufikye na bubangye kumunana pa nsenga! Muloo kinyi watwikala nawo pa kumona abikalombana luteko lubaadi Yesu mwitulongyeshe shi: “Bufumu bobe bufikye”!

20. Mmyanda kinyi ya muulo ukata yatwisambila mu uno mukanda, na mu shapitre alondo atukyebe kwisamba pabitale myanda kinyi?

20 Tatulubanga bibaadi Yehowa aye nabeene mwambe mwiyilu pabitale Mwana aaye shi: “Muteemesheyi.” Bu byatudi beena Kidishitu ba binyibinyi, twi na muloo wa kulonda eyi dy’Efile Mukulu. Twi na muloo wa kuuka byooso bibaadi Yesu mwakule na kulongyesha pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu. Myanda ikite bwabwa Bufumu na myanda yabukyebe kukita nyi mmyanda ya muulo ukata ayitungu kulonga. Atwiyisambila mu uno mukanda. Shapitre alondo akyebe kwisamba pabitale myanda ikata ibaadi ikitshikye pabaadi patandjikwe Bufumu bw’Efile Mukulu mwiyilu.

^ par. 13 Lukindji lwa Yesu lubaadi lukumbeene kutentekyesha bantu mwanda wa Arkelause, mwana mulume a Eroode Mukulu. Kumpala kwa’ye kufwa Eroode, baadi musangule Arkelause bu mpyanyi a bufumu bwaaye mu Yuuda na angi maumbo. Anka, kumpala kwa kubanga kumunana, Arkelause baadi na kya kukita lwendo lula, bwa nkapeta matalwa a kwi Keezare Oguste a mu Looma.

^ par. 14 Bwa kuuka ingi myanda, tala shapitre 9 a mukanda wa A nkinyi akilongyesha namu Bible?

^ par. 18 Muntu ooso baadi mwedibwe mwimu kunyima kwa lufu lwa muntu a nfudiilo a mu kisaka kya kumpala kya bedibwe mwimu​—kunyima kwa baaba babaadi bamone “mbangilo ya mintanyo” mu 1914​—te mu “kino kipungilo” nya.​—Mat. 24:8.