1, 2. Nɛ̌ Jehovah ka ɖè linlin tɔn xlɛ́ gbɛtɔ́ lɛ gbɔn?

 MƐJITƆ́ wanyiyinɔ lɛ nɔ dɔn vǐ yetɔn lɛ dó xóɖɔɖókpɔ́ e kúnkplá xwédo ɔ sín nǔ lɛ é mɛ. É ɖò mɔ̌ có, ye nɔ nɔ acéjí dó bǎ e mɛ ye na ɖɔ xó nú ye ɖó é wu. Nǔ ɖěɖee ye mɔ ɖɔ é sɔgbe xá xwè yetɔn lɛ é kɛɖɛ wɛ ye nɔ tinmɛ nú ye.

² Ali ɖokpo ɔ nu ɔ, Jehovah ɖè linlin tɔn lɛ xlɛ́ gbɛtɔ́ lɛ kpɛɖé kpɛɖé. Amɔ̌, hwenu e é mɔ ɖɔ é sɔgbe dó é kɛɖɛ jɛn é nɔ wà mɔ̌. Mǐ ni kpɔ́n lee Jehovah hun nugbǒ e kúnkplá Axɔsuɖuto ɔ é xlɛ́ kpɛɖé kpɛɖé gbɔn ɖò hwenuxó mɛ é klewun.

3, 4. Jehovah ka dó gbɛtɔ́ lɛ jí ɖɔ ye na fɔ́n gǔ dó acɛkpikpa tɔn jí wɛ à? Tinmɛ.

³ Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ, Axɔsuɖuto Mɛsiya Tɔn ɔ ɖò linlin Jehovah tɔn mɛ ǎ. Etɛwu? Ðó Jehovah dó gbɛtɔ́ lɛ jí ɖɔ ye na fɔ́n gǔ dó acɛkpikpa tɔn jí ǎ. É dá gbɛtɔ́ bo na ɛ mɛɖesúsínínɔ lobo ɖɔ linlin e é ɖó nú gbɛtɔ́ lɛ é nú Adamu kpo Ɛvu kpo, bo ɖɔ: “Mi jì, mi gbà kún, bo kpé ayikúngban ɔ jí, bo sɔ́ ɛ ɖó acɛ mitɔn glɔ.” (Bǐb. 1:28) Jehovah lɛ́ byɔ ɖɔ ye ni xwedó nugbodòdó emitɔn ɖěɖee kúnkplá nǔ ɖagbe kpo nǔ nyanya kpo lɛ é. (Bǐb. 2:16, 17) Adamu kpo Ɛvu kpo kpéwú bo hɛn ɔ, ye na nɔ gbeji. Enyi ye kpo vivǔ yetɔn lɛ kpo ko wà mɔ̌ wɛ ɔ, mǐ na ɖó hudo Axɔsuɖuto e Klisu na kp’acɛ d’enu b’ɛ na bló bɔ linlin Mawu tɔn na jɛ jlɔ́ é tɔn ǎ. Mɔ̌ mɛ ɔ, gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ lɛ kɛɖɛ wɛ na gɔ́ ayikúngban ɔ jí, bɔ ye bǐ na ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ.

⁴ Gǔ e Satáan, Adamu kpo Ɛvu kpo fɔ́n é zɔ́n bonu Jehovah wɔn ya nú linlin e é ɖó ɖɔ gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ lɛ na gɔ́ ayikúngban ɔ jí é ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, Jehovah huzu alɔ ɖevo bonu é na jɛnu. Linlin tɔn cí pipáan e pipáangan jí jɛn é na gbɔn yì fí e é xwè è, bɔ nǔwiwa mɛ ɖevo lɛ tɔn sixu zɔ́n b’ɛ na zɛ gbě é ɖɔhun ǎ. Enyi Jehovah vɛ́ ko ɖɔ linlin tɔn ɔ, hlɔnhlɔn ɖě ɖò wɛkɛ ɔ mɛ bo sixu gbò kpò nyì ali jí nú jijɛnu tɔn ǎ. (Xà Ezayíi 55:11.) Enyi nùɖé tɛnkpɔn bo na sú ali ɔ ɖě ɔ, Jehovah nɔ zán ali ɖevo. a (Tín. 3:14, 15, NWT) Nú é mɔ ɖɔ  é sɔgbe ɔ, é nɔ ɖɔ wlɛnwín yɔyɔ̌ e é na zán dó bló bɔ linlin tɔn na jɛ jlɔ́ é nú mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ.

5. Nɛ̌ Jehovah ka wà nǔ gbɔn hwenu e è fɔ́n gǔ ɖò Edɛni mɛ é?

⁵ Ðó gǔfínfɔ́n Edɛni mɛ tɔn wutu ɔ, Jehovah lin ɖɔ emi na ɖó Axɔsuɖuto ɔ ayǐ. (Mat. 25:34) Hwenu e nukúnɖiɖo ɖě ma sɔ́ ɖè nú gbɛtɔ́ lɛ ǎ é ɔ, Jehovah xlɛ́ nǔ e é na zán dó vɔ́ ninɔmɛ gbɛtɔ́ lɛ tɔn jla ɖó é, kpo nǔ e é na zán dó bló nǔ e Satáan e fán sú acɛkpikpa dó vɔtɔ́ e hɛn gblé dó ye wu lɛ é kpo ɖó é. (Bǐb. 3:14-19) É ɖò mɔ̌ có, Jehovah ɖè nǔ e kúnkplá Axɔsuɖuto ɔ lɛ é bǐ xlɛ́ zɛɛn ǎ.

6. Akpá tɛ Jehovah ka dó? Amɔ̌, etɛ é ma ka ɖexlɛ́ ǎ?

⁶ Ðò xóɖɔɖ’ayǐ nukɔntɔn bǐ ɔ mɛ ɔ, Jehovah d’akpá ɖɔ “kúnkan” ɖé na nyínyɛ́ dan ɔ. (Xà Bǐbɛ̌mɛ 3:15, NWT.) É ɖò mɔ̌ có, mɛ e ɖò kúnkan enɛ kpo kúnkan dan ɔ tɔn kpo mɛ lɛ é kpo jɛ wě ɖò hwe enɛ nu ǎ. È na ɖɔ ɔ, Jehovah ta weziza gègě dó nǔ enɛ lɛ jí ǎ kaka nú xwè 2 000 mɔ̌. b

7. Etɛwu è ka sɔ́ Ablaxamu? Nǔ taji tɛ enɛ ka kplɔ́n mǐ?

⁷ É wá yá é ɔ, Jehovah sɔ́ Ablaxamu bɔ kúnkan e sín akpá é dó é na gbɔn jǐ tɔn. É sɔ́ Ablaxamu ɖó é “setónú [n’i]” wutu. (Bǐb. 22:18) Nǔ enɛ kplɔ́n nǔ taji ɖé mǐ, é wɛ nyí ɖɔ Jehovah nɔ ɖè linlin tɔn xlɛ́ mɛ ɖěɖee nɔ ɖó sísí n’i lɛ é kɛɖɛ.​—Xà Ðɛhan 25:14.

8, 9. Nugbǒ tɛ lɛ Jehovah ka ɖexlɛ́ Ablaxamu kpo Jakɔbu kpo dó kúnkan e sín akpá è dó é wu?

⁸ Hwenu e Jehovah ɖò xó ɖɔ nú xɔ́ntɔn tɔn Ablaxamu gbɔn wɛnsagun ɖé jí wɛ é ɔ, é ɖè nǔ taji elɔ xlɛ́ dó kúnkan e sín akpá é dó é wu azɔn nukɔntɔn ɔ: É na nyí gbɛtɔ́. (Bǐb. 22:15-17; Ja. 2:23) Amɔ̌, nɛ̌ gbɛtɔ́ enɛ ka na nyínyɛ́ dan ɔ gbɔn? Mɛ̌ ka nyí dan ɔ? Nukɔnmɛ ɔ, nǔɖexlɛ́mɛ lɛ na ta weziza dó nùkanbyɔ enɛ lɛ jí.

⁹ Jehovah ɖɔ ɖɔ kúnkan e sín akpá è dó é na gosin Ablaxamu sín vivǔ Jakɔbu mɛ; nya ɖé wɛ bo ɖó nùɖiɖi nú Mawu tawun. (Bǐb. 28:13-22) Gbɔn Jakɔbu gblamɛ ɔ, Jehovah xlɛ́ ɖɔ Mɛ E Sín Akpá È Dó É na gosin kúnkan Jakɔbu sín vǐ Judáa tɔn mɛ. Jakɔbu ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ kúnkan Judáa tɔn enɛ na mɔ “axɔsu kpogɛ” yí, kpò ɖé wɛ bo nɔte nú acɛkpikpa; bɔ mɛ enɛ wɛ “togun lɛ na setónú n[a].” (Bǐb. 49:1, 10) Gbɔn xó enɛ gblamɛ ɔ, Jehovah xlɛ́ ɖɔ Mɛ E Sín Akpá È Dó É na nyí gǎn ɖé, axɔsu ɖé.

10, 11. Etɛwu Jehovah ka ɖè linlin tɔn xlɛ́ Davidi kpo Daniyɛli kpo?

¹⁰ Xwè 650 mɔ̌ ɖò kú Judáa tɔn gudo ɔ, Jehovah ɖè nǔ gègě xlɛ́ dó linlin tɔn wu nú Axɔsu Davidi e gosin kúnkan Judáa tɔn mɛ é. Jehovah ɖɔ dó Davidi wu ɖɔ é nyí mɛɖé bɔ nǔ tɔn nyɔ́ nukún emitɔn mɛ. (1 Sam. 13:14; 17:12; Mɛ. 13:22) Ðó Davidi nɔ sí Mawu tawun wutu ɔ, Jehovah jɛ akɔ ɖé xá ɛ, bo lɛ́ d’akpá n’i ɖɔ mɛ ɖokpo ɖò kúnkan tɔn mɛ bo na kp’acɛ kaka sɔyi.​—2 Sam. 7:8, 12-16.

¹¹ Xwè 500 mɔ̌ gudo ɔ, Jehovah zán gbeyiɖɔ Daniyɛli bonu é na ɖè xwè e xwè Mɛ Yí Ami Dó Ðè alǒ Mɛsiya enɛ  na jɛ wě ɖò ayikúngban jí é pɛ́pɛ́pɛ́ xlɛ́. (Dan. 9:25) Daniyɛli nyí mɛɖé bɔ Jehovah ‘yí wǎn n’i ɖesu.’ Etɛwu? Ðó Daniyɛli nɔ ɖó sísí ɖaxó nú Jehovah bo nɔ ɖókan dó Mawu wu bo nɔ sɛ̀n.​—Dan. 6:17; 9:22, 23.

12. Ani è ka ɖɔ nú Daniyɛli ɖɔ é ni wà? Etɛwu?

¹² Jehovah zán Daniyɛli kpo gbeyiɖɔ gbejinɔtɔ́ ɖevo lɛ kpo bɔ ye wlan nǔ gègě dó kúnkan e sín akpá è dó b’ɛ nyí Mɛsiya ɔ é wu có, hwe ɔ nu ko sù n’i bonu mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ na mɔ nǔ jɛ nǔ e é sɔ́ d’ayi mɛ nú ye bɔ ye wlan lɛ é wu bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e Daniyɛli mɔ nǔmimɔ e kúnkplá Axɔsuɖuto Mawu Tɔn ɖiɖó ayǐ gudo é ɔ, è ɖɔ n’i ɖɔ é ni bú nǔ dó nǔɖɔɖ’ayǐ ɔ kaka jɛ hwenu e Jehovah ɖó dó é na sù é. Ðò hwenu e hwe enɛ nu na sù é ɔ, nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ ɔ na “wá túnflá.”​—Dan. 12:4, NWT.

13. (a) Mɛ̌ ka nyí kúnkan e sín akpá è dó é? (b) Nɛ̌ Jezu ka ta weziza dó nǔɖɔɖ’ayǐ e è wlan dó Bǐbɛ̌mɛ 3:15 mɛ é jí gbɔn?

¹³ Jehovah ɖexlɛ́ nyì wɛn ɖɔ Jezu wɛ nyí kúnkan e sín akpá è dó é, kúnkan Davidi tɔn e na nyí Axɔsu bo na kp’acɛ é. (Luk. 1:30-33; 3:21, 22) Hwenu e Jezu bɛ́ sinsɛnzɔ́ tɔn é ɔ, é cí ɖɔ hwe wɛ tɔ́n dó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e gbɛtɔ́ lɛ ɖó dó linlin Mawu tɔn wu é jí ɖɔhun. (Mat. 4:13-17) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Jezu bló bɔ è sɔ sixu xò nǔ ɖebǔ kpɔ́n dó mɛ e nyí “dan” e xó è ɖɔ ɖò Bǐbɛ̌mɛ 3:14, 15 mɛ é wu ǎ, bo ylɔ Awovi ɖɔ “mɛhutɔ́” kpo “adingbannɔ lɛ sín tɔ́” kpo. (Jaan 8:44) Ðò nǔ e Jezu ɖexlɛ́ Jaan é mɛ ɔ, Jezu dó gesí “dan xóxó” ɔ, ɖi mɛ e “è nɔ ylɔ ɖɔ awovi abǐ Satáan” é. c (Xà Nǔɖexlɛ́mɛ 1:1; 12:9.) Ðò nǔɖexlɛ́mɛ enɛ ɖokpo ɔ mɛ ɔ, Jezu xlɛ́ lee éyɛ mɛ e nyí kúnkan e sín akpá è dó é na wá bló bɔ nǔ e è ɖɔ ɖ’ayǐ ɖò Edɛni mɛ é na jɛnu gbɔn é kpo lee é na nyínyɛ́ Satáan b’ɛ ma sɔ́ na tíìn gbeɖé ǎ gbɔn é kpo.​—Nǔɖe. 20:7-10.

14-16. Ahwanvu xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ ka nɔ mɔ nǔ jɛ nugbǒ é Jezu ɖexlɛ́ lɛ é wu mlɛ́mlɛ́ hwebǐnu à? Tinmɛ.

¹⁴ Lee mǐ mɔ ɖò Wemata 1 wema elɔ tɔn mɛ gbɔn é ɔ, Jezu ɖɔ xó dó Axɔsuɖuto ɔ wu tawun. É ɖò mɔ̌ có, é tinmɛ nǔ e ahwanvu tɔn lɛ ba na tuùn lɛ é bǐ nú ye hwebǐnu ǎ. É na bo tlɛ nyí hwenu e Jezu nɔ na tinmɛ tawun tawun ɖé lɛ é ɔ, hweɖelɛnu ɔ, xwè kanweko mɔkpan gudo wɛ ahwanvu tɔn lɛ nɔ wá jɛ tinmɛ nugbǒ ɖěɖee Gǎn yetɔn ɖexlɛ́ ye lɛ é tɔn wu mɔ nukúnnú jɛ jí bǐ mlɛ́mlɛ́. Kpɔ́ndéwú ɖé lɛ ɖíe.

¹⁵ Ðò 33 H.M. ɔ, Jezu ɖexlɛ́ nyì wɛn ɖɔ è na cyan mɛ ɖěɖee na ɖu gǎn xá Axɔsuɖuto Mawu Tɔn sín Axɔsu é sín ayikúngban jí, bo na fɔ́n ye wá gbɛ̀ bɔ ye na nyí nùɖíɖó gbigbɔ tɔn ɖò jixwé. É ɖò mɔ̌ có, ahwanvu tɔn lɛ mɔ nǔ jɛ nǔɖexlɛ́mɛ enɛ wu tlolo ǎ. (Dan. 7:18; Jaan 14:2-5) Xwè enɛ ɖokpo ɔ mɛ ɔ, Jezu zán nùjlɛdonǔwu lɛ dó ɖexlɛ́ ɖɔ emi na yì jixwé b’ɛ na lín tawun hwɛ̌ cobɔ è na wá ɖó Axɔsuɖuto ɔ  ayǐ. (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:11, 12) Ahwanvu Jezu tɔn lɛ mɔ nǔ jɛ nǔ taji enɛ wu ǎ, bo wá kanbyɔ ɛ ɖò fínfɔ́n sín kú tɔn gudo ɖɔ: “Hwenɛnu wɛ a na lɛ́ vɔ́ axɔsuɖuɖu Izlayɛli tɔn ɔ sɔ́ dó alɔ mɛ nú Izlayɛli à?” É ɖò mɔ̌ có, Jezu sɔ́ ɖè nǔ ɖevo lɛ xlɛ́ ye d’ewu ɖò hwe enɛ nu ǎ. (Mɛ. 1:6, 7) Jezu lɛ́ kplɔ́n mɛ ɖɔ “lɛngbɔ̌ ɖevo lɛ” lɛ́ tíìn bo kún na ɖò “lɛngbɔhwan kpɛví” e ɖò gǎn na ɖu xá ɛ wɛ é mɛ ó. (Jaan 10:16; Luk. 12:32) Ahwanvu Klisu tɔn lɛ mɔ nǔ jɛ mɛ gbɛ̌nu wè enɛ wu ganji ǎ kaka jɛ hwenu e è wá ɖó Axɔsuɖuto ɔ ayǐ ɖò 1914 gudo é.

¹⁶ Jezu hɛn ɔ, é na ɖɔ nǔ gègě nú ahwanvu tɔn lɛ hwenu e é ɖò ayikúngban jí kpo ye kpo é, amɔ̌, é tuùn ɖɔ ye kún sixu kpéwú bo hɛn bǐ ó. (Jaan 16:12) Nǔxokpɔ́n ɖebǔ ɖè ǎ, nukúnnúmɔjɛnǔmɛ gègě wɛ è ɖexlɛ́ dó Axɔsuɖuto ɔ wu ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ. Amɔ̌, hwe ɔ nu ko nɛ bɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ mɔhun na jɛji ǎ.

17. Etɛ mǐ ka ɖó na wà bo na mɔ nukúnnú jɛ nugbǒ ɖěɖee kúnkplá Axɔsuɖuto ɔ lɛ é wu? Amɔ̌, etɛ é ka lɛ́ byɔ?

¹⁷ Jehovah d’akpá nú Daniyɛli ɖɔ ɖò “vivɔnu ɔ sín hwenu” ɔ, mɛ gègě na “gbéjé kpɔ́n, bɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ” e kúnkplá linlin Mawu tɔn é na túnflá. (Dan. 12:4, NWT) Mɛ ɖěɖee jló na ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ enɛ lɛ é ɖó na jɛ tagba cobo mɔ. Mǐ na bo gbéjé Biblu ɔ kpɔ́n gbɔn ɖebǔ ɔ, mǐ sixu mɔ nukúnnú jɛ nugbǒ e kúnkplá Axɔsuɖuto ɔ lɛ é mɛ ganji wǔjɔmɛ Jehovah tɔn mɛvo ǎ.​—Xà Matie 13:11.

18. Nɛ̌ mɛ ɖěɖee nɔ sí Jehovah lɛ é ka nɔ ɖè nùɖiɖi kpo mɛɖesɔhwe kpo xlɛ́ gbɔn?

¹⁸ Lee Jehovah ɖè nugbǒ ɖěɖee kúnkplá Axɔsuɖuto ɔ lɛ é xlɛ́ gbɔn kpɛɖé kpɛɖé ɖò xwè ɖěɖee jɛ nukɔn nú 1914 lɛ é mɛ gbɔn é ɔ, mɔ̌ jɛn é kpó ɖò mɔ̌ wà wɛ gbɔn ɖò vivɔnu ɔ  sín hwenu. Lee wema elɔ sín Wemata 4gɔ́ ɔ kpo 5gɔ́ ɔ kpo xlɛ́ gbɔn é ɔ, xwè 100 e wá yì é mɛ ɔ, mɛ Mawu tɔn lɛ ɖó na jla nukúnnúmɔjɛnǔmɛ yetɔn ɖó azɔn gègě. Enɛ xlɛ́ ɖɔ Jehovah kún ɖò gudo yetɔn ó wɛ à? É nyí mɔ̌ ǎ. É nɔ gudo nú ye. Etɛwu? Ðó mɛ e nɔ sí Jehovah lɛ é nɔ ɖè jijɔ e é yí wǎn na é wè xlɛ́: nùɖiɖi kpo mɛɖesɔhwe kpo. (Ebl. 11:6; Ja. 4:6) Jehovah sɛntɔ́ lɛ ɖi nǔ ɖɔ akpá e ɖò Xó Mawu Tɔn mɛ lɛ é bǐ na jɛ. Ye nɔ xlɛ́ ɖɔ emi nɔ sɔ́ emiɖée hwe hwenu e ye nɔ yí gbè ɖɔ emi mɔ nukúnnú jɛ lee akpá enɛ lɛ na jɛ gbɔn é pɛ́pɛ́pɛ́ mɛ nyì dò é. Linlin mɛɖesɔhwe tɔn enɛ tɔ́n ɖò Atɔxwɛ (Glɛnsigbe) Xwèjísun 1, 1925 tɔn mɛ, é ɖɔ: “Mǐ tuùn ɖɔ Aklunɔ ɔ ɖesu wɛ nyí nǔtinmɛtɔ́ nú éɖée, ɖɔ é na tín Xó tɔn mɛ nú togun tɔn ɖó alɔkpa e nyɔ́ nú éɖesunɔ é kpo hwenu e éɖesunɔ mɔ ɖɔ é jɛxa dó é kpo.”

19. Etɛ Jehovah ka yí gbè dìn bɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ wu? Etɛwu?

¹⁹ Hwenu e è ɖó Axɔsuɖuto ɔ ayǐ ɖò 1914 é ɔ, togun Mawu tɔn ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ yì kpé dó lee nǔɖɔɖ’ayǐ e kúnkplá Axɔsuɖuto ɔ lɛ é na jɛ gbɔn é wu ǎ. (1 Kɔ. 13:9, 10, 12) Ðó akpàkpà nɔ sɔ́ mǐ bɔ mǐ na mɔ akpá Mawu tɔn lɛ sín jijɛ wutu ɔ, mǐ nɔ wá gbeta e ma sɔgbe ǎ lɛ é kɔn. Atɔxwɛ e xó è ɖɔ ɖò akpáxwé e wá yì é mɛ é lɛ́ ɖɔ xó ɖevo, bɔ xwè ɖò xwè jí jɛ wɛ é ɔ, nùnywɛ e xó enɛ ɖó é wá jɛ wě. Xota ɔ ɖɔ: “É cí ɖɔ nugbodòdó ɖé tíìn bɔ è na xwedó ɖɔhun, é wɛ nyí ɖɔ hwenu e nǔɖɔɖ’ayǐ ɖé jɛ alǒ ɖò jijɛ wɛ é jɛn è sixu mɔ nukúnnú jɛ mɛ.” Dìn e mǐ ko sɛyi tawun ɖò vivɔnu ɔ sín hwenu é ɔ, nǔɖɔɖ’ayǐ e kúnkplá Axɔsuɖuto ɔ lɛ é gègě ko jɛ alǒ ɖò jijɛ wɛ. Ðó mɛ Mawu tɔn lɛ nɔ sɔ́ yeɖée hwe bo lɛ́ ɖò gbesisɔmɛ bonu è na jla nukúnnúmɔjɛnǔmɛ yetɔn ɖó wutu ɔ, Jehovah yí gbè bɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e mǐ ɖó dó linlin tɔn wu é ɖò te kpɔ́n d’eji wɛ. Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ ɔ ko túnflá!

20, 21. Nɛ̌ nukúnnúmɔjɛ- nǔmɛ ɖěɖee è vɔ́ jla ɖó lɛ é ka wà nǔ dó Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ wu gbɔn?

²⁰ Enyi Jehovah jla nukúnnú e mǐ mɔ jɛ nugbǒ ɔ mɛ é ɖó ɔ, enɛ nɔ tɛ́n lee ayi mǐtɔn ɖè é kpɔ́n. Nùɖiɖi kpo mɛɖesɔhwe kpo ka na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na yí gbè nú huzuhuzu lɛ à? Klisanwun ɖěɖee nɔ gbɛ̀ ɖò Pɔlu hwenu ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ é ɖí xwi xá mɛtɛnkpɔn mɔhun. Mǐ ni ɖɔ ɖɔ a nyí Klisanwun Jwifu ɖé bo nɔ gbɛ̀ ɖò hwe enɛ nu. A nɔ ɖó sísí nú Mɔyizi Sɛ́n ɔ tawun bo nɔ gó ɖó Jwifu e a nyí é wu. Dìn ɔ, a mɔ wema-wlan-sɛ́dó-mɛ ɖěɖee Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛsɛ́dó Pɔlu b’ɛ wlan bo ɖɔ ɖɔ Sɛ́n ɔ kún sɔ́ ɖò nǔ ɖu wɛ ó é, lé Jehovah ko gbɛ́ Izlayɛli jɔnwun ɔ, bo jɔwu Izlayɛli gbigbɔ tɔn ɖé bɔ Jwifu lɛ kpo Kosi lɛ kpan bǐ ɖè mɛ. (Hlɔ. 10:12; 11:17-24; Ga. 6:15, 16, NWT; Kolo. 2:13, 14) Nɛ̌ a ka na ko wà nǔ gbɔn?

²¹ Klisanwun mɛɖesɔhwetɔ́ lɛ yí gbè nú tinmɛ e Mawu sɔ́ d’ayi mɛ nú Pɔlu b’ɛ na é bɔ Jehovah dó nú ye. (Mɛ. 13:48) Nǔ enɛ e è jla ɖó é nyɔ́ mɛ ɖevo lɛ nukúnmɛ ǎ, bɔ ye jló na kú dó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ yeɖesunɔ tɔn lɛ jí. (Ga. 5:7-12) Enyi mɛ enɛ lɛ ma huzu linlin yetɔn lɛ ǎ ɔ, ye na xò ali e hun nú ye bɔ ye na ɖu gǎn xá Klisu é kpò.​—2 Pi. 2:1.

22. Enyi è na mɔjɛmɛ yɔyɔ̌ ɖevo lɛ dó lee mǐ mɔ nukúnnú jɛ linlin Mawu tɔn mɛ gbɔn é jí ɔ, nɛ̌ é ka nɔ cí nú we?

²² Ðò xwè gudogudo tɔn e wá yì lɛ é mɛ ɔ, Jehovah jla nukúnnúmɔjɛnǔmɛ mǐtɔn dó Axɔsuɖuto ɔ wu ɖó. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é d’alɔ mǐ bɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ hwenu e è na ɖè toví Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ ɖó vo nú mɛ e ma yí wɛn ɔ ǎ lɛ é lee è nɔ ɖè lɛngbɔ̌ lɛ ɖó vo nú gbɔ̌ lɛ gbɔn é wu céɖécéɖé. É lɛ́ kplɔ́n mǐ hwenu e mɛ 144 000 lɛ na sɔgbe kpé dó é, tinmɛ e nùjlɛdonǔwu e Jezu na dó Axɔsuɖuto ɔ wu lɛ é ɖó é, hwenu e mɛ yí ami dó ɖè gudo tɔn ɔ na fɔ́n dó jixwé dó é. d Nɛ̌ a ka nɔ yí gbè nú tinmɛ mɔhun lɛ gbɔn? Nùɖiɖi towe nɔ lɛ́ jɛji à? A ka nɔ mɔ ɖɔ ye nyí kúnnuɖenú e xlɛ́ ɖɔ Jehovah kpò ɖò togun tɔn mɛɖesɔhwetɔ́ ɔ kplɔ́n wɛ é à? Wemata e bɔ d’ewu lɛ é na d’alɔ we bɔ kú e a kudeji ɖɔ Jehovah ɖò linlin tɔn ɖexlɛ́ mɛ ɖěɖee nɔ ɖó sísí n’i lɛ é kpɛɖé kpɛɖé wɛ é na lɛ́ jɛji.