1, 2. Iti ania a pamay-an a ni Jesus ket kas iti nalaing a tour guide?

 IPAPANMO nga adda nalaing a tour guide a mangipaspasiar kenka iti dakkel ken nagpintas a siudad. Agdadamoka ken dagiti kakaduam iti dayta a siudad isu a dumdumngegkayo a naimbag iti ibagbaga ti tour guide. Magagarankayo a mangammo no ania ti dadduma pay a pagpasiaran. Ngem no agsaludsodka, saan a sumungbat a dagus ti tour guide. Ammona ti umiso a tiempo a panangsungbatna iti dayta, inton asidegkayon iti sabali pay a pagpasiaran. Gapuna, ad-adda a naapresiarmo ti tour guide-yo, ta ibagana laeng ti kasapulan a maammuanyo iti umiso a tiempo.

² Dagiti pudno a Kristiano ket kas kadagiti turista. Magagarantayo a mangammo iti maipapan iti kangayedan a siudad, “ti siudad nga addaan kadagiti pudpudno a pamuon,” ti Pagarian ti Dios. (Heb. 11:10) Idi adda ni Jesus ditoy daga, inggiyana dagiti pasurotna nga agturong iti naun-uneg a pannakaammo maipapan iti Pagarian. Sinungbatanna kadi amin a saludsodda ken imbagana a namimpinsan ti amin a maipapan iti Pagarian? Saan. Kinunana: “Adu pay a banag ti sawek kadakayo, ngem saanyo a kabaelan nga awiten ida iti agdama.” (Juan 16:12) Kas kalaingan a giya, pulos a saan a ginabsuonan ni Jesus dagiti adalanna iti pannakaammo a saanda pay laeng a kabaelan a tarusan.

3, 4. (a) Kasano nga intultuloy ni Jesus nga insuro ti Pagarian ti Dios kadagiti matalek a tattao? (b) Ania ti usigentayo iti daytoy a kapitulo?

³ Imbaga ni Jesus dagiti sasao iti Juan 16:12 iti maudi a rabiina ditoy daga. Kalpasan ti ipapatayna, kasano a maitultuloyna a suruan dagiti matalek a tattao maipapan iti Pagarian ti Dios? Impasiguradona kadagiti apostolna: “Ti espiritu ti kinapudno, idalannakayto iti isuamin a kinapudno.” a (Juan 16:13) Mabalintay nga iyarig ti nasantuan nga espiritu iti naanus a tour guide. Ti espiritu ti usaren ni Jesus a mangisuro kadagiti pasurotna iti aniaman a nasken a maammuanda maipapan iti Pagarian ti Dios iti umiso a tiempo.

⁴ Usigentayo no kasano nga iturturong ti nasantuan nga espiritu ni Jehova dagiti napasnek a Kristiano iti naun-uneg a pannakaammo maipapan iti Pagarian. Umuna, usigentayo no kasanotayo a naammuan no ania a tawen a nangrugi nga agturay ti Pagarian ti Dios. Maikadua, usigentayo no siasino dagiti agturay iti Pagarian  ken dagiti iturayanna ken no ania ti namnamada. Maikatlo, ammuentayo no kasano a limmawag ti pannakatarus dagiti pasurot ni Kristo mainaig iti panagtalinaed a nasungdo iti Pagarian.

5, 6. (a) Ania dagiti di umiso a kapanunotan dagiti Estudiante ti Biblia maipapan iti pannakaipasdek ti Pagarian ken ti panawen ti panagani? (b) Iti laksid dagita a di umiso a kapanunotan, apay a saantayo a pagduaduaan nga iwanwanwan ni Jesus dagiti pasurotna?

⁵ Kas naammuantayo iti Kapitulo 2 daytoy a libro, pinullo a tawen nga ibagbaga dagiti Estudiante ti Biblia a ti 1914 ket nagpateg a tawen iti pannakatungpal ti padto iti Biblia. Ngem iti daydi a tiempo, patienda a nangrugi ti kaadda ni Kristo idi 1874, nga isu ket nangrugi nga agturay idiay langit idi 1878, ken ti Pagarian ket naan-anay laeng a maipasdek iti Oktubre 1914. Ti panagani ket mangrugi iti 1874 agingga iti 1914 ken agngudo dayta inton maurnong dagiti napulotan idiay langit. Gapu kadagiti kastoy a di umiso a kapanunotan, mapagduaduaan kadin no iwanwanwan met laeng ni Jesus dagidiay a matalek a tattao babaen ti nasantuan nga espiritu?

⁶ Saan a pulos! Subliantayo ti ilustrasion iti umuna a parapo. Pagduaduaantayo kadi ti laing ti tour guide gapu kadagiti pagarup ken salsaludsod dagiti magagaran a turista? Saan! Umasping iti dayta, nupay ikagkagumaan no dadduma ti ili ti Dios a tarusan dagiti detalye ti panggep ni Jehova uray no saan pay a panawen nga ipalgak ti nasantuan nga espiritu dagita a kinapudno, nalawag nga iwanwanwan ida ni Jesus. Gapuna, dagiti matalek ket sidadaan nga agpailinteg, ken sipapakumbaba a balbaliwanda dagiti kapanunotanda.​—Sant. 4:6.

7. Naparaburan ti ili ti Dios kadagiti ania a naespirituan a lawag?

⁷ Kalpasan ti 1919, naparaburan ti ili ti Dios iti umad-adu a naespirituan a lawag. (Basaen ti Salmo 97:11.) Idi 1925, adda nagpateg nga artikulo iti The Watch Tower, a napauluan, “Birth of the Nation” (Pannakaipasngay ti Nasion). Nailawlawag iti dayta ti natibker a pammaneknek manipud iti Kasuratan a naipasngay ti Mesianiko a Pagarian idi 1914, ket kaitungpalan dayta ti padto maipapan iti panagpasngay ti nailangitan a babai a kukua ti Dios, kas nailanad iti Apocalipsis kapitulo 12. b Inlawlawag pay ti artikulo a ti pannakaidadanes ken rigat a sinagaba ti ili ni Jehova kabayatan dagita a tawen ti gubat ket nalawag a pagilasinan a naitapuaken ni Satanas manipud langit, “nga addaan iti dakkel nga unget, yantangay ammona nga ababan ti periodo ti tiempona.”​—Apoc. 12:12.

8, 9. (a) Kasano a naipaganetget ti kinapateg ti Pagarian? (b) Ania dagiti saludsod nga usigentayo?

⁸ Kasano kapateg ti Pagarian? Idi 1928, nangrugi nga impaganetget ti The Watch Tower a napatpateg ti Pagarian ngem iti personal a pannakaisalakantayo babaen ti subbot. Wen, ti Mesianiko a Pagarian ti usaren ni Jehova a mangsantipikar iti naganna, mangalangon iti kinasoberanona, ken mangitungpal iti amin a panggepna iti sangatauan.

⁹ Siasino ti makipagturay ken Kristo iti dayta a Pagarian? Siasino dagiti iturayanna ditoy daga? Ken ania a trabaho ti ipangpangruna dagiti pasurot ni Kristo?

10. Ania ti nabayagen a natarusan ti ili ti Dios maipapan iti 144,000?

¹⁰ Pinullo a tawen sakbay ti 1914, natarusanen dagiti pudno a Kristiano nga adda 144,000 a matalek a pasurot ni Kristo a makipagturay kenkuana idiay langit. c Ammo dagiti Estudiante ti Biblia a literal a bilang dayta ken nangrugi a naurnong idi pay umuna a siglo C.E.

11. Kasano a rimmang-ay ti pannakaammo dagiti agbalin a miembro ti nobia ni Kristo maipapan iti annongenda ditoy daga?

¹¹ Ngem ania ti naituding nga aramiden dagiti agbalin a miembro ti nobia ni Kristo bayat nga addada pay laeng ditoy daga? Naawatanda nga impaganetget ni Jesus ti trabaho a panangasaba ken innaigna dayta iti panawen ti panagani. (Mat. 9:37; Juan 4:35) Kas naammuantayo iti Kapitulo 2, impagarupda idi a ti panawen ti panagani ket agpaut iti 40 a tawen, ken agpatingga iti pannakaurnong dagiti napulotan idiay langit. Nupay kasta, gapu ta nagtultuloy ti trabaho kalpasan ti 40 a tawen, kasapulan ti kanayonan a pannakalawlawag. Ita, ammotayon a ti panawen ti panagani​—ti panawen a pannakailasin ti trigo manipud iti dakes a ruot, wenno, dagiti matalek a napulotan a Kristiano manipud kadagiti sinsinan Kristiano​—ket nangrugi idi 1914. Panawenen tapno maipamaysa ti atension iti pannakaurnong dagiti nabatbati a kameng dagiti mapan idiay langit!

12, 13. Kasano a natungpal iti maudi nga al-aldaw ti ilustrasion ni Jesus maipapan iti sangapulo a birhen ken dagiti talento?

¹² Manipud idi 1919, agtultuloy nga iwanwanwan ni Kristo ti matalek ken masirib nga adipen a mangipaganetget iti trabaho a panangasaba. Intedna dayta nga annongen idi umuna a siglo. (Mat. 28:19, 20) Impasimudaagna pay no ania dagiti kualidad a kasapulan dagiti napulotan a pasurotna tapno maitungpalda dayta a trabaho a panangasaba. Kasano? Iti ilustrasionna maipapan iti sangapulo a birhen, impakitana a dagiti napulotan ket masapul nga agtultuloy nga agbantay ken naridam iti naespirituan, no kayatda ti makiraman iti naindaklan a padaya ti kasar idiay langit, inton maikaykaysa ni Kristo iti ‘nobiana’ a 144,000. (Apoc. 21:2) Iti met ilustrasionna maipapan iti talento, insuro ni Jesus a dagiti napulotan nga adipenna ket masapul a nagaget a mangitungpal iti trabaho a panangasaba a naitalek kadakuada.​—Mat. 25:1-30.

 ¹³ Iti napalabas a 100 a tawen, napaneknekan a naridam ken nagaget ti napulotan nga adipen. Awan duadua a mabendisionanto ti kinaridamda! Ngem ti kadi naindaklan a trabaho a panagani ket agaplikar laeng iti pannakaurnong dagiti natda iti 144,000 a makipagturay ken Kristo?

14, 15. Ania ti uppat a grupo a nailawlawag iti The Finished Mystery?

¹⁴ Nabayagen a pampanunoten dagiti matalek a lallaki ken babbai ti maipapan iti “dakkel a bunggoy” a nadakamat iti Apocalipsis 7:9-14. Di ngarud pakasdaawan a sakbay nga impalgak ni Kristo no siasino ti mangbukel iti daytoy a dakkel a grupo, adu ti naipablaak maipapan iti dayta a saan a maitunos iti nalawag ken simple a kinapudno nga ammo ken ipatpategtayo ita.

¹⁵ Idi 1917, kuna ti libro a The Finished Mystery nga adda “dua a kategoria wenno kita ti maisalakan a mapan idiay langit, ken dua met a kategoria wenno kita ti maisalakan ditoy daga.” Siasino dagitoy nga uppat a grupo ti tattao a nagduduma ti namnamada? Umuna, isu ti 144,000, a makipagturay ken Kristo. Maikadua, ti dakkel a bunggoy. Impapanda idi a ti tuktukoyen daytoy ket dagiti Kristiano a miembro pay laeng ti Kakristianuan. Adda pammatida ngem saan nga umdas tapno masalimetmetanda ti kinatarnawda isu a nababbaba ti posisionda idiay langit. Maipapan iti daga, impagarupda idi a ti maikatlo a grupo ket buklen dagiti “mararaem a tattao idi un-unana”​—kas kada Abraham, Moises, ken dadduma pay. Isudanto ti mangituray iti maikapat a grupo, ti sangatauan.

16. Ania a naespirituan a lawag ti rimmaniag idi 1923 ken 1932?

¹⁶ Kasano nga inwanwan ti nasantuan nga espiritu dagiti pasurot ni Kristo iti pannakaawat nga ipatpategtayo ita? Babaen ti agsasaruno a panagraniag ti naespirituan a lawag. Idi 1923, nailawlawag iti The Watch Tower ti maipapan iti maysa a grupo a saan nga idiay langit ti namnamada no di ket ditoy daga, iti sidong ti turay ni Kristo. Idi 1932, nailawlawag iti The Watchtower ti maipapan ken Jonadab (Jehonadab), a nakikadua ken ni Jehu, nga Ari ti Israel a pinulotan ti Dios, tapno tulonganna a mamagpatingga iti palso a panagdaydayaw. (2 Ar. 10:15-17) Kuna ti artikulo nga adda klase ti tattao iti moderno a panawen a kas ken Jonadab, sa innayonna nga isalakan ni Jehova daytoy a klase “inton Armagedon” tapno agbiagda ditoy daga.

17. (a) Idi 1935, ania a naisangsangayan a naespirituan a lawag ti naggilap? (b) Ania ti reaksion dagiti matalek a Kristiano iti baro a pannakatarusda iti dakkel a bunggoy? (Kitaenyo ti kahon a “ Nabang-aranda Unay.”)

¹⁷ Idi 1935, adda naggilap a naisangsangayan a naespirituan a lawag. Iti kombension a naangay iti Washington, D.C., nailawlawag a ti dakkel a bunggoy ket addaan iti namnama nga agbiag ditoy daga, kas iti karnero iti ilustrasion ni Jesus maipapan kadagiti karnero ken kalding. (Mat. 25:33-40) Ti dakkel a bunggoy ket paset ti “sabsabali a karnero,” a tuktukoyen ni Jesus idi kinunana: “Masapul met nga iyegko dagidiay.” (Juan 10:16) Idi insaludsod ti ispiker a ni J. F. Rutherford: “Di la mabalin a tumakder amin dagidiay addaan namnama nga agbiag nga agnanayon ditoy daga?”  nasurok a kagudua iti tallaong ti timmakder! Kinunana: “Kitaenyo! Ti dakkel a bunggoy!” Adu ti natukay ti pusona ta nalawag met laengen no ania ti namnamada iti masanguanan.

18. Ania ti impangpangruna dagiti pasurot ni Kristo, ket ania ti resultana?

¹⁸ Manipud idin, inwanwan ni Kristo dagiti pasurotna a mangipangpangruna iti panangummong kadagiti agbalin a miembro daytoy dakkel a bunggoy a makalasat a sibibiag ken sitatalged iti dakkel a rigat. Idi damo, kasla bassit laeng ti naummong. Naminsan, kinuna pay ketdi ni Kabsat Rutherford: “Kasla saan met unay a dakkel ti ‘dakkel a bunggoy.’” Siempre, makitatay itan no kasano a binendisionan ni Jehova ti trabaho a panagani manipud idi! Babaen ti panangiwanwan ni Jesus ken ti nasantuan nga espiritu, ti napulotan ken ti kakaduada a “sabsabali a karnero” ket nagbalin a “maymaysa nga arban” nga agserserbi a sangsangkamaysa iti panangidaulo ti “maymaysa a pastor,” kas impadto ni Jesus.

19. Kasanotayo a makiraman iti panangpaadu iti bilang iti dakkel a bunggoy?

¹⁹ Ti kaaduan kadagiti matalek a tattao ket agbiagto nga agnanayon iti paraiso a daga, nga iturayan ni Kristo ken ti 144,000 a makipagturay kenkuana. Saan kadi a makaparagsak a panunoten ti wagas a panangiwanwan ni Kristo iti ili ti Dios tapno maawatanda ti kasta a nalawag a Nainkasuratan a namnama iti masanguanan? Talaga a maysa a pribilehio ti panangiranud iti dayta a namnama kadagiti makasabaantayo! Aktibotayo koma a makiraman iti ministerio agingga nga ipalubos ti kasasaadtayo tapno agtultuloy nga umadu ti bilang ti dakkel a bunggoy, iti kasta, umadu nga umadu dagiti mangidaydayaw iti nagan ni Jehova!​—Basaen ti Lucas 10:2.

20. Ania ti mangbukel iti organisasion ni Satanas? Ania ti pakainaigan ti kinasungdotayo kas Kristiano?

²⁰ Bayat nga umad-adu ti ammo ti ili ti Dios maipapan iti Pagarian, masapul met a matarusanda a naan-anay no ania ti kayat a sawen ti panagbalin a nasungdo iti nailangitan a gobierno. Mainaig iti daytoy, idi 1922, nailawlawag iti The Watch Tower nga adda dua nga aktibo nga organisasion, ti organisasion ni Jehova ken ni Satanas. Ti organisasion ni Satanas ket buklen ti komersio, relihion, ken politika. Dagiti nasungdo iti Pagarian ti Dios iti sidong ti turay ni Kristo rumbeng a liklikanda ti aniaman nga aspeto ti organisasion ni Satanas tapno saan a maikompromiso ti kinasungdoda. (2 Cor. 6:17) Ania ti kayat a sawen dayta?

21. (a) Kasano a pinakdaaran ti matalek nga adipen ti ili ti Dios maipapan iti dadakkel a negosio? (b) Idi 1963, ania ti impalgak ti The Watchtower maipapan iti “Babilonia a Dakkel”?

²¹ Ti naespirituan a taraon nga ipapaay ti matalek nga adipen kanayon nga ibutbutaktakna dagiti rinuker nga aramid ti dadakkel a negosio, ken pakpakdaaranna ti ili ti Dios a saan nga agpaimpluensia iti materialistiko nga aramid dagitoy. (Mat. 6:24) Maibutbutaktak met kadagiti publikasiontayo no ania a talaga ti narelihiosuan a paset ti organisasion ni Satanas. Idi 1963, nailawlawag iti The Watchtower a ti “Babilonia a Dakkel” ket saan laeng a tumukoy iti Kakristianuan no di ket uray ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion. Gapuna, kas mailawlawag a naan-anay  iti Kapitulo 10 iti daytoy a libro, ti ili ti Dios​—aniaman ti pagilian ken kulturada​—ket natulongan a ‘rummuar kenkuana’ ken dinalusanda ti bagbagida iti amin a narugit nga aramid ti palso a relihion.​—Apoc. 18:2, 4.

22. Bayat ti Sangalubongan a Gubat I, ania ti pannakaawat ti adu iti ili ti Dios iti balakad iti Roma 13:1?

²² Ti ngay napolitikaan a paset ti organisasion ni Satanas? Mabalin kadi a makiraman dagiti pudno a Kristiano iti panaggugubat dagiti nasion? Bayat ti Sangalubongan a Gubat I, natarusan dagiti pasurot ni Kristo a masapul a saanda a pumatay kadagiti padada a tao. (Mat. 26:52) Ngem para iti adu, ti balakad iti Roma 13:1 nga agtulnog “kadagiti nangatngato nga autoridad” kaipapananna nga agsoldadoda, aguniporme, ken agawitda pay ketdi kadagiti armas; ngem no maibilin a pumatayda, iturongda ti paltogda iti angin.

23, 24. Bayat ti Sangalubongan a Gubat II, ania ti pannakaawattayo iti Roma 13:1? Ania a mas umiso a pannakaawat ti naipaay kadagiti pasurot ni Kristo?

²³ Idi mangrugrugi ti Sangalubongan a Gubat II idi 1939, nailawlawag a naimbag iti The Watchtower ti maipapan iti neutralidad. Silalawag nga impakita ti artikulo a dagiti Kristiano ket saan a makiraman iti aniaman a panaggugubat ken riri dagiti nasion iti lubong ni Satanas. Anian a naintiempuan a panangiwanwan! Gapu iti dayta, nasalakniban dagiti pasurot ni Kristo iti nakaam-ames a panagibukbok iti dara a napasamak kadagiti naggugubat a nasion. Nangrugi met idi 1929, nailawlawag kadagiti publikasiontayo a dagiti nangatngato nga autoridad iti Roma 13:1 ket saan a dagiti sekular nga agtuturay, no di ket ni Jehova ken Jesus. Kasapulan latta ti mas umiso a pannakaawat.

 ²⁴ Idi 1962, inwanwan ti nasantuan nga espiritu dagiti pasurot ni Kristo iti kasta a mas umiso a pannakaawat idi naipablaak dagiti artikulo maipapan iti Roma 13:1-7 iti Nobiembre 15 ken Disiembre 1 a ruar ti The Watchtower. Naawatan met laengen ti ili ti Dios ti prinsipio maipapan iti relatibo a panagpasakup nga imbaga ni Jesus iti nalatak a sasaona: “Ibayadyo ken Cesar ti bambanag ni Cesar, ngem iti Dios ti bambanag ti Dios.” (Luc. 20:25) Maawatan itan dagiti pudno a Kristiano a ti nangatngato nga autoridad ket dagiti sekular nga agtuturay iti daytoy a lubong a nasken a pagpasakupan dagiti Kristiano ngem iti relatibo a pamay-an. No kiddawen dagiti sekular nga agtuturay nga agsukirtayo ken ni Jehova a Dios, tuladentayo ti insungbat idi dagiti apostol: “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.” (Ara. 5:29) Iti Kapitulo 13 ken 14 daytoy a libro, maammuantayo ti ad-adu pay no kasano nga inyaplikar ti ili ti Dios ti prinsipio maipapan iti panagbalin a neutral.

25. Apay nga apresiarem ti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu iti panangtarus iti Pagarian ti Dios?

²⁵ Panunotem ti amin a naisuro kadagiti pasurot ni Kristo maipapan iti Pagarian iti napalabas a siglo. Naammuantayo no kaano a naipasdek ti Pagarian ti Dios idiay langit ken no kasano kapateg daytoy. Nalawag ti pannakaawattayo iti dua a namnama dagiti matalek a tattao, nailangitan ken naindagaan. Ken ammotayo no kasanotayo nga ipakita ti kinasungdotayo iti Pagarian ti Dios bayat nga agpaspasakuptayo iti relatibo a pamay-an kadagiti agtuturay iti lubong. Isaludsodmo iti bagim, ‘Naammuak ngata dagitoy a napateg a kinapudno no saan nga inwanwan ni Jesu-Kristo ti matalek nga adipenna ditoy daga tapno matarusan ken isuroda dagita?’ Anian a bendision ti kaadda ni Kristo ken ti nasantuan nga espiritu a mangiwanwan kadatayo!