Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MURU 4

Yehova Onnivuwiha Nsina Nawe

Yehova Onnivuwiha Nsina Nawe

YOOLAKELA YA MURU OLA

Atthu a Muluku annivaha efaita yuulupale nsina na Muluku

1, 2. Tradução do Novo Mundo onivuwiha sai nsina na Muluku?

NAARI nihiku noohitepa oriirya nowaarya nsuwa, vasiisu namanli 2 a Dezembro 1947, egrupu emosa yaamukhaani ya anna oowoottihiwa yaakhuma oBetheli ya oBrooklyn, Nova Yorque, yahiilokiherya wira avare muteko wa efaita yuulupale. Muteko owo waavekela nthihti nuulupale, masi mwa iyaakha 12 sinittharelana awo annivikaniha ovara muteko owo. Sivinreene iyaakha sinci, ettiminku 13 a Março 1960, awosa annimaliha otaphulela yoolepa yookiserya ya Biibiliya a niinaano. Nuuvira myeeri miraru, 18 a Junyo 1960, vakongresuni wInglaterra, Manchester, waathukumanne atthu oohakalala, munna Nathan Knorr onnilaleya evolume yookiserya ya Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas oomalela. Mulipa-oolavula mwaha ahooniherya saana moonelo wa atthu yaari-vo oriki: ‘Olelo nihiku noohakalala wa Anamoona a Yehova olumwenku wotheene!’ Etthu emosa yiiriha Biibiliya ola musya okumiherya ohakalala, waari orumeeliwa wa nsina na Muluku ikwaha sinci.

Biibiliya Tradução do Novo Mundo das Escrituras Gregas Cristãs aakumiheriwe mwaakha wa 1950, va Asembeleya, Wuncerereya wa Teokrasia (Moono woothiyana: Estadio ya Yankee, epooma ya Nova York; moono woolopwana: Gana)

2 Anamataphulela anceene aakumiha-mo nsina na Muluku mBiibiliyani. Masi arumeyi owoottihiwa a Yehova, annaakiherya nsina na Muluku, awanaka ni olavilavi wa Satana woophavela wira apinaatamu ahisuwele nsina nlo. Masu oopacerya a Tradução do Novo Mundo yaahimya so: “Etthu yootepexa otthuneya wa Biibiliya ola ti ottikiheriwa wa nsina na Muluku opuro waarya aya wanipacerya”. Aayo, Tradução do Novo Mundo onnirumeela nsina na Muluku ikwaha sinivikana 7.000. Tthiri Biibiliya ola onnivuwiha nsina na Tithi ahu a wiirimu Yehova!

3. (a) Etthu xeeni annihu yiiwexenxe aya voohimya sa yootaphulela ya nsina na Muluku? (b) Niiweke sai yoolepa ya Okhuma 3:13, 14? (Nwehe ekaaxa eni “ Ele Enitaphulela Aya Nsina na Muluku”.)

3 Iyaakha soopacerya Alipa-oomusoma Biibiliya yaahisuwela wira nsina na Muluku naataphulela wira “Miyo Kòkhala ti Yomi Kini Kikhale”. (Okhum. 3:14, Biblya Exirima) Tivonto erevista ya The Watch Tower 1 a Janeero 1926, yaahimmye so: “Nsina Yehova, nimmuhimya ole onikhala voohipattuxiwa . . . ole ohirina mapacereryo nnakhala emalelo awe”. Masi, okathi anamataphulela a Tradução do Novo Mundo waapacenrye aya muteko aya, Yehova ahaakhaliherya atthu awe woona wira nsina nawe khahiyo naataphulela okhala wawe paahi woohipattuxiwa, masi naataphulela-tho wira owo Muluku orina soolakela ni miteko. Nto awo yahoona wira nsina na Yehova nintaphulela wira “Owo Onniiriha Okhala”. Aayo, owo ohiiriha okhala olumwenku ni soopattuxiwa sirina ankhili, ni onnivikaniha wiiriha otthuna wawe ni soolakela sawe wiiraneya. Nto xeeni varya aya vootthuneya ovuwiha nsina na Muluku, nave ninrowa okhaliherya sai wira nivuwihiwe?

Otteelihiwa wa Nsina na Muluku

4, 5. (a) Okathi onivekela ahu wira ‘nsina nanyu nittelihiwe’ ninveka exeeni? (b) Muluku onrowa otteeliha sai nsina nawe, nto liini?

4 Yehova oniphavela wira nsina nawe nivuwihiwe. Tthiri otteelihiwa wa nsina nawe teri yoolakela awe yoopacerya, ntoko siniweheya aya mwa yooveka yoopacerya mwa nivekelo nantakiheryo na Yesu nni: ‘Nsina nanyu nttelihiwe’. (Math. 6:9, Biblya Exirima) Nto okathi onipaka ahu nivekelo nlo, ninveka exeeni?

5 Ntoko sixuttale ahu muru woopacerya wa eliivuru ela, yooveka yoowi ‘Nsina nanyu ntteelihiwe’ eniirela mpantta wa sooveka tthaaru mwa nivekelo na ntakiheryo na Yesu, ninvarihana ni otthuna wa Yehova. Sooveka sikina piili sini: ‘Omwene anyu orwe, otthuna wanyu wireye’. (Math. 6:10) Ntoko siisaale sininvekela ahu Yehova wira Omwene awe orwe ni otthuna wawe wiireye, mwa enamuna emosaru ninninvekela Yehova wira otteelihe nsina nawe. Nihimye so, hiyo ninveka wira Yehova, otteelihe nsina nawe mwa itthu sotheene soonanara sihimmwale wa nsina nawe, okhuma okathi omwareeliwa awe wEdeni. Nto Yehova onrwa waakhula sai nivekelo nlo? Owo onihimya so: “Miyo kinovuwiha nsina naka nulupale, nenlo nyuwo munanarihalyanyu eriyari y’amalapo”. (Ezek. 36:23; 38:23) Va Harmagedoni, okathi onrowa awe omala-maliha otakhala wotheene, Yehova onrowa otteeliha nsina nawe ohoolo wa soopattuxiwa sotheene.

6. Ninrowa opaka exeeni wira nikhaliherye muteko wa otteeliha nsina na Muluku?

6 Okhuma khalai, Yehova onniweemya arumeyi awe wiirela mpantta otteeliha nsina nawe. Ekeekhai wira khanniwerya wiiriha nsina na Muluku okhala nootepa waarya. Maana nlo ti noowaarya okhalawene, niire so, ti nootteela mwa enamuna yoomalela. Nto ninrowa otteeliha sai? Yesaya onihimya so: ‘Yehova òwerya sothene, yowo pahi tontthuneya anyu omonaka okhala ottela’. Nave voohimya sa atthu awe, Yehova mwaneene aahimmye so: ‘anovuwiha nsina naka, . . . anomuttittimiha Muluku a Isarayeli’. (Yes. 8:13; 29:23) Hiyo ninnitteeliha nsina na Yehova akhala wira ninnoona okhala navameekhaaya ni noovuwexa ovikana masina makina otheene, ni ottittimiha mwaha wa ele nintaphulela aya, ni waakhaliherya akina wira yooneke okhala nowaarya. Hiyo ninnitepa ottittimiha ni ovuwiha nsina na Muluku, vaavo vaneemya ahu wira Yehova ti Namalamulela ahu ni omwiiwelela ni murima ahu wotheene.​—Mir. 3:1; Wis. 4:11.

Yaahilokiheriwa Wira Yiitthaneliwe ni Ovuwiha Nsina na Muluku

7, 8. (a) Xeeni vaavinre aya okathi munceene atthu a Muluku ahinatthi wiitthaneliwa nsina nawe? (b) Vano ninrowa othokorerya exeeni?

7 Arumeyi a Muluku a mahiku ala annirumeela nsina na Muluku muliivuruni mwaya okhuma iyaakha sa 1870. Mwa ntakiheryo, erevista ya enkelexi Torre de Vigia de Sião ya Agosto 1879 vamosa ni Songs of the Bride (Nsipo na Noiva), ni eliivuru ya isipo yaakumiheriwe mwakha yoole, yaanirumeela nsina noowi Yehova. Hata vaari siiso, ohinatthi weemya wira arumeyi awe asuweliweke ni atthu otheene wira tanilaleya nsina nawe, Yehova aahipaka marehereryo wira akhale oophwanelela eparakha ele yuulupale. Nto Yehova aalokihenrye sai arumeyi ale wira yiitthaneliweke nsina nawe?

8 Wuupuwela itthu siiren’ye ottuli iyaakha sa 1800 ni wanipacerya wa 1900, nnimoona moota Yehova saakhalihenrye awe atthu awe wiiwexexa ikeekhai suulupale voohimya sa nsina nawe. Vano nrowe nithokorerye ikeekhai tthaaru.

9, 10. (a) Nthowa xeeni wanipacerya wa erevista ya Watch Tower myaha sinceene saamakela aya olavula sa Yesu? (b) Murukunuxo xeeni waapakiwe okhuma 1919 orowa ohoolo, nto yaakhumelenle exeeni? (Nwehe ekaaxa eni Moota “ Erevista ya Owehaweha Evuwinha Aya Nsina na Muluku”.)

9 Yoopacerya, arumeyi a Yehova yaahikhalana moonelo wooloka voohimya sa efaita erina aya nsina na Muluku. Arumeyi ale oororomeleya yaari alipa–oomusoma Biibiliya, yanoona marehereryo a yowoopola okhala yowiixuttiha yuulupale ya Biibiliya. Mwaha wa yeeyo erevista Watch Tower yaamakela okumiherya myaha saamulavula Yesu. Mwa ntakiheryo, mwaakha opacenrye aya okumiheriwa, erevista ele yaaniromola nsina na Yesu etthu yowiiraka ikwaha 10 voovikana nsina na Yehova. Erevista ya 15 a Março 1976, yaaheemya eriki ‘yaahitepana onvaha efaita’ Yesu. Muhoolo mwaya Yehova ahaakhaliherya woona moota Biibiliya sinivaha awe efaita yookhalela nsina na Muluku. Nto eyo yaakhalihenrye sai Alipa-oomusoma Biibiliya? Erevista emosaru eyo yaahihimya-tho wira vanceenexa okhuma 1919, “awo yaahipacerya wuncererya omuttittimiha waya Yehova, Tiithi a Mesiya”. Tthiri, iyaakha saattharelana nuuvira 1919, erevista The Watch Tower yahirumeela nsina na Muluku ikwaha saavikana 6.500!

10 Nto mwaha woovaha efaita yoophwanelela nsina na Yehova, annihu yaahooniherya ophenta waya nsina na Muluku. Ntoko siirale awe Moise khalai, awosa yaanimananiha ‘olaleya nsina na Yehova’. (Otum. 32:3; Esal. 34:5) Vano, ntoko saalaiheriwa aya mwa Soolempwa, Yehova aaniweha ophenta waya nsina nawe nave aahiweemererya okhala arumeyi awe.​—Esal. 119:132; aHéb. 6:10.

11, 12. (a) Nuuvira 1919, moota xeeni iliivuru sahu sarya aya soovirikana? (b) Etthu xeeni Yehova yaakhaliherya awe osuwela arumeyi awe, nto mwaha wa xeeni?

11 Ya nenli, maKristau ekeekhai yahiiwexexa saana muteko waathanleliwa aya ni Muluku. Okathi vakhaani nuumala 1919, anna oowoottihiwa yaari amahoolela yaahipacerya ovarerya eprofesia ya Yesaya. Okhuma okathi ole, itthu saattittimiheriwa mmyaha saarwa muliivuruni mwahu saanivirikana ni myaha sa khalai. Nto xeeni vanihimya ahu wira marukunuxo awo yaari ‘yolya ya okathi aya’?​—Math. 24:45.

12 Ohinatthi mwaakha wa 1919, erevista Watch Tower khenatthokorerye myaha kamosa-kamosa sa moolumo a Yesaya oowi: ‘Vano anamonaka ti nyuwo, onihimya ti Yehova, Miyo kihothanlani nyuwo arumeyi aka’. (Mmusome Yesaya 43:10-12.) Masi moohipisa nuuvira 1919, iliivuru sahu saahipacerya ovaha ephoole moolumo awo a Biibliya, yaatumereryaka alipa-oowoottihiwa ootheene wiirela mpantta muteko waathanleliwa aya ni Yehova, eyo piiyo, omukhalela enamoona yena. Tthiri okhuma 1925 mpakha 1931 paahi, Yesaya muru wa 43 waahithokoreriwa mmyaha soovirikana sowiiraka 57 sa erevista The Watch Tower, nave khuta mwaha waanooniherya moota masu a Yesaya yaavareleya aya muteko wa maKristau eekeekhai. Tthiri eriyari ya iyaakha iye, vahooneya wira Yehova aaniwooniherya arumeyi awe muteko waatthuneya aya ovara. Mwaha wa xeeni? Mwa enamuna ekina, wira ‘epajerye owehiwa murima aya’ akhala wira waaniphwanela. (1 Tim. 3:10) Ahinatthi wiitthaneliwa nsina na Muluku, sowiira sa Alipa-oomusoma Biibiliya sahaana omooniherya Yehova wira yaari tthiri anamoona awe.​—Luka 24:47, 48.

13. Moota xeeni Nuulumo na Muluku noonihenrya aya mwaha muulupale onitthuneya olokiheriwa?

13 Ya neeraru, arumeyi a Yehova yahiiwexexa saana otthuneya waya otteelihiwa nsina na Muluku. Iyaakha sa 1920, awosa yahoona wira otteelihiwa wa nsina na Muluku waari mwaha wootepa otthuneya olokiheriwa. Nuulumo na Muluku noonihenrye sai ekeekhai eyo yuulupale? Muthokorerye matakiheryo manli. Etthu xeeni yuulupale yaamwirinhe Yehova owoopola aIsarayeli wEgitu? Yehova aahimmye so: “wira nsina naka nivuwihiwe mulaponi mothene”. (Okhum. 9:16) Nave xeeni Yehova aamorelaka ikharari aIsarayeli okathi waamutthekela aya? Yehova aahimmye-tho so: ‘mwaha wothokorerya nsina naka, wira nihivehiwe n’amalapo’. (Ezek. 20:8-10) Vano etthu xeeni yaaxuttale aya Alipa-oomusoma Biibiliya mwa myaha iyo ni sikina siri mBiibiliyani?

14. (a) Wanikisa wa iyaakha sa 1920, etthu xeeni atthu a Muluku yoonale aya? (b) Wiiwexexa waya saana ekeekhai waakhalihenrye sai Alipa-oomusoma Biibiliya mmuteko wa olaleerya? (Nwehe-tho ekaaxa “ Nthowa Nuulupale na Olaleerya”)

14 Wanikisa wa iyaakha sa 1920, atthu a Muluku yaahoona yootaphulela ya ele Yesaya yaahimyale awe vahinatthi, iyaakha sowiiraka 2.700 sivinre. Olavulaka sa Yehova, Yesaya aahimmye so: ‘Ti siso nyuwo, sinwettihanyu atthu anyu, wira nsina nanyu nivuwihiwe’. (Yes. 63:14) Alipa-oomusoma Biibiliya yahiiwexexa wira mwaha wootepexa otthuneya khahiyo waari woopoliwa waya, masi otteelihiwa wa nsina na Muluku. (Yes. 37:20; Ezek. 38:23) Mwaakha wa 1929, eliivuru yiitthaniwa Prophecy yahiiwanyeiha mwaha owo eriki: “Nsina na Yehova ti mwaha wootepexa otthuneya othokoreriwa ni soopattuxiwa sotheene”. Wiiwexexa waya wa ninaano waahiwiiriha arumeyi a Muluku wuncererya omulaleya waya Yehova ni ophavela oreeriha nsina nawe naahononiwe.

15. (a) Moonelo xeeni waarina aya annihu iyaakha sa 1930? (b) Nto waahiphiya okathi wira Yehova opaka exeeni?

15 Wanipacerya wa iyaakha sa 1930, annihu yaahikhalana moonelo wooloka voohimya sa efaita erina aya nsina na Muluku; yahiiwexexa saana muteko waathanleliwa aya ni Muluku, ni wiiwexexa saana voohimya sa mwaha waatthuneya othokoreriwa. Vano, waahiphiya okathi wira Yehova aavahe atthu awe, eparakha ya okhala atthu aniitthaneliwa nsina nawe. Wira noone moota eyo siiren’yaya nrowe nivarerye itthu siiranen’ye khalai.

Yehova Onnathanla ‘Atthu Anìhaneliwa Nsina Nawe’

16. (a) Enamuna xeeni yootepexa wooneya Yehova enivuwiha awe nsina nawe? (b) Khalai, ti pani yaapacenrye othanliwa okhala atthu yiitthaneliwa nsina na Muluku?

16 Enamuna emosa yootepexa wooneya yeeyo Yehova, enivuwiha awe nsina nawe ori okhalana atthu valaponi anilaleya nsina nawe. Okhuma 1513 AEC, orowa ohoolo, Yehova aahithanla nloko na Isarayeli okhala atthu awe. (Yes. 43:12) Masi, aIsarayeli yaahivonya omwaakhwaniherya natiri yampanke aya ni Muluku, nto mwaakha wa 33 EC, awo yaahipweteiwa wataana wooreera waarina aya. Nuumala ovira okathi vakhaani, Yehova ‘ahipajerya wajaliha amalapo, athanlaka eriyari aya wira ekhale nloko nnìhaneliwa nsina nawe’. (Mit. 15:14) Nto nloko nlo naathanliwe ninaano naanisuweliwa okhala “Israeli a Muluku” yoowo oniirela mpantta atthareli oowoottihiwa a Kristu a maloko oovirikana.​—aGal. 6:16, Biblya Exirima.

17. Olavi-lavi xeeni Satana onirumeela awe wira onanarihe nsina na Muluku?

17 Mwa eyaakha ya 44 EC, awiixutti a Kristu yeettihiwaka ni Muluku ‘yahipajerya wihaniwa aKristu’ wala maKristau. (Mit. 11:26) Okathi ole nuulumo nlo naari na vameekhaya, maana naahimya maKristau ekeekhai paahi. (1 Ped. 4:16) Masi ntoko saahimmwale aya mwa nlikanyiho na Yesu, sa etrigu ni nthakathala, Satana aahiwerya opahula nsina nlo navameekhaaya mpakha wiiriha nsina nlo wiitthaneliwaka maKristau otheene oowoothererya. Tivonto mwa iseekulu sinceene, eKristau yekeekhai khiyooneya saana mwaha wowaatta maKristau oowoothererya. Masi eyo yaahiturukeya ‘okathi wohepha’ waapacenrye 1914. Mwaha wa xeeni? Okhala wira malaikha yaahipacerya waavalaanya, maKristau owoothererya ni maKristau ekeekhai.​—Math. 13:30, 39-41.

18. Etthu xeeni yaakhalihenrye annihu woona wira vaanitthuneya nsina nikina?

18 Nuumala othanliwa murumeyi oororomeleya mwaakha wa 1919, Yehova aahakhaliherya atthu awe osuwela muteko yaathanleliwa aya ovara ni Yehova. Moohipisa yahoona wira olaleerya empa ti empa waahiwiiriha okhala oovirikana ni maKristau makina oowoothererya. Nuumala woona ekeekhai eyo, khivaapinse mpakha woona wira nsina noowi “Alipa-oomusoma Biibiliya” khinooniherya saana wira yaari arumeyi a Muluku. Nto yoolakela aya yuulupale khahiyo waari omusoma Biibiliya paahi, masi wiirela onamoona voohimya sa Muluku, omuttittimiha ni ovuwiha nsina nawe. Nto nsina xeeni naarowa waareerela mwaha wa muteko waavara aya? Nikoho nlo naakhuliwe mwaakha wa 1931.

Eprograma ya kongresu, 1931

19, 20. (a) Etthu xeeni yoohakalaliha yaalaleiwale va kongresuni 1931? (b) Annihu yoonenle sai nsina na niinaano naathanlale aya wiitthaneliwa?

19 Mweeri wa Julyo 1931, Alipa-oomusoma Biibiliya oowiiraka 15.000 yaahiphiya epooma ya Columbus, Ohio, EUA, mwaha wa kongresu. Okathi waaweha aya eprograma ya kongresu, awo yaahitikinihiwa woona ileetera piili suulupale,—J ni W—salempwale ohoolo wa ekaapa. Awosa yaaniikoha ariki “ileetera iya sintaphulelani?’ Khuta mutthu aahimya etthu yuupuwela awe okhala yootaphulela aya. Nto, Ettiminku, 26 a Julyo, munna Joseph Rutherford aahilavula mwaha waakumihenrye nivarihano nowiiwanana nihinliyaleya naahimya so: “Hiyo nimphavela osuweliwaka ni wiitthaniwaka ni nsina nla, “Anamoona a Yehova”. Nto okathi owo, atthu otheene yaari-vo yaahisuwela yootaphulela ya ileetera iye piili na nttaava na Englexi; nsina naakunxe aya noowi Anamoona a Yehova, ninkhuma mBiibiliyani va Yesaya 43:10.

20 Atthu yaathukumanne yaahihakalala nto khupacerya woopa makuphi mpakha ovira okathi munceene. Ohakalala wa atthu yaathukumanne epooma ya Columbus waaniiweya muRaadiyoni ilapo sinceene! Atthu akina ntoko Ernest ni Naomi Barber, wAustralia annuupuwela ariki: “Okathi makuphi yaapacenrye aya weetta akhumaka wAmerica, anna yaari oMelbourne, wAustalia, yaheemela khiyoopa makuphi. Khinnikhala-khala niliyalaka!” *

Nsina na Muluku Ninnivuwihiwa Olumwenku Wotheene

21. Moota xeeni nsina nla na niinaano noopererya aya muteko woolaleerya?

21 Mwaha wookhalana nsina ninkhuma mBibiliyani noowi Anamoona a Yehova, onniwiiriha arumei a Muluku olipiheryaka muteko aya wolaleerya. Anamathelana Edward ni Jessie Grimes, mapioneero a wEstados Unidos yaaronwe okongresuni a 1931, Columbus, ahimmye so: “Naakhumme owaani niri ene Alipa-oomusoma Biibiliya, masi naatthinke niri Anamoona a Yehova. Naahihakalala okhalana nsina naarowa onikhaliherya ovuwiha nsina na Muluku ahu”. Omalakaru kongresu ole, Anamoona akina yaanirumeela enamuna esya yoovuwiha nsina na Muluku. Okathi wapacerya aya olavula ni mwaneene enupa yamooniherya ekartau yaalempwale so: “Namoona a YEHOVA onilaleya Omwene wa YEHOVA Muluku ahu”. Aayo atthu a Muluku vanaasivela wiitthaneliwa nsina na Yehova, nto vano yaaphavela olaleya yootaphulela ya nsina nle mapuro otheene.​—Yes. 12:4.

“Naakhumme owaani niri ene Alipa-oomusoma Biibiliya, masi naatthinke niri Anamoona a Yehova”

22. Etthu xeeni enooniherya wira atthu a Yehova aakhalana etthu eniwiiriha okhala ovirikana ni akina?

22 Vano soovira iyaakha sinceene nuumala Yehova owiiriha annihu oowoottihiwa weemya nsina naya navameekha aya. Okhuma mwakha ole, niireke Satana oowerya waakanyerya wira arumeyi a Muluku ahisuweliweke? Niireke oowerya oniiriha hiyo olikanaka ni itiini sikina sa Mulaponi? Nnaari, khowenrye! Voovirikana-vo, nsina nla ninnisuwanyeiha okhala anamoona a Muluku, ninnitepa wooneya ovikana khalai. (Mmusome Mikeya 4:5; Malakhiya 3:18.) Tthiri, niinisuweliwa saana ni nsina na Muluku, tivonto mahiku ala, mutthu ti mutthu onirumeela nsina nla, moohipisa onnisuweliwa okhala Namoona a Yehova. Nto okhala wira khiyaakanyeriwe ni ittiini soowootha sinci siri ntoko mwaako, arumeyi ekeekhai a Yehova ari ‘owinnuwihiwa ovikana myako sorekamexa’. (Yes. 2:2) Olelo-va, ale animukokhorela Yehova ni nsina nawe nowaarya, tthiri toovuwihiwa.

23. Moovarihana ni Esalimo 121:5, ekeekhai xeeni yootthuneya voohimya sa Yehova enniphwanyiha olipa?

23 Tthiri ti voolipiha osuwela wira Yehova onrowa onikhapelela otuphela wa Satana wa mahiku ala ni muhoolo! (Esal. 121:5) Tivonto varya aya vookhalela omutakiha nasaalimo aalempe wira: ‘Noreriwa nloko nenle Muluku aya okhanle Yehova; nenlo Muluku nìthanlenlyawe okhala nawawe’.​—Esal. 33:12.

^ etti. 20 Nwehe Muru 7, Ipaaxina 72-74, voohimya sa moota waarumeeliwa awe raadio.