Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

CAPÍTULO 5

Rusiene Rey caadxi cosa de Reinu stiʼ Dios

Rusiene Rey caadxi cosa de Reinu stiʼ Dios

XI ZAZÍʼDINU LU CAPÍTULO RIʼ

Biene chaahuiʼ ca xpinni Dios caadxi cosa ni jma risaca de Reinu, tuu nga cani chiguni mandar luni, tuu nga cani chiguni mandarni, laaca biénecabe pabiáʼ risaca cadi guixélecabe de laani

1, 2. Ximodo beeda gaca Jesús casi ti guía ni napa experiencia.

 BIXUIʼLÚ ziné ti guía ni maʼ napa experiencia lii para gunibiaʼluʼ caadxi cosa sicarú nuu ndaaniʼ ti guidxi. Cásica lii ne xcaadxi turista zeʼ lu grupu stiuʼ, qué huayuu dxi chetu guidxi riʼ, nga runi, nabé cucaadiágatu guiráʼ ni caníʼ guía ziné laatu. Cumu nabé cayuuláʼdxitu guiráʼ ni cayuuyatu ne racaláʼdxitu gánnatu jma la? nuu tiru dede maʼ ñuuláʼdxitu ñánnatu xiruʼ nuu xcaadxi lugar ra chitiiditu. Peru, ora rinabadiidxatu ni guía que la? qué riná guicabi laatu, sínuque ribeza dede hora guʼyaʼ maʼ naquiiñeʼ gánnatu ni, stale biaje rúnibe ni ora maʼ ziyuutu gaxha de ra nuu ni gunabadiidxatu. Cada biaje gusiene guía que laatu xiixa, ridxagayaatu pabiáʼ nánnabe ne pabiáʼ jneza modo rusiénebe, purtiʼ rábibe laatu ni caquiiñeʼ gánnatu órapeʼ naquiiñeʼ gánnatu ni.

2 Laanu, cani dxandíʼ xpinni Cristu, laaca zeeda gácanu casi ca turista que. Guizáʼ racaláʼdxinu gánnanu jma de Reinu stiʼ Dios, ti «guidxi [sicarú] ni qué ziuu dxi initilú» (Heb. 11:10). Dxi bibani Jesús lu Guidxilayú riʼ, bisiene ca xpinni stale cosa nagana ni qué ñanda ñene binni de Reinu stiʼ Dios dxiqué. Peru qué nicábibe guiráʼ ni gunabadiidxacaʼ laabe ne laaca qué nusiene chaahuibe laacaʼ guiráʼ xixé ni naquiiñeʼ gánnacaʼ de Reinu. Guidúʼyanu xi gúdxibe laacaʼ: «Napa ruaʼ stale ni ñabe laatu, peru nagasi qué zanda guni huantar tu ni» (Juan 16:12). Nga runi, cásica runi ti guía ni napa experiencia, qué ñuu dxi nusiidiʼ Jesús ca discípulo stiʼ xiixa ni qué zanda guiénecaʼ.

3, 4. 1) Ximodo cusiidiʼ Jesús ca xpinni de Reinu stiʼ Dios. 2) Xi zazíʼdinu lu capítulo riʼ.

3 Últimu gueelaʼ bibani Jesús lu Guidxilayú nga guníʼ ca diidxaʼ zeeda lu Juan 16:12. Nga runi, zándaca chuʼ tu guinabadiidxaʼ: «Ximodo ndiʼ gusiidirube ca xpínnibe de Reinu stiʼ Dios pa maʼ gútibe yaʼ». Guidúʼyanu xi promesa bíʼninebe ca apóstol stibe: «Ora gueeda Espíritu Santu, zusiene laatu irá ni dxandíʼ» (Juan 16:13). a Racá ridúʼyanu zeeda gaca espíritu santu casi ti guía ni zapa paciencia laacabe. Riquiiñeʼ Jesús espíritu riʼ para gusiidiʼ ca discípulo stiʼ guiráʼ ni naquiiñeʼ gánnacaʼ de Reinu stiʼ Dios ne rúnibe ni órapeʼ naquiiñeʼ gánnacabe ni.

4 Yanna guidúʼyanu ximodo maʼ beeda gaca espíritu santu stiʼ Jiobá casi ti guía ni cayacané ca cristianu ni ruzuubaʼ diidxaʼ gánnacaʼ jma de Reinu. Primeru zadúʼyanu ximodo beeda guiénenu padxí guzulú guni mandar gobiernu riʼ. De racá maʼ zazíʼdinu tu chiguni mandar lu Reinu riʼ ne tuu nga ca binni chiguni mandarni, laaca zadúʼyanu xi esperanza nuu para cada tobi de ca grupu riʼ. Últimu la? zadúʼyanu ximodo beeda guiene chaahuinu xi naquiiñeʼ gúninu para gusihuínninu qué rixélenu de Reinu.

Ti iza nabé risaca

5, 6. 1) Xii nga ca cosa ni cadi jneza guníʼ ique ca Binni Ruundaʼ Biblia de dxi guzulú guni mandar Reinu ne ora guiasa cosecha. 2) Yanna, ñee zaninu cadi cayacané Jesús ca cristianu, purtiʼ si cadi jneza modo biénecaʼ caadxi cosa la? Bisiene xiñee ricábiluʼ zacá.

5 Casi bidúʼyanu lu guiropa capítulo stiʼ libru riʼ, pur stale iza guníʼ ca Binni Ruundaʼ Biblia nabé risaca iza 1914, purtiʼ zaca cumplir stale profecía zeeda lu Biblia. Dxiqué la? runi crécabe bizulú presencia stiʼ Cristu iza 1874, gúcabe Rey guibáʼ iza 1878 ne zuni mandar Reinu stibe lu beeu octubre iza 1914. Ne laaca guníʼ íquecabe zandaa cosecha que cuarenta iza —dede 1874 hasta 1914—, ne zaluxe ni ora guidagulisaa guiráʼ ungidu guibáʼ. Yanna, ñee zanda guininu cadi caquiiñeʼ Jesús espíritu santu para gusiidiʼ ca xpinni ni ruzuubaʼ diidxaʼ, purtiʼ si cadi jneza modo biénecaʼ caadxi cosa la? Coʼ, cadi zacá diʼ nga laani.

6 Guietenaláʼdxinu ejemplu stiʼ guía ziné ca turista ni bizéʼtenu lu primé párrafo que. Pa nuzulú niníʼ ca turista que stale cosa ni cadi jneza de ni chigusiene guía que, ñee nucaacani laanu niníʼ íquenu huaxiéʼ nánnabe de ni cusiénebe la? ¡Nin gaxha! Dxandíʼ huayacalaʼdxiʼ ca xpinni Dios guiénecaʼ xi guiráʼ naguixhe ique Jiobá ante guedandá tiempu gusiene espíritu santu ni laacaʼ. Peru cadi pur nga guininu cadi cayacané Jesús laacabe. Cumu qué rixélecabe de laabe ne qué rudxiibacabe laca laacabe la? rudiicabe lugar uguu jneza Jesús laacabe ne ruchaacabe modo riníʼ íquecabe (Sant. 4:6).

7. Xi ndaayaʼ bidii Jiobá xquidxi, ni zeeda gaca casi ora nuzaanibe ra nuucaʼ.

7 Lu ca iza ni gudiʼdiʼ despué de 1919, nabé guluu Jiobá ndaayaʼ xquidxi ora gucané laacabe guiénecabe stale cosa, zaqué nga casi ora nuzaaniʼ ra nuucabe (biindaʼ Salmo 97:11). Lu iza 1925 biree ti tema lu revista Watch Tower ni nabé gucané xquidxi Dios, tema que láʼ sicaríʼ: «Dxi biasa ti guidxi». Raqué zeeda stale razón stiʼ Biblia ni cusihuinni bizulú cayuni mandar Reinu mesiánicu iza 1914. Dxi bizulú cayuni mandar Reinu riʼ nga guca cumplir profecía ni zeeda lu capítulo 12 stiʼ libru Apocalipsis, ra ruzeeteni de ti «gunaa» ni zeeda gaca casi xheelaʼ Dios ne gupa gunaa riʼ ti hombrehuiiniʼ. b Tema que laaca bisiene: modo guzanándacabe xquidxi Jiobá ne guiráʼ guendanagana gupa xquídxibe ca iza guca guerra que, bisihuínnicani maʼ guladxi Jesús Binidxabaʼ de guibáʼ ne guizáʼ «cayó dí laa ti nanna maʼ huaxiéʼ dxi napa» (Apoc. 12:12).

8, 9. 1) Ximodo bisihuinni revista Watch Tower pabiáʼ risaca Reinu stiʼ Dios. 2) Xi guendarinabadiidxaʼ zacábinu.

8 Yanna, pabiáʼ risaca Reinu stiʼ Dios yaʼ. Lu iza 1928 bizulú bisihuinni revista Watch Tower jma risaca Reinu stiʼ Dios que guilá binni ra gapa fe lu guendaguti stiʼ Cristu. Xiñee yaʼ. Purtiʼ zaquiiñeʼ Jiobá Reinu mesiánicu para gusisaca, o guni santificar lá, para gusihuinni laasi nga napa derechu para guni mandar ne guni guiráʼ ni naguixhe ique para binni guidxilayú.

9 Tu chiguni mandarné Cristu yaʼ. Tu binni nga chiguni mandárcabe lu Guidxilayú. Ne xi dxiiñaʼ naquiiñeʼ gucaa ique ca xpinni Cristu guni.

Bizulú bidopa ca ungidu

10. Xii nga ni maca riene xquidxi Dios ante de 1914.

10 Dede lu ca década ni gudiʼdiʼ ante de 1914 que maca riene ca xpinni Cristu ti cosa: 144,000 binni nga chiguni mandarné Cristu guibáʼ. c Ne biene ca Binni Ruundaʼ Biblia cadi ti númeru simbólicu ni; laaca bidiicabe cuenta bizulú cadopa ca binni ni chichuu lu grupu riʼ dede lu primé siglu.

11. Xi dxiiñaʼ risaca biene ca ungidu naquiiñeʼ gúnicaʼ.

11 Yanna, xi naquiiñeʼ guni ca binni ni chigueeda gaca casi xnovia Cristu laga nuurucaʼ lu Guidxilayú yaʼ. Guietenaláʼdxinu maʼ biénecabe ximodo bisihuinni Jesús pabiáʼ risaca guireeche diidxaʼ ne guniʼbe zaca dxiiñaʼ riʼ tiempu guiasa cosecha (Mat. 9:37; Juan 4:35). Casi bidúʼyanu lu capítulo 2 stiʼ libru riʼ, dxiqué guníʼ íquecabe zandaa cosecha que cuarenta iza ne zaluxe ni ora cheʼ guiráʼ ungidu guibáʼ. Peru, ra bizaa cuarenta iza que la? qué niluxe nireeche diidxaʼ, racá rudiʼnu cuenta cadi jneza modo biénecabe ni guníʼ Jesús. Yanna maʼ nánnanu bizulú tiempu cayasa cosecha que iza 1914 (tiempu guiree ca ungidu lade cani cadi dxandíʼ xpinni Cristu, ni zeeda gaca casi ora ribee binni trigu lade guixi malu). Nga runi, naquiiñeʼ gucaa íquecabe guyúbicabe ca binni ni cheʼ guibáʼ.

Iza 1914 nga bizulú tiempu guiasa cosecha (Biiyaʼ párrafo 11)

12, 13. Ximodo huayaca cumplir parábola stiʼ Jesús ra bizeeteʼ de chii binnidxaapaʼ ne ra guníʼ de ca moneda que lu ca últimu dxi riʼ.

12 Dede iza 1919 hasta nagasi, maʼ huayacané Cristu mozo ni nuu xpiaaniʼ guiene naquiiñeʼ gucaa ique gucheeche diidxaʼ. Ne dede lu primé siglu que nga biʼniʼ mandar Jesús gaca dxiiñaʼ riʼ (Mat. 28:19, 20). Laaca guniʼbe xi guenda naquiiñeʼ gapa ca ungidu stibe ti ganda gúnicaʼ dxiiñaʼ riʼ. Lu parábola ra bizeeteʼ Jesús chii binnidxaapaʼ que, bisihuinni naquiiñeʼ gataná ca ungidu en sentidu espiritual pa dxandíʼ racaláʼdxicaʼ chuʼcaʼ lu guendaxheelaʼ chigaca guibáʼ. Peru, ora maʼ nuu 144,000 ungidu riʼ guibáʼ la? na Biblia maʼ reeda gácacabe casi xnovia Cristu (Rev. 21:2TNM). Ne lu parábola ra bizeeteʼ Jesús de ca moneda —o talentu— que, bisiidibe ca discípulo stibe naquiiñeʼ gucheechecaʼ diidxaʼ né stale gana ne gúnicaʼ dxiiñaʼ riʼ jneza (Mat. 25:1-30).

13 Lu ti gayuaa iza ni maʼ gudiʼdiʼ hasta nagasi, maʼ bisihuinni ca ungidu pabiáʼ nexhenacaʼ ne dxandíʼ cayúnicaʼ dxiiñaʼ sticaʼ jneza, nga runi, zacaacabe premiu nuu para laacabe. Yanna, ñee para si guizaa guiráʼ 144,000 binni nga chigúnicabe dxiiñaʼ lu cosecha riʼ la?

Cutagulisaa Reinu xpinni lu Guidxilayú

14, 15. Gunáʼ nga guidapaʼ grupu guníʼ xquidxi Dios nuu.

14 Pur stale iza nabé bicaa ique ca hombre ne ca gunaa ruzuubaʼ stiidxaʼ Dios gánnacaʼ tuu nga grupu ni runibiáʼcabe casi «grande muchedumbre», ni ruzeeteʼ Revelación 7:9-14 (Versión moderna). Peru caʼruʼ guedandá tiempu gusiene Cristu laacabe tuu nga ca binni chichuu lu grupu riʼ. Nga runi, qué ridxagayaanu xiñee cadi jneza stale de ca cosa bisiidiʼ xquidxi Dios de tema riʼ dxiqué. Peru, yanna riʼ maʼ cadi nagana para guiénenu ni ne jma maʼ nayaʼniʼ modo rusiene xquidxi Dios ni. Cadi dxandíʼ guizáʼ rusisácanu guiráʼ ni maʼ nánnanu de tema riʼ la?

15 Lu 1917 bisiidiʼ libru The Finished Mystery (El misterio terminado), ziuu «chupa gradu o chupa tipu binni ni zalá para cheʼ guibáʼ; laaca ziuu chupa gradu o chupa tipu binni ni zalá para guibani lu Guidxilayú». Tuu nga cani nuu lu guidapaʼ grupu riʼ yaʼ. Guiropaʼ grupu nuu primé que la? ziecaʼ guibáʼ. Primé grupu riʼ nga 144,000 binni chiguni mandarné Cristu. Ne guiropa grupu ca nga cani runibiáʼcabe casi gran muchedumbre. Dxiqué la? riníʼ íquecabe zeeda gaca gran muchedumbre riʼ ca binni ni riníʼ runi cré Jesús, peru nuurucaʼ lade ca yuʼduʼ stiʼ cristiandad. Dxandíʼ nápacabe fe, peru huaxiéʼ ni ne qué zanda diʼ gacaneni laacabe para gúnicabe ni na Dios sin gucheecabe, nga runi, zápacabe puestu huaxiéʼ risaca guibáʼ. Yanna, guidúʼyanu xi guníʼ íquecabe de xhupa grupu ni nuu últimu que. Para laacabe zabani ca binni riʼ lu Guidxilayú ne sicaríʼ nga chigaca ni: lu guionna grupu que nuu cani runibiáʼcabe casi «beneméritos de la antigüedad» (hombre ni bizuubaʼ diidxaʼ casi Abrahán, Moisés ne xcaadxi). Zuni mandar ca hombre riʼ guiráʼ binni nuu lu guidapa grupu que, o guiráʼ binni guidxilayú.

16. Ximodo bizaaniʼ biaaniʼ espiritual stiʼ Dios ca xpinni Cristu iza 1923 ne 1932.

16 Yanna, ximodo beeda gaca espíritu santu casi ti guía ni gucané ca xpinni Cristu gánnacaʼ tuu nga gran muchedumbre casi nánnanu ni yanna riʼ yaʼ. Gucaneni laacabe chaahuiʼ chaahuiʼ, casi ora nuzaaniʼ biaaniʼ espiritual stiʼ Dios laacabe. Maca guníʼ revista Watch Tower lu iza 1923 nuu ti grupu de binni ni cadi cabeza cheʼ guibáʼ, sínuque cabeza guibani lu Guidxilayú ora guni mandar Cristu. Lu iza 1932 guníʼ revista La Torre del Vigía de ti hombre láʼ Jonadab (Jehonadab), ni guyuu ladu stiʼ Jehú —ti rey israelita ni gulí Dios— dxi guca ti guerra ra binitilúcabe guiráʼ religión ni qué runi adorar Jiobá (2 Rey. 10:15-17). Bisiene tema que nuu ti grupu de binni casi Jonadab tiempu stinu. Xi ndaayaʼ nuu para ca binni riʼ yaʼ. Ora «gueeda tribulación stiʼ Armagedón» la? zapa Jiobá laacabe ne zalácabe ti guibánicabe lu Guidxilayú.

17. 1) Ximodo bizaaniʼ biaaniʼ espiritual stiʼ Dios ca xpinni lu iza 1935. 2) Xi biʼniʼ sentir ca cristianu ni ruzuubaʼ diidxaʼ ora gúnnacaʼ tuu nga gran muchedumbre (biiyaʼ recuadru « Gutadxí ladxidóʼcabe».

17 Laaca bizaaniʼ biaaniʼ espiritual stiʼ Dios laacabe sti biaje iza 1935, dxi guca ti asamblea guidxi Washington (Estados Unidos). Raqué bisiénecabe ti cosa: gran muchedumbre que nga ti grupu de binni ni chiguibani lu Guidxilayú. Laca laacabe nga zeeda gácacabe ca dendxuʼ ni bizeeteʼ Jesús lu parábola ra guníʼ de ca dendxuʼ ne ca chiva (Mat. 25:33-40). Laaca gran muchedumbre riʼ nga «xcaadxi dendxu» ni bizeeteʼ Jesús ora guníʼ: «Naquiiñe chi caa laacame» (Juan 10:16). Hermanu Rutherford nga tobi de cani bidii libana lu asamblea que, ne ora gunabadiidxabe: «Ñee zanda guzuhuaa guiráʼ ca binni ni cabeza guibani sin gatiʼ lu Guidxilayú riʼ la?», oraqueca bizuhuaa jma de 50% de ca binni nuu raqué. Óraque guniʼbe sicaríʼ: «¡Raríʼ nuu grande muchedumbre que!». Stale de cani nuu raqué biéchecaʼ, purtiʼ yanna huaxa maʼ nánnacaʼ xi esperanza nuu para laacaʼ.

18. Xi jma rucaa ique ca xpinni Cristu ora rucheechecaʼ diidxaʼ, ne xi cabeendúcabe.

18 Dede dxi que guizáʼ cayacané Cristu xquidxi para gucaa ique guyubi ne gutagulisaa gran muchedumbre ni zalá ora gueeda gran tribulación. Dxiqué ruluíʼ que zadale grupuhuiiniʼ que. Ngue runi, dede guníʼ hermanu Rutherford sicaríʼ ti biaje: «Biaʼ cayuuyaʼ riʼ la? ruluíʼ que zadale diʼ “grande muchedumbre” riʼ». Peru yanna riʼ cadúʼyanu pabiáʼ maʼ guluu Jiobá ndaayaʼ cosecha ni cayasa dede dxiqué. Dxandíʼ nuu Jesús ne espíritu santu casi ti guía ni ziné ca ungidu ne ca xcompañeru ni zeeda gaca casi «xcaadxi dendxu», ne ridúʼyanu zacá ni, purtiʼ maʼ beeda gácacabe ni maca guníʼ Jesús: «Zaca came tobi si ne zapa came tobi si pastor».

Qué lica nuxuiʼlú hermanu Rutherford pa nidale gran muchedumbre

19. Ximodo zanda gacanenu para guidale binni ni nuu lu gran muchedumbre.

19 Jma stale xpinni Dios ni ruzuubaʼ diidxaʼ zabani lu Guidxilayú riʼ ora maʼ gaca ni ti paraísu, ra chiguni mandar Cristu ne 144,000 xpinni. Laani nga tobi de ca cosa ni na Biblia cabeza binni gaca ne cadi nagana para guiénenu ni. Ora ridúʼyanu ximodo gucané Cristu xquidxi Dios guiene promesa sicarú riʼ, cadi dxandíʼ guizáʼ riecheʼ ladxidoʼno la? Ti privilegiu naroʼbaʼ para laanu nga gusíʼdinu binni promesa riʼ. Nga runi, nabé risaca gucheechenu diidxaʼ biaʼ gándatiʼ. Zacatiʼ nga zanda guidale gran muchedumbre que ne gusisaca guirácabe lá Jiobá né stale guendanayecheʼ (biindaʼ Lucas 10:2).

Dede yanna cadale gran muchedumbre

Ximodo rusihuínninu qué rixélenu de Reinu

20. Gunáʼ nga ca sistema ni nuu lu organización stiʼ Binidxabaʼ, ne ximodo zanda gusihuinni ti xpinni Cristu qué rixeleʼ de Reinu stiʼ Dios.

20 Dxi jma maʼ ziziidiʼ ca xpinni Dios de Reinu, laaca bidiicaʼ cuenta caquiiñeʼ guiene chaahuicaʼ xi naquiiñeʼ gúnicaʼ para gusihuínnicaʼ qué rixélecaʼ de gobiernu ni nuu guibáʼ. Guidúʼyanu xi guníʼ revista Watch Tower de laani iza 1922. Revista que bizeeteʼ nuu chupa organización ni cayuni dxiiñaʼ: tobi stiʼ Jiobá ne tobi stiʼ Binidxabaʼ. Lu stiʼ Binidxabaʼ riʼ nuu sistema comercial, religioso ne políticu. Ca binni ni nuu pur Reinu stiʼ Dios ra cayuni mandar Cristu, cadi naquiiñeʼ chuʼcaʼ lu organización stiʼ Binidxabaʼ. Xiñee yaʼ. Purtiʼ pa chúʼcabe lu tobi de ca sistema stini la? zusihuínnicabe maʼ bixélecabe de Reinu stiʼ Cristu (2 Cor. 6:17). Ximodo zanda guiénenu ca diidxaʼ riʼ yaʼ.

21. 1) Xi huaníʼ mozo ni nuu xpiaaniʼ de sistema comercial stiʼ Binidxabaʼ para quixhená xquidxi Dios. 2) Xi bisiene revista La Atalaya de «Babilonia guidxi roʼ» lu década stiʼ 1960.

21 Maʼ stale biaje bisihuinni ca publicación ni rudii mozo ni nuu xpiaaniʼ cadi jneza modo runi sistema comercial stiʼ Binidxabaʼ dxiiñaʼ ne laaca huaguixhenácani xquidxi Dios ti cadi guiaba lu trampa stiʼ materialismo (Mat. 6:24). Ne laaca maʼ bihuinni tuu nga parte religiosa ni nuu lu organización stiʼ Binidxabaʼ. Guzéʼtenu ti ejemplu. Lu iza 1963, nayaguieʼ modo bisihuinni revista The Watchtower ti cosa: cadi cristiandad si nga zeeda gaca «Babilonia guidxi roʼ», sínuque laani nga guiráʼ religión ni qué rusiidiʼ ni dxandíʼ (biree ni diidxastiá lu revista La Atalaya iza 1964). Ne lu capítulo 10 stiʼ libru riʼ, zadúʼyanu ximodo gucanécabe ca xpinni Dios de guiráʼ guidxi roʼ ne de guiráʼ cultura guireecaʼ de Babilonia ne gusaanacaʼ guiráʼ costumbre ni napa guiráʼ religión ni qué runi adorar Jiobá (Apoc. 18:2, 4).

22. Ximodo biene stale cristianu mandatu ni zeeda lu Romanos 13:1 dxi cayaca Primera Guerra Mundial.

22 Yanna, xi zanda guininu de sistema políticu ni nuu lu organización stiʼ Binidxabaʼ yaʼ. Ñee zanda chuʼ cani dxandíʼ xpinni Cristu lu ca guerra ni raca ndaaniʼ ca guidxi roʼ la? Dxi cayaca Primera Guerra Mundial que, stale de ca Binni Ruundaʼ Biblia maʼ nánnacaʼ cadi naquiiñeʼ guuticaʼ binni (Mat. 26:52). Peru, ximodo biénecabe ca diidxaʼ zeeda lu Romanos 13:1 ra caníʼ naquiiñeʼ «uzuuba irá binni stiidxa cani runi mandar ndaani xquidxi» yaʼ. Dxiqué la? biénecabe zanda chúʼcabe lu ejércitu, gácucabe uniforme militar ne guinaazecabe guiibaʼ; peru, pa guni mandar tuuxa laacabe guuticabe xhenemígucabe la? naquiiñeʼ cueecabe tiru lu bi.

23, 24. Ximodo biene ca xpinni Cristu Romanos 13:1 dxi cayaca Segunda Guerra Mundial, ne ximodo gunda biene chaahuicabe ni.

23 Lu iza 1939, dxi maʼ gudiʼdiʼ ti tiempuhuiiniʼ de bizulú Segunda Guerra Mundial, gulee revista The Watchtower ti tema ni cusiene chaahuiʼ xii nga neutralidad (lu diidxastiá biree tema riʼ lu revista La Atalaya iza 1940). Nayaguieʼ modo bisiene tema que cadi naquiiñeʼ chuʼ ca cristianu lu ca guerra ni raca lu Guidxilayú. Biáʼsipeʼ ngue nga ni caquiiñeʼ guiziidicabe tiempu que. Ne cumu biénecabe ne bíʼnicabe ni cusiidiʼ revista que la? qué niguiʼbaʼ donda íquecabe pur guiráʼ binni gutiʼ lu guerra que. Ne dede 1929 bizulú bisiene ca publicación stinu sti cosa: ca binni runi mandar ni ruzeeteʼ Romanos 13:1 nga Jiobá ne Jesús, cadi ca gobiernu políticu.

24 Cumu nuu espíritu santu casi ti guía para ca xpinni Cristu la? gunda biene chaahuicaʼ tema riʼ ora biree caadxi artículo ni cusiene xiná Romanos 13:1-7. Cani bisiene xquidxi Dios riʼ beeda cani lu revista The Watchtower 15 stiʼ noviembre ne 1 stiʼ diciembre iza 1962 (lu diidxastiá biree cani lu revista La Atalaya 1 ne 15 stiʼ mayo iza 1963). Yanna huaxa maʼ biene chaahuicabe maca nuu paraa si nga zanda guzuubacabe stiidxaʼ ca gobiernu, purtiʼ ngapeʼ nga principiu bisiidiʼ Jesús ora guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Laudii César sti César, ne laudii Dios sti Dios» (Luc. 20:25). Biene chaahuiʼ ca cristianu tuu nga ca binni runi mandar: laacabe nga ca gobiernu políticu ne naquiiñeʼ guzuubacabe stiidxacaʼ. Peru maca nuu para si zanda gúnicabe ni. Pa gacalaʼdxiʼ ca gobiernu riʼ gucueezacaʼ laanu de guzúʼbanu stiidxaʼ Jiobá la? naquiiñeʼ gúninu ni biʼniʼ ca apóstol ni guyuu dxiqué, laacaʼ guniʼcaʼ: «Jma naquiiñe uzuʼba du stiidxa Dios que stiidxa binni» (Hech. 5:29). Lu capítulo 13 ne 14 stiʼ libru riʼ, zadúʼyanu ximodo rinanda xquidxi Dios ca principiu ni bisiénenu riʼ.

Ti privilegiu naroʼbaʼ nga gusíʼdinu binni zadxiña dxi guibáninu sin gátinu

25. Xi runi sentirluʼ ora ruuyaluʼ cayacané espíritu santu lii guiéneluʼ stale cosa de Reinu stiʼ Dios.

25 Guiníʼ íquenu guiráʼ ni maʼ bizíʼdinu de Reinu lu ti gayuaa iza ni maʼ gudiʼdiʼ dede dxiqué hasta nagasi. Maʼ nánnanu padxí bizulú cayuni mandar Reinu guibáʼ ne pabiáʼ risaca ni. Maʼ bizíʼdinu caadxi si xpinni Jiobá ni ruzuubaʼ diidxaʼ nga cheʼ guibáʼ ne zabani xcaadxi lu Guidxilayú. Ne laaca maʼ biénenu maca nuu para si nga zanda guzúʼbanu stiidxaʼ ca gobiernu nuu lu Guidxilayú ne ximodo zanda gúninu ni sin guixélenu de Reinu stiʼ Dios. Nga runi, galán gúninu pa guinabadiidxanu laca laanu: «Ñanda ñeneʼ guiráʼ ca cosa sicarú riʼ pa qué ñuu Cristu casi ti guía para nusiene cani mozo ni nuu xpiaaniʼ ne nusiidiʼ cani naa la?». ¡Ti ndaayaʼ naroʼbaʼ nga nuu Cristu ne espíritu santu casi ti guía para laanu!

a Ora guníʼcabe diidxaʼ «zusiene» ni zeeda lu textu riʼ lu diidxaʼ griegu, biquiiñecabe ti diidxaʼ ni napa significadu riʼ: «Guluíʼcabe tuuxa neza cheʼ». Zacá rusiene ti libru ni.

b Dxiqué biénecabe guca cumplir visión riʼ dxi gudinde religión pagana ni guyuu lu Imperiu stiʼ Roma ne Iglesia Católica Romana.

c Ndiʼ nga ni bisiene revista Watch Tower ni biree beeu junio iza 1880: lu grupu de 144,000 binni que ziuu puru judíu ni gueeda gaca cristianu dxi ganda iza 1914. Peru ra ziluxe iza 1880, biree sti tema ni cusiéneni casi modo riénenu ni yanna.