Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 1

«Taalak a Reino»

«Taalak a Reino»

TEʼ XOOKAʼ YAAN K-ILIK

Baʼax tu kaʼansaj Jesús yoʼolal u Reino Dios

1, 2. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ óoxtúul apostoloʼob, yéetel baʼax tu beetoʼob?

 ¿BAʼAX jeʼel a beetik wa ka u yaʼaltech Jéeoba ka a beet wa baʼaxeʼ? ¿Máasaʼ jeʼel a beetik yéetel kiʼimak óolal jeʼel baʼalak ka u yaʼaltecheʼ?

2 Le maʼ sen úuch tsʼoʼokok le Pascua tiʼ u jaʼabil 32 tiʼ le yáax siglooʼ, Jéeobaeʼ yaan baʼax tu yaʼalaj tiʼ Pedro, Santiago yéetel Juan ka u beetoʼob (xok Mateo 17:1-5). Juntéenjeak, le tiaʼanoʼob «tiʼ junpʼéel kaʼanal puʼuk[oʼ]», tu yiloʼobeʼ «Jesuseʼ jelpaj bix u yilaʼal». Lelaʼ tu chíikbesaj le nojbeʼenil kun yantaltiʼ ken u beet u Reyiloʼ. Pedroeʼ tu yilaj bey jach táan u yúuchul le baʼax ku yilkoʼoboʼ, le oʼolal káaj u tʼaan yéetel Jesús. Le táan u tʼaanoʼ piʼixoʼob tumen u boʼoy junpʼéel múuyal. Teʼ súutukoʼ Pedro yéetel le uláakʼ kaʼatúul apostoloʼoboʼ anchajtiʼob u jatsʼuts páajtalil u yuʼubikoʼob u tʼaan Jéeoba. Le ka tsʼoʼok u yaʼalik de ke Jesús u Hijoeʼ, letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Uʼuyeʼex u tʼaan». Letiʼobeʼ tu beetoʼob beyoʼ yéetel tu yáantoʼob u maasil ka u beetoʼob xan beyoʼ (Bax. 3:19-23; 4:18-20).

Jesuseʼ maas tʼaanaj tiʼ u Reino Dios

3. 1) ¿Baʼaxten u kʼáat Jéeoba ka k-uʼuy baʼax ku yaʼalik u Hijo? 2) ¿Tiʼ baʼax jach maʼalob ka kaanbalnakoʼon?

3 Le baʼax tu yaʼalaj Jéeobaoʼ tsʼíibtaʼab teʼ Biblia utiaʼal ka k-beet xan baʼax ku yaʼalikoʼ (Rom. 15:4). ¿Baʼaxten? Tumen Jesús tsʼaʼan utiaʼal u yaʼalik tiʼ le máakoʼob baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beetoʼoboʼ, le oʼolal mantatsʼ tu kaʼansaj baʼax u kʼáat u Taata ka beetaʼak (Juan 1:1, 14). Mantatsʼ tʼaanaj xan tiʼ u Reino Dios, le tsʼaʼan tiʼ letiʼ yéetel tiʼ le 144,000 yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ. ¿Máasaʼ jach maʼalob ka kaanbalnakoʼon tiʼ le Reinoaʼ? (Apo. 5:9, 10; 14:1-3; 20:6.) Yáaxeʼ koʼox ilik baʼaxten Jesuseʼ sen tʼaanaj tiʼ u Reino Dios.

Le baʼax yaan tu puksiʼikʼal máakoʼ

4. ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús bix u yilik u Reino Dios?

4 ¿Bix k-ojéeltik bix ilaʼabik u Reino Dios tumen Jesús? K-ojéeltik yoʼolal le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ, tumen le baʼax ku yaʼalik máakoʼ ku chíikbesik jach baʼax yaan tu puksiʼikʼal bey xan baʼax maas kʼaʼanaʼan u yilik. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Tu chiʼ máak ku jóokʼol tuláakal baʼax yaan tu puksiʼikʼal» (Mat. 12:34). Letiʼeʼ mantatsʼ tʼaanaj tiʼ le Reinooʼ. Ichil le kanpʼéel Evangelioʼoboʼ maas tiʼ cien u téenel ku chíikpajal le tʼaan Reinooʼ, u maas yaʼabileʼ Jesús aʼalmil. Utiaʼal u yeʼesik jach unaj u kʼaʼaytaʼaleʼ tu yaʼalaj: «Kʼaʼabéet xan in kʼaʼaytik u maʼalob péektsilil u Reino Dios tiʼ uláakʼ kaajoʼob, tumen le beetik túuxtaʼaben» (Luc. 4:43). Le oʼolal tak le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ seguernaj u kaʼansik le Reino tiʼ u disipuloʼoboʼ (Bax. 1:3). Jeʼex túun k-ilkoʼ, Jesuseʼ mantatsʼ tʼaanaj tiʼ le Reinooʼ tumen jach nojoch baʼal u yilik.

5-7. 1) ¿Bix k-ojéeltik bix u yilik Jéeoba le Reinooʼ? Kete. 2) ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-tsʼáaikba tu tséel u Reino Dioseʼ?

5 ¿Bix k-ojéeltik bix ilaʼabik le Reino tumen Jéeobaoʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ letiʼ túuxt Jesús, u juntúuliliʼ Paal, way Luʼumeʼ. Tuláakal le baʼax tu kaʼansaj yéetel tu yaʼaloʼ tiʼ Jéeoba u taal (Juan 7:16; 12:49, 50). Tiʼ letiʼ xan u taal tuláakal le baʼaxoʼob tsʼíibtaʼab ichil le kanpʼéel Evangelioʼob ku tʼaanoʼob tiʼ u kuxtal yéetel tiʼ le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesusoʼ. ¿Baʼaxten túun maʼ láaj tsʼíibtaʼab baʼax tu beetaj Jesusiʼ?

Tuláakloʼoneʼ unaj k-tuklik: «¿Kin tsʼáaikinba wa tu tséel u Reino Dios?»

6 Tukulteʼ táan a yéeyik jujunpʼéel u fotoʼob a láakʼtsiloʼob utiaʼal a tsʼáaik tiʼ junpʼéel álbum. Baʼaleʼ jach yaʼab le fotoʼoboʼ. ¿Baʼax túun ken a beete? Jach kʼaʼabéet a yéeyik máakalmáak ken a tsʼáaiʼ. Bey túun xanoʼ teʼ Evangelioʼoboʼ chéen tsʼíibtaʼab le baʼaxoʼob maas kʼaʼanaʼantak k-ojéeltik yoʼolal Jesusoʼ. Jéeobaeʼ maʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼal tuláakal le baʼaxoʼob tu yaʼalaj yéetel tu beetaj Jesús way Luʼumoʼ (Juan 20:30; 21:25). Baʼaxeʼ tu nuʼuktaj le máakoʼob yéetel u kiliʼich muukʼ utiaʼal ka u tsʼíibtoʼob chéen le baʼaxoʼob jeʼel u yáantkoʼon k-naʼat baʼax oʼolal taal Jesús way Luʼumeʼ bey xan baʼax uts tu tʼaan Jéeoba ka k-beete (2 Tim. 3:16, 17; 2 Ped. 1:21). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le Evangelioʼoboʼ chuupoʼob yéetel le kaʼansajoʼob tu beetaj Jesús yoʼolal u Reino Diosoʼ. Leloʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ jach nojoch baʼal u yilik le Reinooʼ. ¿Máasaʼ leloʼ ku yeʼesik Jéeobaeʼ jach u kʼáat ka k-maas kʼaj óolt u Reino?

7 Tuláakloʼon unaj k-tuklik: «¿Kin tsʼáaikinba wa tu tséel u Reino Dios?». Wa beyoʼ yaan u taaktal k-kanik le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesús yoʼolal le Reinooʼ, bix kun taal yéetel baʼax kʼiin ken taalak.

¿Bix kun béeytal le tʼaan «taalak a Reino»?

8. ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús jach nojoch le Reinooʼ?

8 Tuukulnakoʼon tiʼ u payalchiʼil le Padrenuestrooʼ. Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ le Reinooʼ yéetel tiʼ le baʼaxoʼob ken u beetoʼ. Ichil le payalchiʼaʼ ku kʼáataʼal siete baʼaloʼobiʼ. Yáaxeʼ ku tʼaan tiʼ u kiliʼichkúuntaʼal u kʼaabaʼ Dios, u kaʼapʼéeleʼ ka taalak le Reinooʼ yéetel u yóoxpʼéeleʼ ka beetaʼak baʼax u kʼáat Dios way Luʼum jeʼex u beetaʼal teʼ kaʼanoʼ (xok Mateo 6:9, 10). Bey túunoʼ letiʼe Reino kun meyaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u kiliʼichkúuntik u kʼaabaʼ yéetel utiaʼal u béeykuntik baʼax u kʼáat way Luʼumeʼ.

9, 10. 1) ¿Bix kun taal u Reino Dios? 2) ¿Baʼax utsiloʼob ka tsʼíiboltik a wilik yáanal le Reinooʼ?

9 ¿Bix kun taal u Reino Dios? Yaan u taal yéetel nojoch páajtalil. Le oʼolal ken k-kʼáat tiʼ Dios «taalak a Reino[eʼ]» táan k-aʼaliktiʼ ka u luʼs tuláakal baʼax beetik k-muʼyaj, ka u luʼs le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ bey xan u gobierno wíinik. Yéetel táan k-kʼáatik ka u taas le túumben Luʼumoʼ (Dan. 2:44; 2 Ped. 3:13). Bey túunoʼ yaan u suʼutul paraísoil tuláakal le Luʼumaʼ (Luc. 23:43). Le kimenoʼob pʼaatloʼob tu tuukul Diosoʼ yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob yéetel yaan u kaʼa ilkoʼob u láakʼtsiloʼob (Juan 5:28, 29). Le máaxoʼob ken u beetoʼob baʼax u kʼáat Jéeobaeʼ yaan u luʼsaʼal u kʼebanoʼob yéetel yaan u tsʼaʼabaltiʼob kuxtal minaʼan u xuul (Apo. 21:3-5). Bey túun kun beetchajal baʼax u kʼáat Jéeoba way Luʼum jeʼex u beetaʼal teʼ kaʼanoʼ. ¿Máasaʼ k-jach tsʼíiboltik k-ilik u béeytal le baʼaloʼobaʼ? Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ ken k-aʼal tiʼ Dios «taalak a Reino[eʼ]» táan k-kʼáatiktiʼ ka u béeykunt tuláakal le baʼax u yaʼalmoʼ.

10 Jeʼex túun k-ilkoʼ, teʼ kʼiinoʼobaʼ maʼ láaj núukaʼak le baʼax k-kʼáatik ken k-aʼal «taalak a Reino[oʼ]». Láayliʼ u gobierno wíinik ku nuʼuktaj way Luʼumeʼ yéetel le túumben yóokʼol kaaboʼ maʼ kʼuchkiʼ. Baʼaleʼ yaan baʼaloʼob maʼalobtak tsʼoʼok u yúuchul. U Reino Dioseʼ tsʼoʼok u káajal u gobernar teʼ kaʼan, jeʼex ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ. Baʼaleʼ beoraaʼ koʼox ilik baʼax kʼiin ka káaj u meyaj le Reinooʼ yéetel baʼax kʼiin ken taalak way Luʼum, jeʼex úuchik u yaʼalik Jesusoʼ.

¿Baʼax kʼiin ka káaj u meyaj u Reino Dios?

11. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús yoʼolal le Reinooʼ?

11 Jesuseʼ tu yaʼaleʼ maʼ káaj u meyaj u Reino Dios teʼ yáax siglo jeʼex u tuklik kaʼach jujuntúul tiʼ u disipuloʼoboʼ (Bax. 1:6). Koʼox ilik bix úuchik u yaʼalik ich kaʼapʼéel kettʼaanoʼob, le yáaxoʼ tu yaʼalaj tu jaʼabil 31, le uláakʼoʼ tu jaʼabil 33.

12. ¿Bix u yeʼesik u kettʼaanil le trigo yéetel le kʼaakʼas xíiw maʼ káaj u meyaj le Reino teʼ yáax siglooʼ?

12 U kettʼaanil le kʼaakʼas xíiw yéetel le trigooʼ. (Xok Mateo 13:24-30.) Le kettʼaanaʼ aʼalaʼab tumen Jesús tu yookbal u jaʼabil 31 tiʼ le yáax siglooʼ, ka tsʼoʼokeʼ tu tsolaj tiʼ u disipuloʼob baʼax u kʼáat u yaʼale (Mat. 13:36-43). Koʼox ilik baʼax u kʼáat u yaʼalal le kettʼaanoʼ. Ken láaj kíimik le apostoloʼoboʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ yaan u pakʼik kʼaakʼas xíiw (le maʼ jaajil cristianoʼoboʼ) ichil le trigooʼ («u paalal le Reinooʼ» wa le yéeyaʼanoʼoboʼ). Le trigo yéetel le kʼaakʼas xíiwoʼ yaan u múul nuuktaloʼob tak ken kʼuchuk u kʼiinil le joochoʼ, lelaʼ u kʼáat u yaʼal «u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ». Teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaan u joʼokol le kʼaakʼas xíiwoʼ, ken tsʼoʼokkeʼ ku muʼuchʼul le trigooʼ. Le kettʼaanoʼ ku yeʼesik xaneʼ le Reinooʼ maʼ káaj u meyaj teʼ yáax siglooʼ, baʼaxeʼ káaj le ka tsʼoʼok u nuuktal le paakʼaloʼ. Bejlaʼeʼ tsʼoʼok k-naʼatikeʼ tu jaʼabil 1914 ka kʼanchaj u yich le paakʼaloʼ yéetel ka káaj u kʼiinil le joochoʼ.

13. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús utiaʼal u yeʼesik maʼ séeb tsʼaʼab u beet u Reyil chéen pʼelak kʼuchik teʼ kaʼanoʼ?

13 U kettʼaanil le minasoʼ. (Xok Lucas 19:11-13.) Jesuseʼ tu tsikbaltaj u kettʼaanil le minas tu jaʼabil 33, le u tsʼook juntéen ka bin tu kaajil Jerusalenoʼ. Jujuntúul tiʼ le máaxoʼob uʼuyoʼ ku tuklikoʼob kaʼacheʼ yaan u káajal u gobernar chéen pʼelak u kʼuchloʼob Jerusalén. Utiaʼal u yeʼesiktiʼob maʼ kʼuchuk u kʼiinil u káajal u meyaj le Reinooʼ, Jesuseʼ tu ketuba yéetel «juntúul máak síij ichil u familia reyoʼob», letiʼeʼ bin «tiʼ junpʼéel náanach luʼumil utiaʼal ka tsʼaʼabak u beet u reyil». a Le «náanach luʼumil» tuʼux binoʼ letiʼe kaʼanoʼ, teʼeloʼ tsʼaʼab u beet u Reyil tumen u Taataiʼ. Baʼaleʼ Jesuseʼ u yojel maʼ chéen pʼel u kʼuchul teʼ kaʼan ken tsʼaʼabak u beet u Reyiloʼ, baʼaxeʼ yaan u kutal tu x-noʼoj kʼab u Taata utiaʼal u páaʼt u kʼuchul u kʼiinil. Bey túunoʼ máan yaʼab jaʼaboʼob táan u páaʼtik (Sal. 110:1, 2; Mat. 22:43, 44; Heb. 10:12, 13).

¿Baʼax kʼiin ken taalak le Reinooʼ?

14. 1) ¿Bix úuchik u núukik Jesús le baʼax tu kʼáataj kantúul u apostoloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ku yáantkoʼon k-naʼat le profecíaʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ?

14 Le maʼ yaʼab kʼiinoʼob u bin u kíimsaʼal Jesusoʼ, kʼáataʼabtiʼ tumen kantúul tiʼ u apostoloʼob: «¿Baʼax chíikulal ken u yeʼes way yanecheʼ yéetel táan u taal u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ?» (Mat. 24:3; Mar. 13:4). Letiʼeʼ tu núukajtiʼob yéetel le profecíaʼob yaan teʼ capítulo 24 yéetel 25 tiʼ Mateooʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj yaʼab baʼaloʼob kun úuchul tuláakal yóokʼol kaab kun chíikbesik «way yan[eʼ]». Le u kʼiiniloʼob way yanoʼ káaj le ka tsʼaʼab u beet u Reyil teʼ kaʼanoʼ yéetel yaan u tsʼoʼokol ken taalak le Reinooʼ. Yaʼab baʼaxoʼob eʼesik desde tu jaʼabil 1914 ka káaj u béeytal le profecíaʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ. b Jeʼex túun k-ilkoʼ, tu jaʼabil 1914 ka káaj u kʼiinil way yaan Cristoeʼ yéetel teʼ jaʼab tsʼaʼab u beet u Reyiloʼ.

15, 16. ¿Máaxoʼob yanoʼob ichil ‹le generación› tu yaʼalaj Jesusoʼ?

15 ¿Baʼax kʼiin túun ken taalak le Reinooʼ? Jesuseʼ maʼ tu yaʼalaj jach baʼax kʼiiniʼ (Mat. 24:36). Baʼaleʼ tu yaʼalaj baʼaxoʼob kun eʼesik tsʼoʼok u náatsʼal. Le Reinooʼ yaan u taal ken tsʼoʼokok u yilaʼal u béeytal le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesús kun ilbil tumen ‹le generacionoʼ› (xok Mateo 24:32-34). ¿Máaxoʼob yaan ichil ‹le generación› tu yaʼaloʼ? Koʼox maas xakʼaltik le baʼax tu yaʼaloʼ.

16 ‹Le generacionoʼ.› ¿Táan wa u tʼaan Jesús tiʼ le máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ? Maʼatech. Tuukulnakoʼon tiʼ le máaxoʼob uʼuy u yaʼalik le profecíaaʼ. Letiʼeʼ chéen tu yaʼalaj tiʼ jujuntúul u apostoloʼob tu natsʼubaʼob tu yiknaloʼ (Mat. 24:3). Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ maʼ yaʼab u bin u weʼekel le kiliʼich muukʼ yóokʼol le apostoloʼoboʼ. Koʼox ilik baʼax uláakʼ tu yaʼalaj Jesús. Táanil tiʼ u tʼaan tiʼ ‹le generacionoʼ› tu yaʼalaj: «Kaneʼex tiʼ le higuera lelaʼ: Le ken tíipʼik u kʼuʼukʼ yéetel ken jóokʼok u leʼobeʼ, teʼexeʼ a wojleʼex tsʼoʼok u náatsʼal u kʼiinil u yichankil le cheʼoboʼ. Bey túun xanoʼ ken a wileʼex u yúuchul le baʼaloʼobaʼ, ojéelteʼexeʼ u Paal máakeʼ tsʼoʼok u náatsʼal, tiʼ yaan teʼ joonajoʼ». Jeʼex k-ilkoʼ u disipuloʼob Jesús kun ilik u béeytal le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ yéetel yaan u naʼatkoʼob Jesuseʼ «tiʼ yaan teʼ joonajoʼ». Le máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ maʼ kun páajtal u naʼatkoʼob. Le oʼolal le ka tu yaʼalaj Jesús «le generacionaʼ» táan u tʼaan kaʼach tiʼ le disipuloʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ.

17. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le tʼaan ‹generación› yéetel «tuláakal le baʼaloʼobaʼ»?

17 «Junpuliʼ maʼ kun máan [le generación] táanil tiʼ u yúuchul tuláakal le baʼaloʼobaʼ.» ¿Bix kun béeytal le tʼaanoʼobaʼ? Utiaʼal k-naʼatikeʼ unaj k-ojéeltik kaʼapʼéel baʼal: baʼax u kʼáat u yaʼal ‹generación› yéetel «tuláakal le baʼaloʼobaʼ». Le tʼaan ‹generacionoʼ› táan u tʼaan tiʼ kaʼa jaats máakoʼob, le yáaxoʼ tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob, le uláakʼoʼ táankelmoʼob, baʼaleʼ tu kaʼa jaatsil kuxlajoʼob tiʼ junpʼéeliliʼ tiempo. U kuxtal junpʼéel generacioneʼ maʼ jach chowakiʼ, ku kʼuchul u kʼiinil u saʼatal (Éxo. 1:6). Le tʼaan «tuláakal le baʼaloʼobaʼ» u kʼáat u yaʼal tuláakal le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesús kun ilbil teʼ kʼiinoʼob way yanoʼ. Lelaʼ káaj desde tu jaʼabil 1914 yéetel yaan u tsʼoʼokol teʼ «nojoch muʼyajiloʼ» (Mat. 24:21).

18, 19. 1) ¿Bix unaj k-naʼatik le tʼaan ‹generación› tu yaʼalaj Jesusoʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-aʼalik yoʼolal le Reinooʼ?

18 ¿Bix túun unaj k-naʼatik le tʼaan «generación» tu yaʼalaj Jesusoʼ? Lelaʼ táan u tʼaan tiʼ kaʼa jaats sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob, le yáaxoʼ letiʼe tu yiloʼob u káajal u béeytal desde 1914 le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ, le u kaʼa jaatsoʼ letiʼe yéeyaʼanoʼob kuxlajoʼob wa jaypʼéel kʼiinoʼob yéetel le yáax jaatsoʼ. Yaan tiʼ le u kaʼa jaatsoʼ yaan u yilkoʼob u káajal le nojoch muʼyajiloʼ. Tu kaʼa jaatsiloʼobeʼ táakaʼanoʼob ichil junpʼéel generación, tumen múul kuxlajoʼob ich wa jaypʼéel kʼiinoʼob le ka tsʼoʼok u yéeyaʼaloʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ. c

19 ¿Baʼax túun jeʼel u páajtal k-aʼalik yoʼolal le Reinooʼ? Toʼoneʼ k-ojleʼ le baʼaxoʼob chíikbesik tsʼoʼok u káajal u reinar Jesusoʼ táan u yilaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaab. Le yéeyaʼanoʼob pʼaatloʼob yéetel táakaʼanoʼob ichil le generacionoʼ tsʼoʼok u chʼíijloʼob. Baʼaleʼ yaan tiʼ letiʼobeʼ láayliʼ kuxaʼanoʼob ken káajak le nojoch muʼyajiloʼ. Lelaʼ ku yáantkoʼon k-naʼateʼ le Reinooʼ jach taʼaytak u taal utiaʼal u gobernart le Luʼumaʼ. Jach yaan u kiʼimaktal k-óol ken k-il u béeytal le baʼax tu kaʼansajtoʼon Jesús ka k-kʼáat ich payalchiʼaʼ: «Taalak a Reino».

20. 1) ¿Tiʼ baʼaxoʼob kun tʼaan le libroaʼ? 2) ¿Tiʼ baʼax kun tʼaan le uláakʼ xookoʼ?

20 Maʼ unaj u tuʼubultoʼon le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba desde teʼ kaʼan yoʼolal u Hijooʼ: «Uʼuyeʼex u tʼaan». Toʼoneʼ k-jach kʼáat k-beet le baʼax tu yaʼalaj Jéeobaoʼ. Jach uts t-tʼaan k-kanik tuláakal le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesús yoʼolal le Reinooʼ. Le libroaʼ yaan u tsolik baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik le Reinooʼ yéetel baʼaxoʼob ken u beete. Tuláakʼ xookoʼ yaan u tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob úuch le ka káaj u meyaj le Reino teʼ kaʼanoʼ.

a Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesús teʼ kettʼaanaʼ, maʼ xaaneʼ tu beetaj u kʼaʼajsaʼal le baʼax tu beetaj Arquelao, u hijo Herodes le Nojochoʼ. Táanil tiʼ u kíimil Herodeseʼ, tu tsʼáaj Arquelao u beet u reyil yóokʼol Judea yéetel uláakʼ kaajoʼob naatsʼ tiʼ. Baʼaleʼ táanil tiʼ u káajal u gobernareʼ anchaj u bin tu náanach luʼumil Roma utiaʼal ka kʼaʼamak bey reyil tumen César Augusto xaneʼ.

b Utiaʼal a wojéeltik u maasileʼ ilawil le libro ¿Baʼax jach tu jaajil ku kaʼansik le Bibliaoʼ?, xook 9.

c Le máaxoʼob maʼ táakaʼanoʼob ichil le generacionaʼ letiʼe yéeyaʼaboʼob le ka tsʼoʼok u kíimil le yáax jaats sukuʼunoʼob tu yiloʼob «u káajbal le yaayaj baʼaloʼob kun muʼyajtbil» desde tu jaʼabil 1914 (Mat. 24:8).