1, 2. O Yesu aweyi kesongelanga vo mfidi ambote?

YINDULA vo nsongi a nzila okunusadisanga mu kingula mbanza mosi yambote. Wau vo ngeye y’awana una yau ke nuzeye mbanza yayi ko, e sungididi kieno kiawonso kwa nsongi a nzila kina. Ezak’e ntangwa, ongeye ye akw’aku nuzolele zaya yaka fulu ya mbanza ina ke nwalweke ko. Kansi, vava nuyuvwidi e mambu mama kwa nsongi a nzila, kanuvene mvutu vana vau ko yo vingila kaka yavana kifwana e ntangwa, vava nufinama vana fulu kina nuyuvwidi. I bosi, nuyantikidi sivika e ngangu zandi za kunuzayisa mana nuzolele zaya muna ntangwa ina nufwete mo zaya.

² Akristu akieleka bena nze akangadi awaya. Tuna ye luzolo lwa longoka mu kuma kia mbanza mosi isundidi o wete “mbanza ina ye nkubilwa,” i sia vo, Kintinu kia Nzambi. (Ayib. 11:10) Vava Yesu kakala ova ntoto, wafilanga alandi andi yo kubasadisa mu toma zaya oma ma Kintinu kiaki. Nga vana vau kavananga e mvutu za yuvu yawonso banyuvulanga yo kubazayisa mawonso ma Kintinu kiaki? Ve. Wavova vo: “Mambu mengi aka ngina mau ma kunusamunwina, kansi owau ke nufweno mo siamina ko.” (Yoa. 16:12) Nze mfidi angangu, Yesu ka zayisanga mambu mayingi ko kw’alongoki andi mana ke badi bakula ko muna kolo kiakina.

3, 4. (a) Aweyi o Yesu kekwamanenanga longa o nkangu andi akwikizi oma ma Kintinu kia Nzambi? (b) Adieyi tubadika mu kapu kiaki?

³ Yesu wavova e mvovo mina muna Yoane 16:12 muna fuku wansuka wa zingu kiandi ova ntoto. Kuna nim’a lufwa lwandi, aweyi kadi kwamanena longa akwa kwikizi oma ma Kintinu kia Nzambi? Wavovesa ntumwa zandi vo: “Mwand’a ludi . . . okunufila muna ludi kiawonso.” * (Yoa. 16:13) Tufwete badikilanga mwand’avelela nze mfidi a luzindalalu. Yesu osadilanga mwand’avelela muna longa alandi andi konso dina bazolele zaya mu kuma kia Kintinu kia Nzambi, muna ntangwa ina bafwete dio zaya.

⁴ Yambula twazaya una mwand’avelela a Yave usadisilanga Akristu akieleka mu bakula oma ma Kintinu. Diantete, tubadika una twazayila e ntangwa e Kintinu kiayantika yala. I bosi, tuzaya e vuvu bena kiau awana beyala muna Kintinu ye awana beyalwa. Kuna mfoko, tuzaya una alandi a Kristu  babakulwila dina divavwanga muna songa e kwikizi muna Kintinu.

5, 6. (a) Alongoki a Bibila nkia ngindu zabendomoka bakala zau mu kuma kia ngiadikw’a Kintinu ye salu kia nkutika? (b) Ekuma e ngindu zazi ka zifwete kutufidila ko mu katikisa kana vo Yesu wafilanga alandi andi?

⁵ Nze una twalongoka muna Kapu kia 2 kia nkanda wau, mu mvu miayingi Alongoki a Bibila bavovanga vo mvu wa 1914 wamfunu ukala muna ndungan’a ungunza wa Bibila. Kansi, muna ntangwa yayina bakwikilanga vo e ngiz’a Yesu yayantika muna mvu wa 1874 yo yantika yala kuna zulu muna mvu wa 1878. Bakwikilanga mpe vo e Kintinu kiaki kiadi sikidiswa emvimba muna ngonde ya Okutoba ya mvu wa 1914. E salu kia nkutika kiadi yantika tuka muna mvu wa 1874 yakuna mvu wa 1914 yo fokoka vava akuswa awonso badi kutakeswa kuna zulu. Nga e ngindu zazi zabendomoka zasonganga vo Yesu kasadilanga mwand’avelela ko mu fila akwa kwikizi awaya?

⁶ Ve. Yindula e nona tuyikidi kuna lubantiku. Nga e ngindu bakala zau akangadi ye yuvu bayuvulanga kuna lubantiku yabafila mu katikisa e ngangu za nsongi a nzila? Ve. Diau dimosi mpe, kana una vo ezak’e ntangwa o nkangu a Nzambi uvavanga zaya mambu makaka mu kuma ki’ekani dia Yave vitila e ntangwa yafwana ina mwand’avelela ukubasadisa mu bakula mo, e ziku kisonganga vo Yesu okubafilanga. Akwa kwikizi betambulwilanga o singikwa yo soba e ngindu zau kuna lulembamu lwawonso.—Yak. 4:6.

7. Nkangu a Nzambi nkia umbakuzi wa mwanda bavewa?

⁷ Muna mvu mialandila mvu wa 1919, nkangu a Nzambi bayantika vwa umbakuzi wayingi wa mwanda. (Tanga Nkunga 97:11.) Muna mvu wa 1925, mun’Eyingidilu mwavaika longi diamfunu diakala yo ntu a diambu vo “Luwutuku lwa Zula.” Elongi diadi diasonga e ziku kia Diambu dia Nzambi vo Kintinu kia Masia kiayantika yala muna mvu wa 1914. Ediadi dialungisa ungunza una muna Lusengomono kapu kia 12 uyikanga nkento a Nzambi kuna zulu owuta mwana. * Elongi diadi diasonga vo lubangamu ye mpasi zabwila nkangu a Yave muna mvu miami mia vita, i sinsu yasonga vo Satana watubwa ova ntoto, “wina yo makasi mayingi, wau kazeye wo vo kolo kiandwelo kaka kena kiau.”—Lus. 12:12.

8, 9. (a) O mfunu a Kintinu kia Nzambi aweyi wasengomwenwa? (b) Nkia yuvu tufimpa?

⁸ Ekuma Kintinu kivwidilu o mfunu? Muna mvu wa 1928, Eyingidilu diayantika songa vo e Kintinu kisundidi o mfunu ke mu luvuluzu lwa wantu ko muna nzil’a lukûlu. Muna Kintinu kia Masia, Yave ovelelesa nkumbu andi, tundidika kimfumu kiandi yo lungisa ekani diandi mu kuma kia wantu.

⁹ Aki nani beyala entwadi yo Kristu muna Kintinu kiaki? Aki nani bekala nkangu a Kintinu ova ntoto? Alandi a Kristu nkia salu bafwete sia vana fulu kiantete?

10. Nkangu a Nzambi adieyi babakulanga mu kuma kia lutangu lwa 144.000?

¹⁰ Vitila mvu wa 1914, Akristu akieleka babakula vo 144.000 m’alandi akwikizi a Kristu beyala yo Yesu kuna zulu. * Alongoki a Bibila awaya babakula vo lutangu lwalu lwaludi kikilu ye bayantika solwa muna tandu kiantete.

11. Awana bena muna buka kia nzitikil’a Kristu aweyi banungunukina muna zayi mu kuma kia kiyekwa kiau ova ntoto?

¹¹ Kansi, awana bakala muna buka kiaki kia nzitikil’a Kristu nkia salu bavewa bafwete sala ekolo bakala ova ntoto? Bazaya wo vo Yesu watoma siang’e sungididi muna salu kia samuna e nsangu zambote yo tezanesa kio ye nsungi a nkutika. (Mat. 9:37; Yoa. 4:35) Nze una tulongokele muna Kapu kia 2, entete babanzanga vo e nsungi a nsâlu mvu 40 yadi zingila yo fokoka vava akuswa bekutakeswa kuna zulu. Kansi, wau vo e salu kiakwamanana salwa vava mvu 40 miavioka, diavava vo basingika umbakuzi wau. Owau tuzeye vo e nsungi a nkutika, i sia vo, nsungi ya vambula masa ye mbongo ambi, Akristu akuswa ye Akristu aluvunu, mu mvu wa 1914 yayantika. E ntangwa yafwana ya sia e sungididi muna salu kia kutakesa lutangu lwa buka ki’awana bekwenda kuna zulu.

12, 13. E kingana kia Yesu kia ndumba kumi ye kia talanta, aweyi kilunganenanga mu lumbu yambaninu?

¹² Tuka muna mvu wa 1919, Kristu wakwamanana fila ntaudi akwikizi yo lulungalalu mu sia e sungididi muna salu kia samuna e nsangu zambote. Wabavana e salu kiaki muna tandu kiantete. (Mat. 28:19, 20) Wayika mpe e fu ina alandi andi akuswa bafwete kala yau muna lungisa e salu kiaki. Mu nkia mpila? Muna kingana kiandi kia ndumba kumi, Yesu wasonga vo akuswa bafwete kwamanana yingila yo lungalala muna mwanda avo bazolele lungisa ekani diau dia kala muna nkinzi a longo kuna zulu, vava Kristu kekazala ye ‘nzitikil’andi,’ i sia vo, buka kia 144.000. (Lus. 21:2) I bosi, muna kingana kiandi kia talanta, Yesu wasonga vo e selo yandi y’akuswa besala yo vema kwawonso e salu kabavana kia samun’e nsangu zambote.—Mat. 25:1-30.

¹³ Muna mvu nkama miviokele kala, akuswa besonganga vo akwa lulungalalu yo vema. Tuna ye ziku vo besinga  sendwa mu kuma kia lulungalalu lwau. Kansi, nga nsadiswa ya 144.000 m’awana beyala yo Kristu kaka bekutakeswa?

14, 15. Nkia buka yá yavovelwa muna nkanda O Mistério Consumado?

¹⁴ Tuka kolo, akala ye akento akwa kwikizi bavavanga zaya aki nani i “ndong’ayingi” iyikwanga muna Lusengomono 7:9-14. Ke diasivi ko vo, vitila Kristu kasengomona ana bena mu buka kiaki, mayingi mavovwanga mu kuma kia diambu diadi maswaswana ye ludi kiatoma kiá tuzeye o unu, eki tuyangalelanga.

¹⁵ Muna mvu wa 1917, o nkanda O Mistério Consumado wasonga vo vena ye “buka yovo mpila zole za luvuluzu kuna zulu ye buka yovo mpila zole za luvuluzu ova ntoto.” Aki nani bakala muna buka yá yayi, ana bakala ye vuvu yayi yaswaswana ya luvuluku? E buka kiantete kia 144.000, ana beyala yo Kristu. Eki kiazole i ndong’ayingi. Muna kolo kiakina, babanzanga vo e ndong’ayingi i awana bakiyikilanga vo Akristu bakala muna mabundu ma Kikristu kia kimpangila. Bakala ye lukwikilu kansi ke lwafwana ko mu sikila ye kwikizi. Muna kuma kiaki, ke badi vewa fulu kia tunda ko kuna zulu. Mu kuma kia ntoto, babanzanga vo “akwa kwikizi a nz’ankulu” nze Abarayama, Mose ye akaka i bena muna buka kiatatu, eki kiadi kala ye wisa muna buka kia yá, i sia vo, wantu ova ntoto.

16. Nkia ntemo a mwanda wasengomonwa muna mvu wa 1923 ye 1932?

¹⁶ Aweyi o mwand’avelela wasadisila alandi a Kristu mu vwa umbakuzi owu tuyangalelanga o unu? Ediadi malembe-malembe diavangama muna malongi ma mpila mu mpila mavaikiswa oma matemesa o ntemo a mwanda. Kuna lubantiku lwa mvu wa 1923, Eyingidilu diavovela buka ki’awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto muna luyalu lwa Kristu. Muna mvu wa 1932, Eyingidilu diavovela Yonadabi, ona wayikama Yeu wa Ntinu a Isaele wa kuswa kia Nzambi mu nwanisa e nsambil’a luvunu. (2 Nti. 10:15-17) Elongi diadi diasonga vo vena ye buka kia wantu mu lumbu yeto bena nze Yonadabi. Diakudikila vo Yave ovuluza buka kiaki “muna vita ya Armangedo” kimana bazingila ova ntoto.

17. (a) Muna mvu wa 1935, nkia ntemo wa mwanda watemeswa? (b) Akristu akwa kwikizi aweyi bamona muna umbakuzi wampa mu kuma kia ndong’ayingi? (Tala mpe babu “ Luvevoko Lwampwena.”)

¹⁷ Muna mvu wa 1935, ntemo a mwanda watoma temeswa diaka. Muna lukutakanu lwakala kuna mbanza Washington, D.C., e ndong’ayingi yazayakana vo i buka ki’awana bezingila ova ntoto, yau imosi ye mameme meyikwanga muna kingana kia Yesu kia mameme ye nkombo. (Mat. 25:33-40) E ndong’ayingi ikala muna buka kia “mameme makaka,” mana Yesu kavovela vo: ‘Itwasa mo mpe.’ (Yoa. 10:16) Vava mpangi Joseph F. Rutherford ona wafilanga elongi kayuvula vo: “Awonso bena ye vuvu kia zinga yakwele mvu ova ntoto, nga balenda telama?,” ndonga mun’awana  bakala muna lukutakanu batelama. I bosi wavova vo: “Nutala e ndong’ayingi!” Ndonga bayangalala wau babakula e vuvu kiau kia kusentu.

18. Alandi a Kristu aweyi besilanga sungididi muna salu kia umbangi? Nkia nluta ditwasanga?

¹⁸ Tuka muna ntangwa yayina, Kristu ofilanga nkangu andi kimana bayivana muna salu kia kutakesa awana bekala muna buka kia ndong’ayingi, ana besinga vaika yo vuluka muna mpasi zayingi. Kuna lubantiku, e salu kia nkutika kiamonekenanga vo ke kikaka kiayingi ko. Lumbu kimosi, mpangi Rutherford wavova vo: “Nanga e ndong’ayingi ke iwokela ko.” Kansi, owau tumonanga una Yave kesambulwilanga e salu kiaki! Muna mfil’a Yesu ye mwand’avelela, akuswa ye akw’au “mameme makaka” bakituka nze una Yesu kasakula, “ekambi dimosi” besalanga kumosi yo filwa kwa “mvungudi mosi.”

19. Aweyi tulenda kuyivanina muna salu kia kutakesa e ndong’ayingi?

¹⁹ Ndonga mun’akwa kwikizi bezingila yakwele mvu muna paradiso ova ntoto, beyalwa kwa Kristu ye 144.000 m’awana keyala yau entwadi. Nga ke diakiese ko dia mona e mpila Kristu kefidilanga nkangu a Nzambi mu toma bakula e vuvu kiaki kiyikwanga muna Diambu dia Nzambi? Ekwe kiese tuna kiau kia zayisa e vuvu kiaki kwa wantu tumokenanga yau muna salu kia umbangi! Yambula twavanga mawonso tulenda kimana e ndong’ayingi yakwamanana wokela yo zangula ndinga zau mu kembelela e nkumbu a Yave.—Tanga Luka 10:2.

20. Aki nani bena muna nkubik’a Satana? Aweyi Akristu balenda songela kwikizi?

²⁰ Ekolo nkangu a Nzambi bekwamanananga longoka oma ma Kintinu, bafwete zaya mpe una balenda songela kwikizi muna luyalu lwalu lwa zulu. Muna kuma kiaki, muna mvu wa 1922, Eyingidilu diasonga vo vena ye nkubika zole zisalanga, nkubik’a Yave ye nkubik’a Satana. Akwa kinkita, esi mabundu ye ayadi yau bena muna nkubik’a Satana. Awana besonganga e kwikizi muna Kintinu kia Nzambi kiyalwa kwa Kristu ke bafwete kulula kwikizi kiau ko muna kuyisia mu konso diambu dia nkubik’a Satana. (2 Kor. 6:17) Aweyi disongele?

21. (a) O ntaudi akwikizi aweyi kelukisilanga nkangu a Nzambi mu kuma kia yinkita? (b) Muna mvu wa 1963, nkia diambu diasasilwa mun’Eyingidilu mu kuma kia “Babele Anene”?

²¹ E madia ma mwanda kevananga ntaudi akwikizi mesenzekanga kondwa kwa unsongi kuna muna yinkita yo lukisa nkangu a Nzambi mu venga eloko dia mavwa. (Mat. 6:24) Diau adimosi mpe, e nkanda mieto misenzekanga e mabundu mena vo i ndambu a nkubik’a Satana. Muna mvu wa 1963, Eyingidilu diatoma kiesesa vo “Babele Anene” ke isunzulanga kaka Kikristu kia Kimpangila ko, kansi kintwadi kia nsambila zawonso zaluvunu ova nza. Kansi, nze una tumona muna Kapu kia 10 kia nkanda wau, nkangu a Nzambi muna nsi zawonso besadiswanga kimana ‘bavaika mo,’ i sia  vo, bayambula emvimba mavangu mawonso ma nsambil’aluvunu.—Lus. 18:2, 4.

22. Muna Vit’Antete ya Nz’Amvimba, aweyi akaka muna nkangu a Nzambi babakulwilanga o nkanikinu una muna Roma 13:1?

²² Adieyi tuvova mu kuma kia tuyalu twa nkubik’a Satana? Nga Akristu akieleka bafwete kuyisia muna vita ye ntantani za zula? Muna Vit’Antete ya Nz’Amvimba, Alongoki a Bibila babakula vo alandi a Kristu ke bafwete vonda akw’au wantu ko. (Mat. 26:52) Kansi kuna kwa wantu ayingi, bebanzanga vo luludiku luna muna Roma 13:1 lwa sakalela “mpungu-wisa” lusongele vo bafwete yikama salu kia kisoladi, vwata mvwatu mia kisoladi yo nata e nkele. Kansi, avo balombelo vo bavonda atantu, bafwete tadisa e nkele kuna zulu.

23, 24. Aweyi twabakulwilanga e sono kia Roma 13:1 muna Vit’Anzole ya Nz’Amvimba? Nkia diambu alandi a Kristu batoma bakula?

²³ Vava e Vit’Anzole ya Nz’Amvimba yayantika muna mvu wa 1939, Eyingidilu diavaikisa longi dimosi diamfunu diavovelanga kuyivambula muna mambu ma tuyalu. Longi diadi diasonga vo Akristu ke bafwete kuyisia muna vita ko ngatu muna ntantani za zula ya nza ya Satana. Luludiku lwalu mu ntangw’ambote kikilu lwavewa. Alandi a Kristu bataninwa muna nkanu a menga mana mabungula esi zula muna vita yayi. Kansi kuna lubantiku lwa mvu wa 1929, e nkanda mieto miasonga mpe vo ampungu-wisa beyikwanga muna Roma 13:1 ke ayadi a nza ko, kansi Yave yo Yesu. Diavavanga vo umbakuzi wau wasingikwa.

 ²⁴ O mwand’avelela wasadisa alandi a Kristu mu vwa umbakuzi wau muna mvu wa 1962, vava kiavaikiswa malongi mamfunu masasila sono kia Roma 13:1-7 muna Eyingidilu dia 15 Novemba ye dia 1 Desemba. Owau, o nkangu a Nzambi wabakula e diambu dia lusakalalu luna Yesu kayika muna mvovo miandi emi mitomene zayakana: “Nuvana kwa Kaisa ina ya Kaisa, kuna kwa Nzambi ina ya Nzambi.” (Luka 20:25) O unu, Akristu akieleka bebakulanga vo ampungu-wisa i ayadi a nza, Akristu bafwete kubasakalela. Kansi, o lusakalalu lwalu lufwete kala ye tezo. Vava ayadi bekutulombanga vo twakolamena Yave wa Nzambi, e mvutu zeto zifwete kala nze za ntumwa kuna nz’ankulu: ‘Tufwete lemvokela Nzambi nze mfumu ke mu wantu ko.’ (Mav. 5:29) Muna Kapu kia 13 ye 14 kia nkanda wau, tulongoka mayingi mu kuma kia una nkangu a Nzambi ulemvokelanga nkanikinu wa lembi kuyisia muna mambu ma tuyalu.

25. Ekuma oyangalelanga e mfil’a mwand’avelela muna bakula oma ma Kintinu kia Nzambi?

²⁵ Yindula mawonso alandi a Kristu belongwanga mu kuma kia Kintinu mu mvu miawonso miviokele kala. Twalongoka e ntangwa Kintinu kia Nzambi kiayantika yala kuna zulu yo mfunu kina. Tutoma bakulanga e vuvu yole yavewa kw’akwa kwikizi, i sia vo, vuvu kia kwenda kuna zulu ye vuvu kia zingila ova ntoto. Tuzeye mpe una tulenda songela e kwikizi kieto muna Kintinu kia Nzambi ekolo tusakalelanga akwa wisa. Ukiyuvula: ‘Nga yadi zaya mawonso mama kele vo Yesu Kristu kasadisinge ntaudi akwikizi ko ova ntoto mu bakula mambu mama yo kutulonga mo?’ Ekwe nsambu tuvwanga wau tufilwanga kwa Kristu ye mwand’avelela!