1, 2. Jehova aguũrĩtie muoroto wake harĩ andũ atĩa?

 ACIARI arĩa mendete ciana ciao nĩ mendaga ikorũo ho rĩrĩa maraarĩrĩria maũndũ ma famĩlĩ. O na kũrĩ ũguo, nĩ mahũthagĩra ũũgĩ nĩguo mamenye nĩ maũndũ marĩkũ mekwarĩrĩria nacio. Maciguũragĩria o maũndũ marĩa maramenya atĩ nĩ igũtaũkĩrũo nĩmo.

² O ũndũ ũmwe na ũcio, Jehova aguũrĩtie muoroto wake harĩ andũ o kahora. No akoretwo agĩka ũguo o ihinda rĩrĩa arona rĩagĩrĩire. Nĩ tũgũthuthuria maũndũ manini marĩa maronania ũrĩa Jehova aguũrĩtie ma ciĩgiĩ Ũthamaki.

3, 4. Hihi Jehova nĩ aabangĩte kabere atĩ wathani wake nĩ ũngĩgaakarario nĩ andũ? Taarĩria.

³ Kĩambĩrĩria-inĩ, ndwarĩ muoroto wa Jehova gũkorũo na Ũthamaki wa Kĩĩmesia. Nĩkĩ hihi? Tondũ Jehova ndaabangĩte kabere atĩ wathani wake nĩ ũngĩgaakarario. Ombĩte andũ marĩ na wĩyathi wa kwĩamũrĩra maũndũ na akĩĩra Adamu na Hawa ũũ igũrũ rĩgiĩ muoroto wake harĩ andũ: “Ciarai mũno, mũthegee, mũiyũre thĩ, na mũmĩtorie.” (Kĩam. 1:28) Ningĩ Jehova nĩ eerĩgagĩrĩra maathĩkagĩre ithimi ciake cia wega na ũũru. (Kĩam. 2:16, 17) Adamu na Hawa nĩ mangĩathurire gũikara marĩ ehokeku. Mangĩekire ũguo marĩ na njiaro ciao, tũtingĩabatarire Ũthamaki ũrathamakwo nĩ Kristo nĩguo ũhingie muoroto wa Ngai. Ũmũthĩ, andũ othe thĩinĩ wa thĩ mangĩrathathaiya Jehova, na mangĩrĩ akinyanĩru.

⁴ Ũremi wa Shaitani, Adamu, na Hawa ndwatũmire Jehova atiganĩrie muoroto wake wa kũiyũria thĩ na andũ akinyanĩru. Handũ ha ũguo, nĩ gũcenjia aacenjirie njĩra ya gũtigĩrĩra atĩ muoroto wake nĩ wahinga. Muoroto wake ndũhaana ta mũgithi ũrĩa ũkoragwo na njĩra ĩmwe tu nĩguo ũkinye kũrĩa ũrathiĩ na ciĩko cia andũ no itũme ũũre njĩra wage gũkinya kũrĩa ũrathiĩ. Jehova aatua itua rĩa kũhingia muoroto wake, gũtirĩ mũndũ kana ũndũ ũngĩmũgirĩrĩria kũũhingia. (Thoma Isaia 55:11.) Njĩra ĩmwe ĩngĩgĩa na mĩhĩnga, ahũthagĩra ĩngĩ. a  (Tham. 3:14, 15) Hĩndĩ ĩrĩa ona kwagĩrĩire, nĩ amenyithagia ndungata ciake njĩhokeku njĩra njerũ ĩrĩa ekũhũthĩra kũhingia muoroto wake.

5. Jehova eekire atĩa thutha wa ũkararia ũrĩa woimĩrire Edeni?

⁵ Nĩ ũndũ wa ũkararia ũrĩa wagĩire mũgũnda-inĩ wa Edeni, Jehova nĩ aabangire kũgĩe na Ũthamaki. (Mat. 25:34) Hĩndĩ ĩyo kuonekaga ta andũ mataarĩ na mwĩhoko o wothe, Jehova nĩ aaguũririe kĩrĩa angĩkaahũthĩra gũthondeka maũndũ na kweheria moimĩrĩro moru marĩa maarehirũo nĩ Shaitani akĩenda gwĩcarĩria ũnene. (Kĩam. 3:14-19) O na kũrĩ ũguo, Jehova ndaaguũririe o rĩmwe maũndũ mothe megiĩ Ũthamaki.

6. Jehova eeranĩire ũndũ ũrĩkũ, no nĩ ũndũ ũrĩkũ ataaguũririe?

⁶ Kũgerera ũrathi wa mbere biũ, Jehova nĩ eeranĩire atĩ kwĩ “mbeũ” ĩngĩkaagũtha Shaitani mũtwe. (Thoma Kĩambĩrĩria 3:15.) No ũhoro wĩgiĩ ũrĩa ũngĩgatuĩka mbeũ ĩyo na mbeũ ya nyoka ndwaguũririo hĩndĩ ĩyo. Jehova aacokire kũheana ũhoro makĩria thutha wa kĩndũ mĩaka 2,000. b

7. Jehova aacagũrire Iburahimu nĩkĩ, na nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata tũreruta kuumana na ũndũ ũcio?

⁷ Thutha ũcio, Jehova nĩ aathurire Iburahimu atuĩke mũndũ ũrĩa kũgerera we mbeũ ĩyo yeranĩirũo ĩngĩoimĩrire. Jehova aathurire Iburahimu tondũ wa gwĩtĩkĩra ‘kũigua mũgambo wake.’ (Kĩam. 22:18) Ũhoro ũcio ũratũruta ũndũ wa bata mũno atĩ Jehova aguũragia muoroto wake harĩ andũ arĩa tu mamwĩtigĩrĩte.​—Thoma Thaburi 25:14.

8, 9. Jehova aaguũrĩirie Iburahimu na Jakubu maũndũ marĩkũ megiĩ mbeũ ĩrĩa yeranĩirũo?

⁸ Jehova akĩaria na mũratawe Iburahimu kũgerera mũraika, nĩ aaguũririe riita rĩa mbere biũ ũhoro wa bata wĩgiĩ mbeũ ĩyo yeranĩirũo, akiuga atĩ ĩgaakorũo ĩrĩ mũndũ. (Kĩam. 22:15-17; Jak. 2:23) No hihi mũndũ ũcio angĩagũthire nyoka mũtwe atĩa? Nayo nyoka yarĩ ũũ? Ũhoro ũrĩa ũngĩaguũririo thutha-inĩ nĩ ũngĩacokirie ciũria icio.

⁹ Jehova nĩ aatuire atĩ mbeũ ĩyo ĩngĩkoneka kũgerera Jakubu, mũcũkũrũ wa Iburahimu, ũrĩa warĩ na wĩtĩkio mũrũmu harĩ Ngai. (Kĩam. 28:13-22) Kũgerera Jakubu, Jehova nĩ aaguũririe atĩ Mbeũ ĩyo Yeranĩirũo ĩngĩkoima rũciaro-inĩ rwa Juda, mũriũ wa Jakubu. Jakubu nĩ aarathĩte atĩ mũndũ ũcio wa rũciaro rwa Juda nĩ angĩkaaheo “rũthanju rũa ũnene” na “nĩwe ũgaathĩkagĩrũo nĩ ndũrĩrĩ.” (Kĩam. 49:1, 10) Kũgerera ciugo icio, Jehova akĩonania atĩ Ũcio Weranĩirũo nĩ angĩgatuĩka mũthamaki.

10, 11. Jehova aaguũrĩirie Daudi na Danieli muoroto wake nĩkĩ?

¹⁰ Mĩaka 700 thutha wa matukũ ma Juda, Jehova nĩ aaguũririe ũhoro makĩria wĩgiĩ muoroto wake kũrĩ Mũthamaki Daudi, ũrĩa warĩ wa rũciaro rwa Juda. Jehova oigire atĩ Daudi aarĩ “mũndũ ũrĩa mangĩiguana nake.” (1 Sam. 13:14; 17:12; Atũm. 13:22) Tondũ Daudi nĩ eetigĩrĩte Ngai, Jehova nĩ aathurire kũgĩa na kĩrĩkanĩro nake, akĩmwĩra atĩ mũndũ ũmwe  kuuma rũciaro-inĩ rwake nĩ agaathana tene na tene.​—2 Sam. 7:8, 12-16.

¹¹ Kĩndũ mĩaka 500 thutha ũcio, Jehova nĩ aahũthĩrire mũnabii Danieli kũguũria mwaka ũrĩa Ũcio Mũitĩrĩrie Maguta, kana Mesia, angĩkoneka gũkũ thĩ. (Dan. 9:25) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova aguũrĩrie Danieli muoroto wake? Tondũ onaga Danieli arĩ “mũndũ mwendeku makĩria” nĩ ũndũ wa kũmũtĩa na kũmũtungatĩra arĩ na wĩhokeku.​—Dan. 6:16; 9:22, 23.

12. Danieli eerirũo eke atĩa, na nĩkĩ?

¹² O na gũtuĩka Jehova nĩ aahũthĩrire anabii ake ehokeku ta Danieli kwandĩka maũndũ maingĩ megiĩ Mesia, mbeũ ĩrĩa yeranĩirũo, rĩu tirĩo rĩarĩ ihinda rĩa Jehova rĩa kũreka ndungata ciake itaũkĩrũo biũ nĩ maũndũ marĩa aacitongoragia ciandĩke. Kwa ngerekano, thutha wa Danieli kuonio kĩoneki kĩgiĩ kũhandwo kwa Ũthamaki wa Ngai, eerirũo ahingĩre ũrathi ũcio nginya ihinda rĩrĩa Jehova aamũrĩte. Ihinda rĩu rĩakinya, ũmenyo wa ma nĩ ‘ũngĩkongerereka, ũingĩhe.’​—Dan. 12:4.

13. (a) Nũũ warĩ mbeũ ĩrĩa yeranĩirũo? (b) Jesu aateithirie andũ atĩa kwarĩrũo nĩ ũtheri wĩgiĩ ũrathi ũrĩa wĩ thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 3:15?

¹³ Jehova nĩ onanirie wega atĩ Jesu nĩwe mbeũ ĩrĩa yeranĩirũo, mũndũ wa rũciaro rwa Daudi ũrĩa ũngĩgaathana arĩ Mũthamaki. (Luk. 1:30-33; 3:21, 22) Rĩrĩa Jesu aambĩrĩirie ũtungata wake, nĩ aateithirie andũ kwarĩrũo nĩ ũtheri wa kũmenya muoroto wa Ngai. (Mat. 4:13-17) Kwa ngerekano, Jesu nĩ eeheririe nganja o ciothe ciĩgiĩ nũũ warĩ “nyamũ-ya-thĩ” ĩrĩa ĩgwetetwo thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 3:14, 15, rĩrĩa eetire Mũcukani “mũũragani” na ‘ithe wa maheeni.’ (Joh. 8:44) Ningĩ nĩ aaguũririe kũgerera Johana atĩ “nyamũ-ya-thĩ o ĩrĩa ya tene, . . . noyo ũrĩa wĩtagwo Mũcukani na agetwo Shaitani.” c (Thoma Kũguũrĩrio 1:1; 12:9.) O kũguũrĩrio-inĩ kũu, Jesu nĩ onanirie ũrĩa we, arĩ mbeũ ĩrĩa yeranĩirũo, akaahingia ũrathi ũrĩa warathirũo Edeni na aniine Shaitani kaimana.​—Kũg. 20:7-10.

14-16. Hihi hĩndĩ ciothe arutwo a Jesu a karine ya mbere nĩ maataũkagĩrũo nĩ ma iria aaguũragia? Taarĩria.

¹⁴ O ta ũrĩa tuonire thĩinĩ wa Gĩcunjĩ kĩa 1 kĩa ibuku rĩrĩ, Jesu nĩ aaragia mũno ũhoro wa Ũthamaki. O na kũrĩ ũguo, ndaaguũragia maũndũ mothe marĩa arutwo ake meendaga kũmenya. O na hĩndĩ ĩrĩa aaguũragia maũndũ mamwe, arũmĩrĩri ake maacokaga gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ macio thutha-inĩ, o na hihi thutha wa mĩaka mĩingĩ. Reke twarĩrĩrie ngerekano cigana ũna.

¹⁵ Mwaka-inĩ wa 33 thutha wa Kristo, Jesu nĩ aamenyithanirie wega atĩ arĩa mangĩgaathana nake Ũthamaki-inĩ wa Ngai mangĩgaacagũrũo kuuma gũkũ thĩ, na maheo muoyo wa kĩĩroho kũrĩa igũrũ. No arutwo ake matiataũkĩirũo nĩ ũndũ ũcio hĩndĩ ĩyo. (Dan. 7:18; Joh. 14:2-5) Mwaka-inĩ o ũcio,  Jesu nĩ onanirie na njĩra ya ngerekano atĩ Ũthamaki ũngĩkaahandwo ihinda iraya thutha wake gũthiĩ igũrũ. (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:11, 12) Arutwo ake matiataũkĩirũo nĩ ũhoro ũcio wega, na thutha wa Jesu kũriũkio maamũririe ũũ: “Ihinda rĩrĩ nĩrĩo ũgũcokeria Aisiraeli ũthamaki wao?” O na kũrĩ ũguo, Jesu aathurire kwaga kũguũria ũhoro makĩria kahinda-inĩ kau. (Atũm. 1:6, 7) Jesu ningĩ nĩ aarutanire atĩ nĩ gũngĩgaakorũo na andũ a “ngʼondu ingĩ,” arĩa matangĩgaakorũo marĩ amwe a ‘karũũru kanini’ ka arĩa magaathana nake. (Joh. 10:16; Luk. 12:32) Arũmĩrĩri a Kristo maacokire gũtaũkĩrũo wega nĩ a maarĩ a ikundi icio igĩrĩ thutha wa Ũthamaki kũhandwo mwaka wa 1914.

¹⁶ Jesu nĩ angĩerire arutwo ake maũndũ maingĩ rĩrĩa aarĩ nao gũkũ thĩ, no nĩ aamenyaga atĩ matingĩahotire kũmetiiria mothe. (Joh. 16:12) Hatarĩ nganja, maũndũ maingĩ megiĩ Ũthamaki nĩ maaguũririo matukũ-inĩ ma atũmwo. O na kũrĩ ũguo, rĩu tirĩo rĩarĩ ihinda rĩa gũtũma ũmenyo ũcio ũingĩhe.

17. Nĩ ũndũ ũrĩkũ arĩ o mũhaka twĩke nĩguo tũtaũkĩrũo nĩ ma ciĩgiĩ Ũthamaki, no nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ ũbataranagia?

¹⁷ Jehova eerire Danieli atĩ ‘hĩndĩ ya ithirĩro,’ andũ aingĩ “makariũngaga ũũ na ũũ, naguo ũmenyi” wĩgiĩ muoroto wa Ngai ũingĩhe. (Dan. 12:4) No mũhaka arĩa mangĩenda kũgĩa na ũmenyo ũcio merutanĩrie gwĩka ũguo. Ibuku rĩmwe rĩkĩaria ũhoro wa ciugo cia Kĩhibirania iria itaũrĩtwo ‘kũriũnga ũũ na ũũ,’ riugaga atĩ irehaga rĩĩciria rĩa mũndũ ũrathuthuria ibuku na kinyi. O na tũngĩthuthuria Bibilia na kinyi atĩa, tũtingĩhota gũtaũkĩrũo nĩ ma ciĩgiĩ Ũthamaki o tiga Jehova atũhotithirie.​—Thoma Mathayo 13:11.

18. Andũ arĩa metigĩrĩte Jehova monanĩtie atĩa ngumo ya wĩtĩkio na wĩnyihia?

¹⁸ O ta ũrĩa Jehova aaguũririe ma ciĩgiĩ Ũthamaki mbere ya mwaka wa 1914, no athiĩte na mbere gwĩka ũguo matukũ-inĩ  maya ma kũrigĩrĩria. O ta ũrĩa tũkuona thĩinĩ wa Gĩcunjĩ gĩa 4 na gĩa 5 kĩa ibuku rĩrĩ, ihinda-inĩ rĩa mĩaka 100 mĩhĩtũku, andũ a Ngai nĩ makoretwo makĩbatara kũgarũrĩra ũtaũku wao maita maigana ũna. Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ matiratongorio nĩ Jehova? Aca o na hanini! No arathiĩ na mbere kũmateithia. Tũngiuga ũguo nĩkĩ? Tondũ andũ arĩa metigĩrĩte Jehova nĩ monanĩtie ngumo igĩrĩ iria endete​—wĩtĩkio na wĩnyihia. (Ahib. 11:6; Jak. 4:6) Andũ a Jehova nĩ metĩkĩtie atĩ ciĩranĩro ciothe iria irĩ thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai nĩ ikaahinga. Monanagia wĩnyihia rĩrĩa metĩkĩra atĩ matiataũkĩirũo wega nĩ ũrĩa ciĩranĩro icio ingĩkaahingio. Mwerekera ũcio wa wĩnyihia nĩ wonanirio nĩ ũndũ ũyũ wandĩkĩtwo ngathĩti-inĩ ya Mũrangĩri ya Machi 1, 1925: “Nĩ tũĩ atĩ Mwathani nĩwe wĩtaũragĩra maũndũ, na nĩ egũtaũrĩra andũ ake Kiugo gĩake na njĩra ĩrĩa arona ĩrĩ njega na ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire.”

19. Nĩ maũndũ marĩkũ Jehova atwĩtĩkĩrĩtie gũtaũkĩrũo nĩmo, na nĩkĩ?

¹⁹ Hĩndĩ ĩrĩa Ũthamaki wahandirũo mwaka-inĩ wa 1914, andũ a Ngai maarĩ na ũmenyo mũnini wĩgiĩ ũrĩa morathi marĩa mahutĩtie Ũthamaki mangĩkaahingio. (1 Kor. 13:9, 10, 12) Nĩ ũndũ wa kwenda kuona ciĩranĩro cia Ngai ikĩhinga, twanataũkĩrũo nĩ maũndũ ũrĩa gũtarĩ. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, ũũgĩ ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa ciugo ingĩ iria ciarĩ ngathĩti-inĩ ĩyo ya Mũrangĩri ĩgwetetwo hau igũrũ nĩ wonekete. Gĩcunjĩ kĩu kĩoigire ũũ: “Nĩ ũndũ wa ũũgĩ kuuga atĩ, tũhotaga gũtaũkĩrũo nĩ ũrathi wega wambĩrĩria kũhinga kana wahinga.” Rĩu tondũ tũrĩ mũico-inĩ biũ wa ihinda rĩa ithirĩro, morathi maingĩ megiĩ Ũthamaki nĩ mahingĩte na mangĩ no marahinga. Tondũ andũ a Ngai nĩ enyihia na nĩ makoragwo mehaarĩirie kũrũngwo, Jehova nĩ atũteithĩtie gũthiĩ tũgĩtaũkagĩrũo nĩ muoroto wake wega makĩria. Ũmenyo wa ma nĩ ũingĩhĩte!

20, 21. Ũtaũku mwerũ wahutirie atĩa Akristiano a mahinda ma atũmwo?

²⁰ Mwerekera wa ngoro ciitũ nĩ ũgeragio rĩrĩa Jehova atũteithia kũgĩa na ũtaũku mwerũ wĩgiĩ ũhoro wa ma. Hihi nĩ tũgũtindĩkwo nĩ wĩtĩkio na wĩnyihia gwĩtĩkĩra mogarũrũku macio? Akristiano arĩa maatũũraga mahinda-inĩ ma atũmwo nĩ maacemanirie na igerio ta rĩu. Kwa ngerekano, ta wĩcirie korũo warĩ Mũkristiano Mũyahudi hĩndĩ ĩyo. Ũgakorũo atĩ nĩ ũtĩĩte Watho wa Musa na ũgakenera gũkorũo ũrĩ wa rũrĩrĩ rwa Isiraeli. Ũgacoka ũkaamũkĩra marũa matongoretio na roho kuuma kũrĩ mũtũmwo Paulo maroiga atĩ rĩu Watho ũcio ndũrahũthĩka rĩngĩ, na Jehova nĩ aregete rũrĩrĩ rwa Isiraeli na akambĩrĩria gũcokanĩrĩria rũrĩrĩ rwa Aisiraeli a kĩĩroho rũrĩa rũrĩ na Ayahudi na andũ a Ndũrĩrĩ. (Rom. 10:12; 11:17-24; Gal. 6:15, 16; Kol. 2:13, 14) Ũngĩaiyũkirie atĩa ũhoro ũcio?

²¹ Akristiano arĩa maarĩ enyihia nĩ meetĩkĩrire ũtaaro ũcio wa Paulo na makĩrathimwo mũno nĩ Jehova. (Atũm. 13:48) Andũ amwe nĩ maareganaga na mogarũrũku macio na meendaga o kũnyitĩrĩra ũrĩa maatũire moĩ. (Gal. 5:7-12) Mangĩagire kũgarũrĩra muonere wao wa maũndũ, nĩ mangĩorirũo nĩ mweke wa gũgaathana hamwe na Kristo.​—2 Pet. 2:1.

22. Ũiguaga atĩa rĩrĩa kwagĩa na ũtaũku mwerũ wĩgiĩ muoroto wa Ngai?

²² Mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ, Jehova nĩ atũheete ũtaũku mwerũ wĩgiĩ Ũthamaki. Kwa ngerekano, nĩ atũteithĩtie kũmenya rĩrĩa arĩa magaakorũo marĩ raiya a Ũthamaki makaamũranio na andũ arĩa mataamũkagĩra ũhoro wa ma, ta ũrĩa ngʼondu ciamũranagio na mbũri. Ningĩ nĩ atũmenyithĩtie rĩrĩa mũigana wa arĩa 144,000 ũgaakorũo ũiganĩte, ũhoro wĩgiĩ ũrĩa ngerekano iria Jesu aaheanaga ciugĩte, na rĩrĩa mũitĩrĩrie maguta wa mũico agaathiĩ igũrũ. d Hihi wee wamũkagĩra atĩa mogarũrũku ta macio? Wĩtĩkio waku nĩ wĩkagĩrũo hinya? Hihi nĩ wonaga maũndũ macio marĩ ũira atĩ Jehova nĩ athiaga na mbere kũruta andũ ake arĩa enyihia? Icunjĩ iria irũmĩrĩire thĩinĩ wa ibuku rĩrĩ nĩ ikuongerera hinya wĩtĩkio waku wa atĩ Jehova aguũragĩria arĩa mamwĩtigĩrĩte muoroto wake o kahora.