Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

FAZA 4

Iʼalawaʼö Döinia Yehowa

Iʼalawaʼö Döinia Yehowa

TUHO FAZA DAʼA

Ono mbanua Lowalangi laʼalawaʼö döi Lowalangi

1, 2. Hewisa woʼalawaʼö töi Yehowa ba Wamoʼeluaha Gulidanö si Bohou?

 ME SIHULÖ wongi hari Salasa, 2 mbaŵa si Felendrua 1947, so ngawawa si lö atoto si no tebayoini moroi ba Mbetieli Brooklyn, New York, lafalua halöwö sebua. Hewaʼae abua halöwö andre, lö faröi ira ba wohalöwögöigö ba zi 12 fakhe faʼara. Ba gafuriata, me luo Migu 13 mbaŵa si Tölu 1960, awai teks safuria moroi ba wamoʼeluaha Sura Niʼamoniʼö si bohou. Tölu waŵa aefa daʼö, me 18 mbaŵa si Önö 1960, ifatunö talifusöda Nathan Knorr Zura Niʼamoniʼö Famoʼeluaha Gulidanö si Bohou (ba li Inggris) si no tefaʼanö ba kebaktian Manchester, Inggris, si möi fangomuso dödö niha sangondrasi. Iʼila hewisa dödö zangondrasi ba ebua linia imane, ’Daʼa ngaluo faʼomuso dödö sebua khö ndra Samaduhuʼö Yehowa ba zi sagörö ulidanö!’ Sambua zi tohude ba wamoʼeluaha si bohou andre yaʼia daʼö oya tesura döi Lowalangi ba ayati.

Laʼombakhaʼö Buku Niʼamoniʼö Yunani Niha Keriso Famoʼeluaha Gulidanö si Bohou ba Kebaktian Pertambahan Teokratis me döfi 1950 (Kabera: Yankee Stadium, New York City; kambölö: Ghana)

2 Oya wamoʼeluaha Sura Niʼamoniʼö si no manayaigö töi Lowalangi. Hizaʼi, lahalö gangetula ono mbanua Yehowa si no tebayoini ba wolawa tandrawa Zatana sanayaigö töi Lowalangi ba wangera-ngera niha. Imane ba wehede famasao ba Wamoʼeluaha Gulidanö si Bohou niʼombakhaʼö me luo daʼö, ”Si tohude ba wamoʼeluaha andre, tefangawuli döi Lowalangi ba nahia satulö.” Töra 7.000 kali no laʼogunaʼö döi Lowalangi Yehowa ba Wamoʼeluaha Gulidanö si Bohou. Ahöli-höli dödöda wamoʼeluaha daʼa, börö me iʼalawaʼö döi Namada ba zorugo—Yehowa!

3. (a) Hadia niʼila ndra talifusöda sanandrösa ba geluaha döi Lowalangi? (b) Hadia geluaha ngawua wehede ba II Moze 3:13, 14? (Faigi kotak ” Eluaha Döi Lowalangi”.)

3 Me böröta ndröfi, laʼila Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö wa eluaha döi Lowalangi yaʼia daʼö ”yaʼo-yaʼodo manö ndraʼodo andre”. (II Moz. 3:14) Imane ba The Watch Tower 1 mbaŵa si Sara 1926, ”Töi Yehowa zangoromaʼö wa so so manö ia, . . . si lö böröta ba amozua.” Hizaʼi, me labörögö halöwöra ira samoʼeluaha Famoʼeluaha Gulidanö si Bohou, itolo nono mbanuania Yehowa wangiʼila wa eluaha döinia andrö tenga wa so so manö ia. Hizaʼi si oföna sibai, yaʼia andrö Lowalangi si so ohitö dödö ba hasambalö ifalua. Aboto ba dödöra wa eluaha döi Yehowa moloʼö ngawua wehede yaʼia daʼö ”Yaʼia Mbörö Wa Alua”. Yaʼia zangaʼasogö banua si yawa hegöi omböila dangania samosumange yaʼia, ba yaʼia mbörö wa alua niʼera-erania hegöi ohitö dödönia. Hana wa moguna taʼalawa döi Lowalangi, ba hewisa ita ba woʼalawaʼö töinia?

Fangamoniʼö Töi Lowalangi

4, 5. (a) Hadia gangandröwada na mangandrö ita, ”Yateʼamoniʼö döiu”? (b) Hewisa ba hawaʼara iʼamoniʼö döinia Lowalangi?

4 Omasi Yehowa na teʼalawaʼö döinia. Ohitö dödönia si oföna yaʼia daʼö ba wangamoniʼö töinia, simane niʼilada ba gangandröwa Yesu siföföna ba duma-duma wangandrönia, ”Yateʼamoniʼö döiu.” (Mat. 6:9) Ba ginötö taʼangandröi ia, hadia niʼandröda?

5 Simane si no tafahaʼö ita ba Faza 1, angandröwa ”Yateʼamoniʼö döiu” no sambua duma-duma moroi ba zi tölu gangandröwa Yesu soʼamakhaita ba gohitö dödö Yehowa. Si dombua tanö böʼö yaʼia daʼö, ’Yatohare Mbanuamö. Yaʼitörö zomasi ndraʼugö, hulö ba zorugö, yasimanö göi ba gulidanö.’ (Mat. 6:10) Börö daʼö, taʼandrö khö Yehowa enaʼö tohare Mbanuania, ba enaʼö iʼamoniʼö döinia. Mazui fehede tanö böʼö, taʼandrö khö Yehowa enaʼö ihaogö döinia me no muböbögö khönia zi lö duhu iʼotarai ba Gedena. Hewisa wameʼe Yehowa fanema li ba wangandrö andrö? Imane, ”Ba uʼamoniʼö döigu andrö, sebua, si no muʼoʼaya ba niha baero.” (Hez. 36:23; 38:23) Ba Hamagedo, na ihori Yehowa zi lö sökhi, iʼamoniʼö döinia föna gomböila dangania.

6. Hewisa enaʼö fao ita ba wangamoniʼö töi Lowalangi?

6 Sagötö sejarah, itehegö Yehowa ba nono mbanuania ba wangamoniʼö töinia. Tatu manö, lö taʼila tanönö wangamoniʼö töi Lowalangi. No teʼamoniʼö döinia, tenga dali yaʼita zangamoniʼö. Tobali, hewisa wa tola taʼamoniʼö ia? Imane Yesaya, ”Yehowa ngahönö andrö miʼamoniʼö.” Ba imane Yehowa sanandrösa ba nono mbanuania, ”Ba laʼamoniʼö saʼae döigu andrö; . . . ba laʼataʼufi Lowalangi ndraono Gizaraʼeli andrö.” (Yes. 8:13; 29:23) Lala wangamoniʼö töi Lowalangi yaʼia daʼö tafaduhuʼö wa faböʼö döinia moroi ba danö böʼö. Tafosumange zokhö töi andrö ba tatolo niha böʼö enaʼö lafaduhuʼö wa teʼamoniʼö döinia. Tatu manö adöni dödöda ba tafosumange döi Lowalangi na tafaduhuʼö wa Yehowa andrö Zamatörö yaʼita ba taʼoʼö ia soroi ba dödö.—Gamd. 3:1; Fam. 4:11.

Lafaʼanö Ira ba Wangotöigö hegöi ba Woʼalawaʼö Töi Lowalangi

7, 8. (a) Hadia mbörö wa moguna ginötö ba nono mbanua Lowalangi wangotöigö töi Lowalangi? (b) Hadia zinangea tafatunö?

7 Ono mbanua Lowalangi ba ginötö daʼa, laʼogunaʼö döi Lowalangi ba publikasira iʼotarai me 1870-an. Duma-dumania, no tesura döi Yehowa ba Zionʼs Watch Tower baŵa si Walu 1879 hegöi ba Songs of the Bride, buku zinunö si fendronga lafazökhi ba ndröfi daʼö. Hizaʼi, fatua lö itehe Yehowa ba nono mbanuania ba wangotöigö töinia niʼamoniʼö föna niha sato, omasi ia na laʼoʼö goi-goinia ba wanema töi sebua andre. Hewisa Yehowa wamaʼanö Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö ba wangotöigö töinia?

8 Me 1800-an hegöi böröta ndröfi 1900-an, ibeʼe Yehowa waʼaboto ba dödö ba nono mbanuania sanandrösa ba zindruhu soʼamakhaita ba döinia. Datatutunö tölu ngawalö zindruhu andre.

9, 10. (a) Hadia mbörö wa Yesu zi tobali tuho ba artikel-artikel Watch Tower me mböröta? (b) Hadia zalua me 1919, aefa daʼö, hadia mbuania? (Faigi kotak ” Hewisa The Watchtower Woʼalawaʼö Töi Lowalangi”.)

9 Si oföna, aboto ba dödö nono mbanua Yehowa wa moguna muʼalawaʼö döi Lowalangi. Moloʼö Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö si lö faröi me döfi siföföna, fangaʼasogö höli no tuho wamahaʼö siföföna ba Zura Niʼamoniʼö. Daʼö mbörö wa Yesu zi tobali tuho ba Watch Tower. Duma-dumania, me döfi si oföna tefazökhi majalah andrö, fulu kali abölö oya latötöi döi Yesu moroi ba döi Yehowa. Sanandrösa ba Nono Zekola Zura Niʼamoniʼö me döfi siföföna, imane The Watchtower 15 mbaŵa si Tölu 1976, ”abölö laʼalawaʼö” Yesu. Ba gafuriata, itolo ira Yehowa enaʼö laʼila wa tohude döi Lowalangi ba Zura Niʼamoniʼö. Hewisa wa so lua-luania ba Nono Zekola Zura Niʼamoniʼö? Töra-töra iʼotarai me 1919, imane artikel Watchtower daʼö, ”Ibörögö laʼameʼegö tödö Nama Mesia, Yehowa.” Fulu fakhe me no aefa 1919, töra 6.500 kali tetötöi döi Lowalangi ba The Watch Tower!

10 Börö me laʼonorogö tödö döi Yehowa, andrö wa laʼoromaʼö waʼomasi ira talifusöda ba döi Lowalangi. Simane Moze me föna, tefaʼanö ira ’ba wamarongogö töi Yehowa’. (V Moz. 32:3; Zin. 34:4) Aefa daʼö, simane si no ifabuʼu Sura Niʼamoniʼö, iʼameʼegö tödö Yehowa niha sangomasiʼö töinia ba omuso dödönia khöra.—Zin. 119:132; Heb. 6:10.

11, 12. (a) Hadia zi faböʼö ba publikasida lö ara me aefa ndröfi 1919? (b) Hezo idönisi dödö nono mbanuania Yehowa, ba hadia mbörö?

11 Si dua, niha Keriso sindruhu lasöndra waʼaboto ba dödö sindruhu ba wamalua halöwö nibeʼe Lowalangi. Lö ara me aefa 1919, terou dödö ndra talifusöda si no tebayoini ba wangalui eluaha wamaʼeleʼö Yesaya. Iʼotarai daʼö, faböʼö saʼae gohitö dödö publikasida. Hadia mbörö wa famohouni andre ’ö na inötö wemanga’?—Mat. 24:45.

12 Fatua lö 1919, lö irai itutunö The Watch Tower wehede Yesaya, ”’Yaʼami zi so ba mbörö khögu [samaduhuʼö yaʼo, Terjemahan Dunia Baru],’ iwaʼö Yehowa, ’ba enonigu andrö nituyugu.’” (Baso Yesaya 43:10-12.) Hizaʼi, lö ara me no aefa ndröfi 1919, ibörögö iʼonorogö tödö publikasida wehede Zura Niʼamoniʼö andrö, ba ifarou fefu niha si no mubayoini enaʼö fao ira ba halöwö si no ibeʼe Yehowa—yaʼia daʼö ba wameʼe famaduhuʼö sanandrösa khönia. Iʼotarai 1925 irugi 1931, mututunö Yesaya faza 43 ba zi 57 ngawua The Watch Tower, ba ero sambua terbitan mufaudugö wehede Yesaya andrö ba niha Keriso sindruhu. Ba zi hauga fakhe andrö, idönisi dödö nono mbanuania Yehowa ba halöwö sinangea lafalua. Hadia mbörö? Tola muwaʼö enaʼö ’tetandraigö ira ua’. (I Tim. 3:10) Fatua lö laʼotöigö döi Lowalangi, moguna laforomaʼö Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö ba halöwö nifaluara khö Yehowa wa yaʼira andrö samaduhuʼö yaʼia.—Luk. 24:47, 48.

13. Hewisa Daromali Lowalangi wangoromaʼö wa so zinangea muʼasiwai?

13 Si tölu, aboto ba dödö nono mbanua Yehowa ba gafuriatania wa moguna muʼamoniʼö döi Lowalangi. Me 1920-an, aboto ba dödöra wa foʼamoniʼö töi Lowalangi no sambua amadöniwa sebua sinangea muʼasiwai. Hewisa Daromali Lowalangi wangombakhania sindruhu? Datafaigi dombua duma-duma. Hadia mbörö wa iʼefaʼö ndraono Gizaraʼeli Lowalangi moroi ba ndrawa Miserai? Imane Yehowa, ”Enaʼö tesuno döigu ba gulidanö maʼasagörö.” (II Moz. 9:16) Ba, hadia mbörö wa iforomaʼö waʼomasinia Yehowa ba ndraono Gizaraʼeli hewaʼae mamadaö ira khönia? Sakali tö, imane Yehowa, ”Ba lö olifudo döigu andrö, faböi teʼoʼaya daʼö ba zanehe niha baero.” (Hez. 20:8-10) Hadia wamahaʼö nihalö Nono Zekola Zura Niʼamoniʼö ba waö-waö andrö hegöi waö-waö tanö böʼö ba Zura Niʼamoniʼö?

14. (a) Fatua lö angohorita ndröfi 1920-an, hadia zaboto ba dödö nono mbanua Lowalangi? (b) Hewisa lua-luania waʼaboto ba dödö andrö ba Nono Zekola Zura Niʼamoniʼö sanandrösa ba wanuriaigö? (Faigi kotak ” Tani Weʼamöi ba Wanuriaigö”.)

14 Fatua lö angohorita 1920-an, laʼila ono mbanua Lowalangi geluaha wehede Yesaya mato 2.700 fakhe si lalö. Imane Yesaya sanandrösa khö Yehowa, ”Simanö woloheu banuau, ba wangai töi si teturia [mazui, ”töi sebua”] khöu.” (Yes. 63:14) Laʼila Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö wa amadöniwa si oföna, tenga enaʼö teʼorifi zi samösa niha, hizaʼi ba wangamoniʼö töi Lowalangi. (Yes. 37:20; Hez. 38:23) Me 1929, iʼadogoiʼö wanutunö sindruhu andrö buku Prophecy imane, ”Töi Yehowa no sambua turia nidunö-dunö föna niwöwöinia.” Faʼaboto ba dödö si bohou andre zamarou tödö nono mbanua Lowalangi ba wameʼe famaduhuʼö sanandrösa khö Yehowa hegöi ba wangamoniʼö töinia ba zi lö duhu.

15. (a) Me 1930-an, hadia nisöndra ndra talifusöda? (b) Hadia zi no inötönia?

15 Böröta 1930-an, aboto ba dödö ndra talifusöda döi Lowalangi, laʼila halöwö nibeʼenia, ba abakha waʼaboto ba dödöra ba gamadöniwa sinangea muʼasiwai. Iadaʼa, no irugi inötö khö Yehowa wameʼe töi sebua ba nono mbanuania, ba wangotöigö töinia föna niha sato. Enaʼö taʼila hewisa waʼaluania, datafaigi hadia manö zalua ba zi lalö.

Ituyu Yehowa ”Niha Baero ba Döinia Andrö”

16. (a) Hadia lala sahöli-höli dödö nifalua Yehowa ba woʼalawaʼö töinia? (b) Me föna, haniha zi tobali salahi nono mbanua Lowalangi?

16 Lala sahöli-höli dödö nifalua Yehowa ba woʼalawaʼö töinia yaʼia daʼö so nono mbanuania ba gulidanö sangotöigö töinia. Iʼotarai 1513 SM iraono Gizaraʼeli zi tobali salahi nono mbanua Yehowa. (Yes. 43:12) Hizaʼi, lö aetu-aetu lasawö goroisa Lowalangi irege me döfi 33 M, taya wahuwusara khönia. Lö ara aefa daʼö, ifili Yehowa ”wamaigi soi andre, si ha sambua, nituyu ba niha baero, ba döinia andrö”. (Hal. 15:14) Ono mbanua sawena mufili andrö lafotöi ia ’iraono Gizaraʼeli khö Lowalangi’. Yaʼira andrö niha soloʼö khö Keriso si no tebayoini moroi ba ngawalö soi.—Gal. 6:16.

17. Hadia dandrawa Zatana si no aʼozu?

17 Mato 44 M, ira nifahaʼö Keriso ’labeʼe döira niha Keriso’. (Hal. 11:26) Ba mböröta, faböʼö döi daʼa moroi ba danö böʼö, tebeʼe ha ba niha Keriso sindruhu. (I Fet. 4:16) Hizaʼi, simane niforomaʼö ba gamaedola Yesu sanandrösa ba gandru hegöi oʼo, no aʼozu gohitö dödö Zatana ba wangogunaʼö tandrawa ba wameʼe töi niha Keriso si faböʼö andre ba niha Keriso faya. Barö zi hauga abad, lö oroma niha Keriso sindruhu moroi ba gotalua niha Keriso faya. Hizaʼi, tebörögö tefaböʼöni ira me ”baŵa wamasi”, me ibörögö 1914. Hadia mbörö? Börö me laföföʼö niha Keriso faya ira malaʼika moroi ba zindruhu.—Mat. 13:30, 39-41.

18. Hadia zi möi fanolo khö ndra talifusöda enaʼö laʼila wa moguna so döi si bohou si tefaudu?

18 Me no tefataro zawuyu si lö faröi me döfi 1919, itolo nono mbanuania Yehowa enaʼö aboto ba dödöra halöwö si no ibeʼe khöra. Laʼila wa halöwö fanuriaigö ba nomo-omo misa zamaehuni yaʼira moroi ba niha Keriso faya. Me no laʼila daʼa, lö ara aefa daʼö aboto ba dödöra wa töi ”Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö” lö tohude saʼae moroi ba danö böʼö. Ohitö dödöra ba waʼauri andre tenga ha lafahaʼö ira ba Zura Niʼamoniʼö, hizaʼi ba wameʼe famaduhuʼö sanandrösa khö Lowalangi hegöi ba woʼalawaʼö töinia. Tobali, hadia döi si tefaudu ba halöwö nifaluara? Fanofu andre so wanema linia me döfi 1931.

Waö-waö lala halöwö ba kebaktian, 1931

19, 20. (a) Hadia gangetula nifaʼema me 1931? (b) Hewisa dödö ndra talifusöda?

19 Me baŵa si Fitu 1931, so mato 15.000 Nono Zekola Zura Niʼamoniʼö zi möi ba kebaktian ba Columbus, Ohio, AS. Me laʼila waö-waö halöwö, adöni dödöra ba hurufo J hegöi W ba ngaʼörö tanö föna. Manofu-nofu ira, ’Hadia geluahania?’ Lawalinga eluahania, ’Just Watch’ (Faigi Manö); tanö böʼö lawaʼö, ’Just Wait’ (Baloi Manö). Ba Migu 26 mbaŵa si Fitu, itandrösaigö talifusöda Joseph Rutherford wamaʼema angetula imane, ”Omasiga na laʼila döima ba lakaoni ndraʼaga, samaduhuʼö Yehowa.” Awena aboto ba dödö zangondrasi geluaha hurufo si dombua nisofu-sofura andrö—daʼö ngawua wehede moroi ba Jehovahʼs Witnesses (Samaduhuʼö Yehowa), nihalö ba Yesaya 43:10.

20 Latema gangetula andrö yaʼira sangondrasi, laʼarakö wamözi tawo-tawo. Terongo göi ba radio waʼomuso dödö ba Columbus irugi zi föfö danö! Itörö tödö Ernest hegöi Naomi Barber moroi ba Australia lamane, ”Me larongo ira talifusöda ba Melbourne me labözi tawo-tawo ba Amerika, muzizio ira ba labözi göi tawo-tawo. Lö maʼolifugö zalua andre!” a

Lö Aetu Laʼalawaʼö Döi Lowalangi ba Zi Sagörö Ulidanö

21. Hewisa döi si bohou andre möi fondröniaʼö halöwö fanuriaigö?

21 Me no laʼokhögö döi Samaduhuʼö Yehowa ono mbanua Lowalangi nihalö moroi ba Zura Niʼamoniʼö, daʼa zamarou tödöra wefao ba wanuriaigö. Edward hegöi Jessie Grimes, perintis si no mongambatö moroi ba Amerika Serikat si no mangondrasi kebaktian me 1931 ba Columbus lamane, ”Töima Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö moroi ba nomo, me mangawuliga töima Samaduhuʼö Yehowa. Omuso dödöma börö me töi daʼa zanolo yaʼaga ba wamolakhömi töi Lowalangida.” Me no aefa kebaktian andrö, laʼogunaʼö lala si bohou ira Samaduhuʼö moloʼö töi daʼö. Laforomaʼö kartu nama khö zokhö omo ba wangombakha haniha ira, ba so ngawua wehede, ”Samösa moroi ba gotalua zamaduhuʼö YEHOWA sanuriaigö Banua YEHOWA Lowalangima.” Omasi ndra Samaduhuʼö Yehowa laʼotöigö döi daʼö, ba laturiaigö gofu hezo manö.—Yes. 12:4.

”Töima Ono Zekola Zura Niʼamoniʼö moroi ba nomo, me mangawuliga töima Samaduhuʼö Yehowa”

22. Hadia dandra wa so jati diri nono mbanua Yehowa si faehu moroi ba danö böʼö?

22 No hauga fakhe si lalö me ifarou Yehowa dödö ndra talifusöda nibayoini ba wangogunaʼö töi samaehusi yaʼira moroi ba danö böʼö. Iʼotarai daʼö, hadia tola itayaigö Satana jati diri nono mbanua Lowalangi? Hadia tola idönisi dödöda ba agama-agama faya ba gulidanö andre? Löʼö! Itugu oroma haniha ita zindruhunia me no tobali ita samaduhuʼö Lowalangi. (Baso Mikha 4:5; Maleakhi 3:18.) Itugu teʼosambuaʼö ita ba döi Lowalangi irege gofu haniha zanötöi töi daʼö iadaʼa, moʼamakhaita ia khö ndra Samaduhuʼö Yehowa. Lö tobini wamosumange satulö khö Yehowa ba gotalua agama-agama sofaya, hizaʼi ”aro hili andrö . . . fondrege zalawa hili, yawa hili-hili andrö fefu”. (Yes. 2:2) Iadaʼa, famosumange satulö khö Yehowa ba töinia niʼamoniʼö sindruhu-ndruhu teʼalawaʼö.

23. Moloʼö Zinunö 121:5, hadia zindruhu sanandrösa khö Yehowa si tola mangaʼaroʼö famatida?

23 Itugu aro wamatida börö me taʼila ilumöʼö ita Yehowa moroi ba Zatana iadaʼa hegöi ba zi so föna! (Zin. 121:5) Daʼa mbörö wa fao dödöda ba wehede zanunö me imane, ”Yaʼahowu niha si no mangai Lowalangira Yehowa andrö, niha nitutuyunia tana khönia.”—Zin. 33:12.

a Faigi Faza 7, ngaʼörö 72-74, sanandrösa ba wangogunaʼö radio.