KAPU 3
Yave Osengomonanga Kani Diandi
1, 2. Aweyi Yave kesengomwenanga ekani diandi mu kuma kia wantu?
MASE manzodi bemokenanga yo wan’au mu kuma kia mambu ma nzo. Kansi, besolanga mambu mana balenda kubazayisa. Bekubazayisanga kaka mana balenda bakula.
2 Diau adimosi mpe, Yave malembe-malembe kesengomonanga e kani diandi kwa wantu. Kansi, ovanganga wo kaka vava kemonanga vo e ntangwa ifwene. Yambula twafimpa una Yave kesengomwenanga e ludi mu kuma kia Kintinu tuka kuna nz’ankulu.
Ekuma Tuvwididi Kintinu Mfunu?
3, 4. Nga Yave wateka kubika mana mevangamanga muna lusansu lwa wantu? Sasila.
3 Kuna lubantiku, e Kintinu kia Masia ke kiakala ko muna kani dia Yave. Ekuma? E kuma kadi Yave kateka kubika ko mana mevangamanga muna lusansu lwa wantu. Vana ntandu, wavanga wantu yo nswa wa kuyisolela. Kana una vo i wau, wavovesa Adami yo Eva e kani diandi mu kuma kia wantu vo: “Nuwutana, nuwokela, nulungila nza, nukulula yo.” (Etu. 1:28) Yave wabavovesa mpe vo bazitisa e nkanikinu miandi mu kuma kia edi diambote y’edi diambi. (Etu. 2:16, 17) Adami yo Eva bakala y’elau dia sola songa kwikizi. Kele vo oyau yo wan’au basonga kwikizi, ke twadi kala yo mfunu wa Kintinu ko kiyalwa kwa Kristu mu lungisa e kani dia Nzambi. O unu, e nza yawonso nga yazala yo wantu alunga badi sambila kaka Yave.
4 O ukolami wa Satana, Adami yo Eva ke wafila Yave ko mu bembola kani diandi dia zadisa o ntoto yo wantu alunga. Kansi, Yave wavanga nkubika yakaka mu lungisa e kani diandi. E kani diandi ke dina nze kumbi dia ntoto ko dikwendelanga kaka muna nzila yasikidiswa muna lwaka kuna dikanamene, kansi dilenda katulwa muna nzila kwa wantu akaka. Wau vo Yave wasikidisa e kani diandi, ke vena diambu ko dilenda kakidila kani diadi dialembi lungana. (Tanga Yesaya 55:11.) Avo vabwidi diambu dilenda vunzanesa e kani diandi, Yave osadilanga ndekwa zakaka. * (Luv. 3:14, 15) Vava ntangwa ifwananga, ozayisanga kwa selo yandi yakwikizi e ndekwa zampa kesadila mu lungisa kani diandi.
5 Muna kuma kia ukolami muna Edene, Yave wabaka nzengo za sikidisa Kintinu. (Mat. 25:34) Vava wantu ke bakala diaka ye vuvu ko, Yave wayantika sengomona e nkubika kadi sadila mu vutulwisa e vuvu kwa wantu yo fokola e mfwilu katwasa o Satana ona wavava vo kasambilwa. (Etu. 3:14-19) Kana una vo i wau, Yave ke nkumbu mosi ko kasengomona mawonso mu kuma kia Kintinu.
Yave Oyantikidi Sengomona e Ludi mu Kuma kia Kintinu
6. Nkia nsilu kasia o Yave? Nkia diambu kasengomona ko?
6 Muna ungunza wantete, Yave wasia nsilu vo e “mbongo” ibosola e nioka. (Tanga Etuku 3:15.) Kansi muna kolo kiakina, kasengomona ko kana nani i mbongo yayi ye mbongo a nioka. Kieleka, Yave kasengomona mayingi ko mu kuma kia ungunza wau mu tezo kia 2.000 ma mvu. *
7. Ekuma Abarayama kasolelwa? Nkia diambu diamfunu ditulongele?
7 Kuna kwalanda, Yave wasola Abarayama kimana e mbongo yasilwa o nsilu yawutukila muna luvila lwandi. Abarayama wasolwa kadi ‘wawila nding’a [Yave].’ (Etu. 22:18) Muna lusansu lwalu, tulongokele diambu diamfunu: Yave osengomonanga kani diandi kw’awana kaka bekumvuminanga.—Tanga Nkunga 25:14.
8, 9. Nkia diambu kasengomona Yave kwa Abarayama yo Yakobo mu kuma kia mbongo yasilwa nsilu?
8 Vava Yave kasadila mbasi mu mokena yo nkundi andi Abarayama, wasengomona mu nkumbu antete vo e mbongo yasilwa nsilu muntu kekala. (Etu. 22:15-17; Yak. 2:23) Kansi, aweyi muntu ndioyo kadi bosolwela e nioka? Nani i nioka? Mana masengomonwa kuna kwalanda, mavana e mvutu za yuvu yayi.
9 Yave wasikidisa vo e mbongo yasilwa o nsilu muna Yakobo wa ntekelo a Abarayama ikwizila, ona wasonga kwikizi muna Nzambi. (Etu. 28:13-22) Muna Yakobo, Yave wasengomona vo e Mbongo yayi muna luvila lwa Yuda wa mwan’a Yakobo iwutukila. Yakobo wasakula vo e mbongo a Yuda i tambula e “mvwala,” i sia vo, nkau wasunzulanga e wisa kia kintinu, o “lemvo wa nkangu mpe kwa yandi ukala.” (Etu. 49:1, 10) Muna mvovo miami, Yave wasonga vo e Mbongo yasilwa o nsilu ikituka se ntinu.
10, 11. Ekuma Yave kasengomwena ekani diandi kwa Davidi yo Daniele?
10 Tezo kia mvu 650 miavioka kunim’a lumbu ya Yuda, Yave wasengomona diaka mayingi mu kuma kia kani diandi kwa Davidi wa Ntinu, mwisi kanda dia Yuda. Yave wayikila Davidi vo “muntu on’ozolele o ntim’andi.” (1 Sam. 13:14; 17:12; Mav. 13:22) Wau vo Davidi wavuminanga Nzambi, Yave wakanga yandi ekangu yo kunsia nsilu vo mosi muna mbongo andi oyala yakwele mvu.—2 Sam. 7:8, 12-16.
11 Vioka mvu 500, Yave wasadila Daniele wa ngunza mu sengomona o mvu wasikididi una e kuswa kiaki yovo Masia kemoneka ova ntoto. (Dan. 9:25) Yave wabadikilanga Daniele vo muntu “otomene zolwa.” Ekuma? E kuma kadi Daniele watoma zitisanga Yave yo kunsadila ntangwa zawonso.—Dan. 6:16; 9:22, 23.
12. Adieyi Daniele kavoveswa vo kavanga? Ekuma?
12 Kana una vo Yave wasadila ngunza zakwikizi nze Daniele mu soneka ulolo wa ungunza mu kuma kia Masia wa mbongo yasilwa o nsilu, e ntangwa yayina ke yau ko kasikidisa o Yave ina selo yandi badi bakula e nsas’a mambu mawonso kabavumunwina mu soneka. Kasikil’owu, vava kasongwa e mona-meso kia ngiadikw’a Kintinu kia Nzambi, Daniele wavoveswa vo kasia dimbu muna ungunza yamuna ntangwa kasikidisa o Yave. Muna ntangwa yayi, o zayi waludi wadi ‘saka.’—Dan. 12:4.
Yave wasadila akwa kwikizi nze Daniele mu soneka mambu matadidi Kintinu kia Masia
Yesu Osengomwene Kani dia Nzambi
13. (a) Nani i mbongo yasilwa nsilu? (b) Aweyi Yesu kasengomwena ungunza wasonama mun’Etuku 3:15?
13 Yave wakiesesa vo Yesu wa mwan’a Davidi i mbongo yasilwa o nsilu, ona okituka se Ntinu. (Luka 1:30-33; 3:21, 22) Vava Yesu kayantika salu kiandi, diakala nze ntangwa yatemesanga o ntemo muna wantu kimana batoma bakula kani dia Nzambi. (Mat. 4:13-17) Kasikil’owu, Yesu wasenzeka ndiona osunzulanga “nioka” iyikwanga mun’Etuku 3:14, 15, yo yikila Nkadi ampemba vo “mumponda-muntu” ye –‘se dia luvunu.’ (Yoa. 8:44) Muna mona-meso kasonga kwa Yoane, Yesu wasasila vo “o niok’ankulu” i “Nkadi ampemba, wa Satana.” * (Tanga Lusengomono 1:1; 12:9.) Muna mona-meso kiaki, Yesu wasonga una e mbongo yasilwa o nsilu ilungisila ungunza wayikwa muna Edene yo fwasa emvimba Satana.—Lus. 20:7-10.
14-16. Nga alongoki muna tandu kiantete batoma bakulanga e ludi kina Yesu kasengomonanga? Sasila.
14 Nze una tumwene muna Kapu kia 1 kia nkanda wau, Yesu watoma vovela mambu ma Kintinu. Kansi, kasengomona mawonso ko mana alongoki andi bazola zaya. Kana nkutu vava kazayisanga mambu masikididi, ezak’e ntangwa mvu miayingi kikilu miaviokanga, i bosi alandi a Kristu bayantika bakula e nsas’a mambu mana Mfumu au kabasengomwena. Yambula twabadika e nona.
15 Muna mvu wa 33 wa Tandu Kieto, Yesu wasonga vo awana keyala yau muna Kintinu kia Nzambi va ntoto betuka yo futumunwa se vangwa ya mianda mu kwenda zingila kuna zulu. Kansi, alongoki andi ke babakula diambu diadi vana vau ko. (Dan. 7:18; Yoa. 14:2-5) Muna mvu wauna, Yesu wasonga muna yingana katá vo e Kintinu ke kiadi sikidiswa mu kolo kiakina ko, kansi kolo kiayingi kivioka vava ketomboka kuna zulu. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:11, 12) Alongoki ke babakula diambu diadi ko, kadi vava Yesu kafuluka banyuvula vo: “Nga i ntangwa yiyi ovutul’e kintinu kwa Isaele, una kiakal’e?” Yesu kabazayisa diambu ko muna ntangwa yayina. (Mav. 1:6, 7) Yesu walonga mpe vo vekala ye “mameme makaka,” mana ke mekala mu buka kia “finkambi-kambi” ko ki’awana keyala yau. (Yoa. 10:16; Luka 12:32) Alandi a Kristu ke babakula vana vau ko kana aki nani bekala muna buka yole yayi, yavana kaka kiayadikwa Kintinu muna mvu wa 1914.
16 Yesu mambu mayingi kakala mau mu vovesa alongoki andi vava kakala ova ntoto, kansi wazaya wo vo ke badi mo lenda bakula ko. (Yoa. 16:12) Ka lukatikisu ko vo mambu mayingi masengomonwa mu kuma kia Kintinu muna tandu kiantete. Kansi, e ntangwa yayina ke yau ko o zayi wadi saka.
O Zayi Waludi Uwokele mu ‘Lumbu Yambaninu’
17. Adieyi tufwete vanga muna bakula e ludi mu kuma kia Kintinu? Adieyi diaka divavwanga?
17 Yave wasia nsilu kwa Daniele vo muna lumbu ‘yambaninu,’ ndonga ‘belundumuk’oku y’oku, o zayi waludi’ mu kuma ki’ekani dia Nzambi uwokela. (Dan. 12:4) Awana bazolele vwa zayi wau bafwete vanga ngolo. Nkanda mosi uvovanga vo mvovo wa Kiyibere wasekolwa vo “lundumuka,” usonganga vo muntu ofimpanga nkanda ye sungididi kiawonso. Kansi, kana nkutu tufimpidi Diambu dia Nzambi ye sungididi kiawonso, ke tulendi bakula ludi mu kuma kia Kintinu ko kondwa lusadisu lwa Yave.—Tanga Matai 13:11.
18. Awana bevuminanga Yave aweyi besongelanga lukwikilu ye lulembamu?
18 Nze una Yave kasengomwena malembe-malembe e ludi mu kuma kia Kintinu vitila mvu wa 1914, wakinu wo vanga omu lumbu yayi yambaninu. Nze una tulongoka muna Kapu kia 4 ye 5 kia nkanda wau, mu mvu 100 miviokele, nkumbu miayingi o nkangu a Nzambi wasingika umbakuzi wau. Nga ediadi disongele vo ke bena yo lusadisu lwa Yave ko? Ke wau ko. Yave okubasadisanga. Ekuma? E kuma kadi awana bevuminanga Yave besonganga e fu yole ina kezolanga, i sia vo, lukwikilu yo lulembamu. (Ayib. 11:6; Yak. 4:6) Selo ya Yave bekwikilanga vo e nsilu miawonso mina muna Diambu dia Nzambi milungana. Besonganga lulembamu vava betambulwilanga vo ke bazeye ko una nsilu miami milunganena. O lulembamu lwau lwamoneka mun’Eyingidilu dia 1 dia ngonde a Malusu, 1925, diavova vo: “Tuzeye wo vo Mfumu yandi kibeni ovananga umbakuzi. Osinga sadisa nkangu andi mu bakula e Diambu diandi muna mpila yambote ye muna ntangw’andi.”
“O Mfumu . . . osinga sadisa nkangu andi mu bakula e Diambu diandi muna mpila yambote ye muna ntangw’andi”
19. Adieyi Yave keyambulanga vo twatoma bakula? Ekuma?
19 Vava Kintinu kiayadikwa muna mvu wa 1914, nkangu a Nzambi ke bakala yo zayi wafwana ko mu kuma kia mpila yadi lunganena ungunza uvovelanga Kintinu. (1 Kor. 13:9, 10, 12) Mu kuma ki’etima dieto dia mona e ndungan’a nsilu mia Nzambi, ezak’e ntangwa tukalanga ye ngindu zabendomoka. Mu mvu miayingi, tumonanga e ziku kia mvovo miakaka miasonama mun’Eyingidilu tuyikidi kala. Eyingidilu diadi diavova vo: “Ediadi dina nze nsiku wasikidiswa vo ke tulendi bakula ungunza ko yavana ulungana yovo vava ulungananga.” Wau vo mu lumbu yambaninu tuzingilanga, ungunza wayingi mu kuma kia Kintinu walungana kala, wakaka mu lungana wina. Wau vo nkangu a Nzambi akwa lulembamu ye bezolanga singikwa, Yave oyambulanga vo twatoma bakula e kani diandi. Kieleka, o zayi waludi mu wokela wina!
Nkangu a Nzambi Utontwanga Vava Umbakuzi Usingikwanga
20, 21. Aweyi Akristu a tandu kiantete batontelwa vava umbakuzi wau wasingikwa?
20 Vava Yave kesingikanga umbakuzi weto mu kuma kia ludi, e ntima mieto mitontwanga. Nga lukwikilu ye lulembamu lukutufila mu tambulwila e nsobani zazi? Akristu a tandu kiantete bawanana ye ntonta zazi. Kasikil’owu, yindula vo u Nkristu a mwisi Yuda wazingilanga muna tandu kiakina. Otoma zitisanga Nsiku a Mose yo kuyisana wau vo u mwisi zula kia Isaele. Owau, otambwidi nkanda mitukidi kwa Paulu wa ntumwa mivovanga vo Nsiku ufokokele, Yave obembwele zula kia Isaele yo yantika kutika Isaele ya mwanda. Muna Isaele yayi, mukala ye Ayuda ye Esi Zula. (Roma 10:12; 11:17-24; Ngal. 6:15, 16; Kol. 2:13, 14) Adieyi wadi vanga?
21 Akristu alembami batambulwila e mvovo mia Paulu miavumunwinwa yo sambulwa kwa Yave. (Mav. 13:48) Akaka ke batambulwila nsobani zazi ko, batatidila umbakuzi wa yau kibeni. (Ngal. 5:7-12) Kele vo ke basobi ngindu zau ko, badi vidisa elau diau dia yala kumosi yo Kristu.—2 Pet. 2:1.
22. Aweyi omonanga vava umbakuzi w’ekani dia Nzambi usingikwanga?
22 Mu lumbu yeto, Yave osingikanga umbakuzi weto wa Kintinu. Kasikil’owu, okutusadisanga mu toma bakula e ntangwa ivambulwa ana beyalwa kwa Kintinu ye wantu ambi, nze una uvambulwilwanga mameme ye nkombo. Okutuzayisanga mpe e ntangwa ilunga lutangu lwa 144.000, e nsas’a kingana kia Yesu mu kuma kia Kintinu ye ntangwa ina e kuswa kiansuka ketomboka kuna zulu. * Aweyi obadikilanga umbakuzi wau? Nga ukumikanga lukwikilu lwaku? Nga obadikilanga wo nze ziku kisonganga vo Yave wakinu longa nkangu andi? Avo i wau, malongi melanda ma nkanda wau mesiamisa vuvu kiaku vo Yave malembe-malembe kesengomonanga ekani diandi kw’awana bekumvuminanga.
^ tini. 4 E nkumbu a Nzambi i mvovo wa Kiyibere una ye nsasa vo “kituka”. E nkumbu a Yave isonganga vo olungisanga e nsilu miandi. Tala e babu kina yo ntu a diambu “Nsas’a Nkumbu a Nzambi,” muna lukaya lwa 43.
^ tini. 6 Kana una vo e kolo kiaki kilenda moneka vo kiandá mu lumbu yeto, tufwete sungamena vo wantu mvu miayingi bazinganga muna tandu kiakina. E mvu miavioka vana vena Adami yo Abarayama, milenda kwenda betela ye mvu miazinga wantu tatu. Adami kawanwa kwa Lameke wa se dia Noa. Lameke kawanwa kwa Seme wa mwan’a Noa. Seme kawanwa kwa Abarayama.—Etu. 5:5, 31; 9:29; 11:10, 11; 25:7.
^ tini. 13 O mvovo “Satana” nkumbu 18 wasadilwa muna Sono ya Kiyibere. Kansi muna Sono ya Kingerekia ya Kikristu, o mvovo “Satana” wasonama vioka nkumbu 30. Kieleka, e Sono ya Kiyibere ke itoma yikanga Satana ko, kansi itoma vovelanga Masia. Vava Masia kayiza, wasenzeka Satana nze una usonganga Sono ya Kingerekia ya Kikristu.
^ tini. 22 Muna zaya mambu makaka masingikwa muna umbakuzi weto, tala muna Eyingidilu dia: 15 Okutoba 1995, lukaya lwa 23-28; 15 Yanuali 2008, lukaya lwa 20-24; 15 Yuli 2008, lukaya lwa 17-21; 15 Yuli 2013, lukaya lwa 9-14.
