MTWE 3
Yehofa Akusala Cakulinga Cakwe Cacaliji Cakusisika
1, 2. Ana Yehofa aŵele ali mkusala camtuli cakulinga cakwe kwa ŵandu?
ACINANGOLO ŵacinonyelo akusiŵakunda ŵanace ŵawo kusimanikwa pa yakambilana yakwaya liŵasa lyawo. Nambo acinangolowo akusaŵaga ŵakusamala kuti akasalila ŵanacewo yindu yosope pandaŵi jimo. Jemanjaji akusiŵasalila ŵanace yindu yampaka ayipikanicisye mwakamulana ni msingu wawo.
2 Mwakulandana ni yeleyi, Yehofa nombe najo aŵele ali mkwasalila ŵandu cakulinga cakwe mwapanandipanandi. Nambo jwalakwe akusatenda yeleyi pandaŵi jakuŵajilwa. Kwende tulole yaŵele ali mkutenda Yehofa pakwakamucisya ŵandu ŵakwe kumanyilila usyesyene wakwamba Ucimwene.
Ana Ligongo Cici Tukusosecela Ucimwene wa Mlungu?
3, 4. Ana Yehofa ŵamlembele cile mundu jwalijose mwawucijendela umi wakwe? Alondesye.
3 Pandanda Yehofa nganakola nganisyo syakutamilikasya Ucimwene wa Umesiya. Ana ligongo cici tukuŵeceta yeleyi? Lili ligongo lyakuti Yehofa nganamlembela mundu jwalijose muwucijendela umi wakwe. Jwalakwe ŵapanganyisye ŵandu kuti akoleje ufulu wakusagula yakutenda. M’yoyo pakusala cakulinga cakwe kwa Adamu ni Hawa cakwamba ŵandu, Mlungu ŵatite, “M’ŵelekane, mtupe mgumbale mcilambo capasi, mcilamulile.” (Gen. 1:28) Yehofa ŵajembeceyagasoni kuti ŵanduŵa cakuyeje yiwundo yakwe pakulekanganya cambone ni cakusakala. (Gen. 2:16, 17) M’yoyo, yaliji yakomboleka Adamu ni Hawa kusagula kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa. Jemanjaji yalumo ni ŵanace ŵawo, akapitilisye kuŵa ŵakulupicika kwa Mlungu, nikuti ngamkanitusosecela Ucimwene wa Klistu kuti ukwanilisye cakulinga ca Mlungu. Nikuti pacilambopa pakagumbele ŵandu ŵamlama ŵakulambila Yehofa.
4 Cakulinga ca Yehofa cakuti cilamboci cigumbale ni ŵandu ŵamlama nganicicenga ligongo lya kwimucila kuŵatesile Satana, Adamu soni Hawa. M’malo mwakwe, Yehofa ŵapatile litala line pakusaka kwanilisya cakulingaci. Cakulinga ca Yehofa nganiciŵa mpela sitima ja pamkuli, jele kuti jikayice kwajikwawula jikusasosekwa kuti jipiteje mu njanji. Soni naga ŵane ajonasile njanjijo, sitimajo jangajendelecelaga ni ulendowo. M’yoyo, Yehofa pasasile cakulinga cakwe, pangali cilicose m’cilamboci campaka cilepelekasye cakulingaco kwanilicikwa. (Aŵalanje Yesaya 55:11.) Naga Yehofa akuyiwona kuti cakulinga cakwe cisokonecele, jwalakwe akusakamulicisya masengo litala line pakusaka kwanilisya cakulingaco. a (Eks. 3:14, 15) Naga ayiweni kuŵa yakuŵajilwa, Yehofa akusiŵamanyisya ŵakutumicila ŵakwe ŵakulupicika pacenjile litala lyakwanilicisya cakulinga cakwe.
5. Ana Yehofa ŵatesile cici ni kwimucila kukwatendekwe mumgunda wa Edeni?
5 Ŵandu ali amjimucile Yehofa mu mgunda wa Edeni, jwalakwe ŵalinganyisye yakutamilikasya Ucimwene. (Mat. 25:34) Atamose kuti yawonekaga mpela kuti ŵandu ŵangali sogolo jilijose, nambope Yehofa ŵasasile ya litala lyacacilikamulicisya masengo pakusaka kuti ŵandu cakolesoni umi wambone. Jwalakwe jwasasilesoni ya litala lyakumacisya yakusawusya yaŵatandikasisye Satana. (Gen. 3:14-19) Atamose kuti yaliji m’yoyo, nambope Yehofa nganasala yindu yosope yakwamba Ucimwenewu ndaŵi jimo.
Yehofa Akusala Usyesyene Wakwamba Ucimwene Wawasisice
6. Ana Yehofa ŵasasile yamtuli, soni ana nganasala cici?
6 Kutandila ni cakulocesya cakwe candanda, Yehofa ŵasasile kuti “mbeju” jine jicikasa lijoka. (Aŵalanje Genesesi 3:15, NW.) Nambope Yehofa pandaŵiji nganasala kulekangana kwa mbejuji ni mbeju ja lijoka. Konjecesya pelepa, Yehofa nganasala yejinji yakwamba nganiji mpaka pamasile yaka 2,000. b
7. Ligongo cici Yehofa ŵamsagwile Abulahamu, soni ana ciwundo cekulungwa capi catukulijiganya pelepa?
7 Kaneko, Yehofa ŵamsagwile Abulahamu kuŵa nangolo jwa mbeju jaŵajisasile mkanipaŵe jila. Mlungu ŵamsagwile Abulahamu ligongo lyakuti jwalakwe ‘jwapikanile maloŵe ga Yehofa.’ (Gen. 22:18) Pelepatu pana lijiganyo lyekulungwa. Lijiganyo lyakwe lili lyakuti Yehofa akusasala cakulinga cakwe kwa ŵandu ŵakusamjogopa.—Aŵalanje Salimo 25:14.
8, 9. Ana yindu yapi yaŵasasile Yehofa kwa Abulahamu soni Yakobo yakwaya mbeju jaŵajisasile mkanipaŵe?
8 Yehofa paŵaŵecetaga ni Abulahamu kupitila mwa lilayika, jwalakwe kwandaŵi jandanda ŵasasile ciwundo cakuti mbeju jiŵajisasile jila jiciŵa mundu. (Gen. 22:15-17; Yak. 2:23) Nambo yicikomboleka mwamtuli kuti munduju akase lijoka? Ana lijokali lyaliji ŵani? Mlungu jwaliji jwakuti cacisala kwanga kwa yiwusyoyi kusogolo.
9 Yehofa jwalinganyisye yakuti mbeju jaŵajisasile mkanipaŵe jila, cijipagwe kupitila mwa cisukulu ca Abulahamu, juŵaliji Yakobo, mundu juŵakulupililaga mnope Mlungu. (Gen. 28:13-22) Kupitila mwa Yakobo, Yehofa jwasasile kuti Mbejuji jicipagwa mwa mwanace jwa Yakobo juŵaliji Yuda. Yakobo jwasasile mkanipaŵe kuti cisukulu ca Yuda cicipocela “simbo ja ucimwene.” Simboji jajili cimanyilo ca ulamusi wa mwenye, soni kuti ‘mitundu ja ŵandu jicimpikanila.’ (Gen. 49:1, 10) Pelepa Yehofa jwalosisye kuti Mbeju jaŵajisasile mkanipaŵejo jiciŵa jwakulamulila kapena kuti mwenye.
10, 11. Ligongo cici Yehofa ŵasasile cakulinga cakwe kwa Daudi soni Daniele?
10 Pali pamasile yaka 650 ciwile Yuda, Yehofa ŵasasilesoni yejinji yakwamba cakulinga cakwe kwa Mwenye Daudi, juŵaliji cisukulu ca Yuda. Yehofa ŵamkolasile Daudi kuti “jwapamtima pangu.” (1 Sam. 13:14; 17:12; Mase. 13:22) Ligongo lyakuti Daudi jwajogopaga Mlungu, Yehofa ŵatesile najo cilanga, pakumsimicisya kuti cimo mwa yisukulu yakwe cicilamulila mpaka kalakala.—2 Sam. 7:8, 12-16.
11 Pali pamasile yaka 500, Yehofa kupitila mwa jwakulocesya Daniele jwasasile caka cisyesyene cele Jwamsagulwe Jula, kapena kuti Mesiya caciwonecela pacilambo. (Dan. 9:25) Yehofa ‘ŵamnonyelaga mnope’ Daniele. Ligongo cici tukuŵeceta yeleyi? Lili ligongo lyakuti Daniele ŵamcimbicisyaga mnope Yehofa soni nganaleka kumtumicila.—Dan. 6:16; 9:22, 23.
12. Ana Daniele ŵamsalile kutenda cici nambosoni ligongo cici ŵamsalile kutenda yeleyi?
12 Yehofa jwakamulicisye masengo ŵakulocesya ŵakulupicika mpela Daniele pakulemba yindu yejinji yakwamba mbeju jaŵajisasile mkanipaŵe. Nambope Yehofa nganajiwona ndaŵiji kuŵa jakuŵajilwa jakuti ŵakutumicila ŵakwe apikanicisye yosope yaŵasalilaga kulemba. Mwacisyasyo, ali ampele Daniele mesomkulola gakusala ya kutamilikasya kwa Ucimwene wa Mlungu, Yehofa jwamsalilesoni Daniele kuti amate buku ja yakulocesyayo mpaka pandaŵi jakuŵajilwa ja Yehofa. Pandaŵi jakusogoloji, umanyilisi usyesyene “tiwucikulilakulila.”—Dan. 12:4.
Yehofa ŵakamulicisye masengo acalume ŵakulupicika mpela Daniele kuti alembe yakwamba Ucimwene wa Umesiya
Yesu Akusala Mwakupikanika Cenene ya Cakulinga ca Mlungu
13. (a) Ana mbeju jaŵajisasile mkanipaŵe jaliji ŵani? (b) Ana Yesu ŵalondesisye mwamtuli yakulocesya yayili pa Genesesi 3:15?
13 Yehofa ŵalosisye cenene kuti Yesu ni juŵaliji mbeju jaŵajisasile mkanipaŵe, cisukulu ca Daudi cele cicilamulila mpela Mwenye. (Luk. 1:30-33; 3:21, 22) Yesu ali atandite undumetume wakwe, yaliji mpela kuti lyuŵa likopwece nikutanda kwamulicila ŵandu kuti amanyilile cakulinga ca Mlungu. (Mat. 4:13-17) Mwacisyasyo, Yesu ŵakamucisye ŵandu kuti akakayicila kuti “lijoka” lyakulikolanga pa Genesesi 3:14, 15; lili Satana jwele ŵamkolasile kuti, “jwakuwulaga ŵandu” soni ‘atati ŵa ŵaunami wosope.’ (Yoh. 8:44) Mesomkulola gele Yesu ŵamlosisye Yohane, jwalakwe jwasasile kuti, “lijoka lyakalakala,” [NW] lili “Jwakusakala kapena Satana.” c (Aŵalanje Ciwunukuko 1:1; 12:9.) M’mesomkulola gagogo, Yesu mpela mbeju jaŵajisasile mkanipaŵe, jwalosisye yacacitenda pakwanilisya yakulocesya yayaŵecetedwe mu Edeni, yakuti Yesujo cacimjonanga Satana.—Ciw. 20:7-10.
14-16. Ana ŵakulijiganya ŵa mu yaka 100 yandanda, ndaŵi syosope ŵapikanicisyaga usyesyene wele Yesu ŵasalilaga? Alondesye.
14 Mpela mwatuyiwonele mumtwe wandanda m’bukuji, Yesu jwanonyelaga kuŵeceta yakwamba Ucimwene wa Mlungu. Nambope jwalakwe nganiŵasalila yosope ŵakumkuya ŵakwe yakwamba Ucimwenewu. Atamose kuti jwalakwe jwalondesye cenene yindu yine yakwamba Ucimwenewu, nambope pajigele yaka yejinji kuti ŵakumkuya ŵa Klistu atande kupikanicisya cenene usyesyene wele Ambuje ŵawo ŵasalile. Kwende tulole yisyasyo yine panganiji.
15 M’caka ca 33 C.E., Yesu jwasasile mwakupikanika cenene kuti ŵakulamulila acimjakwe ŵa Mwenye jwa mu Ucimwene wa Mlungu cacijigalidwa pacilambo capasi soni cacijimuka ni umi wausimu nikwawula kwinani. Nambo ŵakulijiganya ŵakwe nganapikanicisya mwacitema ciwundoci. (Dan. 7:18; Yoh. 14:2-5) M’caka cicoco, Yesu jwasasile yitagu yakulosya kuti pacaciwujila kwinani, pacijigala ndaŵi jelewu kuti Ucimwenewu awutamilikasye. (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:11, 12) Ŵakulijiganya ŵa Yesu nganapikanicisya ciwundoci, mwamti Yesu ali ajimwice kuŵawe, ŵam’wusisye kuti, “Ana sambano jino jili ndaŵi jakuti awucisye Ucimwene kwa Aisalaeli?” Nambope, Yesu nganasala yejinji pandaŵiji. (Mase. 1:6, 7) Yesu jwasasilesoni kuti pacipagwa “ngondolo sine,” simkanisiŵa mbali ja “ŵakulijiganya ŵakwe ŵa panandi kapena kuti kakuga ka ngondolo” ŵali ŵakulamulila acimjakwe. (Yoh. 10:16; Luk. 12:32) Ŵakumkuya ŵa Klistu nganapikanicisya cenene kulekangana kwa makuga gaŵiliga mpaka panyuma pakuwutamilikasya Ucimwene wa Mlungu mu 1914.
16 Yesu akakombwele kwajiganya ŵakulijiganya ŵakwe yindu yejinji paŵaliji pacilambo capasi, nambo jwalakwe ŵamanyilile kuti ngamkanayipikanicisya. (Yoh. 16:12) Mwangakayicila, umanyilisi wejinji wakwamba Ucimwene wa Mlungu ŵawusasile mu yaka 100 yandanda. Nambope jelejo nganijiŵa ndaŵi jakuti umanyilisiwu ukulilekulile.
Umanyilisi Usyesyene Ukulilakulila mu “Ndaŵi Jakumalisya”
17. Ana cici catukusosekwa kutenda kuti tupikanicisye usyesyene wakwamba Ucimwene, nambosoni pakusasosekwa cici?
17 Yehofa ŵamsalile Daniele kuti mu “ndaŵi jakumalisya,” ŵandu ŵajinji “taciwutucila aku ni aku, nipo umanyilisi” wakwamba cakulinga ca Mlungu tiwucikulilakulila. (Dan. 12:4) Ŵandu ŵakusaka kola umanyilisiwu akusosekwa kulimbicila mnope kuti awupate. Pakusala ya maloŵe ga Cihebeli gakuti “taciwutucila aku ni aku,” buku jine jikusasala kuti maloŵega gakusasala ya mundu jwakulijiganya mwakusokoka buku jine. Atamose tuli tulijiganyisye mwakusokoka Baibulo, nambope naga pali pangali cikamucisyo ca Mlungu, nganituŵa tupikanicisye usyesyene wakwamba Ucimwene.—Aŵalanje Mateyu 13:11.
18. Ana ŵandu ŵakusamjogopa Yehofa alosisye camtuli cikulupi soni kulinandiya?
18 Yehofa aŵele ali mkusala mwapanandipanandi usyesyene wa Ucimwene mpaka caka ca 1914, soni akupitilisyape mpaka mundaŵi jakumalisya. Mu mtwe 4 soni 5 wa bukuji tucilola kuti, kwa yaka yakupunda 100 yipiteyi, ŵandu ŵa Mlungu aŵele ali mkucenga kapikane kawo ka usyesyene pa yindu yine. Ana ciwundoci cikulosya kuti Yehofa nganiŵakamucisyaga ŵanduŵa? Iyayi. Ligongo cici tukuŵeceta yeleyi? Lili ligongo lyakuti, ŵandu ŵakusamjogopa Yehofa aŵele ali mkulosya ndamo siŵili syakusasinonyela Jwalakwe. Ndamosi sili cikulupi soni kulinandiya. (Aheb. 11:6; Yak. 4:6) Ŵakutumicila ŵa Yehofa akusakulupilila kuti yindu yosope yasasile Yehofa m’Maloŵe gakwe yicitendekwa. Jemanjaji akusalosya kulinandiya pakwiticisya kuti nganapikanicisya cenene kakwanilicikwe ka yindu yasasile Yehofa. Yeleyi yawonecele mu Sanja ja Mlonda ja March 1, 1925. Sanjaji jatite, “Tukumanyilila kuti Ambuje ni ŵakusiŵakamucisya ŵandu kupikanicisya, soni kuti tacakamucisya ŵandu ŵakwe kuti apikanicisye Maloŵe gakwe mwakuŵajilwa soni pandaŵi jakwe.”
“Ambuje . . . tacakamucisya ŵandu ŵakwe kuti apikanicisye Maloŵe gakwe mwakuŵajilwa soni pandaŵi jakwe.”
19. Ana Yehofa atukundile kuti tupikanicisye cici, soni ligongo cici?
19 Ucimwene wa Mlungu ali awutamilikasisye mu 1914, ŵandu ŵa Mlungu nganamanyililaga yejinji yakwamba kwanilicikwa kwa yakulocesya ya Ucimwene. (1 Akoli. 13:9, 10, 12) Ligongo lyakuti tukusaŵa ŵakusacilila kuyiwona yaŵasasile Mlungu yili yikwanilicikwe, ndaŵi sine tukusasala yindu mwakulemweceka. Kwa yaka yejinji ciwundo cine cakamucisya caŵacisasile mu Magasini jatujikolasile mu ndime jamwinaniji ciŵele cakamucisya. Nganijo jatite, “Yikuwoneka kuti ciwundo cakamucisya campaka tucikuye cili cakuti, yakulocesya nganituŵa tuyipikanicisye mpaka payikwanilicikwe kapena payikwanilicikwa.” Sambano pakuŵa tuli mkatikati mwa masiku gakumalisya, yakulocesya yejinji yakwamba Ucimwene wa Mlungu yikwanilicikwe soni yine yikwanilicikwa. Ligongo lyakuti ŵandu ŵa Mlungu ali ŵakulinandiya soni ŵakusacilila kucenga, Yehofa atukundile kuti tupikanicisye mnope ya cakulinga cakwe. M’yoyo umanyilisiwu ukulilekulile.
Ŵandu ŵa Mlungu Akusalinjidwa Kapikane ka Usyesyene Pakacenjile
20, 21. Ana Aklistu ŵa mu yaka 100 yandanda yakwayiye camtuli kapikane ka usyesyene pakacenjile?
20 Yehofa patukamucisye kucenga kapikane ketu ka ciwundo ca usyesyene, mitima jetu jikusalinjidwaga. Ana cikulupi soni kulinandiya yicitukamucisya kwiticisya kucengako? Aklistu ŵa mu yaka 100 yandanda, ŵasimenesoni ni cakulinga mpela celeci. Mwacisyasyo, agambe ganisya wawojo ali Mklistu jwa Ciyuda juŵatamaga mundaŵiji. Akusacimbicisya Cilamusi ca Mose soni akusasangalala kuti ali M’yuda. Nambo kaneko akupocela yikalata yakusalilidwa yakutyocela kwa ndumetume Paulo. Yikalatayi yikusala kuti Cilamusi ngacikukamulasoni masengo, soni kuti Yehofa awukanile mtundu wa Ayisalayeli pakusaka kuti asonganganye Yisalayeli jwausimu, jwajupanganyidwe ni Ayuda soni ŵandu ŵa mitundu jine. (Alo. 10:12; 11:17-24; Aga. 6:15, 16; Akolo. 2:13, 14) Ana akatesile yamtuli?
21 Aklistu ŵakulinondiya ŵajiticisye maloŵe gakusalilidwa ga Pauloga soni Yehofa ŵapele majali. (Mase. 13:48) Nambo ŵane nganasakaga kucenga nganisyo syawo mwamti ŵasakaga kwendelecela ni yaŵayimanyililaga. (Aga. 5:7-12) Yikaŵe kuti nganacenga nganisyo syawo, nikuti jemanjaji ngamkanakolasoni upile wakulamulila ni Klistu.—2 Pet. 2:1.
22. Ana wawojo akusapikana uli pakacenjile kapikane ketu kakwamba cakulinga ca Mlungu?
22 Mu yaka yapangakaŵapa, Yehofa atukamucisye kuti tucenje kapikane ketu pakwamba ya Ucimwene. Mwacisyasyo, jwalakwe atukamucisye kupikanicisya cenene ndaŵi jele ŵandu ŵacaciŵa pasi pa Ucimwene cacalekanganya ni ŵandu ŵangapikana, mpela mwele ngondolo akusasilekanganya ni mbusi. Atujiganyisyesoni kuti ciŵalanjilo ca ŵa 144,000 cicikwana cakaci, soni kugopolela kwa yitagu yakwamba Ucimwene yaŵaŵecete Yesu. Atujiganyisyesoni yandaŵi jacacijigalidwa jwamsagulwe jwakumalisya jwa 144,000 kwawula kwinani. d Ana wawojo akusapikana uli ni kapikanice ka usyesyeneka? Ana yeleyi yikulimbisya cikulupi cawo? Ana akuyiwona yeleyi kuŵa umboni wakuti Yehofa akupitilisya kwajiganya ŵandu ŵakulinandiya? Mitwe jakuyicisya m’bukuji cijitulimbikasye kulupilila mnope yakuti Yehofa akupitilisya kusala cakulinga cakwe kwa ŵandu ŵakusamjogopaga.
a Lina lya Mlungu, lyatyocele ku maloŵe ga Cihebeli gagakusagopolela kuti “akusatendekasya.” Lina lyakuti Yehofa likusapwatikasoni kuti, jwalakwe ali Jwakwanilisya yalagwisye. Alole libokosi lyakuti “Ngopolelo ja Lina lya Mlungu,” pa peji 43.
b Atamose kuti ndaŵiji mpaka yiwonece jelewu masiku agano, tukuliŵalila kuti, ŵandu pandaŵijo ŵatamaga ni umi kwa yaka yejinji. Kutandila mundaŵi ja Adamu mpaka Abulahamu, paliji pana mipago mcecepe. Adamu ŵaliji cijumi mpaka paŵapagwaga Lameki babagwe Nowa. Lameki ŵatemi umi mpaka mundaŵi jaŵapagwaga Semu mwanace jwa Nowa. Semu jwatemi ni umi mpaka pandaŵi jaŵapagwaga Abulahamu.—Gen. 5:5, 31; 9:29; 11:10, 11; 25:7.
c Lina lyakuti “Satana” likusasimanikwa maulendo 18 m’Malemba ga Cihebeli. Nambope linali likusasimanikwa maulendo gakwana 30 m’Malemba ga Cigiliki. Malemba ga Cihebeli ngagakusasalaga yejinji yakwamba Satana, nambo gasalaga mnopemnope yakummanyikasya Mesiya. M’yoyo Mesiya ali ayice jwasasile yejinji yakwamba Satana, soni yeleyi ni yayikusasimanikwa m’Malemba ga Cigiliki.
d Kuti amanyilile yine mwa yindu yayacenjile kapikanice kakwe, alole Sanja ja Mlonda ja Ciceŵa ja October 15, 1995, mapeji 23-28; January 15, 2008, mapeji 20-24; July 15, 2008, mapeji 17-21; soni ja July 15, 2013, mapeji 9-14.
