Taga a kɔnɔkow lajɛ

Taga a kɔnɔnakow lajɛ

SAPITIRI 3

Jehova b’a sagonata yira

Jehova b’a sagonata yira

SAPITIRI KƆNƆNAKOW

Jehova b’a ɲɛsiranbagaw dama lo dɛmɛ dɔɔni dɔɔni u k’a sagonata faamu.

1, 2. Jehova y’a yira cogo di a sagonata ye min ye adamadenw koo la?

 BANGEBAGA kanutigiw be baro kɛ n’u deenw ye u ka denbaya koo la. Nka, u tɛ koo bɛɛ fɔ u ye. U deenw be se ka fɛɛn minw faamu ka kɛɲɛ n’u sanda ye, u b’o lo fɔ u ye.

2 O cogo kelen na, Jehova y’a yira dɔɔni dɔɔni a sagonata ye min ye adamadenw koo la. Nka a y’o kɛ wagati bɛnnin na. An k’a filɛ Jehova y’a sagokɛlaw dɛmɛ dɔɔni dɔɔni cogo min na u ye tiɲɛn faamu Masiya ka Masaya koo la.

Mun na an mako tun be Ala ka Masaya la?

3, 4. Yala Jehova tun kɔnna k’a latigɛ ko mɔgɔw bena muruti ale ka kuntigiya ma wa? A ɲɛfɔ.

3 A daminɛ na, Jehova sagonata tun tɛ ka Masiya ka Masaya sigi sen kan. Mun na do? Sabu Jehova tun ma kɔn k’a latigɛ ko mɔgɔw tun bena muruti ale ka kuntigiya ma. A ye mɔgɔw dan ka see d’u ma u ka koow latigɛ u yɛrɛ ma. O kɔ, a y’a fɔ Adama ni Awa ye a sagonata ye min ye adamadenw koo la. A ko: “Aw ka deenw wolo ka caya ka dugukolo fa k’a kolo.” (Zɛnɛzi 1:28). Jehova tun y’a ɲini u fɛ fana u k’ale ka sariyaw labato ɲuman ni juguman koo la (Zɛnɛzi 2:16, 17). Adama ni Awa tun be se k’a latigɛ ka to kantigiya la Jehova ye. N’olu n’u bɔnsɔnw tun tora kantigiya la, Ala tun tɛna Masaya dɔ sigi ani ka Krista kɛ Masacɛ ye walisa a k’ale sagonata dafa. Bi, dugukolo tun bena fa ni mɔgɔ dafaninw ye ani u bɛɛ tun bena Jehova sago lo kɛ.

4 Jehova sagonata tun ye ka dugukolo fa ni adamaden dafaninw ye. Sutana, Adama ni Awa ka murutili m’a to a y’o sagonata yɛlɛma. Nka, a ye fɛɛrɛ kura lo sigi sen kan walisa k’o dafa. Jehova sagonata tɛ komi tɛrɛn. Tɛrɛn ka kan ka boli tɛrɛnsira kan walisa ka se a seyɔrɔ la, ani mɔgɔ wala fɛɛn dɔ be se k’a kɛ a be sira bila. Nka, ni Jehova y’a sagonata kofɔ, mɔgɔ si wala fɛɛn si tɛ se k’o bali o ka dafa (Ezayi 55:11 kalan). Ni Jehova y’a ye ko fɛɛn dɔ bena a ka sira datugu, a be sira wɛrɛ ta a (Ɛkiz. 3:14, 15). N’a y’a ye ko a bɛnnin lo, a b’a fɔ a sagokɛla kantigiw ye a bena tɛmɛ fɛɛrɛ kura min fɛ k’a sagonata dafa.

5. Murutiliko min kɛra, Jehova y’a latigɛ k’o ɲɛnabɔ cogo di?

5 Murutiliko min kɛra, walisa k’o ɲɛnabɔ, Jehova y’a latigɛ ka Masaya dɔ sigi sen kan (Mat. 25:34). O murutiliko kɔ, a tun be komi jigiya foyi tɛ adamadenw na. Nka, Jehova y’a daminɛ k’a yira a bena tɛmɛ fɛɛrɛ min fɛ walisa adamadenw ka ɲɛnamaya kɛ i ko a daminɛ na. A tun bena tɛmɛ o fɛɛrɛ fana fɛ ka Sutana ka murutiliko nɔfɛkow lalaga. Ale Sutana tun b’a fɛ ka kɛ duniɲa kuru bɛɛ Masaba ye, nka a ma se (Zɛnɛzi 3:14-19). O wagati la, Jehova ma sin ka koo bɛɛ yira o Masaya koo la.

Jehova y’a daminɛ ka koo dɔw yira ka gwɛ o Masaya koo la

6. Jehova ye layidu juman lo ta? Nka a ma mun lo yira?

6 Jehova ka kiraya kuma fɔlɔ la, a ye layidu ta ko “bɔnsɔn” dɔ bena Sutana ɲɔɲɔ (Zɛnɛzi 3:15 kalan). b Nka o wagati la, a tun m’a yira o bɔnsɔn ani Sutana bɔnsɔn ye jɔn ni jɔn lo ye. Saan 2 000 ɲɔgɔn kɔ le Jehova y’o yira ka gwɛ. c

7. Mun na Jehova ye Ibrayima sugandi ani an be kalan nafaman juman lo sɔrɔ o la?

7 Kɔfɛ, Jehova y’a yira ko a ye layidu ta bɔnsɔn min koo la, o bena bɔ Ibrayima lo la. Jehova ye Ibrayima sugandi sabu a y’ale “sago kɛ.” (Zɛnɛzi 22:18). An be kalan nafaman dɔ sɔrɔ o koo la: Jehova b’a sagonata yira a ɲɛsiranbagaw dɔrɔn lo la.—Zaburuw 25:14 kalan.

8, 9. Jehova ye layidu ta bɔnsɔn min koo la, a ye mun lo fɔ Ibrayima ni Yakuba ye o bɔnsɔn koo la?

8 Jehova kɔnna ka koo kɔrɔtaninba min yira o bɔnsɔn koo la, o ye ko a bena kɛ mɔgɔ lo ye. A tɛmɛna mɛlɛkɛ dɔ lo fɛ k’o fɔ a tericɛ Ibrayima ye (Zɛnɛzi 22:15-17; Zaki 2:23). Nka o tigi tun bena saa ɲɔɲɔ cogo di? Jɔn lo tun y’o saa ye? Kɔfɛ, Jehova tun bena koo dɔw yira walisa k’an dɛmɛ k’o ɲiningaliw jaabiliw sɔrɔ.

9 Jehova ye layidu ta bɔnsɔn min koo la, a y’a latigɛ k’o bɔnsɔn bena bɔ Ibrayima mamaden Yakuba lo la. Ale tun limaniyanin lo kosɔbɛ Ala la (Zɛnɛzi 28:13-22). Yakuba sababu fɛ, Jehova y’a yira k’o bɔnsɔn tun bena bɔ Yakuba dencɛ Zuda lo la. Yakuba ye kiraya kɛ ko “masabere” bena di o bɔnsɔn ma ani ko “siyaw ka kan ka sɔn” a ta ma. “Masabere” ye kuntigiya tagamasiɲɛ lo ye (Zɛnɛzi 49:1, 10). O kiraya kuma fɛ, Jehova y’a yira ko layidu tara bɔnsɔn min koo la, a bena kɛ masacɛ ye.

10, 11. Mun na Jehova y’a sagonata yira Dawuda ni Daniyɛli la?

10 Saan 650 ɲɔgɔn Zuda ka wagati kɔ, Jehova ye koo wɛrɛw yira masacɛ Dawuda la a sagonata koo la. Dawuda tun ye Zuda bɔnsɔn ye ani Jehova y’a fɔ ko a “koo diyara” ale ye (1 Sam. 13:14; 17:12; Kɛw. 13:22). Dawuda tun be siran Ala ɲɛ ani a tun be bonya la a kan. O kama, Jehova ye layidu ta a ye ko a bɔnsɔn dɔ bena masaya kɛ fɔɔ abada.—2 Sam. 7:8, 12-16.

11 Saan 500 ɲɔgɔn o kɔ, Jehova tɛmɛna kira Daniyɛli fɛ k’a yira a ka mɔgɔ wolomanin wala Masiya bena bɔ kɛnɛ kan dugukolo kan saan tigitigi min na (Dan. 9:25). Bibulu b’a fɔ ko Daniyɛli “koo diyara Ala ye.” Mun na do? Sabu a tun be Jehova bonya ani a tun b’a sago kɛ tuma bɛɛ.—Dan. 6:16; 9:22, 23.

12. A fɔra Daniyɛli ye ko a ka mun lo kɛ ani mun na do?

12 Layidu tara bɔnsɔn wala Masiya min koo la, Jehova y’a kɛ koo caaman sɛbɛra a koo la. A tɛmɛna a ka kira kantigiw lo fɛ i n’a fɔ Daniyɛli, k’o sɛbɛ. Nka, Jehova ka wagati latigɛnin tun ma se walisa a sagokɛlaw k’o kiraya kumaw faamu bɛrɛbɛrɛ. Misali la, Daniyɛli ye yelifɛn dɔ ye ka ɲɛsin Ala ka Masaya sigiko ma. O kɔ, a fɔra Daniyɛli ye ko a k’o kitabu siri k’a bila fɔɔ Jehova ka wagati latigɛnin ka se. O wagati la, lɔnniya sɔbɛ tun bena “caya.”—Dan. 12:4, Biblu Ala ta Kuma.

Jehova tɛmɛna cɛɛ kantigi dɔw fɛ i n’a fɔ Daniyɛli, ka koo tigitigi dɔw sɛbɛ Masiya ka Masaya koo la.

Yezu ye mɔgɔw dɛmɛ ka Ala sagonata faamu

13. a) Layidu tara bɔnsɔn min koo la, o ye jɔn lo ye? b) Kiraya kuma min be sɔrɔ Zɛnɛzi 3:15 kɔnɔ, Yezu ye mun lo yira ka gwɛ o koo la?

13 Jehova y’a yira ka gwɛ ko layidu tara bɔnsɔn min koo la, o ye Yezu lo ye. Ale lo ye Dawuda bɔnsɔn ye min tun bena kɛ masacɛ ye (Luka 1:30-33; 3:21, 22). Tuma min na Yezu y’a ka cidenya baara daminɛ, adamadenw ye koo caaman faamu Ala sagonata koo la (Mat. 4:13-17). Misali la, Yezu ye Sutana weele ko “galon faa” ani a ko a be “mɔgɔ nii bɔ.” O cogo la, a y’a yira ka gwɛ ko “saa” min kofɔra Zɛnɛzi 3:14 ni 15 kɔnɔ, o ye Sutana lo ye (Zan 8:44). Yezu ye yelifɛn min yira Zan na, o y’a yira ka gwɛ ko “sakɔrɔ” ye “jinaw kuntigi” ni “Sutana” lo ye d (Yirali 1:1; 12:9 kalan). O yelifɛn na, Yezu y’a yira ko ale lo ye bɔnsɔn ye layidu tara min koo la. Ala ye kiraya kuma min fɔ Edɛn nankɔ kɔnɔ, Yezu y’a yira fana ko ale lo bena o dafa a kɛtɔ ka Sutana halaki.—Yir. 20:7-10.

14-16. Yezu ye koo minw fɔ a ka kalandenw ye saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, yala u y’u bɛɛ kɔrɔ faamu ka ɲɛ wa? A ɲɛfɔ.

14 I ko an y’a ye gafe nin sapitiri fɔlɔ kɔnɔ cogo min na, Yezu kumana siɲɛ caaman Ala ka Masaya koo la. Nka, a ka kalandenw tun b’a fɛ ka koo minw lɔn, a m’o bɛɛ fɔ u ye. Hali n’u Matigi ye koo tigitigi dɔw fɔ u ye, kɔfɛ le u y’a ka kumaw kɔrɔ faamu bɛrɛbɛrɛ. Tuma dɔw yɛrɛ, u y’o faamu saan kɛmɛkulu caaman tɛmɛnin kɔ le. An ka ɲɛyirali dɔw lajɛ.

15 Saan 33 Krista tile la (K.T.L.), Yezu y’a yira ka gwɛ ko a ka marakɛɲɔgɔnw bena sugandi dugukolo lo kan. U bena taga kɛ danfɛn yebaliw ye sankolo la. Nka, a ka kalandenw ma sin k’o kumaw faamu (Dan. 7:18; Zan 14:2-5). O saan na fana, Yezu tɛmɛna ntalen kuma dɔw fɛ k’a yira ko a ka Masaya bena sigi sen kan wagatijan a kɔseginin kɔ sankolo la (Mat. 25:14, 19; Luka 19:11, 12). Kalandenw ma o koo kɔrɔtaninba faamu. Yezu suu kununin kɔ, u y’a ɲininga ko: “Sisan lo i bena Isirayɛli ka masaya sigi kura ye wa?” Nka, Yezu ma koow pereperelatigɛ u ye o wagati la (Kɛw. 1:6, 7). A y’a fɔ fana ko “saga dɔ wɛrɛw” be yen. A ko olu be dan na “sagakulufitini” mɔgɔw la minw bena mara kɛ n’ale ye (Zan 10:16; Luka 12:32). Masaya sigira sen kan saan 1914 la. Wagatijan o kɔ le, Yezu ka kalandenw y’a faamu o jɛnkulu fila mɔgɔw ye minw ye.

16 Ka Yezu to dugukolo kan n’a ka kalandenw ye, a tun be se ka koo caaman fɔ u ye. Nka a m’o kɛ sabu a tun b’a lɔn ko u tun tɛ se k’o bɛɛ faamu (Zan 16:12). Siga t’a la, saan kɛmɛkulu fɔlɔ lo la, a ka kalandenw ye koo caaman faamu a ka Masaya koo la. Nka o lɔnniya tun bena caya wagati min na, o tun ma se fɔlɔ.

“Wagati laban” na, lɔnniya sɔbɛ cayara

17. An ka ɲi ka mun lo kɛ walisa ka tiɲɛn faamu Masaya koo la? An mako be mun lo la fana?

17 Jehova ye layidu ta kira Daniyɛli ye ko “wagati laban” na, mɔgɔ caaman bena Ala ka Kuma “sɛgɛsɛgɛ.” A y’a fɔ fana ko lɔnniya tun bena “caya” Ala sagonata koo la (Dan. 12:4, Biblu Ala ta Kuma). Mɔgɔ minw b’a fɛ k’o lɔnniya sɔbɛ sɔrɔ, u ka ɲi ka jijaliba kɛ. Nka, an mana Bibulu sɛgɛsɛgɛ koɲuman cogo o cogo, an tɛ se ka tiɲɛn faamu Masiya ka Masaya koo la ni Jehova m’an dɛmɛ.—Matiyo 13:11 kalan.

18. Ala ɲɛsiranbagaw y’a yira cogo di k’u limaniyanin lo ani k’u majiginin lo?

18 Saan minw kɔnna saan 1914 ɲɛ, Jehova y’a sagokɛlaw dɛmɛ dɔɔni dɔɔni ka tiɲɛn faamu o Masaya koo la. A bele b’o lo kɛra laban wagati nin na. An bena a ye sapitiri 4 ni 5nan na ko saan 100 tɛmɛninw na, Ala ka mɔgɔw y’u ka faamuli latilen koo dɔw la tuma caaman na. Yala o kɔrɔ ko u tɛ ni Jehova ka dɛmɛ ye wa? Ayi, o tɛ! Jehova b’u dɛmɛna. Mun na do? Sabu minw be siran Ala ɲɛ, olu be ni jogo fila ye minw ka di Jehova ye: limaniya ni majigilenya (Eburuw 11:6; Zaki 4:6). Layidu minw be sɔrɔ Ala ka Kuma kɔnɔ, Jehova sagokɛlaw lanin b’a la k’u bɛɛ bena dafa. U b’u majigi fana ka sɔn a ma ko u m’a faamu tuma dɔw la o layiduw bena dafa cogo min na tigitigi. O majigilenya yirala ka gwɛ saan 1925, marisikalo tile fɔlɔ ka Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ. A tun fɔra yen ko: “An b’a lɔn ko Matigi kelenpe lo be se k’a ka Kuma ɲɛfɔ. A bena a ka Kuma ɲɛfɔ a ka jama ye cogo min k’a diya ani a ka wagati latigɛnin na.”

“Matigi . . . bena a ka Kuma ɲɛfɔ a ka jama ye cogo min k’a diya ani a ka wagati latigɛnin na.”

19. Jehova y’an dɛmɛ ka mun lo faamu sisan ani mun na?

19 Ala ka Masaya sigira sen ka saan 1914. O wagati la, kiraya kuma minw ɲɛsinna o Masaya koo ma, Ala ka mɔgɔw tun m’a faamu u bɛɛ bena dafa cogo min na (1 Kor. 13:9, 10, 12). An tun kɔrɔtɔnin lo o kiraya kumaw ka dafa minkɛ, an ye koo dɔw fɔ minw tun bɛnnin tɛ. Kɔrɔsili Sangaso min kofɔra dakun tɛmɛnin na, a tun fɔra yen fana ko: “An ka ɲi ka sɔn a ma ko ni kiraya kuma dɔ ma dafa ka ban wala n’a m’a daminɛ ka dafa, an tɛ se k’a faamu.” Saanw tɛmɛtɔ, an y’a faamu k’o kumaw ye hakilitigiya kumaw ye. Sisan, laban surunyana kosɔbɛ. Kiraya kuma minw ɲɛsinna Ala ka Masaya koo ma, u caaman dafara ka ban wala u be dafara. Ala ka mɔgɔw majiginin lo ani u be sɔn kololi ma. O kama, Jehova tora k’an dɛmɛ an k’a sago faamu koɲuman. Lɔnniya sɔbɛ cayara!

Faamuyali kuraw ye Ala sagokɛlaw ka limaniya kɔrɔbɔ

20, 21. Faamuyali kuraw ye kerecɛn fɔlɔw ka limaniya kɔrɔbɔ cogo di?

20 Jehova mana an ka faamuyali latilen tiɲɛnkalanw koo la, o be kɛ sababu ye k’a yira an ka ŋaniya ye min ye. Yala an limaniyanin lo ani an majiginin lo ka sɔn o yɛlɛmaniw ma wa? O koo ɲɔgɔn ye kerecɛnw sɔrɔ saan kɛmɛkulu fɔlɔ tilancɛ la. Miiri ka filɛ: I b’o wagati la, i ye Yahutu ni kerecɛn ye. Musa ka sariya koo ka gwɛlɛ i ma kosɔbɛ ani i ka siya koo ka di i ye haali! Ciden Pol ye lɛtɛrɛ dɔw ci i ka kafo ma, a ye u minw sɛbɛ hakili senu barika la. O lɛtɛrɛw kɔnɔ, a ko Musa ka sariya tɛ sen kan tugun ani ko Jehova banna Israɛl siya la. A y’a fɔ fana ko Ala be Yahutuw ni siya wɛrɛ mɔgɔw lajɛnna k’u kɛ Ala ka Israɛl ye (Ɔrɔm. 10:12; 11:17-24; Gal. 6:15, 16; Kɔlɔs. 2:13, 14). O koo ɲɔgɔn na, i tun bena mun lo kɛ do?

21 Pol ye ɲɛfɔli min kɛ Ala ka hakili senu barika la, kerecɛn majigininw sɔnna o ma (Kɛw. 13:48). Nka, kerecɛn dɔw dimina o yɛlɛmaniw kosɔn ani u tun be ni faamuyali min ye, u nɔrɔnin tora o la (Gal. 5:7-12). Minw m’u ka miiriya yɛlɛma, sababu min dira u ma ka mara kɛ ni Krista ye, u bɔnɛna o la.—2 Piyɛri 2:1.

22. Jehova b’an dɛmɛna ka faamuyali kura minw sɔrɔ a sagonata koo la, ele b’u jati cogo di?

22 An be ni faamuyali min ye Ala ka Masaya koo la, Jehova y’o latilen saan tɛmɛninw na. Misali la, Jehova y’an dɛmɛ k’a faamu tuma min na Yezu bena sagaw faran ka bɔ baaw la. Minw bena kɛ Masaya marakɔnɔmɔgɔw ye, olu lo sumana ni sagaw ye. Ani, minw tɛ sɔn Masaya kibaro diiman ma, olu lo sumana ni baaw ye. Jehova y’an dɛmɛ ka koo nunu faamu fana: mɔgɔ 144 000 nunu hakɛ bena dafa wagati min na, Yezu ye ntalen minw la Masaya koo la, olu kɔrɔ ye min ye, ani kerecɛn mɔlen labanw bena taga sankolo la tuma min na. e Ele b’o faamuyali kuraw jati cogo di? Yala u b’i ka limaniya barika bonya wa? Ele fɛ, yala o b’a yira ko minw be Jehova sago kɛ ni majigilenya ye, a b’olu kalanna halibi wa? Gafe nin ka sapitiri tɔɔw bena i dɛmɛ ka la a la kosɔbɛ ko Jehova b’a ɲɛsiranbagaw dɛmɛna dɔɔni dɔɔni u k’a sagonata faamu.

a Ala tɔgɔ bɔra eburukan kumaden dɔ lo la min kɔrɔ ko “ka kɛ.” Jehova tɔgɔ b’a yira ko ale lo b’a sagonata dafa. Koorilen nin lajɛ ɲɛɛ 43nan kan: “Ala tɔgɔ kɔrɔ.”

b Zɛnɛzi 3:15 (NW ): “Ne bena juguya bila e ni muso cɛ, ani i bɔnsɔn ni a bɔnsɔn cɛ. Muso bɔnsɔn bena i kungolo ɲɔɲɔ, i bena a cin a senju la.”

c Bi, hali n’a b’an ɲɛɛ na ko wagatijan lo, an k’a to an hakili la ko mɔgɔw sii tun ka jan kosɔbɛ fɔlɔ la. Wagati min tɛmɛna k’a ta Adama ma fɔɔ Ibrayima ma, o be bɛn mɔgɔ 3 ɲɔgɔn sii hakɛ lo ma. Adama ye ɲɛnamaya kɛ ni Nuhun facɛ Lamɛki ye wagati dɔ la. Lamɛki ye ɲɛnamaya kɛ ni Nuhun dencɛ Sɛmu ye wagati dɔ la. Sɛmu fana ye ɲɛnamaya kɛ ni Ibrayima ye wagati dɔ la.—Zɛnɛzi 5:5, 31; 9:29; 11:10, 11; 25:7.

d Tɔgɔ min ko “Sutana,” o be sɔrɔ Eburukan sɛbɛninw kɔnɔ siɲɛ 18. Nka, o tɔgɔ be sɔrɔ siɲɛ 30 ni kɔ Gɛrɛkikan sɛbɛninw kɔnɔ. A bɛnnin lo ko Eburukan sɛbɛninw ma kuma Sutana koo la siɲɛ caaman. Koo minw tun bena mɔgɔw dɛmɛ ka Masiya lɔn, u sinsinna o lo kan. Tuma min na Masiya nana, a ye Sutana ka koow bɔ kɛnɛ kan paparapa ani o sɛbɛra Gɛrɛkikan sɛbɛninw kɔnɔ.

e An ye faamuyali kura minw sɔrɔ, u dɔw lajɛ faransɛkan na Kɔrɔsili Sangaso nunu kɔnɔ: saan 1995, ɔkutɔburukalo tile 15, ɲɛɛ 23-28nan; saan 2008, zanwiyekalo tile 15, ɲɛɛ 20-24nan; saan 2008, zuwekalo tile 15, ɲɛɛ 17-21nan ani saan 2013, zuwekalo tile 15, ɲɛɛ 9-14nan.