Si gu ku mbatayo

Mo gu kuti tangaratangara ariihe

KAPITA 4

Yekova Nataasarimoko

Yekova Nataasarimoko

GU MEMEPAI DU ROGO GI KAPITA RE

Ga Mbori aboro nafu gu taarimo si aidaha tipa rimo Mbori

1, 2. Wai du New World Translation ataasarimo Mbori?

ROGO gu uru nangia Rago Ue wiso rogo Banduru 2, 1947, umba badona nga ga mbedimbedi aKristano rogo gu Betere nga ga Brooklyn, New York yo, atona ka manga nyanyakipa sunge nga ga sa Baibiri. Gu sunge re aima nyaka, ono i akakuti mangaha tipa agarã 12. Niyangaraha, gu sunge sa Baibiri re anyasi Rago Poso rogo Marungu 13, 1960. Fuo adiwi biata kusa, rogo Banzinga 18, 1960, Wiriba Nathan Knorr akusi gu Baibiri nga New World Translation of the Holy Scriptures naabaha fu gu ndurumo aboro naadu na ngbarago pati gu bakere dunguratise naadu ringara-aNgirisi yo rogo gu gbata nga Manchester. Bagumbapai ayugupa gu ngbarago agu aboro naadu pati gu bakere dunguratise re adu na ni ho ko aya ni wẽ: ‘Areme nga uru ngbarago fu aDezire Yekova rogo zegino dunduko!’ Gu nyanyakipa pai naasa gupai nga aboro du na ngbarago tipa gu sasa fugo Baibiri re angia wai si amangisunge na ndikidi rimo Mbori bara dunguhe.

Gu New World Translation nga Vovo Ndika, i akusihe pati gu bakere dunguratise namangi rogo 1950 riihe angia Theocracy’s Increase (Garebe yo: Yankee Stadium, New York City; kumbabe yo: Ghana)

2 Dungu aBaibiri amanganga sunge na rimo Mbori te. Ono ga Yekova mbedimbedi aboro amangisunge nyanyaki tipa ka sovura kuti gu ga Satana birĩ nga ka aboro iningo rimo Mbori re ya. Gu tonatona afugo nga ga gu New World Translation i akusihe rogo gu uru re aya: “Gu nyanyakipa pai gi sasa fugo Baibiri re namangihe nga ka karaga rimo Mbori ku rogo agu aba si aida si du rogoho.” Nirengo, bange rimo Mbori nga Yekova rogo New World Translation ima susa bara 7,000. Nairiwo wai gi sasa fugo Baibiri re afu taarimo fu rimo gu Barani du ngbangbaturũ yo nga Yekova!

3. (a) Ginipai awirinarani arugutiyo na ni nibipa gupai rimo Mbori ayugoho? (b) Wai du si aida ani girogo Gate 3:​13, 14? (Oni bi gu sanduki nga “ Gupai Rimo Mbori Ayugoho.”)

3 Dungu agarã kusayo, Abawiriki Ziazia Kekeapai agirogo rimo Mbori yo nga “Mi Nga guhe Nga Mi.” (Gate 3:​14, King James Version) Rogo gi gene re, gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Ngi 1, 1926, aya: “Gu rimo nga Yekova nayugopa gu Boro naima du ho, . . . gu Boro adunga tonatona ni na digido ni ti ni a ya.” Ono tie, bara ho abasafugo New World Translation atona gayo sunge ni, Yekova aima undo gako aboro i rugutiyo na gupai nga, anga rimoko nayugo kina padu ko ti ni sa te ono ko nga gu Mbori nga ga ringbisapai na mangaapai. I aye ka inoho nga gu rimo nga Yekova rogoyo nzunzu nga “Ko nasa tiko kadu ni gu boro ko aida kadu nga ní.” Nirengo, ko nakusi zegino gbiati amaraika na aboro, na ko nasa gupai ko akpinyemuhe gbiati gako ringbisapai si da ti rengo. Ono tipagine tie duhe ti ni ni nyanyakipa pai nga rimo Mbori du ni taasitaasi he, na wai du rengbe ani ka taasa rimoko?

Pa Ziasi Rimo Mbori

4, 5. (a) Ho ani akpara ni nga “Ga ngbi yé,” ginipai si ayugoho? (b) Wai du Mbori nika ziasi rimoko na ti gini regbo?

4 Yekova naida rimoko du ni taasitaasihe. Nirengo, gu bambatapai ko aidaha nga ka ziasi rimoko, a wa duhe gbaiga rogo ga Yesu kpia kparakpee yo nga: “Ani irisi rimoro airisa” watadu ani ziasi rimoro. (Mt. 6:⁠9) Ho ani amanga gu zungodihe re ni, ginihe ani akpara tipaha?

5 A wa ani awirikihe rogo Kapita 1 nga ga gi buku re, gu zungodihe nga “ani irisi rimoro airisa” re, si dagba agu azungodihe yo biata Yesu apehe rogo gako kpia kparakpee yo nibipa ga Yekova ringbisapai. Agu akuraha ue nga: “Ga ngbi yé, Ani mángi rogo kpotosende wa mo akpi nyemu he.” (Mt. 6:​10) Sidu, ho ani asana Yekova ni tipa ko mangipai tipa Kindo ye na gupai ko akpinyemuhe mangi, gure nga ani nasana ko nga ko mangipai tipa ka ziasi rimoko. Ka pehe ngba kura gene, ani nasana Yekova ko mangipai tipa ka dia agu agbarasarimo dunduko naaye kuti rimoko naatona ho samungu akuru ni Edene yo. Wai du Yekova narengbe ka mangapai kuti gu ngbatunga kparakpee re? Ko naya: ‘Mi akpara bakere rimore ni ziazia ha, nga gu nidu ni gbarasigbarasi he dagba arikaaboro.’ (Yeze. 36:23; 38:23) Ti regbo Aramegido, ho Yekova nika dia gbegberẽ apai ni kusayo, ko nika ziasi rimoko ku bangiri kusikusiahe dunduko.

6. Wai du rengbe ani ka fubee sa taasarimo Mbori?

6 Rogo gu pangbanga yo nga ga aboro, Yekova aima mbugene fu gako amoyambu i fubee sa ziasi rimoko. Rengo ngaha nga, ani arengbanga ka sa rimo Mbori si du ni ziaziaha kisusi wai duhe te. Si ni kina ziaziaha ngba agene dunduko. Wai du rengbe ani ka ziasi rimoko? Yesaya naya: ‘Oni kpára Yekova ni ziazia ko nga ga arimbasa ko.’ Na Yekova nitiko aya tipa gako aboro wẽ: ‘I akpára rimore ni ziazia ha; . . . ki du na kiki ti ga aYisaraere Mbori.’ (Yes. 8:​13; 29:23) Rogo gi gene re, ani nasa rimo Mbori si du ni ziaziaha na kini tumbasi he ti kura arimo, niyugo ani irisa tipa gupai si arukubaha, na niundo ani kura aboro i nibihe ni ziaziaha. Ani nabi rimo Mbori na kiki na kini gunde ti ni ho ani abi Yekova ni ni gaani Bazogo na kini gisangbako na ngbaduraniyo dunduko.​​—⁠Snz. 3:1; Yugo. 4:​11.

I Mbakadatiyo Kadu na Rimo Mbori Riyo na ka Taasaha

7, 8. (a) Tipagine si adi ngbanga regbo adia ti ni tipa ga Mbori aboro di rimoko kuriyo? (b) Ginipai ani ka wisigopai tipaha awere?

7 Gu ga Mbori amoyambu du ti gi gaani regbo re aima tona ka mangasunge na rimo Mbori rogo gayo awaraga yo naatona rogo 1870. Ni kpiapai, gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Buza 1879 (Zion’s Watch Tower) na gu buku bia (Songs of the Bride) i akusihe rogo gu garã re, adu na gu rimo rogoho nga Yekova. Wa si avura duwo, si nawira wa mbata fu Yekova mbugene fu gako aboro tipa i niyambu yo na rimoko, ko aaida i mangi gupai nika sayo i rẽ na gu bakere momu re. Wai du Yekova ambakadi gu bambata Abawiriki Ziazia Kekeapai re i du ni agu aboro du na rimoko riyo?

8 Ka ani ngere kusayo rogo agu agarã nangia 1800 na tonatona 1900, ani nabi wai abi Yekova afu wene giarogopaiyo fu gako aboro tipa gu nyanyakipa arengo du tipa rimoko. Ani wisigingo arengo biata dagba agu arengo re.

9, 10. (a) Tipagine agu aNgbaõbambu Sinziri naadu mbata anaanyakasa kina pa Yesu ti ni? (b) Gini ariapai namangi tona rogo 1919 na ka ndu kumbatayo, na sangbanaha angia gine? (Oni bi gu sanduki a nga “ Gu Gene Ngbaõbambu Sinziri Nataasi Rimo Mbori Ngbaha.”)

9 Bambataha nga, ga Yekova amoyambu aye kadu na ruru bipai tipa pa nyaka rimo Mbori. Gu ruru Abawiriki Ziazia Kekeapai naadu mbata aabi ga Yesu motumo ni gu banguapai nyakipaha rogo Baibiri yo. Gere nasarani ani ini ndu gupai Ngbaõbambu Sinziri anaanyakasa kina pa Yesu ti ni. Ni kpiapai, rogo gu bambata garã i akusi gu magazini re ti ni, si afura tipa rimo Yesu bara bawe kisusi rimo Yekova. Nibi gu tonatona agarã nangia ga Abawiriki Ziazia Kekeapai, gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Marungu 15, 1976 aya, i “anaataasarimo” Yesu ni bakerehe kisusi. Fuo bete regbo kusa, Yekova aundo yo i rugutiyo na pa wai Baibiri afu taarimo fu rimo Mbori. Gini maapai gipai re adu na ni kurii Abawiriki Ziazia Kekeapai? Gbe rogo 1919 na ka ndu kumbatayo, bangisa kekeapai sa rogo gu Ngbaõbambu Sinziri re aya, “i atona ka fu bakere irisa fu Ba Masiya du Ngbangbaturũ yo nga Yekova.” Nirengo, rogo agu agarã nangbefuo 1919 kuti 1929, Ngbaõbambu Sinziri afura tipa rimo Mbori naima susa bara 6,500!

10 Wai awirinarani atona ka taasarimo Yekova ayuguhe nzunzu nga i ima kpinyemu rimo Mbori. A wa si adu tipa Moize, i “atáka pande pa rimo Yekova.” (Pa Rug. 32:3; Tam. 34:⁠3) A wa Ziazia Kekeapai akidohe, Yekova abi gu nyemuse i adu na ni tipa rimoko na ko ki idi nayo.​​—⁠Tam. 119:132; Eb. 6:​10.

11, 12. (a) Ngba gini gene gaani awaraga aˈariatihe tingbafuo 1919? (b) Ginihe Yekova aagbeberã gako amoyambu kutini, na tipagine?

11 Uehe nga, ndikidi aKristano aima rugatiyo wenengai na pa gu sunge Mbori afuhe fuyo. Ngbutuko fuo 1919, agu awirinarani nga mbedimbedi aKristano naangbembatayo rogo apai yo atona ka wisigo gu sangbanebi nga ga Yesaya. Fuo gupai re ngbutuko, gaani awaraga atona ka fura gbe tipa gu kura apai kia. Tipagine du gu ariapai re angia ‘riahe ti ragoho’ ti ni?​​—⁠Mt. 24:⁠45.

12 Mbata fu 1919, Ngbaõbambu Sinziri aafuranga sirisiri tipa gu sangba Yesaya nga: “ ‘Oni nga gimi adezire,’ wo poi Yekova, ‘na gi moyambu mi asia ko’ ” te. (Oni gedi Yesaya 43:​10-​12.) Ono ngbutuko fuo 1919, gaani awaraga atona ka fura gbe tipa gu papara Baibiri re, na kini ngarasi mbedimbedi aKristano dunduko i mangi gu sunge Yekova nafuhe fuyo nga ga manga dezirepai tipa ko. Nirengo, naatona rogo 1925 kuti 1931, i asakipai tipa Yesaya kapita 43 rogo kekeapai ni bakiakia rogo Ngbaõbambu Sinziri nga 57, na gu kekeapai re ni basasa ayugu gupai nga agi afugo Yesaya re tipa ndikidi aKristano. Si tie ziazia nga, vuru agu agarã re, Yekova aagbeberã gako amoyambu kuti gu sunge si aaida i mangihe. Tipagine? Ko amangihe wo tipa ka ‘asada yo mbata’ singia i rẽarẽ. (1 Tim. 3:​10) Mbata fu Abawiriki Ziazia Kekeapai da na rimo Mbori riyo, si aaida i yuguhe rogo gayo mangaapai yo nzunzu nga i nga gako adezire.​—⁠Rk. 24:​47, 48.

13. Wai du Fugo Mbori ayugo gu nyanyakipa pai si aaida i ruguhe?

13 Biataha nga, ga Yekova aboro aye ka rugatiyo na pa nyakapa ziasi rimo Mbori. Rogo agu agarã yo naatona rogo 1920, i arugutiyo na gupai nga pa ziasi rimo Mbori nga gu nyanyakipa pai si aida i ruguhe. Wai du Fugo Mbori ayugo gu nyanyakipa rengo re? Ani bingo akpiapai ue. Gini banguapai naasa gupai nga Mbori batasi aYisaraere Ezipeta yo? Yekova aya: Tipa ‘i taki pande pa rimore rogo kpotosende yo dunduko.’ (Gate 9:​16) Na tipagine Yekova ainipai ti ni fu aYisaraere ho i asamungu ni kutiko? Yekova ape kurapai berewe nga: “Mi mangi pai mbiko rimore, ya ka si du nga ni gbarasigbarasi he ku bangiri arikaaboro” ya. (Yeze. 20:​8-​10) Ginipai Abawiriki Ziazia Kekeapai awirikihe be agu apangbanga nga ga Baibiri re gbiati agu akuraha?

14. (a) Bara ti digido gu garã nangia 1920, ginipai ga Mbori aboro arugutiyo na ni? (b) Gini maapai gu dudunguro giarogopaiyo Abawiriki Ziazia Kekeapai agbiaha amangihe na sunge tungusapai? (Oni bi gu sanduki a nga “ Nyanyaki Ndupai Tipa Tungusapai.”)

14 Bara ti digido 1920, ga Mbori aboro aye ka rugatiyo na pa nyaka agu afugo Yesaya agumbaha agarã wa 2,700 kusayo. Nibipa Yekova Yesaya aya: ‘Ga Yekova Toro aidi pa aboro, ka maa rimoro si du foro ni taasitaasi he.’ (Yes. 63:14) Abawiriki Ziazia Kekeapai arugutiyo na ni nga, anga gu banguapai duho nga kina pa bata boro te, ono pa ziasi rimo Mbori. (Yes. 37:20; Yeze. 38:23) Rogo 1929, gu buku nangia Prophecy afura tipa gu rengo re nga: “Rimo Yekova nga nyanyakipa he gbe rogo zegino naabaha.” Gi vovo giarogopaiyo re aundo ga Mbori amoyambu i mangi dezirepai tipa Yekova na ka giriso rimoko ti aziree dunduko.

15. (a) Bara rogo 1930, ginihe awirinarani agbiaha? (b) Ginihe regboho ada?

15 Bara ti tonatona gu garã nangia 1930, awirinarani aima rugatiyo wenengai na pa nyaka rimo Mbori, i aima rugatiyo a wenengai na pa gu sunge Mbori afuhe fuyo, na ki du na dudunguro giarogopaiyo tipa gupai si aaida i ruguhe. Awere, regbo ada be Yekova ko fu gu momu fu gako amoyambu nga i niyambu yo ti rimoko. Tipa ka ino wai gupai re amangi, ani wisigingo bete agu apai namangi bakuru kusayo.

Yekova Di ‘Aboro Sa Rimoko’

16. (a) Gini bangua gene Yekova ataasa rimoko ngbaha? (b) Mbata kusayo, ada nangia agu aboro naadu na rimo Mbori riyo?

16 Gu banaru gene Yekova ataasa rimoko ngbaha nga ka du na aboro auru kpotosende ane du na rimoko riyo. Naatona rogo 1513 M.B.K. na ka ndu kumbatayo, gu rikaaboro nangia aYisaraere angia ga Yekova aboro. (Yes. 43:12) Ono tie, i aakanga kuti gayo mozunga na Mbori te, na rogo 33 F.B.K., i azanga gu wene pagume naadu dagbatiyo na Mbori re. Ngbutuko fuo gure, Yekova “andu koyo du aGendiria ni mbata, ka roga aboro dagba yo sa rimoko.” (Amo. 15:14) Gu vovo rikaaboro Mbori asiayo re ada ni “ga Mbori Yisaraere,” nga gu nakoda mbedimbedi apefuo Kristo dagba ngbatunga arikaaboro yo dunduko.​​—⁠Gara. 6:​16.

17. Gini birĩ Satana adu na diabese rogo mangaha?

17 Bara rogo 44 F.B.K., Mbori afu gu rimo fu ga Kristo abawiriki nga “aKristano.” (Amo. 11:26) Ti tonatonaha, gu rimo re adu ni kparakparaha, mbiko si adu fu kina ndikidi aKristano nisayo. (1 Pet. 4:​16) Ono tie, a wa duhe rogo ga Yesu sanza nga ga morũ na rende, Satana adu na diabese ni fu ko gu kparakpara rimo re fu agu aboro dunduko naya i nga aKristano. Ni sangbana gipai re, tipa dungu kama agarã, ndikidi aKristano aadunga berewe ni kparakpara yo ti ziree aKristano te. Ono gipai re atona ka ariatihe ti “rago ke he,” nga gu naatona rogo 1914. Tipagine? Bambiko amaraika atona ka kparaka ndikidi aKristano ti ziree aKristano.​​—⁠Mt. 13:​30, 39-​41.

18. Ginihe naundo awirinarani i bi gupai nga si naida na vovo rimo?

18 Tingbafuo Yesu sia kangara moyambu rogo 1919, Yekova aundo gako aboro i rugutiyo na pa gu sunge ko afuhe fuyo i mangihe. Fuo ho aturongo te i ki bi gupai nga tungusapai kporo na kporo nakpara yo kusayo ti ziree aKristano. Ho i arugutiyo ni na gipai re, si aaimanga te i ki bi gupai nga gu rimo nga “Abawiriki Ziazia Kekeapai” akparanga yo wenengai te. Anga gayo memepai rogo raka yo angia kaa wisigo kina Baibiri sa te, ono ka manga dezirepai tipa Mbori na ka irisa ko na kini taasirimoko. Sidu, gini rimo ka rẽ na gu sunge i aamangaha? I akaragapai kuti gu sanahe re rogo 1931.

Mbakadapai nga ga bakere dunguratise rogo, 1931

19, 20. (a) Gini nyanyakipa diaberã namangi pati gu bakere dunguratise naadu rogo 1931? (b) Ginipai awirinarani amangihe tipa gu vovo rimo i agbiaha?

19 Rogo Bamburu 1931, Abawiriki Ziazia Kekeapai wa 15,000 ada rogo gu gbata nga Columbus, Ohio, Amerika yo tipa bakere dunguratise. Ho i abi gu mbakadapai nga ga bakere dunguratise ni, i abi kekeapai ue nga J na W ti kpotoho. Dunguyo aawakana he nga, ‘Gipai re nga gine?’ Aguyo aaberãha ya si nga gu gurusigurusi pa-aNgirisi nga, ‘Just Watch’ (Mo ngere); aguyo kini ya, ‘Just Wait’ (Mo sungudi). Fuani, Rago Poso, rogo Bamburu 26, Wiriba Joseph Rutherford apepa gu diaberã naadu na gu nyanyaki afugo rogoyo nga: “Ani naida aboro ini rani ti gu rimo nga aDezire Yekova na kini yambu rani na ni.” Ti gu regbo re, agu aboro dunduko naadu pati bakere dunguratise arugutiyo na pa gu kekeapai nga JW nga gu i aawakana ha, nga si narukuba Jehovah’s Witnesses (aDezire Yekova), nga gu rimo i adihe Baibiri yo rogo Yesaya 43:⁠10.

20 Agu aboro naadu pati gu bakere dunguratise re aru kuari ki ta ta beyo na kini ta ngbayo tipa gbanga regbo tipa gu diaberã re. Mbiko radio, gu ngbarago agu aboro naadu pati gu bakere dunguratise re adu na ni, dungu aringara nagihe! Ernest na Naomi Barber du Australia yo aya: “Ho awirina atona ka ta beyo ni Amerika yo, agu awirina naadu rogo gu bakere gbata nga Melbourne aru kuari ki tona ka ta beyo a. Bangirani agonga ti gupai re te!” *

Rimo Mbori ni Taasitaasi he Rogo Zegino Dunduko

21. Wai du gu vovo rimo re angarasi awirina i tungusipai?

21 Pa dia ga Mbori amoyambu gu rimo kuriyo du rogo Baibiri yo nga aDezire Yekova angarasiyo i tungusipai nyanyaki. Edward na Jessie Grimes nga agu arogotise ni abazakigene du Amerika yo naadu pati gu bakere dunguratise re rogo 1931 aya: “Ani aguari kporo na gu rimo nga Abawiriki Ziazia Kekeapai, ono ki ga na gu rimo rirani nga aDezire Yekova. Ani adu na ngbarago nga ani awere na gu rimo rirani nasarani ani taasirimo gaani Mbori.” Fuo gu bakere dunguratise re, kura aDezire Yekova atona mangasunge na vovo birĩ tipa ka tungusapai. I akeke rukutu akarte kaa fukaha fu aboro gene tungusapai yo, si anaaya: “Mi nga Dezire YEKOVA natungusapa gu Kindo nga ga YEKOVA Mbori.” Nirengo, ga Mbori aboro aima du na bakere sambuohe tipa kadu na rimo Yekova riyo, na i aima du regerege tipa ka takapandehe rogo arago dunduko.​—⁠Yes. 12:⁠4.

“Ani aguari kporo na gu rimo nga Abawiriki Ziazia Kekeapai, ono ki ga na gu rimo rirani nga aDezire Yekova”

22. Ginihe nayugo na ni nga ga Yekova aboro na gu rimo du kia riyo?

22 Dungu agarã ima susa wa Yekova aundo agu awirinarani nga mbedimbedi aKristano re i di gu kparakpara rimo re kuriyo. Naatona rogo 1931, ya mo Satana adu nga na diabese tipa ka dia gu rimo re kusayo ti ga Mbori aboro? Ya mo ko asaha ni kpakarapai fu aboro ka i iningo gu kparakparapai du dagbarani na gu kura akanisa ya? Wagusa te! Padu ani ni aDezire Yekova nasarani ani du kia na si nasona kina kumbatayo. (Oni gedi Mika 4:5; Maraki 3:​18.) Nirengo, aboro ima ino rani areme ti rimo Mbori si ki da nga agu aboro dunduko namangasunge na ni, i nayamba yo nga aDezire Yekova. Kuba gupai nga ziree pambori du wa bagangara vagadi rani, ga Yekova ndikidi irisombori ‘ni bagbanga ha kisusi abaagangara dunduko.’ (Yes. 2:⁠2) Areme, iriso Yekova gbiati ziazia rimoko ni tumbatumbaha kuari yo gbe.

23. Ringbisihe kuti Atambuahe 121:​5, gini nyanyakipa rengo du tipa Yekova nanyakasa rani?

23 Nangba ino gupai nga Yekova nika banda rani abanda be gu ga Satana zubohe du awere na gu du kumbatayo! (Tam. 121:⁠5) Sidu, ani na wene ndupai ka pe agu afugo bake papara Atambuahe apehe nga: “Aboro maku nga gu rikaaboro du gayo Mbori nga Yekova, nga agu aboro ko asia yo i du ni gako ũkumuko!”​—⁠Tam. 33:⁠12.

^ genewaraga 20 Oni bi Kapita 7, kpewaraga 72-74, tipa agu apai nafura tipa mangasunge na radio.